Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-04, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

4 lutego - Światowy Dzień Walki z Rakiem.

4 lutego - Międzynarodowy Dzień Braterstwa Międzyludzkiego.

4 lutego - Światowy Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego.

4 lutego - Święto narodowe Sri Lanki, obchodzone w rocznicę uzyskania niepodległości w 1948 roku.
1339 - Przed sądem papieskim w Warszawie rozpoczął się proces, w którym Polska domagała się od zakonu krzyżackiego zwrotu zgarniętych ziem. Siedem miesięcy później sąd wydał wyrok, w którym zakonowi krzyżackiemu nakazano zwrot Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, Pomorza Gdańskiego oraz ziemi chełmińskiej i michałowskiej. Jednocześnie zasądzono Polsce odszkodowanie w wysokości 194 tysiące 500 grzywien. Całość kosztów procesu miał pokryć zakon. Po apelacji Krzyżaków od wyroku papież Benedykt XII zlecił ponowne zbadanie sprawy. 685. rocznica

1454 - Rozpoczęło się powstanie Związku Pruskiego kierowanego przez najbogatszych mieszczan Gdańska, Torunia, Elbląga i Chełmna przeciwko zakonowi krzyżackiemu. W kwietniu powstanie poparła Polska, co rozpoczęło wojnę 13-letnią, która zakończyła się w 1466 roku zwycięstwem Królestwa Polskiego i II pokojem toruńskim. Zgodnie z traktatem Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem, jako Prusy Królewskie, ziemię chełmińską i ziemię michałowską oraz Warmię i Powiśle z Żuławami, Malborkiem i Elblągiem. 570. rocznica

1505 - Urodził się Mikołaj Rej, pisarz, epoki renesansu, zwany "ojcem literatury polskiej", jeden z pierwszych poetów piszących po polsku, teolog ewangelicki. Autor zbioru kazań "Postylla", dialogu satyrycznego "Krótka rozprawa między panem, wójtem i plebanem", traktatu dydaktycznego "Żywot człowieka poczciwego", moralitetów i fraszek. Zmarł między 8 września a 5 października 1569 roku.

1508 - Zmarł Konrad Celtis, niemiecki humanista, poeta, nauczyciel uniwersytecki i wydawca. Podczas studiów w Krakowie założył w 1489 roku stowarzyszenie "Sodalitas Litteraria Vistulana" - "Nadwiślańskie Towarzystwo Literackie". Urodził się 1 lutego 1459 roku.

1555 - W Londynie został spalony na stosie John Rogers, duchowny anglikański, tłumacz i komentator Biblii, pierwszy męczennik protestancki w okresie rekatolicyzacji Anglii za panowania królowej Marii Tudor. Urodził się około 1505 roku.

1590 - Zmarł Gioseffo Zarlino, włoski kompozytor i teoretyk muzyki z okresu renesansu. Zarlino, jako pierwszy opisał i matematycznie uzasadnił budowę trójdźwięku durowego i molowego. Dokonał nowej klasyfikacji konsonansów i dysonansów. Podzielił oktawy na 12 równych półtonów. Urodził się prawdopodobnie 31 stycznia 1517 roku.

1688 - Urodził się Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux, francuski pisarz i dramaturg, urodzony w Paryżu. Uważany za najwybitniejszego po Molierze komediopisarza francuskiego. Pisał komedie dla Comédie-Française i Comédie-Italienne w Paryżu. Najważniejsze z jego dzieł to: "Igraszki trafu i miłości" i "Les Fausses Confidences". Zmarł 12 lutego 1763 roku.

1746 - Urodził się Tadeusz Kościuszko, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, generał lejtnant wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów, brevet generał brygady Armii Kontynentalnej w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Zmarł 5 października 1817 roku.

1789 - George Washington, głównodowodzący w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, został jednogłośnie wybrany na pierwszego amerykańskiego prezydenta. Został zaprzysiężony 30 kwietnia w Nowym Jorku, ówczesnej stolicy kraju. 235. rocznica

1797 - Ekwadorskie miasto Riobamba zostało całkowicie zniszczone przez trzęsienie ziemi. Zginęło ponad sześć tysięcy osób.

1810 - Urodził się Alexis Benoit Soyer, francuski mistrz kuchni, jeden z najbardziej cenionych w wiktoriańskiej Anglii. W latach 1845-1849, w okresie wielkiego głodu, który ogarnął Irlandię uruchomił w Dublinie system kuchni wydających zupy dla ubogich. Był między innymi wynalazcą kuchni polowej dla armii brytyjskiej. Zmarł 5 sierpnia 1858 roku.

1820 - Urodziła się Božena Němcová, czeska pisarka, uznawana za prekursorkę nowej czeskiej prozy. Jest autorką między innymi powieści "Babunia" oraz " Baśni czeskich dzieci". Zmarła 21 stycznia 1862 roku.

1835 - Urodził się Albert Venn Dicey, angielski prawnik konstytucjonalista, którego analiza i apoteoza konstytucji brytyjskiej miała wpływ na całe późniejsze pojmowanie konstytucji. Dicey twierdził, że niepisana konstytucja Wielkiej Brytanii, ponieważ nie werbalizuje uprawnień obywateli i działa na podstawie konwenansów a nie przepisów, stanowi znacznie większą przeszkodę dla tyranii, aniżeli pisana konstytucja rewolucyjnej Francji. Zmarł 7 kwietnia 1922 roku.

1840 - Urodził się Aleksander Moldenhawer, prawnik, sędzia, działacz społeczny pochodzenia norweskiego. W trzytomowej publikacji "O przeprowadzeniu odosobnienia w zakładach więziennych" przedstawił uzasadnienie konieczności odosobnienia więźniów dorosłych i niepełnoletnich oraz wskazywał na zadania wychowania i kształcenia więźniów w zakładach karnych. Wprowadził pojęcie "kary użyteczności publicznej" w odniesieniu do kar krótkoterminowych. Zmarł 29 kwietnia 1909 roku.

1861 - Grupa południowych, rolniczych stanów USA ogłosiła secesję i powołanie Skonfederowanych Stanów Ameryki, zwanych potocznie Konfederacją. Skonfederowane stany ogłosiły się państwem, które utrzymywało się od 4 lutego 1861 roku do 1865. Ogłoszono konstytucję zawierającą między innymi zakaz podważania instytucji niewolnictwa. W wyniku wojny secesyjnej konfederacja została zlikwidowana, a południowe stany wróciły do Unii.

1866 - Urodził się Władysław Podkowiński, malarz. Autor "Szału uniesień", który, wystawiony w Zachęcie, wywołał skandal i powszechną sensację. Zmarł 5 stycznia 1895 roku.

1881 - Urodził się Fernand Léger, francuski malarz, grafik i rzeźbiarz, związany z kubizmem, pedagog, twórca monumentalnych dekoracji ściennych. Autor między innymi prac: "Kontrasty form”, "Dyski”, "Klucze”, "Kompozycja w trzech profilach" i "Wielkie śniadanie". Zmarł 17 sierpnia 1955 roku.

1885 - Urodził się Stefan Baley, psycholog, lekarz i pedagog, uważany za przedstawiciela lwowsko -warszawskiej szkoły psychologicznej. Pionier badań psychologicznych w sporcie i wychowaniu fizycznym w Polsce. Zmarł 13 września 1952 roku.

1889 - W Dębowej Górze koło Skierniewic urodził się Ryszard Bolesławski, reżyser teatralny i filmowy, aktor. W latach 30. realizował filmy w Hollywood, współpracując z największymi gwiazdami. Do jego najbardziej znanych dzieł należą "Cud nad Wisłą", "Ostatnia cesarzowa" i "Nędznicy". Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 1. pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Zmarł 17 stycznia 1937 roku w Hollywood. 135. rocznica

1894 - Zmarł Adolphe Sax, belgijski budowniczy instrumentów muzycznych. W 1842 roku skonstruował zupełnie nowy instrument - saksofon, nazwany tak od jego nazwiska. Urodził się 6 listopada 1814 roku. 130. rocznica

1895 - Urodził się Nigel Bruce, brytyjski aktor filmowy. Wystąpił między innymi, jako doktor John H. Watson w filmach "Sherlock Holmes: Pociąg do Edynburga" oraz "Sherlock Holmes i tajny szyfr". Zmarł 8 października 1953 roku.

1900 - Urodził się Mieczysław Jurgielewicz, malarz, grafik i pedagog, członek Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików "Ryt”, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Uprawiał malarstwo witrażowe, grafikę, drzeworyt, rysunki i malarstwo sztalugowe. Wraz z Edmundem Burke stworzył słynny plakat "Do broni, w szeregach AK". Zmarł 18 maja 1983 roku.

1910 - Urodziła się Janina Brochwiczówna, właściwie Janina Brochwicz-Wojakowska, aktorka filmowa i teatralna, artystka kabaretowa i piosenkarka. W 1933 roku w filmie "Każdemu wolno kochać" z Witoldem Contim zaśpiewała tytułową piosenkę, która od dnia premiery była szlagierem. Janina Brochwiczówna wystąpiła też w filmach "30 karatów szczęścia" oraz "Żona i nie żona". Zmarła 30 marca 1997 roku.

1912 - Austriacki krawiec Franz Reichelt zginął skacząc z pierwszego poziomu Wieży Eiffla w czasie testowania płaszcza-spadochronu własnego projektu. Była to jego pierwsza próba. Wcześniej oświadczył władzom, że najpierw wypróbuje swój wynalazek z manekinem.

1913 - Urodziła się Rosa Louise Parks, afroamerykańska działaczka na rzecz praw człowieka. Jest uznawana za jeden z symboli walki z segregacją rasową, a także jest nazywana "matką ruchu praw obywatelskich”. Uhonorowana między innymi Złotym Medalem Kongresu Stanów Zjednoczonych i Prezydenckim Medalem Wolności. Zmarła 24 października 2005 roku.

1918 - Rada Regencyjna powołała Radę Stanu Królestwa Polskiego.

1921 - Sejm RP uchwalił ustawę o przywróceniu Orderu Orła Białego, jako najwyższego odznaczenia państwowego Rzeczypospolitej Polskiej nadawanego za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Sejm ustanowił też Order Odrodzenia Polski, jako drugie pod względem starszeństwa polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane za wybitne osiągnięcia na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej, służby państwowej oraz rozwijania dobrych stosunków z innymi krajami.

1925 - W czechosłowackim Johannisbadzie, obecnie Jańskie Łaźnie, rozpoczęły się pierwsze w historii mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym. Zawodnicy rywalizowali łącznie w czterech konkurencjach: dwóch biegach, konkursie kombinacji i konkursie skoków. Do 1950 roku w mistrzostwach startowali wyłącznie mężczyźni. Rywalizację kobiet na mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym wprowadzono po raz pierwszy w szwedzkim Falun w 1954 roku.

1927 - W Warszawie zmarł Józef Pius Dziekoński, architekt. Wyspecjalizował się głównie w architekturze sakralnej, zaprojektował między innymi kościoły w Białymstoku, Zakopanem i Warszawie. Współzałożyciel Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, od 1893 był współpracownikiem Komisji do Badań Historii Sztuki w Polsce. W tym samym roku mianowany został architektem diecezji warszawskiej. Pierwszy dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Urodził się 5 maja 1844 roku.

1929 - Polska ratyfikowała protokół genewski o zakazie stosowania broni chemicznej. Jest to główne międzynarodowe porozumienie zabraniające prowadzenia wojny chemicznej i bakteriologicznej. Państwa uczestniczące w podpisaniu protokołu genewskiego potwierdziły, że nie użyją broni chemicznej i zgadzają się rozszerzyć ten zakaz na bakteriologiczne środki prowadzenia wojny. Protokół nie ma ograniczenia czasowego. Dokument podpisało ponad 140 państw. 95. rocznica

1932 - W amerykańskim Lake Placid rozpoczęły się III Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Polskę reprezentowało 15 zawodników w dwóch dyscyplinach: narciarstwie i hokeju na lodzie. Narciarze zajmowali odległe pozycje, jednak bardzo dobrym wynikiem mógł się pochwalić Bronisław Czech, który zajął siódme miejsce w kombinacji norweskiej wyprzedzony tylko przez nieosiągalnych w tej dyscyplinie Skandynawów i reprezentanta Czechosłowacji. Polscy hokeiści zajęli czwarte miejsce. W klasyfikacji medalowej wygrały Stany Zjednoczone przed Norwegią i Szwecją.

1933 - W Warszawie urodziła się Maria Chwalibóg, aktorka teatralna i filmowa, znana z filmów "Matka Joanna od aniołów", "Poszukiwany, poszukiwana" i "Kobieta samotna". W 2018 została odznaczona Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1938 - W Krakowie zmarł Karol Hubert Rostworowski, dramatopisarz, poeta, publicysta, zwolennik Obozu Wielkiej Polski i Stronnictwa Narodowego, autor sztuk teatralnych "Judasz z Kariothu" i "Niespodzianka". Był pierwowzorem postaci Młodego Człowieka w dramacie "Brat naszego Boga” Karola Wojtyły. Urodził się 3 listopada 1877 roku.

1938 - Na Wileńszczyźnie urodził się Zygmunt Malanowicz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser i scenarzysta. Rozpoznawalność przyniosła mu rola Chłopaka w kultowym filmie Romana Polańskiego "Nóż w wodzie". Grał też w filmach Andrzeja Wajdy - "Polowanie na muchy" i "Krajobraz po bitwie" oraz Bohdana Poręby - "Hubal", "Jarosław Dąbrowski", "Polonia Restituta" i "Penelopy". Występował także w teatrach. Zmarł 4 kwietnia 2021 roku.

1938 - W III Rzeszy w wyniku uknutej afery zostali zdymisjonowani minister wojny Werner von Blomberg i naczelny dowódca wojsk lądowych Werner von Fritsch. Adolf Hitler został naczelnym dowódcą Wehrmachtu, a stanowisko ministra spraw zagranicznych objął Joachim von Ribbentrop, zastępując Konstantina von Neuratha.

1940 - Urodził się George Romero, amerykański reżyser i scenarzysta. Jest twórcą między innymi filmów: "Noc żywych trupów", "Świt żywych trupów", "Knightriders", "Survival of the Dead". Zmarł 16 lipca 2017 roku.

1943 - Urodziła się Wanda Rutkiewicz, alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najbardziej znanych Polek światowego himalaizmu. Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Everest, najwyższym szczycie Ziemi, zaś jako pierwsza kobieta na świecie na szczycie K2. Zginęła 13 maja 1992 roku w Himalajach.

1943 - Bitwa stoczona w pobliżu wsi Lasowce, obecnie Lasowe - część wsi Stara Huta, w województwie lubelskim, zakończyła się porażką partyzantów z oddziału Armii Krajowej porucznika Piotra Złomańca "Podlaskiego”. Zginęło ponad 40 partyzantów AK oraz mieszkańców wsi Lasowce.

1944 - W Kałęczewie koło Łodzi urodził się Stefan Niesiołowski, entomolog, działacz opozycji antykomunistycznej, współzałożyciel organizacji Ruch. W 1971 roku został skazany na siedem lat więzienia za "czynienie przygotowań do obalenia ustroju socjalistycznego przemocą". Od 1977 członek ROPCiO, od 1980 w NSZZ "Solidarność", w Zarządzie Regionu Ziemia Łódzka, internowany w stanie wojennym, działacz podziemnej "Solidarności". Współzałożyciel ZChN, poseł, senator, polityk Platformy Obywatelskiej, współtwórca Unii Europejskich Demokratów. Wchodzi w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. 80. rocznica

1945 - W Jałcie, na Krymie, rozpoczęła się konferencja prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, przywódcy Związku Radzieckiego Józefa Stalina i premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, która zakończyła się 11 lutego. W wyniku uzgodnień przywódców trzech mocarstw Związek Radziecki otrzymał "zwierzchnictwo” nad Polską i jedną trzecią Niemiec. Polska utraciła Kresy Wschodnie na rzecz Związku Radzieckiego. Ustalono "rekompensatę” dla Polski w postaci dotychczasowych ziem niemieckich: ziemi lubuskiej, Pomorza Zachodniego, Prus Wschodnich i Śląska oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska. Mocarstwa zgodziły się na utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej urzędującego w Warszawie, który zobowiązany został do przeprowadzenia wolnych, nieskrępowanych wyborów na zasadzie powszechnego głosowania. Roosevelt zapewnił Stalina, że Stany Zjednoczone nigdy nie będą popierać tymczasowych władz polskich, które byłyby wrogie jego interesom.

1945 - W Krakowie ukazał się pierwszy numer "Dziennika Polskiego", wydawanego przez Spółdzielnię Wydawniczą "Czytelnik”. Obecnie ukazuje się w nakładzie kilkunastu tysięcy egzemplarzy na terenie województwa małopolskiego, a właścicielem pisma jest Polska Press sp. z o.o.

1947 - Rozpoczęło się inauguracyjne posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. Na stanowisko marszałka został wybrany Władysław Kowalski. Sejm został wybrany 19 stycznia 1947 w sfałszowanych przez komunistów wyborach.

1948 - Cejlon, obecnie Sri Lanka, uzyskał niepodległość. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1948 - Urodził się Alice Cooper, amerykański wokalista i muzyk hardrockowy. Sławę zdobył w latach 70. Jeden z twórców horror rocka. Największe hity Alice Coopera to: "School’s Out”, "No More Mr. Nice Guy”, "I’m Eighteen” i "Poison”. W 2009 roku został sklasyfikowany na siódmym miejscu listy 50 najlepszych heavymetalowych frontmanów wszech czasów według "Roadrunner Records".

1949 - Sejm uchwalił ustawę o Funduszu Wczasów Pracowniczych. Posiadał on monopol na organizację turystyki dla pracowników. Do zakupu wczasów lub pobytu w ośrodkach wypoczynkowych nie wystarczała rezerwacja oraz uiszczenie opłaty, dodatkowo wymagane było skierowanie udzielane przez FWP. W 1967 Fundusz dysponował ponad 50 tysiącami miejsc wczasowych w 116 miejscowościach w Polsce, które gościły 583 tysięcy osób. 75. rocznica

1950 - Zmarł Jan Bułhak, fotografik, twórca polskiej fotografii artystycznej. Przed II wojną wykładał w Zakładzie Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Po wojnie, wraz z synem, dokumentował zniszczenia miast polskich. Autor prac: "Fotografia”, "Estetyka światła”, "Fotografia ojczysta”, "Kraj lat dziecinnych”. Współtwórca Związku Polskich Artystów Fotografów, miał legitymację członkowską z numerem jeden. Urodził się 6 października 1876 roku.

1952 - W Warszawie urodził się Andrzej Strzelecki, reżyser, aktor, satyryk, wieloletni dyrektor teatru Rampa. Był aktorem filmowym. Zagrał między innymi w "Przepraszam, czy tu biją?", "Ostatnim biegu", "Kuchni polskiej", "Przeprowadzkach", "W pustyni i w puszczy". Wcielał się w postać doktora Tadeusza Koziełły-Kozłowskiego w serialu telewizyjnym "Klan". Zagrał w kilkunastu spektaklach Teatru Telewizji. Zmarł 17 lipca 2020 roku. Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla szkolnictwa artystycznego, za wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej".

1953 - Urodził się Kitaro, japoński muzyk, kompozytor, multiinstrumentalista, twórca muzyki filmowej, komponujący muzykę z gatunku new age. Sławę i uznanie przyniosła artyście muzyka skomponowana do japońskiego filmu dokumentalnego "Jedwabny szlak", który był wyświetlany przez wiele stacji telewizyjnych na całym świecie.

1956 - Zmarł Ksawery Tartakower, szachista, pochodzenia polsko-austriackiego. Sześciokrotny uczestnik olimpiad szachowych - pięciokrotnie w barwach Polski i raz w barwach Francji. Dwukrotny indywidualny mistrz Polski. Tłumacz, dziennikarz, pisarz, twórca aforyzmów szachowych, które żartobliwie nazywano "tartakoweryzmami". Urodził się 22 lutego 1887 roku.

1960 - Urodził się Jonathan Larson, amerykański kompozytor i dramaturg. Jego najbardziej znane dzieło to musical "Rent", który był grany na Broadwayu ponad pięć tysięcy razy, nieprzerwanie przez 12 lat. "Rent" był wystawiony w 30 krajach, między innymi czterokrotnie w Polsce. Jonathan Larson zmarł 25 stycznia 1996 roku.

1964 - Urodziła się Elżbieta Bieńkowska, urzędniczka i polityk. W latach 2007-2013 minister rozwoju regionalnego, w latach 2011-2014 senator VIII kadencji, w latach 2013-2014 wiceprezes Rady Ministrów oraz minister infrastruktury i rozwoju, w latach 2014-2019 komisarz Unii Europejskiej do spraw rynku wewnętrznego i usług. Jest laureatką Nagrody Kisiela oraz Wiktora w kategorii "Polityk Roku”. 60. rocznica

1968 - W Chorzowie urodził się Grzegorz Jarzyna, reżyser teatralny i operowy, związany z TR Warszawa. Reżyseruje w oparciu o teksty klasyczne, które poddaje reinterpretacji. Autor adaptacji wielkich powieści europejskich - "Doktora Faustusa" Tomasza Manna, "Księcia Myszkina" według "Idioty" Fiodora Dostojewskiego, a także głośnych tekstów współczesnych i oper. Jest autorem sztuk teatralnych: "Medea Project" i "Areteia" oraz librett do oper Zygmunta Krauzego "Iwona, księżniczka Burgunda" i "Pułapka".

1970 - Zmarł Janusz Warnecki, właściwie Jan Kozłowski, aktor teatralny i filmowy, reżyser. Dyrektor teatrów Lwowa, Warszawy, Krakowa, od 1957 roku dyrektor Teatru Polskiego Radia. Profesor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Przed II wojną światową wyreżyserował filmy "Każdemu wolno kochać", "Księżna Łowicka" oraz "Milionowy spadkobierca". Autor wspomnień "Najdłuższy mój monolog”. Urodził się 2 lipca 1895 roku.

1971 - Zmarł Karol Kłosowski, artysta i pedagog związany z Podhalem, malarz, rzeźbiarz, twórca wycinanek ludowych, działacz społeczny. Wykształcony w Szkole Zawodowej Przemysłu Drzewnego w Zakopanem i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wraz z Tymonem Niesiołowskim i Mariuszem Zaruskim powołał Towarzystwo Sztuka Podhalańska, wspierające miejscowych artystów. Tworzył obrazy pastelowe i olejne, rysunki, wzory wycinanek, projekty koronek i mebli. Jego autorstwa są ozdobne elementy architektury willi Cichej w Zakopanem. Urodził się 1 lutego 1882 roku.

1971 - Zbankrutowało brytyjskie przedsiębiorstwo Rolls-Royce. Obecnie prawo do znaku towarowego posiada firma BMW, która stała się właścicielem marki w 2003 roku.

1975 - 1328 osób zginęło w trzęsieniu ziemi w chińskiej prowincji Liaoning, pierwszym w historii przewidzianym przez naukowców. Dzień wcześniej chiński rząd wydał oficjalne ostrzeżenie. Zamknięto szkoły, kina i fabryki. Ludziom nakazano przebywać na zewnątrz budynków. W wyniku trzęsienia o sile 7,3 stopnia w skali Richtera zburzonych zostało ponad milion budynków.

1975 - Zmarł Louis Jordan, właściwie Louis Thomas Jordan, amerykański muzyk jazzowy i bluesowy, saksofonista, kompozytor i autor tekstów. Urodził się 8 lipca 1908 roku.

1976 - Około 23 tysięcy osób zginęło w trzęsieniu ziemi w Gwatemali i Hondurasie. W samej Gwatemali milion osób straciło dach nad głową.

1981 - Zmarł Zygmunt Karpiński, ekonomista, bankowiec, monetarysta, uczestnik Powstania Wielkopolskiego. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę współtworzył podstawy banku emisyjnego, od 1924 roku był sekretarzem Rady Nadzorczej i szefem działu walutowego Banku Polskiego. 9 września 1939 Zygmunt Karpiński był jednoosobowym pełnomocnikiem do dysponowania rezerwami złota Banku Polskiego. Doprowadził do bezpiecznego wywiezienia złota, dewiz i dokumentów Banku Polskiego z Warszawy do Francji. W okresie powojennym uczestniczył podczas konferencji międzynarodowych w tworzeniu światowych instytucji finansowych - Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju Gospodarczego. Po wojnie wrócił do Polski, został dyrektorem-członkiem zarządu NBP. Urodził się 24 marca 1892 roku.

1983 - Zbrodniarz nazistowski Klaus Barbie został wydany Francji przez władze Boliwii, gdzie schronił się po II wojnie światowej. Były szef gestapo w Lyonie został skazany na dożywocie za zbrodnie na Żydach. 'Rzeźnik z Lyonu" zmarł w więzieniu 25 września 1991 roku.

1987 - 17 górników zginęło w wyniku wybuchu metanu i pyłu węglowego w KWK "Mysłowice”. Dwóch kolejnych zmarło w szpitalu w wyniku odniesionych ran. Spośród 28 rannych górników większość miała poparzone twarze i ręce oraz górne drogi oddechowe.

1989 - W Warszawie rozpoczął się III Kongres Konfederacji Polski Niepodległej. Obrady zostały rozbite przez Służbę Bezpieczeństwa. KPN nie wzięła udziału w rozmowach w Magdalence i Okrągłego Stołu. 35. rocznica

1994 - Sejm RP przyjął ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z ustawą, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Prawo autorskie działa automatycznie - ochrona rozpoczyna się z chwilą ustalenia utworu bez konieczności spełnienia jakichkolwiek formalności. Utwór nie musi przy tym być skończony. 30. rocznica

1994 - Dziewięć osób zginęło, a 18 zostało rannych w wyniku ostrzału moździerzowego kolejki stojącej po pomoc żywnościową w oblężonym przez Serbów Sarajewie. 30. rocznica

1995 - Zmarła Klementyna Sołonowicz-Olbrychska, autorka książek dla dzieci i młodzieży: "Cierpki owoc tarniny”, "Zielona dziewczyna”, "Imieniny z macierzanką”, "Sprawa Marcina", a także słuchowisk radiowych. Urodziła się 16 września 1909 roku.

1995 - Zmarła Patricia Highsmith, amerykańska pisarka, autorka thrillerów psychologicznych, powieści i opowiadań kryminalnych. Dwie jej najbardziej znane książki to "Nieznajomi z pociągu" oraz "Utalentowany pan Ripley" na podstawie, których powstały filmy między innymi Alfreda Hitchcocka i Anthony’ego Minghelli. Urodziła się 19 stycznia 1921 roku.

2002 - Ukazało się ostatnie wydanie gdańskiego dziennika "Wieczór Wybrzeża”.

2003 - W miejsce dotychczasowej Federacyjnej Republiki Jugosławii powstała Serbia i Czarnogóra. Państwo istniało do 5 czerwca 2006 roku, kiedy to po proklamowaniu niepodległości przez Czarnogórę parlament Serbii uznał Serbię za prawnego kontynuatora państwowości Serbii i Czarnogóry.

2004 - Uruchomiono serwis społecznościowy Facebook. Liczba miesięcznych aktywnych użytkowników tego portalu społecznościowego utrzymuje się na poziomie prawie czterech miliardów osób. W 2023 roku Facebook zanotował przychód o wartości prawie 32 miliardów amerykańskich dolarów. 20. rocznica

2005 - Zmarł Ossie Davis, właściwie Raiford Chatman Davis, amerykański aktor, reżyser, pisarz, poeta i działacz społeczny na rzecz równouprawnienia i zniesienia dyskryminacji rasowej. Wystąpił między innymi w filmach: "Dwaj zgryźliwi tetrycy", "Klient", "Dziwak z Central Parku", "Dr Dolittle", "Ona mnie nienawidzi", "Słowo na L". Urodził się 18 grudnia 1917 roku.

2007 - Polscy piłkarze ręczni zajęli drugie miejsce na rozgrywanych w Niemczech Mistrzostwach Świata, przegrywając w meczu finałowym z gospodarzami 24:29.

2008 - W Warszawie zmarł Stefan Meller, historyk, dyplomata, ambasador RP we Francji i Rosji, minister spraw zagranicznych, wykładowca historii, prorektor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. W czasie stanu wojennego pomagał represjonowanym studentom. Współpracował ze środowiskami opozycyjnymi, publikował w wydawnictwach drugiego obiegu. Urodził się 4 lipca 1942 w Lyonie.

2009 - W Warszawie zmarł Witold Zalewski, pisarz, autor powieści socrealistycznych "Traktory zdobędą wiosnę", "Urodzaj", dziennikarz, kierownik literacki Zespołu Filmowego "Tor". Należał do Związku Literatów Polskich. W sierpniu 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, walczył w Powstaniu Warszawskim. Urodził się 4 stycznia 1921 roku. 15. rocznica

2009 - Zmarł Józef Hordyński, skoczek i trener narciarski, jeden z pierwszych więźniów niemieckiego obozu zagłady w Auschwitz, współzałożyciel i honorowy prezes Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Rodzin Oświęcimskich. Po wybuchu II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej. Po ucieczce z niewoli niemieckiej włączył się w działalność kurierów tatrzańskich. Pomagał między innymi Stanisławowi Marusarzowi. W Auschwitz podczas eksperymentów pseudomedycznych został zarażony tyfusem. Urodził się 14 marca 1917 roku. 15. rocznica

2014 - W Port Angeles w amerykańskim stanie Waszyngton zmarła w wieku 103 lat Hazel Sampson, ostatnia osoba, dla której językiem ojczystym był język klallam. Tradycyjnie był używany przez Indian na półwyspie Olympic w amerykańskim stanie Waszyngton i wyspie Vancouver w kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska. Język ten posiada 34 spółgłoski i cztery samogłoski. 10. rocznica

2014 - Zmarł Tadeusz Mosz, dziennikarz i publicysta ekonomiczny, pasjonat gospodarki i rynków papierów wartościowych, przez wiele lat związany z Telewizją Polską. Prowadził wiele programów telewizyjnych i radiowych, wśród nich "Plus Minus” i "Mówisz Mosz". Był także współautorem i prowadzącym porannego programu "Kawa czy herbata”. Urodził się 25 stycznia 1954 roku. 10. rocznica

2015 - Zmarł Karol Parno Gierliński, romsko-polski rzeźbiarz, poeta i prozaik, działacz społeczny. Twórca pierwszego w Polsce elementarza dla dzieci romskich "Miri szkoła - romano elementaro”. Urodził się 12 marca 1938 roku.

2016 - Zmarł Jerzy Próchnicki, aktor. Zagrał między innymi w filmach: "Krajobraz po bitwie", "Jedenaste przykazanie", "Mój Nikifor", "Tulipany", a także w serialach telewizyjnych: "Polskie drogi", "Dom", "Ekstradycja" i "Plebania". Urodził się 20 kwietnia1930 roku.

2017 - Zmarł Andrzej Pogonowski, prawnik, działacz społeczny, podchorąży artylerii Wojska Polskiego i Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Od 1941 przez siedem miesięcy ukrywał w mieszkaniu swego żydowskiego przyjaciela, syna profesora Rafała Taubenschlaga, pomagał również Menasze Holenderowi - obaj przeżyli wojnę. Był świadkiem pacyfikacji Woli Justowskiej. Brał udział w przewozie broni dla Armii Krajowej. Urodził się 7 grudnia 1919 roku.

2017 - W Genting Arena w Birmingham odbył się ostatni koncert zespołu Black Sabbath. Grupa powstała, w 1968, jako kwartet założony przez nastoletnich przyjaciół. W ciągu pierwszych 10 lat swej działalności grupa stała się jednym z najbardziej znaczących i rozpoznawalnych zespołów heavy metalowych na świecie. W 1979 z kapeli odszedł Ozzy Osbourne, który rozpoczął karierę solową. Black Sabbath kontynuował działalność ze zmiennym szczęściem, starając się zachować swoje oryginalne brzmienie mimo dalszych zmian personalnych. Jedynym muzykiem, który pozostał w niej na przestrzeni lat z pierwotnego składu był Tony Iommi. Szacowany nakład sprzedanych płyt zespołu na całym świecie wynosi 75 milionów egzemplarzy.

2018 - Zmarł Wojciech Pokora, jeden z najpopularniejszych aktorów komediowych, grający w kinie i teatrze. Związany z teatrami warszawskimi: Dramatycznym, Nowym i Kwadratem. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Występował w kabaretach "Owca" i "Dudek”, twórca charakterystycznej postaci "szefa” w kabarecie Olgi Lipińskiej, grał również w filmach: "Mąż swojej żony”, "Poszukiwany, poszukiwana”, "Brunet wieczorową porą”, "Kariera Nikodema Dyzmy” i "Kryminalni'. Urodził się 2 października 1934.

2019 - Zmarł Stanisław Karpiel, architekt, skoczek narciarski, narciarz zjazdowy. Twórca obiektów sportowych w Polsce, Norwegii, Syrii i Słowacji, między innymi ośrodka turystycznego w Dombos, w Norwegii, centrum sportowego w Chełmie, ośrodka olimpijskiego w Strbskim Plesie w Słowacji oraz przebudowy skoczni Wielka Krokiew w Zakopanem i kolei krzesełkowej Zakopane Butorowy Wierch. Urodził się 10 listopada 1926 roku. 5. rocznica 2019 - Zmarł Wiaczesław Aleksandrowicz Owczinnikow, radziecki kompozytor muzyki filmowej. Był twórcą muzyki między innymi do filmów: "Dziecko wojny", "Andriej Rublow", "Wojna i pokój". Urodził się 29 maj 1936 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Zbigniew Penherski, kompozytor muzyki orkiestrowej, kameralnej, operowej i radiowej. Dyrygent i publicysta muzyczny. Jego ważniejsze kompozycje to "Kolorowe etiudy na fortepian", "Missa abstracta", opera kameralna "Wyspa róż", "Brewiarz" na sopran męski i kwartet smyczkowy do słów Zbigniewa Herberta. Urodził się 26 stycznia 1935 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł profesor Henryk Gaertner, lekarz hematolog. Zajmował się także historią i muzyką, między innymi badał możliwość wykorzystania muzyki w łagodzeniu bólu, uznano go za pioniera muzykoterapii. Napisał wiele monografii i podręczników medycznych w zakresie chorób wewnętrznych i hematologii. Był związany z Krakowem, kierował pierwszą w Polsce Katedrą i Kliniką Medycyny Wsi w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Urodził się 23 marca 1922 roku.

2021 - Zmarł Henryk Kozubski, malarz i działacz społeczny. Specjalizował się w pejzażach, był autorem ponad 300 akwarel. Jego prace wystawiano na ponad 50 wystawach w wielu miastach Polski a także w Niemczech, Anglii i Irlandii. W lipcu 2020 był trzecim pod względem wieku żyjącym mężczyzną w Polsce. Urodził się 10 grudnia 2011 roku.

2022 - Zmarł Jerzy Osiatyński, profesor nauk ekonomicznych, poseł na Sejm kontraktowy i na Sejm I, II i III kadencji, minister-kierownik Centralnego Urzędu Planowania w latach 1989-91, minister finansów od 1992 do 1993, członek Rady Polityki Pieniężnej w latach 2013-2019. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 2 listopada 1941 w Rydze.

2022 - W Pekinie rozpoczęły się XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Reprezentacja Polski miała swoich przedstawicieli w 57 spośród 109 konkurencji. Jedyny medal dla Polaków - brązowy - zdobył skoczek narciarski Dawid Kubacki. Nasza reprezentacja w klasyfikacji medalowej zajęła 27 miejsce, a najlepsi byli Norwegowie, którzy zdobyli 37 medali, w tym 16 złotych.

2023 - Samolot sił powietrznych USA zestrzelił chiński balon szpiegowski. Obiekt szybował nad Stanami Zjednoczonymi przez kilka dni. Rozkaz do przeprowadzenia akcji zbrojnej wydał osobiście prezydent Joe Biden. Władze Chin stwierdziły, że balon był wykorzystywany do prowadzenia badań meteorologicznych. Rząd USA uznał, że doszło do naruszenia suwerenności Stanów Zjednoczonych. 1. rocznica

Zobacz także

2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 marca 322 pne. - Zmarł Arystoteles, grecki filozof. Jeden z trzech - obok Sokratesa i Platona - najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Był twórcą… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 marca - Dzień Wiedzy o Dysocjacyjnych Zaburzenia Osobowości. 5 marca - Dzień Europejskiego Geodety i Geoinformacji, obchodzony od 2012 z inicjatywy Europejskiej… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 marca - Na Litwie obchodzone są Kaziuki - w Wilnie odpustowy jarmark z okazji święta Świętego Kazimierza. 4 marca - Światowy Dzień Nauk Inżynieryjnych… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 marca - Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu - ustanowiony z inicjatywy światowej organizacji zdrowia WHO 3 marca - Międzynarodowy Dzień Pisarzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 marca - Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ustanowiony przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku. 1 marca - Międzynarodowy… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 lutego - Dzień Chorób Rzadkich obchodzony co roku ostatniego dnia lutego, zapoczątkowany przez Europejską Federację Rodziców Pacjentów i Pacjentów z… » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 lutego - Dzień Chorób Rzadkich. 28 lutego - Święto narodowe Finlandii - Dzień Kalewali, obchodzony w rocznicę opublikowania w 1835 roku eposu narodowego… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »