1468 - Zmarł Johannes Gutenberg, niemiecki rzemieślnik, twórca pierwszej na świecie przemysłowej metody druku. Jest uważany za wynalazcę ruchomej czcionki, bo choć była już znana w XI wieku w Chinach, opracował na nowo, a potem udoskonalił sposób jej konstruowania i skład tekstu. Urodził się około 1400 roku.

1488 - Portugalski żeglarz Bartolomeu Dias, jako pierwszy Europejczyk od czasów starożytności, dotarł do Przylądka Dobrej Nadziei, leżącego obecnie w Republice Południowej Afryki, który nazwał Przylądkiem Burz. Później nazwa ta została zmieniona przez króla Portugalii Jana II na Przylądek Dobrej Nadziei z powodu otwarcia szlaku na wschód.

1735 - Urodził się Ignacy Krasicki, biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński, pisarz, poeta, najwybitniejszy przedstawiciel polskiego oświecenia nazywany "księciem poetów polskich”. Krasicki był autorem poematów heroikomicznych "Myszeidos", "Monachomachia, czyli wojna mnichów", a także bajek, listów poetyckich i satyr. W 1781 roku wydał dwutomowy ''Zbiór potrzebniejszych wiadomości'', drugą po Nowych Atenach polską encyklopedię powszechną. Jest również autorem pierwszej polskiej powieści ''Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki''. Zmarł 14 marca 1801 roku.

1795 - Urodził się Antonio José de Sucre, boliwijski generał, pochodzenia wenezuelskiego, uczestnik walk z Hiszpanami w Ameryce Południowej. Był bliskim przyjacielem Simóna Bolívara i walczył pod jego rozkazami. Pokonał wojska nieprzyjaciela w bitwach w Peru i Ekwadorze, co przesądziło o niepodległości państw Ameryki Południowej i wycofaniu się Hiszpanów z tego kontynentu. Był pierwszym prezydentem Boliwii. Zginął w zamachu 4 czerwca 1830 roku.

1809 - Urodził się Felix Mendelssohn-Bartholdy, niemiecki kompozytor epoki romantyzmu. Najbardziej znany jest jego "Marsz weselny" - fragment uwertury koncertowej do "Snu nocy letniej" Wiliama Szekspira. Zmarł 4 listopada 1847 roku. 215. rocznica

1815 - W Szwajcarii założono pierwszą na świecie fabrykę serów. Fabryka powstała w Bernie, późniejszej stolicy kraju.

1825 - Urodził się Walenty Winkler, pisarz, jeden z najstarszych poetów górnośląskich. Swoje utwory publikował w tygodnikach śląskich. Jest autorem miedzy innymi wierszy: "Na czasie”, "Dawniej a dziś”, "Faryzeusze nowozakonni”. Zmarł 3 lutego 1888 roku.

1830 - Podczas konferencji londyńskiej Brytania, Francja i Rosja przyznały Grecji niepodległość, która od 1921 roku prowadziła wojnę narodowowyzwoleńczą z Turcją. Każdy z krajów pomagających Grecji miał w tym swój cel. Anglia chciała mieć lepszy dostęp do swoich ziem w Afryce i lepszy dostęp do południowej części Europy. Ponadto interwencja brytyjska była okazją do osłabienia Egiptu, którego sułtan brał udział w wojnie przeciw Grecji od 1825 roku. Nadmierny wzrost potęgi Egiptu mógłby zagrozić brytyjskim posiadłościom w Indiach. Rosji chodziło również o osłabienie Turcji, którą mocarstwa europejskie - Wielka Brytania i Francja - uważały za przeciwwagę dla Rosji na Bałkanach.

1831 - Władze Powstania Listopadowego powołały Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Nowoczesną administracją powstańczą kierował książę Adam Jerzy Czartoryski, który w pewnym okresie pełnił obowiązki szefa rządu. Resortem spraw zagranicznych kierowali w różnych okresach także Gustaw Małachowski - radca Rady Najwyższej Narodowej do spraw dyplomatycznych, Andrzej Horodyski, oraz Teodor Morawski

1857 - W Londynie zmarł Stanisław Worcell, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, kawaler krzyża Virtuti Militari, członek Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, współzałożyciel Gromad Ludu Polskiego. Autor rozprawy ideologicznej "O własności”. Urodził się 26 marca 1799 roku.

1863 - Powstańcy styczniowi pokonali w bitwie pod Węgrowem wojska rosyjskie. O zwycięstwie zdecydował atak tysiąca kosynierów na żołnierzy rosyjskich uzbrojonych w armaty. Po ataku Rosjanie wycofali się, co pozwoliło oddziałom powstańczym bezpiecznie ewakuować się z miasta.

1870 - W Stanach Zjednoczonych weszła w życie 15. poprawka do konstytucji, która dała prawa wyborcze ludności kolorowej. Treść 1 paragrafu poprawki głosi, że "Ani Stany Zjednoczone, ani żaden stan nie może pozbawić ani ograniczać praw wyborczych obywateli Stanów Zjednoczonych ze względu na rasę, kolor skóry lub poprzednie niewolnictwo". Nadal jednak, w szczególności na Południu, utrzymywał się system dyskryminacji rasowej. Na poziomie lokalnym utrwaliły ją liczne regulacje prawne, określane, jako prawa Jima Crowa. Jako że dyskryminacja rasowa była niezgodna ze znowelizowaną konstytucją, przeciwnicy równouprawnienia Afroamerykanów wskazywali, że ich celem jest segregacja rasowa ujęta w formie doktryny "Separate but equal" ("odrębni, lecz równi"). W 1896 roku Sąd Najwyższy uznał konstytucyjność tej doktryny i wskazał, że organy władzy publicznej mogą ustanawiać prawa wymagające segregacji w placówkach publicznych. Czarni wyborcy w większości nie byli zarejestrowani w punktach wyborczych, z tego względu nie mogli głosować mimo tego, że formalnie byli uprawnieni do głosowania.

1871 - Urodził się Eugeniusz Romer, geograf, kartograf i geopolityk, twórca nowoczesnej kartografii polskiej. Jego największe dzieło to "Geograficzno-statystyczny atlas Polski" z 1916 roku. Zmarł 28 stycznia 1954 roku.

1874 - Urodziła się Gertrude Stein, amerykańska pisarka, poetka i feministka. Autorka esejów, powieści, nowel, dramatów i wspomnień, a także dwóch oper z muzyką Virgil Thomson. W 1903 roku założyła w Paryżu salon, w którym skupiała wyjątkowo utalentowanych literatów i artystów, wśród których byli Ernest Hemingway, Henri Matisse, Paul Cézanne czy Pablo Picasso. Mówiła o nich - "stracone pokolenie". Popularność, poza wąskim kręgiem odbiorców zyskała jej ''Autobiografia Alicji B. Toklas'' z 1933, która faktycznie jest autobiografią samej autorki. Zmarła 27 lipca 1946 roku. 150. rocznica

1874 - Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski Mieczysław Ledóchowski został aresztowany i uwięziony w Ostrowie Wielkopolskim przez władze pruskie. Duchowny w okresie kulturkampfu nie zgodził się na zniesienie języka polskiego w nauce religii, a także mianował urzędników diecezjalnych wbrew zaleceniom władz niemieckich. Sprzeciwiał się również państwowej kontroli kształcenia księży, co doprowadziło do zamknięcia seminariów w Poznaniu i Gnieźnie. Mimo wysokich kar finansowych nie zaprzestał działalności na rzecz utrzymania niezależności Kościoła od państwa. Na wolność wyszedł po tym, jak papież mianował go kardynałem. Kościołem na ziemiach polskich kierował z Watykanu, poprzez tajnych wysłanników. 150. rocznica

1880 - Urodził się Aleksander Zwierzyński, prawnik i dziennikarz, wicemarszałek Sejmu I kadencji poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I, II i III kadencji w II RP reprezentujący Związek Ludowo-Narodowy, następnie Stronnictwo Narodowe, przewodniczący Stronnictwa Narodowego w czasie II wojny światowej. 8 marca 1945 roku został aresztowany przez sowieckie NKWD i polskie UB. Po wywiezieniu do Moskwy został skazany w pokazowym procesie szesnastu przywódców Polskiego Państwa Podziemnego przez sowiecki sąd wojskowy na osiem miesięcy więzienia. W listopadzie 1945 roku wrócił do kraju. Zmarł 3 lutego 1958 roku.

1893 - Zmarł Teofil Lenartowicz, etnograf, rzeźbiarz, poeta romantyczny, konspirator. Autor wierszy patriotycznych i religijnych, poematów historycznych, liryków: "Kalina”, "Baśń”, "Zaproszenie”, "Tęsknota”. Ze względu na fascynację folklorem Mazowsza sam siebie nazywał Mazurzyną lub lirnikiem mazowieckim. Po powstaniu wielkopolskim w 1848 roku przebywał na emigracji, gdzie wykładał literaturę słowiańską. Urodził się 27 lutego 1822 roku.

1899 - Zmarł Juliusz Kossak, malarz, rysownik i ilustrator. Wychowany w duchu patriotyzmu, sięgał do tematyki historyczno-rodzajowej "ku pokrzepieniu serc”. Jego dzieła to głównie akwarele, grafiki, a także ilustracje do książek i czasopism, które pokazują fascynację malarza przyrodą, folklorem i obyczajowością. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Urodził się 29 października 1824 roku. 125. rocznica

1905 - Rozpoczął się strajk uczniów gimnazjów w Kielcach protestujących przeciwko rusyfikacji i żądających wprowadzenia języka polskiego, jako wykładowego. Solidarność z uczniami wyrazili również kieleccy robotnicy i rzemieślnicy, którzy przerwali pracę i wyszli na ulice. Do końca lutego kilkuset protestujących uczniów usunięto ze szkół z tak zwanym "wilczym biletem" uniemożliwiając im dalszą naukę. Relegowani podjęli naukę na tajnych kompletach, prowadząc dalszą działalność protestacyjną. Polegała ona na organizowaniu demonstracji oraz różnych akcji przeciw łamistrajkom.

1906 - Urodził się Juliusz Mieroszewski, dziennikarz, tłumacz i pisarz polityczny. W latach 1950-1972 w paryskiej "Kulturze” redagował stałą "Kronikę angielską", Londyńczyk. Publikował artykuły dotyczące koncepcji współczesnej polityki światowej, zwłaszcza dotyczące walki z ekspansją komunizmu. Po wojnie przebywał na emigracji w Londynie. Zmarł 21 czerwca 1976 roku.

1909 - Urodziła się Zofia Terné, właściwie Wiera Chajter, aktorka kabaretowa, piosenkarka, pianistka i kompozytorka pochodzenia żydowskiego. Przed II wojną światową występowała między innymi w kabaretach i teatrzykach warszawskich: "Qui Pro Quo", "Banda", "Cyrulik Warszawski" oraz w filmach muzycznych. Nazywana była "małym słowikiem Warszawy". W czasie II wojny światowej była członkinią zespołu artystycznego 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa. Po 1945 roku występowała na scenach polskich w Londynie oraz na estradach polonijnych w świecie oraz współpracowała z sekcją polską BBC i Radiem Wolna Europa. Zmarła 17 sierpnia 1987 roku. 115. rocznica

1917 - I wojna światowa: USA zerwały stosunki dyplomatyczne z Niemcami. 6 kwietnia Stany Zjednoczone wypowiedziały Niemcom wojnę. Od 25 czerwca do Francji zaczęły przybywać pierwsze oddziały amerykańskie, które zaczęto formować w Amerykański Korpus Ekspedycyjny. Jednak żołnierze nie brali udziału w walce aż do października, ponieważ potrzebne było ich przeszkolenie oraz wyposażenie. Jednak już sama obecność tych oddziałów podniosła morale aliantów.

1919 - W Paryżu podpisano polsko-czeską ugodę w sprawie Śląska Cieszyńskiego, wytyczono linię demarkacyjną, pozostawiając Czechom Zaolzie i Zagłębie Karwińskie. Ostatnie walki były podjęte przez stronę czeską między 21 a 24 lutego. 25 lutego wojsko polskie wkroczyło do Cieszyna. 105. rocznica

1920 - Urodził się Henry Heimlich, amerykański lekarz. Jest autorem wielu medycznych innowacji. Jednym z jego wynalazków jest tak zwana "zastawka Heimlicha", która umożliwia oddychanie w przypadku ran klatki piersiowej. Opracował też technikę pomocy przedlekarskiej w przypadku zadławienia nazwaną od jego nazwiska "rękoczynem Heimlicha". Zmarł 17 grudnia 2016 roku.

1921 - Urodził się Zbigniew Podbielkowski, botanik, naukowiec Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizował się w ekologii i geografii roślin i glonów. Prowadził także badania roślinności torfowisk. Działał na rzecz ochrony przyrody, głównie na Mazowszu i Suwalszczyźnie, inicjował tworzenie rezerwatów przyrody. Zmarł 22 maja 2012 roku.

1922 - Urodził się Zbigniew Szymonowicz, pianista, laureat ósmej nagrody IV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina w Warszawie w 1949 roku. Grać na pianinie zaczął w wieku czterech lat. Przez lwowskich krytyków muzycznych był nazywany "cudownym dzieckiem”. Pierwszy koncert dał mając osiem lat, natomiast z towarzyszeniem orkiestry zagrał po raz pierwszy w wieku 14 lat. Od 1956 aż do śmierci prowadził w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi utworzoną przez siebie klasę fortepianu. Był jurorem VIII i IX Konkursów Chopinowskich. Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasług. Zmarł 10 września 1999 roku.

1923 - Urodził się Wacław Krzyżanowski, prokurator wojskowy w okresie PRL, który jako pierwszy został oskarżony przez IPN o udział w zbrodniach sądowych okresu stalinowskiego. W sądzie I i II instancji został uniewinniony. Podczas procesu przyznał, że stalinowski system prawny miał charakter przestępczy. Jako prokurator posiłkowy żądał kary śmierci dla Danuty Siedzikówny, ps. Inka. Podobnie postąpił jako oskarżyciel w procesach innych osób, w tym 16- latka, który zbierał po wojnie uszkodzoną broń (bez zamków, amunicji i wyposażenia). Wacław Krzyżanowski został prawomocnie pozbawiony uprawnień kombatanckich. Zmarł 10 października 2014 roku.

1924 - Zmarł Thomas Woodrow Wilson, amerykański mąż stanu, 28. prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1913-1921. Autor programu "14 punktów Wilsona”, który stał się podstawą traktatu wersalskiego kończącego I wojnę światową. W 1919 roku przyczynił się do założenia Ligi Narodów, za co otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Urodził się 28 grudnia 1856 roku. 100. rocznica

1928 - Urodził się Andrzej Szczypiorski, pisarz, dziennikarz, publicysta. Debiutował w 1952 roku, na łamach tygodnika "Życie Literackie”. Redaktor dziennika "Życie Warszawy”, tygodnika "Polityka”, miesięcznika "Odra”, autor powieści: ”Za murami Sodomy”, "Msza za miasto Arras”, "Początek”, "I ominęli Emaus”, "Godzina zero”, "Podróż do krańca doliny”. Zmarł 16 maja 2000 roku.

1930 - Urodziła się Danuta Konwicka, grafik, ilustratorka książek. Współpracowała między innymi z pismami: "Świerszczyk”, "Miś", "Nowa Kultura” i "Szpilki”. Jej ilustracje zdobią ponad 20 książek, głównie dla dzieci i młodzieży, między innymi: "Zwierzoczłekoupiora" oraz "Dlaczego kot jest kotem?". Zmarła 30 sierpnia 1999 roku.

1935 - Urodził się Toni Keczer, właściwie Antoni Kaczor, piosenkarz, muzyk, wokalista zespołu Czerwono-Czarni. Wykonywał między innymi piosenki: "Ten pierwszy dzień", "Siedemnaście milionów", "Masz takie same oczy jak ona". W 1967 roku śpiewał na wspólnym koncercie z The Rolling Stones w Warszawie. Zmarł 24 listopada 2009 roku.

1935 - Zmarł Hugo Junkers, niemiecki inżynier, konstruktor pierwszego na świecie metalowego samolotu Junkers J 1 w 1915 roku. W następnych konstrukcjach wykorzystywał duraluminium, co znacznie poprawiło osiągi jego maszyn. Jest twórcą między innymi samolotu pasażerskiego Junkers F 13, który w 1920 roku ustanowił rekord wysokości lotu z ośmioma pasażerami na pokładzie. Jego nazwisko kojarzone jest najczęściej z samolotami Junkers, używanymi przez Luftwaffe w czasie II wojny światowej. Jednakże te konstrukcje powstały już po tym jak został w 1933 roku odsunięty przez władze nazistowskich Niemiec od wpływu na losy przedsiębiorstwa. Urodził się 3 lutego 1859 roku.

1939 - W Budapeszcie członkowie węgierskiego nazistowskiego ugrupowania Strzałokrzyżowców wysadzili w powietrze Wielką Synagogę. Odbudowano ją w 1996 roku. Wielka Synagoga w Budapeszcie jest największą świątynią tego typu w Europie i trzecią, co do wielkości na świecie, po synagodze chasydów z Bełza w Jerozolimie i synagodze Emanu-El w Nowym Jorku. 85. rocznica

1939 - Urodził się Michael Cimino, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Laureat dwóch Oscarów za film "Łowca jeleni" w kategorii najlepszy film, jako producent oraz w kategorii najlepsza reżyseria. Zmarł 2 lipca 2016 roku. 85. rocznica

1940 - Zmarł Maksymilian August Antoni Matakiewicz, inżynier hydrotechnik, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej. Uczestnik obrony Lwowa w latach 1918-1919, w latach 1929-1930 minister robót publicznych w rządzie Kazimierza Bartla i Walerego Sławka. Urodził się 27 czerwca 1875 roku.

1942 - Niemcy zlikwidowali getto w wielkopolskim Sompolnie. Około 1200 Żydów wywieziono z Sompolna do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem gdzie zostali zamordowani.

1942 - W Londynie pod przewodnictwem Stanisława Grabskiego reaktywowana została Rada Narodowa - polski parlament emigracyjny. W jej skład weszło 31 osób. Po niekorzystnych dla Polski ustaleniach mocarstw na konferencji jałtańskiej w lutym 1945, co wywołało przewlekły kryzys w pracach rady, prezydent RP na uchodźstwie zmuszony był ją rozwiązać 21 marca 1945 roku.

1943 - Ponad 10 tysięcy mieszkańców Siedlec uczestniczyło w demonstracyjnym pogrzebie 30 dzieci, spośród ponad 500 wysiedlonych przez Niemców z Zamojszczyzny, które zamarzły podczas transportu. 465 dzieci przygarnęli mieszkańcy Siedlec, pozostałe trafiły do rodzin w Garwolinie, Pilawie, Sobolewie, Żelechowie, Stoczku Łukowskim, Mordach, Łosicach, Kałuszynie, Mrozach i Mińsku Mazowieckim. Burmistrz Siedlec Stanisław Zdanowski za kierowanie akcją ratowania dzieci i zorganizowanie manifestacyjnego pogrzebu został zesłany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

1944 - W Warszawie, w odwecie za zastrzelenie przez oddział Kedywu Komendy Głównej AK dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego generała Franza Kutschery, Niemcy rozstrzelali w ruinach getta 160 osób. 80. rocznica

1944 - Przebywający w opactwie Hautecombe we Francji prymas Polski kardynał August Hlond został aresztowany przez gestapo, a następnie przewieziony do Paryża. Po dwóch miesiącach internowania uwolniły go wojska amerykańskie. 80. rocznica

1945 - Tysiąc amerykańskich ciężkich bombowców B-17 osłanianych przez 575 myśliwców P-51 Mustang zbombardowało Berlin. Zrzucono dwa i pół tysiąca ton bomb. Zginęło prawie 2900 Niemców, a 20 tysięcy zostało rannych. 120 tysięcy mieszkańców stolicy III Rzeszy straciło dach nad głową. Zniszczeniu uległy między innymi budynki Kancelarii Rzeszy, Kancelarii NSDAP, Gestapo i Sądu Ludowego.

1947 - Po pokazowym procesie Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie wydał wyroki na przywódców antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość. Oskarżono ich między innymi o przynależność do nielegalnych organizacji i działalność antypaństwową, "współpracę z bandami UPA” oraz zabójstwa sekretarza PPR we Frampolu i trzech funkcjonariuszy UB. Marian Gołębiewski został skazany na karę śmierci. Założyciel i pierwszy prezes Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Jan Rzepecki został skazany na osiem lat więzienia. Pozostałe osiem osób skazano na kary od dwóch do 12 lat więzienia. Wszyscy zostali ułaskawieni trzy dni później przez prezydenta Bolesława Bieruta, który złagodził kary lub darował je w całości.

1947 - W Hamburgu zakończył się pierwszy proces załogi niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück. Na ławie oskarżonych zasiadło 16 osób, z których jedna, lekarz SS Adolf Winkelmann, zmarł 1 lutego przed ogłoszeniem wyroku. Wśród oskarżonych znalazły się między innymi okrutne strażniczki SS Dorothea Binz i Elisabeth Marschall, zbrodniczy lekarze SS Percy Treite i Rolf Rosenthal oraz słynąca z sadyzmu kapo Carmen Mory. Oskarżonym zarzucono popełnienie rozlicznych okrucieństw wobec więźniarek Ravensbrück. Wszyscy oskarżeni, z wyjątkiem Winkelmanna zostali uznanymi za winnych masowej eksterminacji, przeprowadzania eksperymentów pseudomedycznych oraz maltretowania i katowania więźniarek. Sąd skazał jedenastu oprawców z Ravensbrück na śmierć przez powieszenie oraz czterech na kary pozbawienia wolności od 10 do 15 lat.

1947 - W Snag na Terytorium Jukon zanotowano rekordowo niską temperaturę w historii Kanady - minus 63 stopnie Celsjusza.

1956 - Zmarł Emile Borel, francuski matematyk, członek francuskiej Akademii Nauk. Zajmował się teorią gier, rachunkiem prawdopodobieństwa, a także analizą i fizyką matematyczną. Urodził się 7 stycznia 1871 roku.

1958 - Urodził się Piotr Sobociński, operator filmowy. Międzynarodową sławę zdobył dzięki zdjęciom do filmu Krzysztofa Kieślowskiego ''Trzy kolory. Czerwony'', za które był nominowany do Oscara. Od tego czasu pracował głównie przy amerykańskich produkcjach, jego autorstwa są zdjęcia do filmu ''Okup'' z Melm Gibsonem, czy ''Pokój Marvina'' z Meryl Streep i Diane Keaton. Zmarł 26 marca 2001 roku. Miał zawał podczas realizacji filmu "24 godziny".

1959 - Do Polski powróciła część skarbów dziedzictwa narodowego, wywiezionych w 1939 roku i zdeponowanych w Kanadzie. Wśród nich był Szczerbiec Piastowski, miecz koronacyjny królów polskich - jeden z najcenniejszych zabytków i unikatowe świadectwo polskiej historii. Wróciły także insygnia królewskie, manuskrypty i starodruki. We wrześniu 1939 część zbiorów polskich muzeów, bibliotek i kościołów ewakuowano z Polski przez Rumunię, Francję oraz Wielką Brytanię i przewieziono do Kanady, gdzie zostały zdeponowane. Druga część zbiorów zdeponowanych w Kanadzie, zawierająca między innymi kolekcję ponad 130 XVI-wiecznych arrasów wawelskich, wróciła do kraju 16 stycznia 1961 roku. W odzyskanie bezcennych zbiorów poza polską dyplomacją, zaangażował się Episkopat, polscy intelektualiści, a także część emigracji, w tym Jan Nowak Jeziorański. 65. rocznica

1959 - Zmarł Stanisław Gruszczyński, jeden z najsławniejszych polskich śpiewaków operowych pierwszej połowy XX wieku. Był solistą teatrów w Hamburgu, Lizbonie i w Madrycie, a także słynnej mediolańskiej La Scali, cenionym odtwórcą partii wagnerowskich w operach: "Holender Tułacz”, "Lohengrin”, "Walkiria” i "Parsifal”. Śpiewał po polsku, co było wówczas wydarzeniem bez precedensu i bardzo dużo, a ponieważ nigdy nie ukończył żadnej szkoły wokalnej, dość wcześnie zaczął odczuwać problemy z głosem, który stracił w 1931 roku. Zmarł w zupełnym zapomnieniu i w skrajnej nędzy. Urodził się 6 stycznia 1891 roku. 65. rocznica

1959 - W katastrofie awionetki w stanie Iowa w USA zginęli trzej muzycy rock and rolla: Buddy Holly, Ritchie Valens i Jiles Perry Richardson. Samolot rozbił się kilka minut po starcie, 13 kilometrów od lotniska. Powodem wypadku były złe warunki atmosferyczne. Wszyscy lecący samolotem zginęli na miejscu. Data ich śmierci przeszła do historii jako "The Day the Music Died" - "Dzień, w którym umarła muzyka". 65. rocznica

1962 - Władze PRL zamknęły Klub Krzywego Koła. Pierwsze spotkania klubu w 1955 roku odbywały się w mieszkaniu założycieli - Juliusza Wilczura-Garzteckiego i Ewy Garzteckiej, przy ulicy Krzywe Koło. Później spotkania klubu organizowano w sali kamienicy na stronie Barssa Rynku Starego Miasta. Był to klub dyskusyjny mający charakter wolnomyślicielski i krytyczny względem władz komunistycznych. Wśród członków Klubu Krzywego Koła byli między innymi: Władysław Bartoszewski, Stanisław Ehrlich, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Jacek Kuroń, Jan Józef Lipski, Edward Lipiński, Karol Modzelewski, Adam Michnik, Antoni Słonimski, Jadwiga Staniszkis i Melchior Wańkowicz.

1962 - Założono Państwowe Muzeum imienia Przypkowskich w Jędrzejowie, specjalizujące się głównie w prezentacji zegarów słonecznych i przyrządów astronomicznych. Placówka powstała w oparciu o prywatną kolekcję lekarza z Jędrzejowa Feliksa Przypkowskiego i jego syna Tadeusza. Główny dział obejmuje zegary powstałe od XVI do XX wieku, między innymi zegary słoneczne, wodne, klepsydry, świece zegarowe. Do najciekawszych eksponatów zalicza się zegar słoneczny z armatką strzelającą w południe wykonany w Paryżu dla króla Stanisława Leszczyńskiego, zegar słoneczny z XVI wieku wykonany przez Erazma Habermela, XVII-wieczną klepsydrę wodną wykonaną z majoliki.

1965 - Urodziła się Maura Tierney, amerykańska aktorka. Popularność przyniosła jej rola pielęgniarki, a następnie lekarki Abigail 'Abby' Lockhart w serialu "Ostry dyżur". W 2016 roku zdobyła Złoty Glob w kategorii najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu "The Affair". Grała też między innymi w filmach: "Podróż przedślubna", "Lęk pierwotny" i "Bezsenność".

1966 - Bezzałogowy pojazd radziecki Łuna 9 wylądował na Księżycu. Było to pierwsze w historii udane miękkie lądowanie statku kosmicznego na Srebrnym Globie. Misja zakończyła się 5 lutego.

1967 - Premiera filmu psychologicznego Stanisława Jędryki "Powrót na ziemię". Główne role zagrali: Ewa Krzyżewska Stanisław Mikulski i Barbara Bargiełowska.

1969 - W Nowym Jorku zmarł pułkownik Adam Koc, oficer I Brygady Legionów Polskich, komendant naczelny Polskiej Organizacji Wojskowej, podczas wojny polsko-bolszewickiej dowódca dywizji ochotniczej, działacz BBWR; założyciel i redaktor naczelny "Gazety Polskiej", poseł, senator, organizator i szef Obozu Zjednoczenia Narodowego w latach 1937-1938. Urodził się 31 lipca 1891 roku. 55. rocznica

1969 - Zmarł Al Taliaferro, amerykański rysownik komiksów związany z The Walt Disney Company. Jest znany przede wszystkim dzięki komiksom z Kaczorem Donaldem, lecz już wcześniej pisał teksty w dymkach pasków komiksowych z Myszką Miki. Stworzył szereg postaci takich jak Hyzio, Dyzio i Zyzio, Kaczka Daisy, pies Maluch i Babcia Kaczka, jest również twórcą samochodu Donalda: "trzystatrzynastki". Urodził się 29 sierpnia 1905 roku. 55. rocznica

1970 - Urodził się Warwick Davis, brytyjski aktor. Znany z ról w takich filmach jak: "Karzeł", "Willow" oraz w cyklach filmów: "Gwiezdne wojny", "Kroniki Narnii" i "Harry Potter".

1972 - W japońskim Sapporo rozpoczęły się XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Jedyny medal dla reprezentacji Polski wywalczył Wojciech Fortuna w indywidualnym konkursie skoków narciarskich na obiekcie dużym. Był to czwarty w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich i zarazem pierwszy złoty zdobyty dla Polski. Reprezentacja Polski liczyła 47 osób. W klasyfikacji medalowej Polska zajęła 13 miejsce, zwyciężył ZSRR przed NRD i Szwajcarią. Były to jedne z najdroższych igrzysk w historii - zainwestowano w nie ponad miliard dolarów. Organizatorzy większość tej sumy przeznaczyli na budowę nowoczesnych obiektów sportowych. Po raz pierwszy w historii igrzysk zdyskwalifikowano zawodników za łamanie zasad olimpijskiego amatorstwa.

1972 - Nagły atak zimy w Iranie spowodował w dniach 3-9 lutego śmierć około czterech tysięcy osób.

1978 - Zmarł Jerzy Gabryelski, reżyser i scenarzysta filmowy. W 1939 roku nakręcił film "Czarne diamenty", poświęcony pracy górników, na podstawie scenariusza Jana Fethke i przy współpracy Wilhelma Szewczyka. Gdy wybuchła II wojna światowa filmował obronę warszawy. Przez cały okres Powstania warszawskiego filmował także codzienny obraz powstańczego zrywu. Taśmy będące zapisem 63 dni Powstania trafiły w 1946 roku do Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku i nie udało się ich odzyskać. Reżyser był po wojnie prześladowany przez NKWD i służby bezpieczeństwa PRL. Od 1964 roku przebywał na emigracji. Urodził się 30 października 1906 roku.

1982 - Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni wydał najwyższe z wyroków wobec działaczy opozycji w stanie wojennym. Oskarżona o zorganizowanie po wprowadzeniu stanu wojennego strajku w Wyższej Szkole Morskiej Ewa Kubasiewicz została skazana na 10 lat pozbawienia wolności i pięć lat pozbawienia praw publicznych. Pozostali oskarżeni zostali skazani na kary od trzech do dziewięciu lat więzienia. Ewa Kubasiewicz została zwolniona na mocy amnestii w maju 1983 roku.

1987 - Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka dokonali pierwszego zimowego wejścia na himalajski ośmiotysięcznik Annapurna. Dziesiąty pod względem wysokości szczyt Ziemi wznosi się na 8091 metrów nad poziomem morza. Annapurna uchodzi za jeden z najniebezpieczniejszych szczytów do zdobycia.

1988 - Zmarła Hanna Rudzka-Cybis malarka, pracująca w nurcie koloryzmu (kapizmu), współzałożycielka Komitetu Paryskiego. Była pierwszą kobietą na stanowisku profesorskim na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Żona malarza Jana Cybisa. Urodziła się 25 lipca 1897 roku.

1994 - Po 36 latach zakończono produkcję samochodu dostawczego Nysa. Od 1958 roku zakłady w Nysie wyprodukowały ponad 380 tysięcy furgonetek. Ostatnie nowe egzemplarze pojazdu można było kupić z placu fabrycznego jeszcze w 1996 roku. Samochodem Nysa podróżowała w 1969 roku, pod kierownictwem Ryszarda Szafirskiego, pierwsza powojenna polska wyprawa w Himalaje, na niezdobyty wówczas Malubiting. Pokonana trasa wyniosła 18 tysięcy kilometrów. 30. rocznica

1997 - Zmarł Bohumil Hrabal, jeden z najpopularniejszych czeskich pisarzy drugiej połowy XX wieku. Jest autorem między innymi nowel: "Pociągi pod specjalnym nadzorem" i "Kain. Opowiadanie egzystencjalne", powieści: "Zbyt głośna samotność", "Czuły barbarzyńca" i "Skarby świata całego". Jego książki zostały przetłumaczone na 27 języków, a na podstawie twórczości powstało kilkanaście filmów, z których najbardziej znane są "Pociągi pod specjalnym nadzorem" Jiříego Menzla, nagrodzone w 1968 roku Oscarem za najlepszy film nieanglojęzyczny. Urodził się 28 marca 1914 roku.

1998 - Amerykański samolot wojskowy spowodował katastrofę kolejki linowej w Cavalese we Włoszech, w której zginęło 20 osób, w tym dwoje Polaków. Maszyna, która wystartowała z bazy w Aviano, zerwała linę nośną kolejki na szczyt Alpe Cermis, w wyniku czego wagonik z 20 osobami spadł z wysokości około 100 metrów. 2001 - Decyzją parlamentu został powołany do życia Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Zgodnie z sejmową ustawą, ma chronić dziedzictwo kompozytora, jego wizerunek i nazwisko, popularyzować artystę i jego twórczość, a także zarządzać nieruchomościami z nim związanymi. W 2010 roku Instytut przejął organizację prestiżowego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina. Siedziba Instytutu znajduje się w Centrum Chopinowskim w Warszawie.

2002 - W Warszawie zmarł Arnold Mostowicz, lekarz, dziennikarz, pisarz, redaktor "Szpilek". Był więźniem między innymi niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Autor książki "Żółta Gwiazda i Czerwony Krzyż", zaliczona przez krytykę do najcenniejszych literackich dokumentów czasów zagłady. W latach 70. zajmował się pisaniem książek popularnonaukowych - przede wszystkim z zakresu biologii oraz tematyki ufologicznej. W latach 70. i 80. stworzył wraz z Bogusławem Polchem i Alfredem Górnym serię komiksów "Bogowie z kosmosu", opartych na hipotezach Ericha von Dänikena, które w owym czasie cieszyły się dużą popularnością w wielu krajach Europy. Urodził się 6 kwietnia 1914 roku.

2005 - Zmarł Eryk Wyra, inżynier górniczy, działacz sportowy, prezes Górnika Zabrze w latach 1967-1973. Stworzył podstawy organizacyjne potęgi piłkarskiej tego klubu, który za jego kadencji sięgnął po pięć Pucharów Polski, dwa tytuły mistrza Polski oraz dotarł do finału Pucharu Zdobywców Pucharów. Urodził się 20 maja 1913 roku.

2006 - Zmarł Walerian Borowczyk, reżyser filmów animowanych i fabularnych, scenarzysta, scenograf, artysta plastyk, pisarz. Był uważany za mistrza artystycznego kina erotycznego, a także współtwórcę polskiej szkoły plakatu, polskiej szkoły animacji i pioniera surrealistycznego kina absurdu. Od 1946 do 1988 roku stworzył kilkadziesiąt filmów fabularnych, krótkometrażowych, animacji i dokumentów. Pracował głownie we Francji, gdzie powstały obrazy: "Bestia", "Opowieści niemoralne", "Za murami klasztoru" czy "Emmanuelle V". W Polsce jego najbardziej znanym filmem pełnometrażowym są "Dzieje grzechu" z 1975 roku, ekranizacja powieści Stefana Żeromskiego. Urodził się 2 września 1923 roku.

2006 - Na Morzu Czerwonym zatonął egipski prom "Al-Salam Boccaccio 98”. Zginęły 994 osoby, uratowano 378. Statek płynął z Duby w Arabii Saudyjskiej do egipskiego portu Safadża. Na jego pokładzie znajdowało się 1272 pasażerów i 96 członków załogi, w większości Egipcjan, w tym wielu pielgrzymów wracających z Mekki.

2007 - 137 osób zginęło, a ponad 300 zostało rannych w zamachu bombowym na zatłoczonym targowisku w dzielnicy Bagdadu Sadrii, zamieszkanej głównie przez szyickich Kurdów.

2010 - Za 65 milionów 11250 funtów został sprzedany w domu aukcyjnym Sotheby’s w Londynie jeden z sześciu istniejących odlewów rzeźby "Idący człowiek I" Alberto Giacomettiego. Rzeźba przedstawia człowieka naturalnego wzrostu i mierzy 183 centymetry. Nabywcą rzeźby była prawdopodobnie Lily Safra, wdowa po żydowsko-libańskim bankierze Edmondzie Safrze.

2012 - W Krakowie zmarł Andrzej Szczeklik, lekarz, rektor krakowskiej Akademii Medycznej, członek Papieskiej Akademii Nauk, autor wielu publikacji naukowych i popularyzatorskich, między innymi: "Kore - O chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny". Zajmował się pracą naukową z zakresu kardiologii i pulmonologii. Był autorem i współautorem około 600 prac naukowych, publikowanych w czasopismach międzynarodowych i krajowych. Wydał również kilka monografii i podręczników, także za granicą. Autor książek przetłumaczonych na język angielski, niemiecki, hiszpański, węgierski i litewski. Urodził się 29 lipca 1938 roku.

2014 - Weszła w życie ustawa o zmianach w systemie emerytalnym na mocy której przekazano do ZUS skarbowe papiery wartościowe posiadane przez OFE, a następnie je umorzono. 10. rocznica

2019 - Zmarła Julie Adams, właściwie Betty May Adams, amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Samotny detektyw McQ", "Zlecenie", "World Trade Center", "Bonanza" i "Napisała: Morderstwo". Urodziła się 17 października 1926 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Gene Reynolds, amerykański reżyser, scenarzysta i producent telewizyjny. Był także aktorem, grał do 1956 roku. Wystąpił w filmach: "Bohaterowie morza", "Miasto chłopców", "Edison", "W ludzkich sercach" i "Śmiertelna zawierucha". Był współtwórcą serialu telewizyjnego "M*A*S*H". Sześciokrotnie był laureatem nagrody Emmy, otrzymał ją między innymi za serial "M*A*S*H". Urodził się 4 kwietnia 1923 roku.

2021 - W wieku 90 lat zmarł słynny amerykański tenisista Tony Trabert, 10-krotny zwycięzca turniejów wielkoszlemowych. Wywalczył po pięć tytułów w singlu i w deblu. Był liderem światowego rankingu, zarówno w grze pojedynczej, jak i podwójnej. Był wszechstronnym sportowcem, w czasie studiów na University of Cincinnati reprezentował uczelnię w koszykówce. Zakończywszy aktywną karierę zawodniczą, Trabert pracował jako profesjonalny trener tenisa i udzielał się w roli komentatora telewizyjnego. Urodził się 16 sierpnia 1930 roku.

2022 - Zmarła Maria Nurowska, pisarka. Autorka utworów dla młodzieży: "Reszta świata”, "Sprawa honorowa”, "Wyspa na lądzie”, opowiadań i powieści: "Nie strzelać do organisty", "Innego życia nie będzie", "Kontredans", "Panny i wdowy", "Po tamtej stronie śmierci", "Moje życie z Marlonem Brando", a także powieści biograficznej o Ryszardzie Kuklińskim "Mój przyjaciel zdrajca". Była członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Urodziła się 3 marca 1944 roku.

2022 - Zmarł Jarosław Marek Rymkiewicz, poeta, dramaturg, eseista i krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych. Najbardziej znane są zbiory jego wierszy, między innymi: "Co to jest drozd", "Ulica Mandelsztama", "Moje dzieło pośmiertne", "Zachód słońca w Milanówku" czy ostatni tomik z 2017 roku - "Metempsychoza. Druga księga oktostychów", teatralne, jak "Eurydyka", "Odys" czy "Ułani". Był też cenionym tłumaczem, między innymi wydał wiersze Osipa Mandelsztama, przełożył też Pedro Calderona de la Barca - "Życie jest snem" i "Niewidzialna kochanka" oraz Federico Garcii Lorki - "Dom Bernardy Alba". Urodził się 13 lipca 1935 roku.

2023 - Zmarł profesor Leszek Kuźnicki, biolog, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, prezes PAN w latach 1993-1998. Był specjalistą w dziedzinie protozoologii i biologii komórki oraz ewolucjonizmu. Oprócz licznych prac badawczych jest autorem znanych monografii, podręczników oraz dużej liczby artykułów w polskich i zagranicznych czasopismach specjalistycznych. Urodził się 14 września 1928 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Paco Rabanne, hiszpańsko-francuski projektant mody. Artysta zaczął karierę projektując biżuterię dla domów mody Givenchy, Dior oraz Balenciaga. Własny dom mody założył w 1966 roku. W swoich projektach stosował niekonwencjonalne materiały, jak metal, papier albo plastik. Rabanne zaprojektował między innymi kostiumy do francusko-włoskiego filmu "Barbarella". Urodził się 18 lutego 1934 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Szewach Weiss, izraelski polityk, były ambasador Izraela w RP, działający na rzecz zbliżenia Polski i Izraela. Podczas misji w naszym kraju, w latach 2001-2003, żywo uczestniczył w życiu publicznym, do czego przyczyniła się jego biegła znajomość języka polskiego. Miał opinię polityka otwartego na dialog ze światem chrześcijańskim i arabsko-muzułmańskim. W publicznych wypowiedziach często podkreślał, że Izrael powinien stać się państwem, w którym religia nie decyduje o polityce. Urodził się 5 lipca 1935 roku. 1. rocznica

2023 - Zmarł Wojciech Walasik, aktor teatralny i filmowy, reżyser, wykładowca Akademii Muzycznej w Łodzi. Znany między innymi z ról w serialach: "Klan", "Plebania" i "Ojciec Mateusz". Urodził się 20 maja 1963 roku. 1. rocznica