Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-12, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

12 lutego - Międzynarodowy Dzień Walki z Wykorzystaniem Dzieci jako Żołnierzy. Od 2002 roku w tym dniu organizowana jest kampania Red Hand Day. Odbicia pomalowanych czerwoną farbą dłoni mają symbolizować sprzeciw wobec angażowania dzieci w konflikty zbrojne. Według szacunków UNICEF i Amnesty International do bycia żołnierzami jest zmuszanych około 300 tysięcy dzieci. Wiele z nich jest wykorzystywanych, jako żywe tarcze, kurierzy, zwiadowcy. Wiele z dzieci - żołnierzy jest wykorzystywanych seksualnie czy zmuszanych do zabijania.

12 lutego - Dzień Darwina - święto obchodzone w wielu krajach mające popularyzować teorię ewolucji na drodze doboru naturalnego, stworzoną przez Charlesa Darwina. Obchodzone jest w rocznicę urodzin Karola Darwina.

12 lutego - Ogólnopolski Dzień Pisania Piórem.
1386 - Do Krakowa przyjechał książę litewski Jagiełło. Trzy dni później przyjął chrzest, otrzymując imię Władysław, a następnie 17 lutego poślubił królową Jadwigę i został koronowany na króla Polski. Był polskim królem przez 48 lat.

1690 - Zmarł Charles Le Brun, francuski malarz, mistrz odtwarzania fizjonomii i dekorator okresu baroku, zarządca manufaktur tkanin i mebli króla Ludwika XIV. Według jego koncepcji powstały - Galeria Zwierciadlana, salony Wojny i Pokoju oraz Schody Ambasadorów w Wersalu. Urodził się w 24 lutego 1619 roku.

1728 - Zmarł Agostino Steffani, włoski biskup, kompozytor i dyplomata, pracujący głównie w Niemczech, gdzie przez wiele lat pełnił funkcję kapelmistrza na dworze elektora w Hanowerze, stworzył formę włoskiego duetu kameralnego, pisał opery i madrygały, pod jego wpływem tworzyli wszyscy kompozytorzy włoskiego i niemieckiego baroku. Urodził się 25 lipca 1654 roku.

1784 - Pierwszy eksperyment balonowy w Polsce. Stanisław Okraszewski, nadworny chemik króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wypuścił z Zamku Królewskiego balon na uwięzi, wypełniony wodorem. Balon wzniósł się na wysokość 180 metrów, a pokaz trwał trzy minuty. Lot balonu obserwował król. 240 rocznica

1785 - Urodził się Pierre Louis Dulong, francuski chemik i fizyk, odkrywca trójchlorku azotu i kwasu ortofosforowego. Jego dane pojawiły się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla. Zmarł 19 lipca 1838 roku.

1798 - W Petersburgu zmarł Stanisław August Poniatowski, ostatni król Rzeczypospolitej, współtwórca Konstytucji 3 Maja 1791 roku, mecenas nauki i sztuki. W pierwszych latach swego panowania inspirator zmian mających wzmocnić kraj, między innymi powołał Szkołę Rycerską, Komisję Dobrego Porządku, rozpoczął reformę monetarną. Przystępując do konfederacji targowickiej, zdradził Konstytucję. Umarł, oceniany, jako "zdrajca narodu". Urodził się 17 stycznia 1732 roku.

1799 - W kościele Przemienienia Pańskiego w Nowogródku został ochrzczony Adam Mickiewicz, poeta, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof, działacz religijny, mistyk, organizator i dowódca wojskowy, nauczyciel akademicki. Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z największych na skalę europejską. Adam Mickiewicz jest autorem między innymi poematu "Pan Tadeusz", dramatu "Dziady", powieści poetyckiej "Konrad Wallenrod", "Sonetów krymskich" i "Ody do młodości". Jego twórczość wywarła trwały wpływ na polską literaturę i sztukę oraz na język i wyobraźnię wielu pokoleń. Do dziś jest źródłem inspiracji artystycznej. 225 rocznica

1804 - Zmarł Immanuel Kant, niemiecki filozof, profesor logiki i metafizyki na Uniwersytecie Królewieckim, twórca filozofii krytycznej lub transcendentalnej zakładającej, że podmiot jest poznawczym warunkiem przedmiotu. Autor prac: "Krytyka czystego rozumu”, "Uzasadnienie metafizyki moralności”, "Religia w obrębie samego rozumu”. Koncepcje Kanta miały duży wpływ na filozofię zachodnią XIX i XX wieku. Urodził się 22 kwietnia 1724 roku. 220 rocznica

1809 - Urodził się Abraham Lincoln, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1861-1865. Był zwolennikiem abolicjonizmu, nawoływał do zniesienia niewolnictwa, Jest autorem przepisów, stanowiących, że wolne są dzieci niewolników urodzone od 1850 roku. Zginął z rąk zamachowca, zwolennika niewolnictwa, 15 kwietnia 1865 roku. 215 rocznica

1809 - Urodził się Karol Darwin, angielski przyrodnik, autor teorii ewolucji zgodnie, z którą, wszystkie gatunki pochodzą od wcześniejszych form. W 1859 roku opublikował pracę "O pochodzeniu gatunków”, w której po raz pierwszy przedstawił swoją teorię poza środowiskiem naukowym. Teoria Darwina zrewolucjonizowała biologię i antropologię i w ogromnym stopniu zmieniła nasz pogląd na miejsce człowieka w świecie. Jeden z najwybitniejszych XIX-wiecznych biologów. Zmarł 19 kwietnia 1882 roku. W uznaniu jego wybitnych osiągnięć Darwinowi urządzono państwowy pogrzeb, jako jednemu z pięciu Brytyjczyków w XIX wieku nienależących do rodziny królewskiej. 215 rocznica

1816 - Urodził się Józef Stolarczyk, pierwszy proboszcz Zakopanego, taternik, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego. Utworzył pierwszy cmentarz i założył pierwszą szkołę w Zakopanem. Przyczynił się do spopularyzowania miejscowości, jako letniska, pośrednicząc między przybyszami a góralami. Był jednym z najlepszych taterników swojej epoki. Zmarł 6 lipca 1983 roku.

1833 - Urodził się Aleksander Czekanowski, geolog i geograf, za udział w powstaniu styczniowym zesłany na Syberię, gdzie uzyskał prawo do prowadzenia badań naukowych. Dzięki jego szkicom kartograficznym sporządzono pierwsze mapy Syberii bez białych plam. Na pamiątkę jego działań, zbadane przez uczonego pasmo górskie na zachodnim brzegu Leny nazwano jego nazwiskiem. Zmarł 30 października 1876 roku

1863 - Powstanie styczniowe. Pod Świętym Krzyżem oddziały powstańcze pod dowództwem Mariana Langiewicza i Dionizego Czachowskiego odparły rosyjski atak, zadając przeciwnikowi ciężkie straty. W bitwie miał też uczestniczyć Adam Chmielowski, później znany, jako Brat Albert, święty Kościoła katolickiego. W bitwie poległo 18 powstańców i wielu żołnierzy wojsk carskich.

1865 - Urodził się Kazimierz Przerwa-Tetmajer, taternik, poeta, powieściopisarz, nowelista, dramaturg. Zafascynowany przyrodą Podhala i folklorem góralskim napisał cykl utworów "Legendy Tatr" i "Na skalnym Podhalu". Zmarł 18 stycznia 1940 roku.

1884 - Amerykanin Lewis Waterman opatentował wieczne pióro. Jego pierwsze pióro nosiło nazwę "Regular". Kolejne ulepszenia podstawowego projektu oraz agresywny marketing odegrały istotną rolę w produkcji wiecznych piór, jako artykułu masowego. 140 rocznica

1893 - Urodził się Omar Nelson Bradley, amerykański generał, jeden z najwybitniejszych alianckich dowódców w II wojnie światowej, uczestnik między innymi kampanii afrykańskiej i sycylijskiej w 1943 roku. W 1951 roku opublikował wspomnienia "A Soldier’s Story", w Polsce wydana pod tytułem "Żołnierska epopeja". Zmarł 8 kwietnia 1981 roku.

1895 - Urodził się Stanisław Jaworski, aktor teatralny i filmowy, znany między innymi z ról filmach: "Skarb", "Niedaleko Warszawy", "Wraki". Miał w swoim dorobku około 30 ról filmowych. Ogromną popularność przyniosła mu rola Klemensa Kolasińskiego w radiowej powieści "Matysiakowie". Często występował także w "Podwieczorku przy mikrofonie". Zmarł 28 października 1970 roku.

1900 - Urodził się Pink Anderson, amerykański wykonawca bluesowy. Od jego imienia powstała później nazwa zespołu Pink Floyd. Zmarł 12 października 1974 roku.

1902 - Urodził się Swetosław Minkow, bułgarski pisarz, dziennikarz i felietonista. Uważany jest za twórcę nowoczesnej fantastyki w literaturze bułgarskiej. Wiele lat pracował, jako dziennikarz, korektor, redaktor, bibliotekarz i księgowy. Pracował też w bułgarskiej misji w Tokio. Wśród licznych dzieł Minkowa szczególne miejsce zajmuje tom "Błękitna chryzantema", uważany za pierwszy przykład prozy fantastycznej w literaturze bułgarskiej. Zmarł 22 listopada 1966 roku.

1911 - Urodził się Julian Czerwiakowski, żołnierz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, podporucznik, oficer Narodowych Sił Zbrojnych, działacz organizacji NIE oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W grudniu 1948 roku został aresztowany w Warszawie przez funkcjonariuszy UB, a w kwietniu 1952 został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 5 stycznia 1953 roku w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów. Szczątki Juliana Czerwiakowskiego odnaleziono dopiero 24 maja 2014 roku w Kwaterze na Łączce warszawskiego Cmentarza Wojskowego na Powązkach.

1912 - Abdykował cesarz Pu Yi, z mandżurskiej dynastii Cing, ostatni cesarz Chin. Tym samym w Chinach obalono dynastię Cing i proklamowano republikę. Cesarz zgodził się na rezygnację w zamian za przyrzeczenie dobrego traktowania, co oznaczało stałe dochody od państwa, luksusowe warunki bytowania oraz ranga obcej głowy państwa w gościnie. Od 1945 roku więzień - najpierw radziecki, a potem chiński. Po uwolnieniu w 1959 został zwykłym obywatelem Chińskiej Republiki Ludowej i pracował, jako ogrodnik, a potem archiwista. Zmarł 17 października 1967 roku.

1918 - Urodził się Julian Seymour Schwinger, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1965 roku wraz z Amerykaninem Richardem Phillipsem Feynmanem i Japończykiem Tomonaga Shinichino. Prowadził badania w dziedzinie fizyki kwantowej. Miał także sukcesy dydaktyczne - trzech jego studentów otrzymało nagrody Nobla. Zmarł 16 lipca 1994 roku.

1918 - Urodziła się Marta Mirska, piosenkarka. Karierę rozpoczęła w Warszawie, podczas II wojny światowej występowała w Wilnie, była też łączniczką Armii Krajowej. Największą popularnością cieszyła się w latach 40. i 50. XX wieku. Przez wiele lat współpracowała z Polskim Radiem. Nagrała 64 płyty. Jej najbardziej znane piosenki to: "Piosenka przypomni ci”, "Całuj mnie mocno”, pierwsza wykonawczyni przeboju "Pierwszy siwy włos”. Zmarła 15 listopada 1991 roku.

1923 - Urodził się Franco Zeffirelli, włoski reżyser telewizyjny, operowy i filmowy, projektant kostiumów i aktor, reżyser między innymi filmów: "Poskromienie złośnicy”, "Romeo i Julia” i "Jezus z Nazaretu”. W 1999 roku został wyróżniony Kryształowym Globusem na Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach za wkład w światową kinematografię. Zmarł 15 czerwca 2019 roku.

1924 - Premiera "Błękitnej Rapsodii” George’a Gershwina. Kompozytor napisał ten utwór na zamówienie znanego muzyka jazzowego Paula Whitemana. Inspiracją twórcy były dźwięki, które słyszał podczas podróży pociągiem. Jak wspominał: "Jego mechaniczny rytm, te stuki i łomoty, nierzadko okazuje się inspiracją dla kompozytorów - ja sam często słyszę muzykę w samym sercu hałasu. I właśnie wtedy, w pociągu, nagle usłyszałem, wręcz zobaczyłem na papierze, całą strukturę rapsodii, od początku do końca". 100 rocznica

1930 - Urodził się Józef Wilkoń, ilustrator, malarz, historyk sztuki, autor ilustracji do blisko 200 książek dla dzieci i dorosłych wydanych w Polsce i kilkudziesięciu wydanych za granicą. Zajmuje się również scenografią, projektuje gobeliny. Inspiracją dla jego prac jest przyroda, a przede wszystkim zwierzęta, które od lat 80. XX wieku uczynił głównymi bohaterami swoich opowieści.

1931 - Papież Pius XI zainaugurował działalność Radia Watykańskiego, wygłaszając radiowe orędzie "Omni Creaturae". Rozgłośnia emituje całodobowe programy w wielu językach, od 1938 roku także w języku polskim. Audycje rozgłośni zawierają informacje o działalności papieża, Stolicy Apostolskiej i Kościołów lokalnych oraz wiadomości o charakterze religijno-społecznym z całego świata, a także transmisje modlitwy Anioł Pański, audiencji generalnych i podróży apostolskich papieża. Radio należy do Europejskiej Unii Nadawców.

1939 - Urodził się Ray Manzarek, amerykański muzyk polskiego pochodzenia, producent płytowy, reżyser i pisarz, klawiszowiec zespołu The Doors, którego wspólnie z Jimem Morissonem był założycielem. Zmarł 20 maja 2013 roku. 85 rocznica

1940 - Na cmentarzu żydowskim w Lublinie Niemcy rozstrzelali 180 Żydów. Represje wymierzone w polskich Żydów trwały w tym mieście od końca 1939. Utworzono niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku oraz getto dla ludności żydowskiej. Podczas akcji "Reinhard" zginęło około 40 tysięcy lubelskich Żydów, stanowiących przed 1939 ponad 1/3 ludności miasta.

1941 - II wojna światowa: dowódca Afrika Korps generał Erwin Rommel wylądował w północnej Afryce. Niemiecki korpus ekspedycyjny został utworzony dla wsparcia sił włoskich w Afryce Północnej, które odnosiły klęski w starciach z brytyjskimi wojskami prowadzącymi od grudnia 1940 operację "Compass". Pierwsze pododdziały bojowe wylądowały w Trypolisie 14 lutego i natychmiast zostały skierowane na front, gdzie trwała brytyjska ofensywa. Walki Afrika Korps trwały do listopada 1942, kiedy to niemieckie oddziały zostały rozgromione. Generał Rommel był zwolennikiem opuszczenia Afryki, ale Adolf Hitler nakazał mu obronę Trypolisu. Afrika Korps był jedną z najsławniejszych niemieckich jednostek II wojny światowej. Nie ciążyły na niej oskarżenia o zbrodnie na ludności cywilnej.

1941 - Urodził się Naomi Uemura, japoński badacz i podróżnik, szczególnie znany ze swoich samodzielnych osiągnięć, takich jak: zdobycie Bieguna północnego, przepłynięcie tratwą Amazonki, zdobycie szczytów: Kilimandżaro, Aconcagua, Mont Blanc, Matterhorn oraz Denali. Zaginął 13 lutego 1984 podczas schodzenia ze szczytu McKinley. Jego ciało nie zostało odnalezione.

1943 - Urodził się Wacław Kisielewski, pianista. Wraz z Markiem Tomaszewskim tworzyli popularny przed laty duet fortepianowy "Marek i Wacek". Opracowali adaptacje licznych tematów rozrywkowych i utworów muzyki klasycznej. Zginął w wypadku samochodowym 12 lipca 1986 roku.

1944 - U wybrzeży Malediwów japoński okręt podwodny I-27 zatopił płynący w konwoju brytyjski transportowiec wojska SS "Khedive Ismail". Zginęło prawie 1300 osób. Zaraz po tym japoński statek został zniszczony przez dwa brytyjskie niszczyciele. 80 rocznica

1945 - Oddział UPA zamordował co najmniej 50 Polakach w miejscowości Puźniki położonej w dawnym powiecie buczackim województwa tarnopolskiego. Dzień wcześniej do Puźnik przyjechali sowieccy urzędnicy, którzy przeprowadzili spis ludności i nakazali zdać posiadaną broń, twierdząc, że Polakom nic nie grozi, ponieważ "władze zapewniają bezpieczeństwo”.

1946 - Zakończono zatapianie 115 niemieckich U-Bootów w Morzu Północnym. Operacja "Deadlight” miała na celu zniszczenie niemieckich okrętów podwodnych, które po kapitulacji III Rzeszy w II wojnie światowej dostały się w ręce Aliantów. U-Booty zostały zatopione w pobliżu północnoirlandzkiego portu Lisahally i w szkockiej zatoce Loch Ryan. Ostatnim zatopionym okrętem był U-3514. W operacji brały udział okręty Royal Navy i Polskiej Marynarki Wojennej - niszczyciele: "Błyskawica”, "Garland”, "Krakowiak” i "Piorun” oraz lotnictwo.

1947 - Na rosyjskim Dalekim Wschodzie spadł meteoryt żelazny Sikhote-Alin. Zebrano w sumie 27 ton materiału meteorytowego. Największy fragment ważył 1745 kilogramów. Na miejscu upadku meteorytu naliczono 122 kratery. Ocenia się, że całkowita masa meteorytu wynosiła około 70 ton.

1948 - Urodził się Krzysztof Dybciak, pisarz i krytyk literacki, autor prac teoretycznych z dziedziny literatury: "Panorama literatury na obczyźnie”, ‘Wiersze z czasów gier i katastrof”, "Karol Wojtyła a literatura". Laureat Nagrody Kościelskich w 1981 roku. W 2018 został odznaczony Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1949 - Polscy plastycy i architekci rozpoczęli w Nieborowie dwudniową naradę, w czasie której przyjęto wprowadzenie socrealizmu do sztuki polskiej. W dyskusji wzięło udział 25 uczestników. Socrealizm miał oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych. Do głównych osiągnięć realizmu socjalistycznego zaliczano w Polsce utwory takie jak: "Węgiel" Aleksandra Ścibora-Rylskiego, "Obywatele" Kazimierza Brandysa, "Przy budowie" i "Władza" Tadeusza Konwickiego oraz "Słowo o Stalinie" Władysława Broniewskiego. 75 rocznica

1950 - Urodził się Paweł Wawrzecki, aktor Teatru Kwadrat w Warszawie, przez kilka lat występował też w Kabarecie Olgi Lipińskiej, jako showman, a później dziennikarz odwiedzający dom państwa Ściekliców. Zagrał w filmach: "Akcja pod Arsenałem”, "V.I.P.”, "Kiler” oraz w serialach telewizyjnych: "Daleko od noszy”, "Graczykowie” czy "Złotopolscy”. Od 2021 roku należy do kabaretu PanDemon.

1950 - Utworzono Europejską Unię Nadawców, zwaną także Eurowizją. Jest to organizacja skupiająca publiczne stacje radiowe i telewizyjne w Europie. W Polsce do EBU należą Polskie Radio i Telewizja Polska.

1951 - Urodził się Zdzisław Smektała, dziennikarz, felietonista, literat, aktor i showman wrocławski. Był twórcą Międzynarodowego Festiwalu "Blues Brothers Day”. Zmarł 17 stycznia 2018 roku.

1953 - Urodził się Jan Kidawa-Błoński, reżyser i producent filmowy, twórca obrazów "Trzy stopy pod ziemią", "Wirus", "Pamiętnik znaleziony w garbie", "Skazany na bluesa", "Wiedźmy", "Warto kochać". Za film "Różyczka" zdobył Złote Lwy na 35. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. W 2014 został odznaczony srebrnym medalem Zasłużony Kulturze "Gloria Artis”.

1957 - Zmarł Ludwik Wawrzynowicz, kompozytor, pedagog, dyrygent, krytyk muzyczny i organizator imprez muzycznych, między innymi koncertów wybitnych polskich artystów, wśród których znaleźli się pianiści: Aleksander Michałowski i Artur Rubinstein oraz skrzypkowie: Stanisław Barcewicz i Bronisław Huberman. Do najważniejszych dzieł Ludwika Wawrzynowicza należy czteroaktowa opera dziecięca "Baba Jaga", z librettem według Janiny Porazińskiej. Operę wystawiono po raz pierwszy w 1931 roku. Ludwik Wawrzynowicz urodził się 18 sierpnia 1870 roku.

1958 - Pierwsza w Polsce operacja przeprowadzona na otwartym sercu w hipotermii powierzchniowej, podczas której profesor Wiktor Bross zszył ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej serca. Wiktor Bross był wieloletnim kierownikiem II Katedry i Kliniki Chirurgii Akademii Medycznej we Wrocławiu. Urodził się 9 sierpnia 1903 roku, a zmarł 19 stycznia 1994.

1958 - Komitet Centralny Komunistycznej Partii Chin nakazał rozpoczęcie walki z czterema plagami: komarami, muchami, szczurami i wróblami. Celem akcji miało być podniesienie poziomu higieny w Chinach.

1961 - W kierunku Wenus została wystrzelona radziecka sonda "Wenera 1". Głównym celem statku było zbadanie promieniowania korpuskularnego i pola magnetycznego między Ziemią a Wenus oraz w otoczeniu Wenus. Sonda miała zderzyć się z powierzchnią planety, lecz nie doszło do tego. 19 lutego - siedem dni po starcie - w odległości około dwóch milionów kilometrów - z przyczyn technicznych została utracona łączność ze statkiem, prawdopodobnie wskutek intensywnego wzrostu siły wiatru słonecznego. Z powodu braku łączności nie można było przeprowadzić manewrów korekcyjnych trajektorii i sonda minęła planetę 19 maja 1961 roku w odległości około 100 tysięcy kilometrów.

1966 - Urodziła się Dorota Segda, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, związana ze Starym Teatrem w Krakowie. Zagrała między innymi w sztukach: "Sen srebrny Salomei” Słowackiego i "Wesele” Wyspiańskiego, w filmach: "Tato”, "Ostatni prom” i "Faustyna" oraz serialach telewizyjnych: "Na dobre i na złe" i "Barwy szczęścia”. Od 2016 roku jest rektorem Akademii Sztuk Teatralnych imienia Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie.

1966 - Zmarł Elio Vittorini, włoski pisarz, tłumacz literatury amerykańskiej. Najbardziej znaną jego powieścią jest "Ludzie czy nie?" z 1945 roku opowiadającą o włoskim ruchu oporu w czasie II wojny światowej. Urodził się 23 lipca 1908 roku.

1970 - Zmarł Franciszek Białas, działacz PPS, przewodniczący Społecznego Komitetu Antykomunistycznego, przewodniczący Międzynarodowego Centrum Wolnych Związków na Uchodźstwie. Uczestnik I powstania śląskiego w 1919 roku. Po II wojnie światowej pozostał w konspiracji, w 1946 roku wyemigrował do Anglii. Urodził się 8 marca 1900 roku.

1971 - Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego "Doktor Ewa" w reżyserii Henryka Kluby. Był to dramat obyczajowy o tematyce medycznej poruszający problemy społeczne i obyczajowe polskiej wsi. Scenariusz napisali Wilhelmina Skulska i Jan Laskowski. Główne role zagrali: Ewa Wiśniewska, Edmund Fetting i Celina Klimczak. Serial liczył dziewięć odcinków.

1972 - Zmarł Zdzisław Raabe, zoolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, założyciel Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego, autor podręczników akademickich: "Zarys protozoologii" i "Zoologia dla wyższych szkół rolniczych". W stopniu podporucznika brał udział w kampanii wrześniowej oraz obronie Warszawy. Podczas okupacji przebywał w niemieckim oflagu Dössel, gdzie działał w ruchu oporu. Urodził się 19 października 1909 roku.

1974 - Radziecki pisarz i obrońca praw człowieka Aleksandr Sołżenicyn został aresztowany i następnego dnia wydalony z kraju. Autor powieści-wspomnień: "Archipelag Gułag”, "Krąg pierwszy”, "Oddział chorych na raka”, "Jeden dzień Iwana Denisowicza”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1970 roku. Zmarł 3 marca 2008 roku w Moskwie. 50 rocznica

1978 - Zmarł Wiesław Dymny, malarz, pisarz, aktor, współtwórca kabaretu "Piwnica pod Baranami", autor ponad 300 tekstów piosenek, między innymi "Niebieska patelnia", "Konie Apokalipsy", "Czarne anioły", współautor scenariuszy do filmów: "Chudy i inni", "Słońce wschodzi raz na dzień", "Pięć i pół bladego Józka". Urodził się 25 lutego 1936 roku.

1976 - Zmarł Stanisław Zakrzewski, działacz żeglarski i społeczny, żołnierz, dziennikarz i przedsiębiorca. Walczył na frontach I wojny światowej, w tym w bitwie pod Verdun i w wojnie polsko-bolszewickiej oraz II wojnie światowej. W okresie międzywojennym - oficer wywiadu, później wicedyrektor Polskiej Agencji Telegraficznej i twórca nowoczesnej reklamy. Jest autorem wspomnień "Na wozie i pod wozem". Urodził się 22 grudnia 1890 roku.

1979 - Zmarł Jean Renoir, reżyser francuski, twórca między innymi "Nany" i "Towarzyszy broni", nagrodzony w 1975 roku Oskarem za całokształt twórczości. Był synem malarza - impresjonisty Augusta Renoira. Urodził się 15 września 1894 roku. 45 rocznica

1980 - Urodziła się Christina Ricci, amerykańska aktorka i producentka filmowa. Sławę zyskała dzięki filmom dla młodzieży i dzieci, między innymi: "Rodzina Addamsów” czy "Casper”. Zagrała również w filmach "Jeździec bez głowy”, "Wojna płci”, "Monster”, "Zakochany Nowy Jork”.

1980 - Zmarł Andrzej Kudelski, dziennikarz radiowy i reporter. Współpracę z Polskim Radiem rozpoczął w 1955 roku reportażami dotyczącymi wydarzeń muzycznych. Wraz z Jerzym Janickim, Witoldem Zadrowskim i Andrzejem Zdanowskim współtwórca radiowego magazynu kulturalnego "Parnasik”. Autor tekstów piosenek, między innymi: "Cóż wiemy o miłości”, "Nie żałujcie serca dziewczyny”, "Za zdrowie pań”, "Jest Warszawa”. Urodził się 2 lutego 1931 roku.

1981 - W Gdańsku powstało Tymczasowe Prezydium Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ "Solidarność" w składzie: Lech Wałęsa - przewodniczący; wiceprzewodniczący - Andrzej Gwiazda i Ryszard Kalinowski, a także: Zbigniew Bujak, Tadeusz Jedynak, Jan Rulewski, Andrzej Słowik i Stanisław Wądołowski.

1982 - Zmarł Czesław Chruszczewski, pisarz, redaktor "Expressu Poznańskiego”, kierownik literacki Polskiego Radia. Autor powieści i opowiadań science fiction: "Bardzo dziwny świat”, "Różne odcienie bieli”, "Fenomen Kosmosu”, "Powtórne stworzenie świata”. Był wiceprezydentem Komitetu Europejskiego SF. Urodził się 8 maja 1922 roku.

1982 - Lecący z Warszawy do Wrocławia samolot PLL LOT An-24 został uprowadzony przez kapitana do Berlina Zachodniego. Na pokładzie obecni byli dwaj milicjanci uzbrojeni w kałasznikowy oraz dwaj ubecy. Po tych wydarzeniach pilot wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Teksasie. Za złamanie międzynarodowych przepisów dotyczących przestrzeni powietrznej kapitan Czesław Kudłek został ukarany dożywotnim odebraniem licencji pilota na prowadzenie przelotów pasażerskich. Historia porwania samolotu przez Czesława Kudłka stała się kanwą fabularyzowanego filmu dokumentalnego "LOT 747" w reżyserii Radosława Dunaszewskiego.

1984 - Zmarł Julio Cortazar, wybitny argentyński pisarz i filozof, autor powieści i opowiadań, między innymi: "Gra w klasy”, "Dla wszystkich ten sam ogień”, "Ostatnia runda”, "Książka dla Manuela”, "Tajemna broń”. Jego utwory to nowatorska, pełna humoru i fantastyki proza latynoamerykańska, ukazująca niezwykłe pokłady wyobraźni i pomysłowości pisarza. Dzieła Cortázara inspirowały wielu reżyserów, między innymi: Michelangela Antonioniego i Luisa Bunuela. Jego powieści na język polski tłumaczyła pisarka zaprzyjaźniona z Cortazarem - Zofia Chądzyńska. Urodził się 26 sierpnia 1924 roku. 40 rocznica

1985 - Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski po raz pierwszy weszli zimą na ośmiotysięcznik Czo Oju. Polsko-kanadyjską wyprawą, w której uczestniczyli, kierował Andrzej Zawada. Polacy zdobyli, mierzący 8201 metrów szczyt, nową drogą, południowo-wschodnim filarem. Trzy dni później na wierzchołku stanęli także Andrzej Heinrich i Jerzy Kukuczka.

1988 - Zmarł Witold Kula, historyk gospodarki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, współorganizator Instytutu Historii Polski Akademii Nauk. Zajmował się badaniem dziejów gospodarczo-społecznych Polski oraz metrologią historii pojmowaną, jako oddzielna dziedzina nauki. Autor publikacji "Teoria ekonomicznego ustroju feudalnego. Próba modelu" oraz "Miary i ludzie". Urodził się 18 kwietnia 1916 roku.

1989 - Grupa instruktorów harcerskich powołała Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej - organizację alternatywną wobec ZHP. ZHR kontynuuje idee skautingu i harcerstwa polskiego, posługuje się tradycyjną symboliką: krzyż harcerski, lilijka, rota przyrzeczenia, hymn. Ideą ZHR jest wychowanie młodzieży w duchu wartości chrześcijańskich. ZHR jest otwarty dla osób gotowych kierować się prawem i przyrzeczeniem harcerskim. Instruktorki i instruktorzy Związku są chrześcijanami, ale ZHR deklaruje niezależność ideową i polityczną od jakiejkolwiek organizacji. 35 rocznica

1989 - Zmarł Thomas Bernhard, austriacki pisarz i dramaturg. Na jego twórczość w głównej mierze wpływało poczucie samotności oraz nieuleczalna choroba, która spowodowała jego przedwczesną śmierć. Autor powieści: "Przyczyna”, "Suterena”, "Dziecko”, "Wymazywanie” i "Dawni mistrzowie”. W Polsce twórczość pisarza została rozpowszechniona głównie dzięki spektaklom Krystiana Lupy. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych reprezentantów współczesnej literatury niemieckojęzycznej. Urodził się 9 lutego 1931 roku. 35 rocznica

1996 - Przywódca Organizacji Wyzwolenia Palestyny Jaser Arafat został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta Autonomii Palestyńskiej. Autonomia Palestyńska to część terytorium dawnej Palestyny, okupowanej przez Izrael od 1967 roku. Następca Arafata, prezydent Mahmud Abbas, w styczniu 2013 roku na mocy dekretu przekształcił Autonomię Palestyńską w nieuznawane dotąd Państwo Palestynę.

1996 - Papież Jan Paweł II zakończył swą 69. podróż apostolską do Gwatemali, Nikaragui, Salwadoru i Wenezueli. Trwała od 5 lutego.

1999 - Senat USA uniewinnił prezydenta Billa Clintona w procesie impeachmentu, w związku z seksaferą z Monicą Lewinsky. Kongres zarzucił Clintonowi składanie fałszywych zeznań i blokowanie działań organów sprawiedliwości. Prezydent bronił się twierdząc, że nieujawnienie prawdy w tak osobistej sprawie nie powinno być uznane za poważne przestępstwo. Ostatecznie Senat uznał te argumenty i uniewinnił Billa Clintona. 25 rocznica

1999 - Zmarł Janusz Łętowski, prawnik, profesor prawa administracyjnego, meloman i krytyk muzyczny, dyrektor Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Od 1989 roku orzekał w Izbie Administracyjnej Sądu Najwyższego. Był autorem kilku publikacji o tematyce muzycznej oraz siedmiu książek poświęconych dziedzinie prawa administracyjnego. W 1999 roku, w uznaniu wybitnych zasług dla wymiaru sprawiedliwości, odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 27 marca 1939 roku. 25 rocznica

1999 - Premiera filmu "Ogniem i mieczem" w reżyserii Jerzego Hoffmana. Jest to ostatnia z trzech części trylogii Henryka Sienkiewicza przeniesiona na ekran przez Jerzego Hoffmana, po "Potopie" i "Panu Wołodyjowskim", choć pisarz stworzył ją, jako pierwszą. Równocześnie z wersją kinową wyprodukowano wersję telewizyjną - miniserial pod tym samym tytułem. W filmie zagrali między innymi: Michał Żebrowski, Aleksander Domogarow i Izabella Scorupco. 25 rocznica

2000 - Zmarł Charles Schulz, amerykański twórca komiksów, autor niezwykle popularnego komiksu "Fistaszki”. W dniu jego śmierci opublikowano ostatnią część komiksu, który ukazywał się od ponad połowy XX wieku w gazetach całego świata. Urodził się 26 listopada 1922 roku.

2001 - Amerykańska sonda kosmiczna NEAR Shoemaker wylądowała na planetoidzie Eros. Było to pierwsze w historii lądowanie statku kosmicznego na powierzchni planetoidy. Mimo, że sonda nie została zaprojektowana do takiego lądowania, jej aparatura działała nadal. Przez dwa tygodnie zbierał dane spektrometr promieniowania gamma. Ostatni kontakt z sondą nawiązano 28 lutego. NEAR Shoemaker przesłał podczas swojej misji około 160 tysięcy zdjęć Erosa, na których wykryto ponad 100 tysięcy kraterów. Całkowity koszt misji wyniósł ponad 220 milionów dolarów.

2002 - Przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii w Hadze rozpoczął się proces Slobodana Miloševicia. Były prezydent Jugosławii i Serbii został oskarżony między innymi o zbrodnie przeciwko ludzkości, ludobójstwo i nieprzestrzeganie konwencji wojennych podczas konfliktów zbrojnych w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie oraz Kosowie. Łącznie postawiono mu 66 zarzutów. W czasie rozpatrywania sprawy Trybunał uznał, że nie ma wystarczających dowodów, które potwierdzają część zarzutów. 11 marca 2006 zmarł w haskim więzieniu. Oficjalną przyczyną śmierci podaną przez lekarzy był atak serca. Proces został umorzony.

2008 - Zmarł Piotr Amsterdamski, astronom, tłumacz i alpinista. W okresie PRL pracował centrum astronomicznym im Mikołaja Kopernika w Toruniu. Był związany z Komitetem Obrony Robotników, działał w Solidarności. W czasie stanu wojennego został internowany. Po przemianach ustrojowych zajął się tłumaczeniami literatury popularno-naukowej. Przełożył między innymi „Krótką historię czasu” Stephena Hawkinga. Zginał podczas samotnej wspinaczki na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu w Tatrach. Urodził się 10 listopada 1955 roku.

2008 - Zmarł na emigracji w Wielkiej Brytanii Mieczysław Sawicki - generał brygady Wojska Polskiego, lotnik RAF, działacz środowisk kombatanckich, członek Rady Narodowej na Uchodźstwie. Był także zastępcą kanclerza i członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. W czasie II wojny światowej służył w lotnictwie brytyjskim, w polskim dywizjonie myśliwsko - rozpoznawczym 318. Wykonał około 100 lotów bojowych. Po wojnie nie zdecydował się na powrót do Polski. Urodził się 8 października 1917 roku.

2010 - W Vancouver rozpoczęły się XXI Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Polscy reprezentanci zdobyli na nich sześć medali: złoty, trzy srebrne i dwa brązowe. Uczestnicy zimowych igrzysk w Vancouver w 2010 roku rywalizowali w 86 konkurencjach w 15 dyscyplinach sportowych. Po raz pierwszy w historii na igrzyskach rozegrano konkurencje skicrossu kobiet i mężczyzn.

2011 - Zmarł Wojciech Obtułowicz, architekt. Zaprojektował między innymi kościół Świętego Jana Chrzciciela i Stadion Miejski w Krakowie, Pawilon Polski na wystawie światowej EXPO 2000 w Hanowerze i Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie. Urodził się w 14 lutego 1934 roku.

2016 - Zmarła Xymena Zaniewska, projektantka mody, autorka scenografii i architekt, uznawana za twórczynię polskiej szkoły scenografii. Twórczyni scenografii do kilkuset spektakli Teatru Telewizji, między innymi do "Makbeta", "Szkoły żon" oraz "Wizyty starszej pani". Wielokrotnie współpracowała z Adamem Hanuszkiewiczem. Odeszła z pracy w TVP po ogłoszeniu stanu wojennego i przeszła na wcześniejszą emeryturę. Urodziła się 4 czerwca 1927 roku.

2017 - Zmarła Krystyna Sienkiewicz, aktorka filmowa, teatralna i kabaretowa. Stworzyła wiele niezapomnianych kreacji, wcieliła się między innymi w postać Janki z "Lekarstwa na miłość" i szeregowej Anieli z filmu "Rzeczpospolita babska". Występowała w Kabarecie Starszych Panów, "Pod Egidą" Jana Pietrzaka czy w kabarecie Olgi Lipińskiej. W ostatnich latach grała w teatrze Capitol, występowała między innymi w sztuce "Klimakterium… i już". Urodziła się 14 lutego 1935 roku.

2017 - Zmarł Al Jarreau, amerykański wokalista jazzowy. Jego albumy były mieszanką popu, funku, soulu, rhythm and bluesa, salsy, jazzu. W 1985 wziął udział w nagraniu charytatywnego singla "We Are the World”. Jest jedynym wykonawcą, który został uznany najlepszym wokalistą jazzowym, pop i R&B. Urodził się 12 marca 1940 roku.

2018 - Zmarła Louise Latham, amerykańska aktorka. Najsłynniejszą rolę w karierze rolę zagrała w swoim filmowym debiucie: thrillerze Alfreda Hitchcocka "Marnie". W kolejnych latach pojawiła się między innymi w westernie "Szeryf z Firecreek" z udziałem Jamesa Stewarta i Henry'ego Fondy oraz słynnym dramacie Stevena Spielberga "Sugarland Express". Wystąpiła także gościnnie w kilkudziesięciu serialach telewizyjnych. Od połowy lat 50. grała na scenach Broadwayu. Urodziła się 23 września 1922 roku.

2019 - Zmarł Lucjan Trela, bokser wagi ciężkiej, uczestnik igrzysk olimpijskich w Meksyku w 1968 roku, trener pięściarski. Był podziwiany za waleczność, szybkość i wytrzymałość. Pięciokrotnie zdobył mistrzostwo Polski. Był też wicemistrzem i czterokrotnym brązowym medalistą Mistrzostw Polski. W swojej karierze stoczył 275 walk, z czego 220 wygrał, a 11 zremisował i 44 przegrał. Urodził się 25 czerwca 1942 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł Michał Gałkiewicz, rzeźbiarz, rysownik, wykładowca akademicki oraz działacz Związku Polskich Artystów Plastyków. Tworzył rzeźby kameralne, monumentalne, architektoniczne, pracował w drewnie, kamieniu, betonie, ceramice i metalu. Był laureatem wielu nagród i wyróżnień na wystawach i konkursach ogólnopolskich. Prace Michała Gałkiewicza znajdują się w muzeach krajowych i zagranicznych. Był wielokrotnie odznaczany za działalność artystyczną, pedagogiczną i społeczną, między innymi w 2014 roku brązowym medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Urodził się 25 maja 1932 roku.

2020 - Zmarł Andrzej Kurnatowski, lekarz, patomorfolog, profesor Akademii Medycznej w Łodzi. Charakter pionierski miały prowadzone przez niego badania chłoniaka. Jest autorem lub współautorem ponad 90 publikacji naukowych, trzech podręczników akademickich. Był inicjatorem opracowania pierwszego polskiego "Atlasu histopatologii ogólnej”. Urodził się 23 lipca 1927 roku.

2023 - Zmarł Zdzisław Machoń, profesor farmacji, wykładowca akademicki związany z wrocławskim Uniwersytetem Medycznym. Autor ponad 90 prac naukowych i 51 patentów farmaceutycznych. Wynalazca leku przeciwwirusowego Denotivir-Polvir i innych substancji czynnych, stosowanych w leczeniu. Prowadził między innymi badania nad zależnością między strukturą chemiczną a aktywnością biologiczną substancji. Opracował wiele technologii modyfikacji struktury chemicznej leków aby poprawić ich efektywność. Urodził się 26 września 1926 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-03-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 marca - Światowy Dzień Recyklingu. 18 marca - Europejski Dzień Mózgu, obchodzony od 1998 roku. 18 marca - Światowy Dzień Orła. » więcej 2024-03-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 marca - Międzynarodowy Dzień Inwalidów. 17 marca - Święto narodowe Irlandii, obchodzone w Dzień Świętego Patryka, patrona kraju. 17 marca - Włochy… » więcej 2024-03-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 marca - Dzień Pandy. 16 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca. » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 marca - Święto narodowe Węgier, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji w 1848 roku. 15 marca - Międzynarodowy Dzień Konsumenta. 15 marca - Światowy… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 marca - Dzień Liczby Pi. » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca 1202 - Zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski, książę krakowski i zwierzchni książę Polski. Mieszko III Stary był szóstym pod względem… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca - Dzień Przeciwko Cenzurze Internetu, ustanowione w 2008 roku przez organizacje Reporterzy Bez Granic i Amnesty International. 12 marca - Dzień… » więcej 2024-03-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 marca - Polska: Dzień Sołtysa. 11 marca - Litwa: Dzień Odrodzenia Niepodległości. » więcej 2024-03-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet Sędziów. 10 marca - Dzień Mężczyzn. » więcej 2024-03-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 marca - Dzień Statystyki Polskiej - święto obchodzone od 2008 roku, zgodnie z decyzją Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. Upamiętnia pierwszy Spis Powszechny… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »