Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-11, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

11 lutego - Światowy Dzień Chorego - ustanowiony przez papieża Jana Pawła II w 1992 roku.

11 lutego - Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112.

11 lutego - Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce.

11 lutego - Ogólnopolski Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej.

11 lutego - W USA obchodzony jest Dzień Wynalazców, ustanowiony przez prezydenta Ronalda Reagana w 1983 roku. Okazją jest rocznica urodzin Thomasa Edisona.
1466 - Wojna trzynastoletnia - po przejściu na stronę polską biskup warmiński Paweł Legendorf wypowiedział wojnę zakonowi krzyżackiemu. W czasie wojny 13-letniej doszło do wyzwolenia spod wpływu Zakonu wielu miast polskich. Sukcesy polskich wojsk pozwoliły też na uniezależnienia się i szybki rozwój Gdańska. 31 grudnia 1466 podpisano pokój toruński, na mocy, którego Zakon musiał odstąpić od roszczeń do połowy ziem pruskich w tym Pomorza Gdańskiego, ziemi chełmińskiej, ziemi michałowskiej i Warmii oraz złożyć hołd lenny Królestwu Polskiemu.

1507 - Zmarł Jan z Głogowa, matematyk, astronom, astrolog, lekarz, teolog, filozof, profesor Akademii Krakowskiej, na której przez blisko 40 lat wykładał łacinę, filozofię Arystotelesa i astronomię. Był nauczycielem Wojciecha z Brudzewa i Mikołaja Kopernika. Urodził się około 1445 roku.

1650 - Zmarł Kartezjusz, francuski matematyk, filozof, przyrodnik, autor sentencji "Myślę, więc jestem". Twórca nowego sposobu myślenia w filozofii - mentalizmu. Postawił pod znakiem zapytania możliwość prawdziwego i nieomylnego poznania - stąd jego pierwsze sformułowanie tezy filozoficznej -” wątpię, więc jestem". Zakładał jednak, że istnieją całkowicie pewne podstawy wiedzy ludzkiej i dążył do ich odkrycia. Za jedną z niepodważalnych podstaw uznał fakt myślenia - stąd "myślę, więc jestem". Urodził się 31 marca 1596 roku.

1796 - Urodził się Karol Brzostowski, żołnierz Powstania Listopadowego, właściciel ziemski, twórca tak zwanej Rzeczpospolitej Sztabińskiej - nowoczesnego gospodarstwa rolno-przemysłowego, opartego na oczynszowaniu chłopów, założyciel Huty Sztabińskiej. Zmarł 25 lipca 1854 roku.

1800 - Urodził się William Talbot, brytyjski archeolog, chemik i matematyk, najbardziej znany, jako pionier fotografii; wynalazca procesu negatywowego w fotografii czarno-białej, który umożliwiał wykonywanie wielu odbitek; wniósł znaczny wkład w upowszechnienie się fotografii, jako formy sztuki. Autor pierwszej książki ilustrowanej fotografiami. Zmarł 17 września1877 roku.

1809 - Amerykanin Robert Fulton opatentował statek parowy. W 1807 zbudował pierwszy parowy statek pasażerski "North River Steamboat", a w latach 1812-1814 - pierwszy okręt o napędzie parowym. Początkowo parowce były dość niebezpieczne, gdyż często zdarzały się eksplozje niewystarczająco wytrzymałych kotłów. Udoskonalono je w drugiej połowie XIX wieku i wówczas rejsy parowcami stały się powszechne. 215 rocznica

1816 - Urodził się Ernst Litfaß, niemiecki wydawca i drukarz. Wynalazca słupa ogłoszeniowego. Zaczął je stawiać w Berlinie w 1855 roku i zapewnił sobie na tę działalność monopol. Wkrótce słupy rozpowszechniły się w innych miastach. Ernst Litfaß działał charytatywnie na rzecz żołnierzy inwalidów. Zmarł 27 grudnia 1874 roku.

1821 - Urodził się Auguste Ferdinand François Mariette, francuski historyk, archeolog i egiptolog, założyciel Muzeum Egipskiego w Kairze. Całą swoją działalnością przyczynił się do ochrony i uratowania wielu bezcennych skarbów kultury i sztuki starożytnego Egiptu. Był wieloletnim szefem Służby Starożytności i Muzeum Egipskiego. Zmarł w Kairze w wieku 60 lat, 19 stycznia 1881 roku.

1830 - Zmarł Giovanni Battista Lampi, włoski malarz, w latach 1788-1791 nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, autor portretów, scen mitologicznych i religijnych. Swoje prace artysta wykonywał głównie dla europejskich rodzin arystokratycznych oraz dworów w Trydencie, Weronie i Wiedniu. Urodził się 31 grudnia 1751 roku.

1835 - Na terenie Galicji powstało Stowarzyszenie Ludu Polskiego, tajna organizacja niepodległościowa, kierowana przez Szymona Konarskiego i Seweryna Goszczyńskiego. Organizacja dążyła do niepodległej Polski o ustroju republikańskim. Wśród postulatów była likwidacja przywilejów klasowych, uznanie praw obywateli, zniesienia ograniczeń dotyczących chłopów. Organizacja działała do 1837 roku.

1841 - Urodził się Józef Brandt, malarz, czołowy przedstawiciel tak zwanej "szkoły monachijskiej". Tworzył głównie obrazy rodzajowo-batalistyczne i historyczne o tematyce związanej z walkami kozackimi, tatarskimi i wojnami szwedzkimi XVII wieku. Do jego najbardziej znanych dzieł należą "Bitwa pod Chocimiem" i "Bitwa Wiedeńska". Józef Brandt jest uznawany za najwybitniejszego polskiego malarza batalistycznego XIX-wieku. Zmarł 12 czerwca 1915 roku.

1847 - Urodził się Thomas Edison, amerykański fizyk, samouk, wynalazca fonografu, żarówki elektrycznej, kinetoskopu. W 1882 roku uruchomił w Nowym Jorku pierwszą na świecie dużą elektrownię. Zmarł 18 października 1931 roku.

1858 - We francuskim Lourdes, w Grocie Massabielle, doszło do pierwszego objawienia Matki Bożej 14 letniej Bernadecie Soubirous. Dziewczynka od lutego do lipca 1858 roku przeżyła 18 objawień. W 1933 roku papież Pius XI, zaliczył Bernadetę Soubirous w poczet świętych. Grota stała się miejscem pielgrzymek wiernych. Lourdes obecnie jest jednym z najsłynniejszych miejsc kultu maryjnego, rocznie odwiedza je około sześciu milionów osób. 1858 - W Lubieniach koło Opatowa urodził się Antoni Nowowiejski, biskup płocki, arcybiskup tytularny od 1930 roku. Został zamordowany 28 maja 1941 roku w niemieckim obozie zagłady w Działdowie. Do dziś nie ustalono miejsca jego pochowania. W 1999 roku Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym.

1860 - Urodził się Karl Denke, seryjny morderca i kanibal. Zwabiał do swojego domu włóczęgów, żebraków i prostytutki, aby później ich zabić i przerobić na peklowane mięso, którym handlował na targu we Wrocławiu. Szacuje się, że zamordował ponad 40 osób. Został zatrzymany 22 grudnia 1924 w Ziębicach, gdzie mieszkał. Tego samego dnia popełnił samobójstwo w policyjnym areszcie.

1868 - Zmarł Jean Foucault, francuski fizyk i astronom, który dokonał jednego z pierwszych pomiarów prędkości światła w powietrzu i wodzie, zbudował pryzmat polaryzacyjny, fotometr i żyroskop. W 1851 przeprowadził swój pierwszy eksperyment z wahadłem nazwanym później jego nazwiskiem. Urodził się 18 września 1819 roku.

1889 - Cesarz Mutsuhito zatwierdził pierwszą japońską konstytucję. Wzorowana na prusko-niemieckim modelu miała być darem dla narodu, pozbawionego dotąd, wyłączając arystokrację i wojowników, jakichkolwiek praw. Wprowadzała podstawowe prawa obywatelskie. Zapewniała też zwierzchnictwo cesarza nad wojskiem i administracją kraju, dawała mu prawo wypowiadania wojen i zawierania pokoju, nadawania tytułów i odznaczeń. Dokument został zastąpiony w 1946 roku, przez obowiązującą do dziś konstytucję Showa. 135 rocznica

1896 - Urodził się Józef Kałuża, piłkarz, trener, działacz sportowy. Jako zawodnik grał przede wszystkim w Cracovii, dla której strzelił 465 goli w 404 meczach. W latach 1921-1928 występował w reprezentacji Polski. Zdobył dla niej siedem goli. W 1932 został trenerem kadry. Jego reprezentacja w 1936 roku zajęła czwarte miejsce na olimpiadzie w Berlinie oraz po raz pierwszy, w 1938 roku, zagrała na mistrzostwach świata, gdzie uległa Brazylijczykom. Kadrę poprowadził w ostatnim jej meczu przed II wojną światową, wygranym 4:2 z Węgrami, ówczesnymi wicemistrzami świata. Zmarł 11 października 1944 roku.

1900 - Urodził się Hans-Georg Gadamer, niemiecki filozof, humanista, historyk filozofii; profesor uniwersytetu w Heidelbergu i Lipsku, współtwórca hermeneutyki filozoficznej, teorii, która wywarła istotny wpływ na całą współczesną humanistykę, autor rozprawy "Prawda i metoda”, mającej kluczowe znaczenie dla zrozumienia współczesnej filozofii. Zmarł 13 marca 2002 roku.

1903 - Urodził się Kazimierz Fabisiak, aktor teatralny i filmowy, grał między innymi w filmach: "Nikodem Dyzma", "O życie wroga", "Urodzony w Warszawie" czy "Słońce wschodzi raz na dzień". Zmarł 28 kwietnia 1971 roku.

1908 - Urodził się Ernest Vivian Fuchs, angielski geolog, podróżnik i badacz krajów polarnych. Fuchs był liderem ekspedycji na Antarktydę, w styczniu 1957 roku. Badacze ustalili grubość lodu i istnienie masy ziemi pod lodem. Od 1973 za prace na rzecz odkrywania naukowych tajemnic lodowego kontynentu jest przyznawany Medal Fuchsa. Zmarł 11 listopada 1999 roku.

1909 - Urodził się Joseph Mankiewicz, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Twórca ponad 20 filmów, między innymi - "Juliusz Cezar”, "Był sobie łajdak” i "Kleopatra”. Zdobywca czterech Oscarów za scenariusz i reżyserię filmów "Wszystko o Ewie” i "List do trzech żon”. Zmarł 5 lutego 1993 roku. 115 rocznica

1916 - Urodziła się Seweryna Szmaglewska, pisarka, więźniarka Auschwitz, świadek w procesie niemieckich zbrodniarzy wojennych w Norymberdze. Autorka pamiętnika-dokumentu "Dymy nad Birkenau”, powieści: "Niewinni w Norymberdze”, "Łączy nas gniew” oraz powieści dla dzieci i młodzieży "Czarne stopy”. Zmarła 7 lipca 1992 roku.

1924 - Zmarł Jean-François Raffaëlli - francuski malarz, rzeźbiarz i litograf. Autor pejzaży i scen rodzajowych, a także portretów ukazujących realistycznie postaci charakterystyczne dla przedmieść Paryża. Autor obrazów "Mężczyzna z dwoma bochenkami chleba", "Pijący absynt" i Notre Dame w Paryżu" Urodził się 20 kwietnia 1850 roku. 100 rocznica

1926 - Urodził się Leslie Nielsen, amerykański aktor, pochodzenia kanadyjskiego, grał w filmach: "Zakazana planeta”, "Pan Magoo”, "Tragedia Posejdona”, "Szklanką po łapkach”, "Naga broń”. Największą popularność przyniosły mu role komediowe - lekarza w filmie "Czy leci z nami pilot?” oraz porucznika Drebina w cyklu telewizyjnym "Police Squad!”. Zmarł 28 listopada 2010 roku.

1928 - W szwajcarskim Sankt Moritz rozpoczęły się II Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Zawodnicy startowali w ośmiu dyscyplinach: biegi narciarskie, bobsleje, hokej, kombinacja norweska, łyżwiarstwo figurowe i szybkie oraz skeleton i skoki narciarskie. W klasyfikacji medalowej zwyciężyła reprezentacja Norwegii, zaś najbardziej utytułowanym zawodnikiem został Norweg Bernt Evensen, który zdobył trzy medale w łyżwiarstwie szybkim. Polacy nie zdobyli żadnego medalu.

1929 - Rząd włoski i Stolica Apostolska zawarły tak zwane traktaty laterańskie, na mocy których rząd uznał religię katolicką za panującą w kraju, a papieża za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu, określonej, jako Państwo Watykańskie. Jednocześnie podpisano konkordat, regulujący stosunki kościelne w królestwie włoskim. Powierzchnię Watykanu określono na 44 hektary. Traktaty uznawały papieża za osobę świętą, zobowiązywały Włochów do płacenia trybutu na rzecz Watykanu. Osoby tam mieszkające zostały uznane za nietykalne. Traktaty Laterańskie zostały włączone do konstytucji włoskiej z 1947 roku. 95 rocznica

1934 - Urodził się Manuel Noriega, generał, polityk, w latach 1983-1989 sprawował władzę autorytarną, jako wojskowy przywódca Panamy oraz samozwańczy "Najwyższy Przywódca Wyzwolenia Narodowego”. W 1989 został obalony przez wojska amerykańskie. Uprowadzony i przewieziony do Stanów Zjednoczonych został skazany na 40 lat więzienia. Wrócił do Panamy w 2011 roku. Zmarł 29 maja 2017 roku. 90 rocznica

1936 - Urodził się Burt Reynolds, jeden z najpopularniejszych aktorów współczesnego kina, scenarzysta i reżyser. Debiutował w telewizyjnym serialu "Poznani nocą", grał w filmach "Navajo Joe", "Sto karabinów", "Deliverence" i innych.. Zmarł 6 września 2018 roku.

1937 - Urodził się Maciej Kossowski, muzyk, kompozytor, wokalista, w latach 1963-67 członek zespołu Czerwono-Czarni. Wykonawca wielu przebojów, między innymi "Agatko!", "Dwudziestolatki", "Wakacje z blondynką", "To ty, Mario". W latach 70. XX wieku osiedlił się w USA.

1938 - Zmarł Kazimierz Twardowski, filozof, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozofii, twórca Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, autor licznych prac naukowych. Wykształcił wielu polskich filozofów, między innymi: Władysława Tatarkiewicza, Kazimierza Ajdukiewicza i Izydorę Dąmbską. Urodził się 20 października 1866 roku.

1939 - W Zakopanem rozpoczęły się Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym. Impreza ta po raz drugi odwiedziła to miasto, po mistrzostwach w 1929 roku. Były to ostatnie przed II wojną światową oficjalne mistrzostwa świata. Polacy nie zdobyli żadnego medalu, czwarte miejsce w kombinacji norweskiej zajął Andrzej Marusarz. 85 rocznica

1942 - W Warszawie podharcmistrz Maciej Aleksy Dawidowski "Alek" z konspiracyjnej Organizacji Małego Sabotażu "Wawer" odkręcił tablicę z napisem "Dem grossen Astronomen", przytwierdzoną do cokołu pomnika Mikołaja Kopernika przez niemieckie władze okupacyjne. Po wojnie tablica trafiła do Muzeum Historycznego miasta stołecznego Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy).

1944 - W Warszawie na balkonach ruin domu przy ulicy Leszno Niemcy powiesili ciała 27 zamordowanych więźniów Pawiaka. Pozostawiono je na wiele godzin, tak by warszawiacy zapamiętali ten makabryczny widok. Dziesięć dni później nazwiska ofiar opublikowano w gadzinówce "Nowym Kurierze Warszawskim”. Powieszono między innymi 12 żołnierzy VIII Rejonu Obwodu AK "Obroża” i wychowanków Zakładu dla Sierot imienia księdza Siemca. Był to odwet za wykonanie wyroku śmierci na Franzu Kutscherze. 80 rocznica

1944 - W Warszawie została rozstrzelana przez Niemców Ewa Pohoska, pisarka, publicystka, związana z grupą literacką "Płomienie", założycielka pisma "Droga", żołnierz Armii Krajowej. Pohoska wpadła w pułapkę gestapo, gdy próbowała ostrzec znajomych przed aresztowaniami. Urodziła się 19 lipca 1918 roku. 80 rocznica

1945 - W Jałcie zakończyła się konferencja szefów rządów USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii. Uzgodniono stanowisko wobec hitlerowskich Niemiec i ich kapitulacji oraz podzielono Europę na dwie strefy wpływów: aliantów zachodnich i ZSRR. Wschodnia granica Polski została ustalona na linii Curzona. Jako rekompensatę Polska uzyskała rozszerzenie terytorium na północ i zachód.

1946 - W Rzymie pod kierownictwem Jerzego Giedroycia powstał Instytut Literacki, polskie wydawnictwo emigracyjne, gdzie ukazywały się najważniejsze tytuły polskiej literatury powojennej, krajowej i emigracyjnej. W lipcu 1947 roku Instytut przeniesiono do Paryża. Instytut zasłynął, jako wydawca miesięcznika „Kultura”, wychodzącego w latach 1947-2000 oraz serii "Biblioteka Kultury”, w której do 2000 ukazało się 512 tomów literatury polskiej i obcej.

1948 - Zmarł Sergiusz Eisenstein, rosyjski reżyser filmowy, czołowy przedstawiciel socrealizmu, scenarzysta i teoretyk kina, twórca "Pancernika Potiomkina", "Aleksandra Newskiego" i "Iwana Groźnego". Jego twórczość wywarła wielki wpływ na reżyserów wielu pokoleń - zwłaszcza obraz "Pancernik Potiomkin”, który został uznany za jedno z arcydzieł światowego kina. Urodził się 23 stycznia 1898 roku.

1949 - Zmarł Axel Munthe, szwedzki lekarz i psychiatra, pisarz, działacz pacyfistyczny. Był nadwornym lekarzem szwedzkiej rodziny królewskiej. Światową popularność zyskała jego autobiograficzna powieść "Księga z San Michele”. Jest też autorem między innymi "Księgi o ludziach i zwierzętach” Urodził się 31 października 1857 roku. 75 rocznica

1953 - Zmarł Karol Badecki, historyk literatury, bibliotekoznawca, badacz dziejów Lwowa, dyrektor Muzeum Historycznego Lwowa, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zainicjował badania polskiej XVII-wiecznej literatury mieszczańskiej, odkrył wiele zabytków tej literatury, opracował i wydał kilka monografii. Urodził się 28 stycznia 1886 roku.

1955 - Urodził się Ryszard Zatorski, reżyser i scenarzysta, twórca filmów: "Nigdy w życiu”, "Tylko mnie kochaj”, "Siekierezada”, "Los numeros”, scenarzysta filmów: "Kilerów 2-óch”, "Nikt nie jest winien”, "Łowca. Ostatnie starcie”, "Klasa na obcasach”.

1961 - Zmarł Andrzej Wierzbicki, działacz gospodarczy i polityczny, od 1932 do 1939 roku prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów "Lewiatan”. Po wojnie zajmował się problemem odbudowy kraju, zagospodarowania Ziem Odzyskanych. Za udział w obronie Warszawy otrzymał Krzyż Walecznych. Urodził się 7 czerwca 1877 roku.

1963 - Urodziła się Ewa Skibińska, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna. Uznanie krytyki i publiczności zdobyła rolą głównej bohaterki w ekranizacji autobiograficznej opowieści Oli Watowej "Wszystko, co najważniejsze...", w reżyserii Roberta Glińskiego. Popularność przyniosły jej role w serialach telewizyjnych: "Pierwsza miłość", "Na dobre i na złe". Od 2017 roku jest związana z Teatrem Powszechnym w Warszawie.

1963 - Zmarła Sylvia Plath, amerykańska poetka, pisarka i eseistka, zaliczana do grona tak zwanych poetów wyklętych. Była jedną z czołowych postaci kierunku w literaturze określanego mianem konfesjonalizmu. "Poezje zebrane", wydane po samobójczej śmierci poetki, zdobyły poetycką Nagrodę Pulitzera. Sylvia Plath urodziła się 27 października 1932 roku.

1964 - W Waszyngtonie zagrała swój pierwszy amerykański koncert grupa The Beatles. Zespół zaczął bić rekordy popularności w USA, między innymi telewizyjny program "The Ed Sullivan Show" z jego udziałem oglądało ponad 73 miliony Amerykanów, co stanowi 45 procent ówczesnej populacji tego kraju. W kwietniu 1964 roku pięć pierwszych miejsc listy przebojów amerykańskiego tygodnika muzycznego "Billboardu” okupowały piosenki The Beatles - taka sytuacja nie powtórzyła się do dzisiaj. 60 rocznica

1966 - Premiera filmu Aleksandra Ścibora-Rylskiego "Jutro Meksyk" ze Zbigniewem Cybulskim i Joanną Szczerbic w rolach głównych. Film opowiada o trenerze kadry olimpijskiej skoczków do wody, który zostaje pozbawiony prawa do wykonywania zawodu. Trafia na prowincję, gdzie prowadzi szkółkę dla dzieci. Tam poznaje Majkę, w której odkrywa wielki talent. Rozpoczyna przygotowanie dziewczyny do igrzysk olimpijskich w Meksyku.

1967 - W niemieckim Oberstdorfie norweski skoczek narciarski Lars Grini, jako pierwszy osiągnął odległość 150 metrów. Obecny, nieoficjalny rekord w skokach narciarskich należy do Austriaka Stefana Krafta i wynosi 253,5 metra. Skok został oddany 18 marca 2017 roku na mamuciej skoczni w Vikersund. Rekord Polski w długości lotu narciarskiego wynosi 251,5 metra i należy do Kamila Stocha. Został ustanowiony 25 marca 2017 w Planicy.

1968 - Zmarł Leopold Kwiatkowski, pilot, instruktor szybowcowy, instruktor narciarstwa, żołnierz AK, kurier ZWZ.W działaniach konspiracyjnych posługiwał sie pseudonimami . „Tomek”, „Bela”,„Szostak”, „Andrzej”,„Cis”. Jako kurier ponad 100 razy przekraczał granicę, dostarczając dokumenty przez Słowację na Węgry. Po rozbiciu przez Niemców siatki kurierskiej przestąpił do partyzanckiego oddziału kpt Juliana Zapały , ps. "Lampart". Po wojnie organizował szkołę szybowcową w Tęgoborzu, jednak spotkał się z prześladowaniami za przynależność do Armii Krajowej. Został zrehabilitowany w 1956 roku i wrócił do szybownictwa. Urodził się 11 listopada 1906 roku.

1969 - Urodziła się Jennifer Aniston, amerykańska aktorka, producentka filmowa. Sławę zdobyła dzięki roli Rachel Green w sitcomie "Przyjaciele", za którą wyróżniona została Emmy i Złotym Globem. Występowała w wielu hollywoodzkich produkcjach, głównie komediach. 55 rocznica

1970 - Japonia wystrzeliła pierwszego sztucznego satelitę Ziemi - "Oshumi”. Tym samym stała się czwartym w historii krajem na świecie dysponującym własną rakietą nośną. Satelita prowadził badania jonosfery: temperatury i gęstości elektronów, promieniowania słonecznego, cząstek naładowanych. Po pięciokrotnym okrążeniu Ziemi łączność z obiektem została utracona.

1972 - Zmarł Marian Hemar, poeta, satyryk, komediopisarz, tłumacz literatury francuskiej, niemieckiej i angielskiej. W latach 20. i 30. XX wieku współpracował z grupą poetycką "Skamander". Pisał do rewii i kabaretów. Autor tekstów ponad dwóch tysięcy piosenek, w tym wielu szlagierów, między innymi "Kiedy znów zakwitną białe bzy", oraz sztuk scenicznych. Przez 20 lat miał w polskiej rozgłośni Radia Wolna Europa program kabaretowy o charakterze politycznym. Urodził się 6 kwietnia 1901 roku.

1972 - Na XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Sapporo Wojciech Fortuna skokiem na odległość 111 metrów, zdobył dla Polski pierwszy złoty medal olimpijski w sportach zimowych. Był to setny medal zdobyty przez reprezentanta Polski na igrzyskach olimpijskich. Fortuna otrzymał także tytuł mistrza świata, automatycznie przyznawany wówczas mistrzom olimpijskim. Do dziś w Japonii jest uważany za jednego z najlepszych polskich sportowców w historii.

1973 - Zmarł Hans Jensen, fizyk niemiecki, współtwórca powłokowego modelu jądra atomowego, W 1939 na podstawie eksperymentów przedstawił zarys "modelu sfer”, prowadził dalsze badania. Laureat nagrody Nobla w 1963 roku, którą otrzymał wspólnie z Marią Göppert-Mayer za zbadanie właściwości lekkich jąder atomowych, efekty ich prac opisano w opublikowanej wspólnie książce "Elementary Theory of Nuclear Shell Structure". Urodził się 25 czerwca 1907 roku.

1975 - Margaret Thatcher została przewodniczącą brytyjskiej Partii Konserwatywnej. Była pierwszą kobietą na tym stanowisku. Od 1979 roku "Żelazna dama", bo tak ją nazywano, na stanowisku premiera konsekwentnie realizowała politykę opierającą się na liberalizmie ekonomicznym, monetaryzmie, prywatyzacji wielu gałęzi przemysłu, niechęci do pogłębiania integracji europejskiej i centralizacji państwa. Po ustąpieniu Margaret Thatcher w 1990 roku polityka ta została złagodzona przez nowego lidera partii i premiera Johna Majora.

1978 - Zmarł Harry Edmund Martinson, szwedzki pisarz, poeta, dramaturg i malarz, członek Akademii Szwedzkiej, autor zbiorów poezji oraz powieści. Największą sławę przyniósł mu epicki poemat "Aniara”, wydany w 1956 roku. W 1974 roku pisarz został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla. Urodził się 6 maja 1904 roku.

1978 - W Chinach zniesiono zakaz czytania dzieł Arystotelesa, Szekspira i Dickensa.

1979 - Wybuch rewolucji islamskiej. Doprowadziła ona do przekształcenia Iranu z monarchii konstytucyjnej w republikę islamską, a w następstwie obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Władzę przejął lider opozycji islamskiej Ruhollah Chomejni. Nowy rząd przeprowadził nacjonalizację majątku rodziny cesarskiej a z przyczyn ideologicznych zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem i Republiką Południowej Afryki. 11 lutego w Iranie obchodzone jest święto narodowe. 45 rocznica

1981 - Premier Józef Pińkowski podał się do dymisji. Nowym szefem rządu został generał Wojciech Jaruzelski. Nominacja ta nastąpiła pod osobistym naciskiem ze strony ówczesnego I sekretarza PZPR Stanisława Kani przy niechęci Wojciecha Jaruzelskiego.

1982 - Stan wojenny: W Świdniku, aby zapobiec protestacyjnym spacerom, organizowanym w czasie nadawania "Dziennika Telewizyjnego", władze wprowadziły od 19.30 godzinę milicyjną.

1984 - Amerykański wahadłowiec "Challenger" powrócił na Ziemię po 9-dniowym locie, podczas którego astronauci Bruce McCandless i Robert Steward opuścili macierzysty prom i pierwsi poruszali się w przestrzeni kosmicznej bez liny łączącej ich ze statkiem. Łącznie prom kosmiczny "Challenger" wykonał 10 lotów i spędził w przestrzeni kosmicznej 62 dni, przeleciał łącznie ponad 41,5 miliona kilometrów. Rozbił się 28 stycznia 1986 przy starcie do kolejnej misji. Zginęło siedmiu członków załogi. 40 rocznica

1985 - Pięciu górników zginęło w wyniku wybuchu metanu i pyłu węglowego w KWK "Niwka-Modrzejów” w Sosnowcu.

1986 - Na Moście Glienicke w Berlinie doszło do wymiany radzieckiego obrońcy praw człowieka i więźnia politycznego Natana Szaranskiego oraz trzech zachodnich agentów za pięciu agentów bloku wschodniego. Most był trzy razy wykorzystywany do wymiany pojmanych szpiegów. Z tego powodu został on nazwany przez dziennikarzy "mostem szpiegów" i był wykorzystywany w filmach i literaturze.

1990 - Nelson Mandela, przywódca Afrykańskiego Kongresu Narodowego, został uwolniony po 27 latach więzienia. Był witany przez tłumy zwolenników. Wydarzenie było transmitowane na całym świecie. Przed ratuszem w Kapsztadzie wygłosił przemówienie, w którym zadeklarował, że nadal będzie działa na rzecz pokoju i zniesienia apartheidu, deklarował też chęć pojednania z białą mniejszością. Zapoczątkowało to drogę do likwidacji segregacji rasowej w RPA. W 1994 roku Mandela wygrał wybory prezydenckie, na emeryturę przeszedł w 1999 roku. Zmarł 5 grudnia 2013 roku.

1991 - W Hadze utworzono Organizację Narodów i Ludów Niereprezentowanych. W jej skład wchodzą rdzenne społeczności, na przykład Aborygeni australijscy, terytoria aspirujące do samodzielności, na przykład Tybet i Czeczenia, mniejszości narodowe, a także kraje de facto niepodległe, niemające jednak swego przedstawicielstwa w ciałach takich jak ONZ - na przykład Tajwan. Celem organizacji jest ochrona praw człowieka, prawa do zachowania własnej tożsamości narodowej i kulturalnej, a także do samostanowienia oraz poszukiwanie pokojowych rozwiązań konfliktów na tle narodowościowym. Organizacja liczy 44 członków ze wszystkich kontynentów.

1993 - Zmarł Robert Holley, amerykański genetyk, laureat Nagrody Nobla w 1968 roku w dziedzinie fizjologii i medycyny za wyjaśnienie kodu genetycznego oraz jego roli w biosyntezie białka. Urodził się 28 stycznia 1922 roku.

1994 - Jan Paweł II ustanowił Papieską Akademię Obrony Życia, której celem jest prowadzenie badań i zajmowanie się promocją obrony życia ludzkiego od chwili poczęcia aż do naturalnej śmierci, zgodnie z nauką Kościoła. Rezultaty swych prac akademia przekazuje watykańskim urzędom i to tam powstają ewentualne normy czy wskazówki dotyczące podejmowania pewnych zagadnień w pracy duszpasterskiej. 30 rocznica

1996 - W wyniku wybuchu samochodu-pułapki przed centrum prasowym w Algierze zginęło 17 osób, ponad 90 zostało rannych.

2000 - Zmarł Roger Vadim, francuski reżyser, scenarzysta i aktor, jeden z pionierów nowej fali francuskiego filmu. Wykreował kilka gwiazd, między innymi Brigitte Bardot, Jane Fondę i Catherine Deneuve. Autor głośnych filmów: "I Bóg stworzył kobietę", "Barbarella” oraz "Niebezpieczne związki". Urodził się 26 stycznia 1928 roku.

2004 - Zmarł Ryszard Kukliński, pułkownik ludowego Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady, zastępca szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1970 roku agent CIA, na krótko przed 13 grudnia 1981 roku ewakuowany przez Amerykanów do Berlina Zachodniego. To on uprzedził CIA o planach wprowadzenia stanu wojennego w Polsce i przekazał plany tej operacji oraz inne tajemnice Układu Warszawskiego. Trzy lata po ucieczce Kukliński został skazany zaocznie przez sąd wojskowy w Warszawie na karę śmierci złagodzonej do 25 lat więzienia. Po przemianach ustrojowych przeprowadzono rewizję procesu. i ostatecznie sprawę Kulkińskiego prokuratura wojskowa umorzyła, argumentując, że działał on w stanie wyższej konieczności. Urodził się 13 czerwca 1930 roku. 20 rocznica

2006 - W Toruniu odsłonięto Pomnik Kargula i Pawlaka - bohaterów filmowej trylogii komediowej Sylwestra Chęcińskiego, która rozpoczynała się filmem "Sami swoi".

2006 - Zmarł Peter Benchley, amerykański pisarz, autor powieści sensacyjnych, między innymi "Szczęki", na podstawie, której powstał słynny thriller Stevena Spielberga pod takim samym tytułem. Książka utrzymywała się na liście bestsellerów przez ponad 40 tygodni. Pracował również, jako dziennikarz "New York Times” i "National Geographic”. Był autorem wystąpień amerykańskiego prezydenta Lyndona Johnsona. Urodził się 8 maja 1940 roku.

2008 - Zmarł Frank Nicholas Piasecki, amerykański konstruktor lotniczy, pionier budowy śmigłowców. Twórca konstrukcji PV-2, będącej drugim śmigłowcem, który wzniósł się w powietrze na terenie Stanów Zjednoczonych. Konstruktor pierwszych dwuwirnikowych śmigłowców. Był synem polskich emigrantów osiadłych w Filadelfii, aktywnie uczestniczył w życiu polonijnym. w 1993 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w działalności na rzecz Polski. Urodził się 24 października 1919 roku.

2009 - W życie weszła ustawa znosząca w Polsce obowiązkowa służbę wojskową. Komendanci WKU zostali zobowiązani do uregulowania stosunku do służby wojskowej wszystkim zainteresowanym, którzy zgłosiliby się w tej sprawie. Od 2009 obowiązuje kwalifikacja wojskowa, bo tak nazwano w przepisach pobór, czyli ocena przydatności młodych mężczyzn do służby wojskowej. Nie ma jednak już powołań do pełnienia zasadniczej służby wojskowej, czyli obowiązkowych wcieleń do wojska. W szczególnym przypadku Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów może wznowić pobór. 15 rocznica

2009 - Zmarł Witold Filler, pisarz i dziennikarz, teatrolog, krytyk teatralny, publicysta, redaktor dwutygodnika "Teatr”, tygodnika "Szpilki”, dyrektor Teatru Syrena w Warszawie. Wydał między innymi szkice: "Melpomena i piwo”, "Teatr, jaki jest”, "Ludzie śmiechu”, biografię Violetty Villas "Tygrysica z Magdalenki”. Był współautorem "Alfabetu polskiej rozrywki”. Urodził się 13 stycznia 1931 roku. 15 rocznica

2010 - Zmarła Irina Archipowa, rosyjska śpiewaczka operowa, przez ponad 30 lat solistka moskiewskiego Teatru Bolszoj. Od lat 60. XX wieku występowała na scenach europejskich i amerykańskich, w Neapolu, Londynie, San Francisco, Nowym Jorku, Wiedniu, Berlinie. Międzynarodową sławę przyniosła jej rola Azuceny w "Trubadurze” Verdiego. Urodziła się 2 stycznia 1925 roku.

2011 - Rewolucja w Egipcie: w wyniku trwających od 18 dni protestów społecznych prezydent Husni Mubarak po 30 latach rządów ustąpił ze stanowiska. Po ogłoszeniu informacji o ustąpieniu prezydenta mieszkańcy Egiptu masowo wyszli na ulice największych egipskich miast: Kairu, Aleksandrii, Suezut. Ludzie gratulowali sobie nawzajem, szczęśliwi z powodu zwycięstwa rewolucji. Nieformalny lider opozycji Mohammed ElBaradei przyznał, iż to najlepszy dzień w jego życiu. Władzę w państwie przejęła powołana do życia na podstawie pełnomocnictwa prezydenta Mubaraka Najwyższa Rada Wojskowa.

2012 - Zmarła Whitney Houston, amerykańska piosenkarka muzyki pop, aktorka, producentka filmowa, autorka piosenek. Podczas ponad 25-letniej kariery jej albumy i single rozeszły się w nakładzie sięgającym 200 milionów egzemplarzy. Do jej najbardziej znanych przebojów należą: "How will I know”, "I wanna dance with somebody”, i "I will always love you”. Według Księgi rekordów Guinnessa była najczęściej nagradzaną artystką muzyczną w dziejach. Urodziła się 9 sierpnia 1963 roku.

2013 - Benedykt XVI ogłosił, że ustąpi ze Stolicy Apostolskiej 28 lutego o godzinie 20:00. Był pierwszym papieżem, który zrezygnował od czasów abdykacji Grzegorza XII, który w 1415 roku ogłosił renuntiatio i opuścił urząd, aby zapobiec wielkiej schizmie zachodniej. Benedykt XVI uzasadnił swoją decyzję tym, że odczuwa słabnięcie sił i zdrowia. Zamieszkał w klasztorze na terenie Watykanu. Przysługiwał mu tytuł Papieża - Emeryta, biskupa - seniora Rzymu. Zmarł 31 grudnia 2022 roku.

2016 - Zmarł Jiro Taniguchi - japoński twórca i ilustrator mang - komiksów, które w Japonii są formą sztuki i literatury. Sławę przyniosła mu między innymi manga "Ikar” według scenariusza Jeana Girauda. Za swoje prace otrzymał wiele prestiżowych nagród między innymi francuski Order Sztuki i Literatury. Urodził się 14 sierpnia 1947

2016 - Międzynarodowy zespół naukowców poinformował, że 14 września 2015 roku pierwszy raz w historii udało się zarejestrować fale grawitacyjne. Obserwacja została dokonana przez oba detektory LIGO znajdujące się w stanach Luizjana i Waszyngton jednocześnie. W październiku 2017 roku, Rainer Weiss, Barry C. Barish i Kip S. Thorne otrzymali Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki "za decydujący wkład w stworzenie detektora LIGO i obserwację fal grawitacyjnych".

2018 - Zmarł Wojciech Maciejewski, reżyser Teatru Polskiego Radia, działacz społeczny w stowarzyszeniach twórczych, założyciel Sekcji Radia, Telewizji i Filmu w Związku Artystów Scen Polskich. W Polskim Radiu pracował pod kierunkiem wybitnych znawców sztuki radiowej: Michała Meliny i Janusza Warneckiego. Jako pierwszy wprowadził do programu zradiofonizowane seriale klasyki powieściowej. Do grudnia roku 1981 zrealizował dla radia około 600 słuchowisk literackich. Urodził się 20 marca 1923 roku.

2020 - Zmarł Dobiesław Walknowski, grafik, projektant form przemysłowych, etnograf, podróżnik i działacz społeczny. Uczestniczył w ekspedycjach paleontologicznych Polskiej Akademii Nauk do Mongolii oraz w wyprawie Klubu Wysokogórskiego w góry Hindukusz. W latach 90. XX wieku organizował pomoc humanitarną dla Kurdów prześladowanych przez irackie władze po powstaniu z 1991 roku. Urodził się 28 kwietnia 1930 roku

2021 - Zmarł Antoni Kopff, pianista, kompozytor, aranżer, kompozytor piosenek, producent muzyczny. Napisał około 80 piosenek dla Kabaretu Olgi Lipińskiej, był autorem popularnych przebojów, jak „Do zakochania jeden krok”, „Kiedy wiosna buchnie majem” czy „Bądź moim natchnieniem” . Urodził się 19 sierpnia 1944 roku.

2023 - Zmarł Hans Modrow, niemiecki polityk, ostatni komunistyczny premier Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Od 1999 do 2004 roku był deputowany do Parlamentu Europejskiego Urodził się 27 stycznia 1928 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-03-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 marca - Światowy Dzień Recyklingu. 18 marca - Europejski Dzień Mózgu, obchodzony od 1998 roku. 18 marca - Światowy Dzień Orła. » więcej 2024-03-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 marca - Międzynarodowy Dzień Inwalidów. 17 marca - Święto narodowe Irlandii, obchodzone w Dzień Świętego Patryka, patrona kraju. 17 marca - Włochy… » więcej 2024-03-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 marca - Dzień Pandy. 16 marca - Tydzień Wiedzy o Mózgu, trwający w 2024 roku od 11 do 17 marca. » więcej 2024-03-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 marca - Święto narodowe Węgier, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji w 1848 roku. 15 marca - Międzynarodowy Dzień Konsumenta. 15 marca - Światowy… » więcej 2024-03-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 marca - Dzień Liczby Pi. » więcej 2024-03-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 marca 1202 - Zmarł Mieszko III Stary, książę wielkopolski, książę krakowski i zwierzchni książę Polski. Mieszko III Stary był szóstym pod względem… » więcej 2024-03-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 marca - Dzień Przeciwko Cenzurze Internetu, ustanowione w 2008 roku przez organizacje Reporterzy Bez Granic i Amnesty International. 12 marca - Dzień… » więcej 2024-03-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 marca - Polska: Dzień Sołtysa. 11 marca - Litwa: Dzień Odrodzenia Niepodległości. » więcej 2024-03-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet Sędziów. 10 marca - Dzień Mężczyzn. » więcej 2024-03-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 marca - Dzień Statystyki Polskiej - święto obchodzone od 2008 roku, zgodnie z decyzją Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN. Upamiętnia pierwszy Spis Powszechny… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »