Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-05, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

5 lutego - Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego.

5 lutego - Dzień Meteorologa.
251 - Zmarła Agata Sycylijska, dziewica, męczennica, święta katolicka i prawosławna. Chrześcijanie zwracają się do niej się przy zagrożeniach związanych z ogniem i pożarami. Ma również chronić Sycylię przed wybuchami Etny. Urodziła się w 235 roku.

1335 - Górowo Iławeckie otrzymało prawa miejskie. Miasto oficjalnie zostało założone przez komtura Henryka de Muro. Początkowo miasto nazywano Landsberg. Po przyłączeniu miasta do Polski w 1945 roku, zapadła decyzja o nadaniu mu nowej, polskiej nazwy. Komisja nazewnicza, nawiązując do znaczenia nazwy niemieckiej, utworzyła formę Górowo i dołożyła przymiotnik iławecki od historycznej stolicy powiatu. Obecnie miasto leży w województwie warmińsko-mazurskim i liczy około czterech tysięcy mieszkańców.

1454 - Wojna trzynastoletnia: w Gdańsku wybuchło powstanie przeciwko krzyżakom. Przeciwko zakonowi krzyżackiemu wystąpił dzień wcześniej Związek Pruski. W kwietniu powstanie zostało poparte przez Królestwo Polskie, którego królem był Kazimierz IV Jagiellończyk. Związkowcy zdobyli wszystkie miasta i zamki krzyżackie, poza Malborkiem oraz Chojnicami. 570. rocznica

1668 - Jan Sobieski został hetmanem wielkim koronnym. W 1674 został z kolei królem Polski. Jego 22-letnie panowanie było okresem stabilizacji Rzeczypospolitej, po zawirowaniach powstania Chmielnickiego, wojny polsko-rosyjskiej i potopu szwedzkiego. Uchodził za wybitnego dowódcę wojskowego i był popularny wśród poddanych. Jego zwycięstwa, odniesione w wojnie z Imperium Osmańskim, umocniły jego pozycję polityczną. Najważniejsze zwycięstwo odniósł w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku. Jan III Sobieski urodził się 17 sierpnia 1629 w Olesku, a zmarł 17 czerwca 1696 w Wilanowie.

1752 - Marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński powołał w Ostrowie Wielkopolskim pierwszą zawodową straż pożarną na ziemiach polskich. Franciszek Bieliński, który był właścicielem miasta wydał w tej sprawie rozporządzenie "Porządek ogniowy miasta Ostrowa”.

1778 - W Czeluścinie w powiecie gostyńskim urodził się Jan Nepomucen Umiński, żołnierz, uczestnik Insurekcji Kościuszkowskiej, wojny polsko-austriackiej, kampanii rosyjskiej 1812 roku i Powstania Listopadowego, współzałożyciel Towarzystwa Literackiego w Paryżu. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari. Zmarł w 1851 roku w Wiesbaden.

1783 - Trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami spowodowany śmierć około 25 tysięcy osób w Kalabrii i na Sycylii.

1798 - Urodził się Ignacy Humnicki, dramatopisarz i poeta. Jest między innymi autorem dramatów "Żółkiewski pod Cecorą" oraz "Goworek, wojewoda sandomierski, czyli triumf cnoty obywatelskiej". Zmarł 15 maja 1864 roku.

1804 - Urodził się Johan Ludvig Runeberg, fiński poeta romantyczny tworzący w języku szwedzkim, autor hymnu narodowego Finlandii - "Maamme". Napisał między innymi epicki poemat "Opowieści chorążego Stoola” uważany za jedno z największych dzieł literatury fińskiej. Zmarł 6 maja 1877 roku. 220. rocznica

1810 - Urodził się Ole Bull, norweski skrzypek i kompozytor okresu romantyzmu, często porównywany z Niccolo Paganinim. Z jego inicjatywy powstał pierwszy teatr w Norwegii, zbudowany w jego rodzinnym mieście Bergen. Zmarł 17 sierpnia 1880 roku.

1831 - Armia rosyjska pod wodzą feldmarszałka Iwana Dybicza wkroczyła na teren Królestwa Polskiego w celu stłumienia powstania listopadowego. 7 lutego doszło do pierwszych starć zbrojnych: jeden z plutonów 1. pułku ułanów rozpędził w Siedlcach straż przednią nieprzyjaciela. W tym samym dniu 3. pułk ułanów wyparł z Węgrowa dwa oddziały rosyjskie.

1840 - Urodził się John Boyd Dunlop, szkocki weterynarz, który w 1888 roku opatentował gumową oponę dla bicykla. Rok później założył w Belfaście firmę, która stała się światowym koncernem produkującą opony na skalę przemysłową. Zmarł 23 października 1921 roku.

1840 - Urodził się Hiram Stevens Maxim, amerykański przemysłowiec i wynalazca. Był między innymi twórcą karabinu maszynowego oraz karabinowych tłumików. Zmarł 24 listopada 1916 roku.

1850 - Amerykanin Du Bois Parmelee opatentował kalkulator. Maszyna składała się z dziewięciu klawiszy o różnej wysokości ponumerowanych od 1 do 9. Zachował się jedynie rysunek urządzenia, które Parmelle opatentował.

1859 - Urodził się Giovanni Capurro, włoski poeta i autor tekstów pieśni, między innymi "O sole mio". Zmarł 20 stycznia 1920 roku. 165. rocznica

1862 - Urodził się kardynał Aleksander Kakowski, arcybiskup metropolita warszawski, ostatni prymas Królestwa Polskiego. W latach 1917-1918 należał do Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. Zmarł 30 grudnia 1938 roku.

1866 - Urodził się Ignacy Chrzanowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor między innymi "Historii literatury niepodległej Polski". Był współzałożycielem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, współpracownikiem miesięcznika "Książka". W listopadzie 1939 roku, wraz z innymi profesorami uniwersytetu, został aresztowany przez Niemców podczas Sonderaktion Krakau. Zginął w niemieckim obozie zagłady w Sachsenhausen, 19 stycznia 1940 roku.

1878 - Urodził się André Citroën, francuski inżynier i przedsiębiorca, konstruktor i założyciel fabryki samochodów, których marka nosi jego nazwisko. Zorganizował system komunikacji podmiejskiej Paryża, a w 1924 roku zreorganizował także paryską korporację taksówkową. Ojcem André Citroëna był holenderski handlarz diamentami Levie Citroën, matką warszawianka, Masza Amelia Kleinman, oboje pochodzenia żydowskiego. Zmarł 3 lipca 1935 roku.

1890 - Urodziła się Stanisława Zawadzka, śpiewaczka operowa, sopran, pedagog, profesor wyższych szkół muzycznych w Krakowie, Poznaniu i Warszawie, solistka: mediolańskiej La Scali, londyńskiej Covent Garden, Opery Poznańskiej. Jej uczennicą była między innymi sopranistka Stefania Woytowicz. Zmarła 21 lipca 1988 roku.

1900 - Urodziła się Władysława Markiewiczówna, pianistka, kompozytorka, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Jej uczniami byli między innymi Kazimierz Kord, Andrzej Jasiński i Wojciech Kilar. Zmarła 17 maja 1982 roku.

1902 - Urodził się Bronisław Kaper, kompozytor, głównie muzyki filmowej i teatralnej, laureat Oscara w 1953 roku, za ścieżkę dźwiękową do filmu "Lili". Będąc członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej propagował polskie kino w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 26 kwietnia 1983 roku.

1909 - Urodziła się Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka, pedagog. Autorka pieśni, symfonii, koncertów, utworów fortepianowych, skrzypcowych i baletów. Wyróżniona na I Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym imienia Henryka Wieniawskiego w Warszawie, w 1935 roku. Zmarła 17 stycznia 1969. 115. rocznica

1915 - Zmarł Gustaw Arnold Fibiger, budowniczy fortepianów, przemysłowiec, założyciel Fabryki Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger w Kaliszu. Urodził się 16 października 1847 roku.

1915 - Urodził się Robert Hofstadter, amerykański fizyk. Skonstruował licznik scyntylacyjny do rejestracji promieniowania gamma, a następnie wiele liczników do rejestracji neutronów i promieniowania X. Laureat Nagrody Nobla w 1961 roku, w dziedzinie fizyki, za badania rozpraszania elektronu w jądrach atomowych i dokonane na tej drodze odkrycia związane ze strukturą nukleonów. Zmarł 17 listopada 1990.

1915 - Urodziła się Margaret Ellis Millar, amerykańska pisarka pochodzenia kanadyjskiego, autorka powieści kryminalnych. Jest autorką między innymi książek: "Pięknym za nadobne", "Gładkie słówka" i "Śmierć w hotelu". Zmarła 26 marca 1994 roku.

1917 - Urodził się Stanisław Frączysty, kurier tatrzański, uczestnik ruchu oporu w czasie II wojny światowej, żołnierz Armii Krajowej. Był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Buchenwaldzie. W 1949 roku aresztowany przez urząd bezpieczeństwa pod zarzutem współpracy z obcym wywiadem. Po kilku tygodniach więzienia został zwolniony. Działał w Chrześcijańskim Stowarzyszeniu Rodzin Oświęcimskich. Zmarł 7 lutego 2009.

1919 - Dekretem papieża Benedykta XV w Polsce utworzone zostało Biskupstwo Polowe. Pierwszym biskupem polowym mianowany został biskup Stanisław Gall. 105. rocznica

1920 - Urodził się Franciszek Szlachcic, polityk i działacz komunistyczny, generał brygady MO. Był członkiem Biura Politycznego KC PZPR, ministrem spraw wewnętrznych, wicepremierem oraz członkiem Rady Państwa PRL. W grudniu 1970 roku pomógł Edwardowi Gierkowi w objęciu funkcji szefa PZPR po Władysławie Gomułce. Zmarł 4 listopada 1990.

1921 - Urodził się Zbigniew Czajkowski, wybitny szermierz, trener, teoretyk sportu. Autor około 30 książek i wielu specjalistycznych artykułów w periodykach o tematyce sportowej w Polsce i na świecie. Autor publikacji "Taktyka i psychologia w szermierce", "Nauczanie techniki sportowej", "Teoria, praktyka i metodyka szermierki", "Nawyki czuciowo-ruchowe w działalności sportowej". W czasie II wojny światowej służył w marynarce wojennej, na niszczycielach ORP "Ślązak” i ORP "Błyskawica”. Po wojnie skończył studia medyczne, ale zrezygnował z praktyki lekarskiej na rzecz szermierki. Zmarł 8 lutego 2019 roku.

1922 - Zmarł Eduard Slavoljub Penkala, (rodowe nazwisko Pękała), polsko-holenderskiego pochodzenia chorwacki inżynier, wynalazca i konstruktor, autor około 80 praktycznych wynalazków z dziedziny mechaniki, chemii fizyki i lotnictwa. Opracował między innymi konstrukcję pierwszego chorwackiego samolotu. W 1903 roku opatentował gumowy, zakręcany termofor, a w 1906 pierwszy na świecie ołówek mechaniczny. Urodził się 20 kwietnia 1871 roku.

1924 - We francuskim Chamonix zakończyły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie. W programie igrzysk było 16 konkurencji, w których startowało łącznie 314 zawodników, w tym 13 kobiet, z 19 krajów - wśród nich była Polska. Polacy nie zdobyli żadnego medalu. Zawody rozpoczęły się 25 stycznia. 100. rocznica

1930 - Urodziła się Kalina Jędrusik, aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka. Grała między innymi w filmach: "Ziemia obiecana", "Lekarstwo na miłość", "C.K. Dezerterzy", "Dziewczęta z Nowolipek", "Upał". Występowała także w telewizyjnym Kabarecie Starszych Panów Jerzego Przybory i Jerzego Wasowskiego. Zmarła 7 sierpnia 1991 roku.

1930 - Urodził się Kazimierz Urbanik, matematyk, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1975-1981. Zajmował się głównie teorią prawdopodobieństwa. Uzyskał szereg ważnych wyników w teorii procesów stochastycznych, teorii informacji, fizyce teoretycznej, algebrze uniwersalnej, topologii i teorii miary. Zmarł 29 maja 2005 roku.

1932 - Urodził się Mirosław Niziurski, kompozytor i krytyk muzyczny, profesor sztuk muzycznych, w latach 1987-1990 rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach. W latach 1964-1969 kierował redakcją muzyczną Polskiego Radia Kielce. Skomponował ponad 130 utworów oraz muzykę do kilkudziesięciu sztuk teatralnych. Zmarł 22 września 2015 roku.

1934 - Podczas zjazdu Akcji Katolickiej w Krakowie powołano Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. Organizacja prowadziła działalność religijną, kulturalno-oświatową, charytatywną i społeczno-patriotyczną pod hasłem "Budujmy Polskę Chrystusową”. Tuż przed wybuchem II wojny światowej liczyła ponad 250 tysięcy osób. 90. rocznica

1935 - Urodził się Adolf Ryszka, rzeźbiarz, profesor sztuk plastycznych, kierował Zakładem Rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tworzył monumentalne dzieła plastyczne, rzeźby plenerowe, medale, plakiety. Zmarł 28 kwietnia 1995 roku.

1937 - Na wniosek wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego Sejm RP przyjął plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego. COP obejmował obszary województw: wschodnią część kieleckiego, wschodnią krakowskiego, zachodnią lubelskiego i zachodnią lwowskiego. Mieszkało tam prawie sześć milionów osób, z czego ponad 80 procent było mieszkańcami ubogich, przeludnionych wsi. Na rozwój COP przeznaczono w latach 1937-1939 około 60 procent całości wydatków inwestycyjnych RP o łącznej wartości miliarda 925 milionów złotych. W zakładach produkujących w ramach COP zatrudnienie znalazło 107 tysięcy osób.

1940 - Urodził się Hans Rudolf Giger, szwajcarski malarz, najbardziej znany ze stworzenia postaci ksenomorfa do filmu "Obcy - ósmy pasażer Nostromo", za co otrzymał w 1980 roku Oscara za najlepsze efekty specjalne. Jest też autorem grafiki do gry komputerowej "Dark Seed". Zmarł 12 maja 2014 roku.

1943 - Niemcy rozpoczęli likwidację białostockiego getta. W pierwszych dniach na miejscu zamordowali około dwóch tysięcy Żydów, a 10 tysięcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince. Likwidację getta Niemcy zakończyli 20 sierpnia. Szacuje się, że spośród około 60 tysięcy mieszkańców getta w Białymstoku wojnę przetrwało 260 osób.

1943 - Niemcy zamordowali około 30 mieszkańców wsi Lendo Wielkie na Lubelszczyźnie. Pacyfikacja miała być odwetem za działalność partyzantów w okolicy.

1943 - Urodził się Michael Mann, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Jako reżyser kinowy stał się popularny dzięki widowiskowej wersji "Ostatniego Mohikanina" oraz nakręconej trzy lata później "Gorączki" z Alem Pacino i Robertem De Niro.

1945 - W Baryszu koło Tarnopola oddział ukraińskich nacjonalistów UPA zamordował 135 Polaków. Upowcy otrzymali wsparcie ukraińskiej ludności cywilnej, która rabowała mienie Polaków. Ludność Barysza liczyła około siedmiu tysięcy mieszkańców, z czego 2/3 stanowili Polacy, którzy mieszkali na osiedlu Mazury. Osiedle zostało całkowicie spalone. W ciągu kilku dni ocaleni Polacy pochowali zabitych i przenieśli się do Buczacza, skąd byli przesiedlani na Ziemie Odzyskane.

1945 - Urodził się Leszek Mądzik, profesor sztuk plastycznych, reżyser, scenograf, założyciel autorskiego teatru na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim - Scena Plastyczna. Współpracuje z wieloma uczelniami teatralnymi w Polsce i na świecie, jest wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W 1997 roku wyreżyserował na potrzeby Teatru Telewizji swoją własną sztukę - "Pętanie”.

1945 - Urodził się Marek Barbasiewicz, aktor związany z teatrami warszawskimi, między innymi Narodowym, Polskim i Komedia. Wystąpił też między innymi w filmach: "Ojciec”, "Czułe miejsca”, "Engagement”, "Tumor Witkacego”, "Magnat”, "Zabij mnie glino”, "Sanatorium pod klepsydrą”, "Prawo ojca”, "Ballada o Januszku”, "Och Karol 2”.

1945 - Zmarł Franciszek Szanior, ogrodnik, działający głównie w Warszawie. Był między innymi projektantem parków: Ujazdowskiego i Skaryszewskiego. Powiększył, przekształcił i uporządkował Park Miejski w Kaliszu, nadając mu kształt dojrzałego stylu angielskiego. Założył Park Miejski imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim. W 1879 roku współtworzył pierwsze polskie specjalistyczne czasopismo ogrodnicze "Ogrodnik Polski”. Urodził się 6 października 1853 roku.

1945 - Zmarł Ragnar Östberg, szwedzki architekt. Zaprojektował Stadshuset - ratusz w Sztokholmie, uznawany za jeden z symboli stolicy Szwecji. Urodził się 14 lipca 1866 roku.

1946 - Weszła w życie umowa graniczna między Polską a ZSRR z 16 sierpnia 1945 roku. Tego dnia nastąpiła wymiana dokumentów ratyfikacyjnych, które podpisali Edward Osóbka Morawski ze strony polskiej i Wiaczesław Mołotow ze strony radzieckiej. Zgodnie z dokumentem, granicę między obu państwami miała stanowić "linia Curzona”, z odchyleniami na rzecz Polski.

1947 - Po raz pierwszy po wojnie Sejm Ustawodawczy - ukonstytuowany w wyniku sfałszowanych wyborów - wybrał prezydenta państwa. Został nim Bolesław Bierut. Urząd pełnił do listopada 1952 roku.

1956 - Zakończyły się VII Zimowe Igrzyska Olimpijskie we włoskiej miejscowości Cortina d'Ampezzo. Zmagania sportowców trwały od 26 stycznia. Igrzyska olimpijskie w Cortina d’Ampezzo były pierwszymi, podczas których rywalizacja transmitowana była na masową skalę przez stacje telewizyjne.

1956 - Urodził się Zbigniew Seweryn, malarz, ilustrator. Tworzy w konwencji magicznego realizmu fantastycznego, bazując na precyzyjnej wzorowanej na dawnych mistrzach technice obrazowania Hieronima Boscha, Pietera Bruegla starszego. Od roku 1994 współpracuje z wieloma wydawnictwami w kraju i zagranicą. Zilustrował kilkadziesiąt książek dla dzieci i dorosłych.

1960 - Pierwszy lot polskiego odrzutowego samolotu szkolno-treningowego PZL TS-11 Iskra. Maszynę pilotował inżynier Andrzej Abłamowicz z Instytutu Lotnictwa.

1964 - Urodził się Piotr Trzaskalski, reżyser, twórca obrazów: "Pamiętnik z okresu dojrzewania”, "Edi”, "Mistrz”, a także jednej z 13 etiud - "Długopis" - w filmie nowelowym "Solidarność, Solidarność...”. Zrealizował kilka przedstawień w Teatrze Telewizji. Od 2004 Piotr Trzaskalski jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej. 60. rocznica

1964 - Urodziła się Laura Linney, amerykańska aktorka. Zagrała między innymi w filmach: "Lęk pierwotny”, "Władza absolutna”, "Świat zabawy”, "Rzeka tajemnic”, "Człowiek roku”. Trzykrotnie nominowana do Oscara za role pierwszo- i drugoplanowe. 60. rocznica

1969 - Seryjny morderca Stanisław Modzelewski został skazany na karę śmierci przez Sąd Wojewódzki w Łodzi. W śledztwie przyznał się do zabójstwa ośmiu kobiet. Swoje ofiary bił i torturował. Wyrok wykonano w listopadzie 1969. 55. rocznica

1970 - Zmarł Franciszek Kotowski, konstruktor lotniczy, pilot, szybownik. Przed wojną był kierownikiem technicznym biura konstrukcyjnego Lwowskich Warsztatów Lotniczych, gdzie brał udział w pracach nad szybowcami PWS-101, PWS-102 Rekin, PWS-103 oraz B-38. Po wojnie w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej pod jego kierownictwem opracowano dokumentację szybowców IS-A Salamandra i IS-B Komar. Wspólnie z inżynier Ireną Kaniewską skonstruował szybowiec IS-2 Mucha. Był też dziekanem Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej. Urodził się 29 listopada 1901 roku.

1971 - Moduł księżycowy amerykańskiego statku Apollo 14 z Alanem Shepardem i Edgarem Mitchellem na pokładzie wylądował na Księżycu. Była to trzecia załogowa misja, w czasie której amerykańscy astronauci wylądowali na powierzchni Srebrnego Globu.

1972 - Zmarła Marianne Moore, amerykańska poetka i pisarka modernistyczna. Jej poezja ma charakter intelektualny, ceniona jest za inwencję językową i obserwację szczegółu. Pisała do: "The New Republic”, "Life”, “The New York Times”. W języku polskim ukazały się "Wiersze wybrane”. Urodziła się 15 listopada 1887 roku.

1978 - Pięć osób zginęło, a 15 zostało rannych w katastrofie kolejowej pod Ełkiem. Maszynista pociągu z Białegostoku do Szczecina nie ograniczył prędkości na odcinku torów, o których wiadomo było, że znajdują się w fatalnym stanie. Kilka wagonów wykoleiło się, z czego dwa stoczyły się ze skarpy. Akcję ratunkową utrudniał 10 stopniowy mróz, potężne zaspy i ciemności. Rannych do szpitala transportowano na saniach.

1982 - Rozpoczęły się tak zwane spacery świdnickie. W okresie stanu wojennego tamtejsza "Solidarność" wezwała obywateli do bojkotowania "Dziennika Telewizyjnego". Dlatego w porze nadawania tego programu, o godzinie 19.30 rozpoczęły się masowe spacery mieszkańców Świdnika.

1985 - Z Paryża na warszawskie lotnisko Okęcie przyleciał szef tamtejszego biura NSZZ "Solidarność” Seweryn Blumsztajn, który chciał wrócić do Polski. Na Okęciu unieważniono mu paszport i nakazano powrót do Francji.

1989 - Został zastrzelony Chris Gueffroy, ostatnia śmiertelna ofiara próby przekroczenia Muru Berlińskiego. NRD-owscy żołnierze w sumie oddali 21 strzałów do mężczyzny i jego kolegi, którzy próbowali przedostać się przez zasieki. Żołnierze otrzymali nagrody pieniężne w wysokości 150 marek wschodnioniemieckich. Oburzenie opinii publicznej doprowadziło do odwołania przez Ericha Honeckera 3 kwietnia 1989 rozkazu strzelania do uciekinierów. Dokładna liczba śmiertelnych ofiar próby przekroczenia Muru Berlińskiego nie jest znana. Według różnych źródeł waha się od 136 do 239. 35. rocznica

1994 - 68 osób zginęło, ponad 190 zostało rannych na rynku Markale w Sarajewie w wyniku eksplozji pocisku moździerzowego wystrzelonego przez oblegające miasto wojska serbskie. Oblężenie stolicy Bośni i Hercegowiny, Sarajewa przez siły Republiki Serbskiej oraz Jugosłowiańską Armię Ludową trwało od 5 kwietnia 1992 do 29 lutego 1996 roku. Uważane jest za najdłuższe i najbardziej krwawe oblężenie w historii Europy po II wojnie światowej. Szacuje się, że w Sarajewie w czasie oblężenia zginęło lub zaginęło około 10 tysięcy osób, a rannych zostało prawie 56 tysięcy. 30. rocznica

1994 - W Opolu zmarł Joachim Halupczok, kolarz, mistrz świata w indywidualnym wyścigu szosowym z Chambery z 1989 roku i wicemistrz olimpijski z Seulu z 1988 w drużynowym wyścigu szosowym. Urodził się 3 czerwca 1968 roku. 30. rocznica

1997 - Zmarł Michał Skarbiński, technolog konstrukcji maszyn, profesor Politechniki Warszawskiej i Politechniki Łódzkiej, twórca i wieloletni kierownik Katedry Odlewnictwa na Politechnice Warszawskiej. Urodził się. 10 kwietnia 1903 roku.

1999 - Zmarł Herbert Kline, amerykański reżyser i producent, pionier dokumentalistyki filmowej. Jego najbardziej znane prace to nakręcony w 1939 roku obraz "Lights out of Europe”, o agresji nazistowskich Niemiec na Polskę, a także dwa filmy o wojnie domowej w Hiszpanii - "Heart of Spain” i "Return to Life”, powstałe w latach 1937-1938. Urodził się 13 marca 1909 roku

2000 - Zmarł Claude Autant-Lara, francuski reżyser filmowy, znany między innymi z ekranizacji utworów literackich. Autor 60 filmów, z których najbardziej znane to: "Diabeł wcielony”, "Czerwone i czarne”, "Gracz”, "Morderca”, "Najstarszy zawód świata”, "Hrabia Monte Cristo”. Urodził się 5 sierpnia 1901 roku.

2005 - Zmarła Michalina Wisłocka, ginekolog, cytolog i seksuolog, autorka pierwszych polskich popularnonaukowych książek dotyczących seksuologii. Była współzałożycielką Towarzystwa Świadomego Macierzyństwa, w którym zajmowała się leczeniem niepłodności i antykoncepcją. Objęła kierownictwo pierwszej w Polsce Poradni Świadomego Macierzyństwa w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Urodziła się 1 lipca 1921 roku.

2008 - W Warszawie zmarł Hubert Drapella, scenarzysta i reżyser, autor filmów - "Historia jednego myśliwca", "Soból i panna" oraz popularnych seriali - "Pan Samochodzik i templariusze" i "Znak orła", żołnierz harcerskiego batalionu "Parasol", uczestnik Powstania Warszawskiego. Urodził się 2 października 1925 w podwarszawskim Brwinowie.

2009 - Zmarł Władysław Bartkiewicz, współtwórca i organizator festiwali opolskich w latach 1963-1994, przez 35 lat dyrektor Estrady Opolskiej. Urodził się 1 września 1932 roku. 15. rocznica

2009 - W Kolumbii odkryto skamieniałe szczątki ogromnego węża Titanoboa sprzed 60 milionów lat. Jego szczątki znaleziono na terenie kopalni węgla w Cerrejo. Mierzył kilkanaście metrów i ważył ponad tonę. Odżywiał się głównie rybami. 15. rocznica

2015 - Zmarł Val Fitch, amerykański fizyk cząstek elementarnych, laureat Nagrody Nobla w 1980 roku, wraz z Jamesem Croninem, w dziedzinie fizyki, za odkrycie naruszania jednej z fundamentalnych zasad symetrii w rozpadach neutralnych mezonów K. Urodził się 10 marca 1923 roku.

2016 - Zmarł Kazimierz Ptasiński, działacz podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej pracował w kopalni "Brzeszcze-Jawischowitz”, jednocześnie będąc łącznikiem Batalionów Chłopskich z konspiracją obozową w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz-Birkenau. Brał udział w organizacji ucieczek więźniów z obozu. Urodził się 19 lutego 1921 roku.

2016 - Zmarła Maria Stypułkowska-Chojecka, pseudonim "Kama", łączniczka i wywiadowczyni batalionu „Parasol” Armii Krajowej. Podczas okupacji niemieckiej brała udział w akcjach likwidacyjnych na wysokich funkcjonariuszy gestapo i administracji niemieckiej, w tym "kata Warszawy" Franza Kutschery, a także Ernesta Weffelsa, komendanta oddziału kobiecego Pawiaka. Urodziła się 24 września 1926 roku.

2019 - Rozpoczęło się pierwsze w historii Kościoła Prawosławnego Ukrainy posiedzenie Świętego Synodu. Kościół powstał 15 grudnia 2018 w wyniku połączenia Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego, Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz niewielkiej części Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. Kościół Prawosławny Ukrainy ma około siedmiu tysięcy parafii, z czego około 400 byłych placówek duszpasterskich Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. 5. rocznica

2019 - Zmarł major Franciszek Gustaw Karpa, weteran II wojny światowej, żołnierz 11. pułku Ułanów Legionowych w Ciechanowie. Pod koniec życia najstarszy żyjący ułan w Polsce. Urodził się 15 października 1915 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Wiesław Mincer, żołnierz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej, historyk filozofii i bibliotekoznawca Uniwersytetu imienia Mikołaja Kopernika w Toruniu, działacz ewangelicko-reformowany. Urodził się 2 marca 1925 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Václav Vorlíček, czeski reżyser filmowy i scenarzysta, nazywany królem komedii. Twórca między innymi filmów: "Kto chce zabić Jessii?", "Arabela", "Rumburak", "Jak utopić doktora Mraczka”, "Latający Czestmir”, "Król sokołów". Urodził się 3 czerwca 1930 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Kirk Douglas, właściwie Issur Danielovitch Demsky, amerykański aktor filmowy i telewizyjny, jeden z najbardziej znanych gwiazdorów kina amerykańskiego. W 1996 roku otrzymał statuetkę Oscara za całokształt twórczości. Był też trzykrotnie nominowany do Oskara za pierwszoplanowe role w filmach: "Champion", "Piękny i zły" oraz "Pasja życia". Amerykański Instytut Filmowy umieścił go na 17. miejscu na liście największych amerykańskich aktorów wszech czasów. Urodził się 9 grudnia 1916 roku.

2020 - Podczas lądowania w trudnych warunkach pogodowych w Porcie lotniczym Stambuł-Sabiha Gökçen doszło do katastrofy lecącego z Izmiru Boeinga 737-86J tureckich Pegasus Airlines. Zginęły trzy osoby, a 179 zostało rannych.

2021 - Zmarł Wojciech Burszta, antropolog kultury, autor esejów i prac naukowych poświęconych kulturze neoliberalizmu, rasizmu kulturowego, zajmował się także teorią nomadyzmu pretekstowego. Autor popularnego podręcznika Antropologia kultury. Urodził się 22 marca 1957 roku.

2021 - Zmarł Christopher Plummer, kanadyjski aktor teatralny i filmowy, najstarszy zdobywca Oskara - otrzymał go w wieku 82 lat za drugoplanową rolę w filmie "Debiutanci". Zagrał także w filmach: "Dziewczyna z tatuażem", "Syriana", "Dom nad jeziorem", "Piękny umysł". Kariera aktorska Christophera Plummera trwała ponad 60 lat. Urodził się 13 grudnia 1929 roku.

2023 - Zmarł Pervez Musharraf, pakistański polityk i generał. W 1999 roku przeprowadził zamach stanu. W latach 2001-2008 był prezydentem Pakistanu. Prowadził politykę umiarkowanych reform liberalnych, zwłaszcza w gospodarce. W polityce zagranicznej jego priorytetem było utrzymanie dobrych relacji z Stanami Zjednoczonymi. Próbował również doprowadzić do normalizacji napiętych stosunków z Indiami. W 2019 został skazany na karę śmierci za zdradę stanu. Urodził się 11 sierpnia 1943 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 marca 322 pne. - Zmarł Arystoteles, grecki filozof. Jeden z trzech - obok Sokratesa i Platona - najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Był twórcą… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 marca - Dzień Wiedzy o Dysocjacyjnych Zaburzenia Osobowości. 5 marca - Dzień Europejskiego Geodety i Geoinformacji, obchodzony od 2012 z inicjatywy Europejskiej… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 marca - Na Litwie obchodzone są Kaziuki - w Wilnie odpustowy jarmark z okazji święta Świętego Kazimierza. 4 marca - Światowy Dzień Nauk Inżynieryjnych… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 marca - Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu - ustanowiony z inicjatywy światowej organizacji zdrowia WHO 3 marca - Międzynarodowy Dzień Pisarzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 marca - Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ustanowiony przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku. 1 marca - Międzynarodowy… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 lutego - Dzień Chorób Rzadkich obchodzony co roku ostatniego dnia lutego, zapoczątkowany przez Europejską Federację Rodziców Pacjentów i Pacjentów z… » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 lutego - Dzień Chorób Rzadkich. 28 lutego - Święto narodowe Finlandii - Dzień Kalewali, obchodzony w rocznicę opublikowania w 1835 roku eposu narodowego… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »