Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-02-01, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

1 lutego - Światowy Dzień Wyborów, ustanowiony przez Konferencję Światowych Organizacji Wyborczych w 2005 roku. Ma przypominać o powszechnym prawie obywateli do udziału w wyborach oraz poszanowaniu demokratycznych praw i wolności obywatelskich.
1411 - Polska i Litwa podpisały w Toruniu traktat pokojowy z Zakonem Krzyżackim, kończący tak zwaną Wielką Wojnę, która trwała od 1409 roku. Polska odzyskała między innymi ziemię dobrzyńską z zamkami w Złotorii i Bobrownikach.

1459 - Urodził się Konrad Celtis, niemiecki humanista i poeta. Podróżował po Europie z wykładami retoryki i poetyki. W czasie pobytu w Krakowie założył Sodalitas Litteraria Vistulana - pierwsze w Europie Środkowej towarzystwo literackie. Zmarł 4 lutego 1508 roku. 565 rocznica

1645 - Zmarł Henryk Morse, święty Kościoła katolickiego, angielski męczennik, ofiara prześladowań antykatolickich okresu reformacji. Urodził się w 1595 roku.

1655 - Zwycięstwem wojsk polsko-tatarskich nad liczniejszymi rosyjsko-kozackimi zakończyła się bitwa pod Ochmatowem na Ukrainie. Rozpoczęta 29 stycznia bitwa była jedną z najkrwawszych bitew podczas wojny polsko-rosyjskiej w latach 1654-1667. W bitwie zginęło dziewięć tysięcy żołnierzy armii rosyjsko-kozackiej oraz sześć tysięcy żołnierzy wojsk polsko-tatarskich. Wojnę zakończył zawarty 30 stycznia 1667 traktat rozejmowy w Andruszowie. Na mocy rozejmu wracały do Rzeczypospolitej Inflanty polskie, województwo połockie i witebskie, ale bez Wieliża. Rosja dostała utracone przez nią w pokoju polanowskim Smoleńsk i Siewierszczyznę, a ponadto Ukrainę Lewobrzeżną oraz na dwa i pół roku Kijów, którego już nie zwróciła.

1717 - W Warszawie obradował jednodniowy Sejm, tak zwany "Sejm niemy" z powodu niedopuszczenia posłów do głosu w obawie przed zerwaniem obrad. Pod naciskiem Rosji ograniczono kontyngent wojsk saskich w Polsce i liczebność polskiego wojska oraz potwierdzono wolności szlacheckie i zmniejszono władzę hetmanów.

1733 - Zmarł August II Sas, o przydomku Mocny, elektor saski, król Polski w latach 1677-1706 i od 1709 roku. Dzięki poparciu Rosji wygrał rywalizację o tron Polski ze Stanisławem Leszczyńskim. Urodził się 12 maja 1670 roku.

1775 - Urodził się Philippe Henri de Girard, francuski inżynier i wynalazca. Wynalazł między innymi urządzenie do odzyskiwania energii fal morskich oraz maszyny do mechanicznego przędzenia lnu. Przebywał na ziemiach polskich w latach 1825-1844. Philippe de Girard w 1825 roku powołany został przez księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, ministra skarbu rządu Królestwa Polskiego, na stanowisko naczelnego mechanika przy Wydziale Górniczym Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Unowocześnił między innymi zakłady mechaniczne w Białogonie, Samsonowie, Sielpi i hutę cynku "Ksawery” pod Będzinem. Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów, powstałe na terenie Rudy Guzowskiej gdzie przeniesiono z Marymontu zakłady lniarskie, których był dyrektorem technicznym. Zmarł 26 sierpnia 1845 roku.

1811 - U wschodniego wybrzeża Szkocji uruchomiono latarnię morską Bell Rock. Jest najstarszą istniejącą latarnią morską na świecie. Zbudowano ją na rafie 18 kilometrów od wybrzeży Angus na Morzu Północnym oraz 18 kilometrów na wschód od wejścia do zatoki Firth of Tay.

1840 - W wyniku zatoru lodowego powstało nowe ramię ujściowe Wisły, nazwane później przez Wincentego Pola Wisłą Śmiałą. Ma długość 2,5 kilometra i uchodzi do Zatoki Gdańskiej. Wisła Śmiała oddziela Wyspę Portową na zachodzie i Wyspę Sobieszewską na wschodzie. Dalszy bieg Wisły ku Gdańskowi zamknięto ziemną tamą i w ten sposób powstała Martwa Wisła.

1860 - Urodził się Antoni Józef Wagner, zoolog i malakolog, pierwszy dyrektor Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego, obecnie Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk. Zmarł 12 czerwca 1928 roku.

1865 - Urodził się Ignacy Łopieński, grafik, malarz i medalier. Pierwszy w Polsce zastosował technikę odlewu do medali dwustronnych, tak zwanych "portretowych". Był współzałożycielem Związku Polskich Artystów Plastyków. Zmarł 20 listopada 1944 roku.

1865 - Urodził się Fryderyk Zoll, prawnik, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Był członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej powołanej przez Sejm 3 czerwca 1919 roku w celu opracowania projektów ustaw unifikujących prawo pozaborowe na potrzeby nowo powstałego państwa polskiego. Zmarł 23 marca 1948 roku.

1888 - Urodził się Franciszek Kleeberg, generał Wojska Polskiego. W wojnie obronnej 1939 roku dowodził Grupą Operacyjną "Polesie", walczącą w ostatniej bitwie kampanii pod Kockiem. Zmarł w niewoli niemieckiej, 5 kwietnia 1941 roku.

1901 - Urodził się Clark Gable, amerykański aktor, gwiazda Hollywood z lat 30. XX wieku. Grał amantów w komediach i dramatach. Sławę przyniosły mu role w obrazach "Przeminęło z wiatrem" i "Skłóceni z życiem". W 1935 roku otrzymał Oscara w kategorii najlepszy aktor za film "Ich noce". Zmarł 16 listopada 1960 roku.

1905 - Urodził się Emilio Segre, amerykański fizyk jądrowy, który w roku 1937 otrzymał, wspólnie z Carlo Perrierem pierwszy pierwiastek sztuczny - technet. Jest też współodkrywcą astatu i plutonu-239. Wraz z Owenem Chamberlainem odkrył antyproton, za co w roku 1959 otrzymał Nagrodę Nobla. Zmarł 22 kwietnia 1989 roku.

1910 - Urodził się Józef Andrzej Frasik, poeta i prozaik. Autor między innymi tomików wierszy: "Mój wiatr, moja noc", "Wniebowstąpienie skowronków", "Łąkami w górę". Był też długoletnim kierownikiem Redakcji Literackiej rozgłośni Polskiego Radia w Krakowie oraz reżyserem audycji literackich. Zmarł 23 grudnia 1983 roku.

1912 - Urodził się Leon Kaleta, znany z długowieczności uczestnik II wojny światowej, major Wojska Polskiego w stanie spoczynku, Brał udział w wojnie obronnej września 1939 w trakcie, której dostał się do niewoli sowieckiej, a następnie niemieckiej, z której zbiegł. W czasie okupacji służył w Batalionach Chłopskich, a następnie Armii Krajowej. Był aktywnym działaczem ruchu ludowego. W latach 80. XX wieku założył w Sobowicach Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność". 1 lutego 2021 z okazji 109. urodzin został udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski "za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”. Leon Kaleta w chwili śmierci - 4 stycznia 2022 roku - był najstarszym polskim oficerem i drugim pod względem wieku najstarszym mężczyzną w Polsce.

1915 - Urodziła się Alicia Rhett, amerykańska malarka i aktorka, wystąpiła w roli Indii Wilkes w filmie "Przeminęło z wiatrem". Zmarła 3 stycznia 2014 roku.

1920 - Urodził się Ignacy Bogdanowicz, malarz abstrakcjonista związany ze środowiskiem geometrystów. Zainicjował i współtworzył galerię Nowa Brama oraz słupską Pracownię Sztuk Plastycznych. Zmarł 10 stycznia 1989 roku.

1921 - Urodziła się Aleksandra Grzeszczak, pseudonim "Oleńka", sanitariuszka, drużynowa dziewcząt 2. kompanii "Rudy" batalionu "Zośka". Należała do Grup Szturmowych Szarych Szeregów, działała w hufcu "Sad". W styczniu 1944 roku, podczas przenoszenia materiałów wybuchowych została aresztowana przez gestapo. Mimo bestialskiego traktowania podczas przesłuchań nie przekazała gestapowcom żadnych informacji. Została rozstrzelana w ruinach getta 30 stycznia 1944 roku. Pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Walecznych. Jej imię nosił żeński pluton batalionu "Zośka".

1925 - Polskie Radio wyemitowało pierwszą eksperymentalną audycję. Datę tę uznaje się za początek naszej radiofonii. W niedzielny wieczór, o godzinie 18.00, w stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie, inżynier Roman Rudniewski powiedział do mikrofonu: "Tu próbna stacja radionadawcza Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego, fala 385 metrów". Regularne nadawanie audycji Polskie Radio rozpoczęło 18 kwietnia 1926 roku. Popłynęły wtedy w eter słowa: "Halo, halo, Polskie Radio Warszawa, fala 480".

1925 - Urodził się Aleksander Franta, architekt. Zaprojektował między innymi Osiedle Tysiąclecia w Katowicach i Zawodzie, czyli dzielnicę leczniczo-rehabilitacyjną w Ustroniu. Zmarł 1 maja 2019 roku.

1928 - Urodził się Tadeusz Zwiedryński działacz podziemia antykomunistycznego i opozycji demokratycznej w okresie PRL[. Mieszkając w łodzi jako młody repatriant w latach 1946-1947 związał się z działającą w Łodzi organizacją antykomunistyczną Konspiracyjna Armia Krajowa. Kolportował i redagował pismo „Kresowiak”. Aresztwany przez UB został skazany na 5 lat więzienia. Zwolniony w 1953 roku nadal prowadził działanośc opozycyjną. W sierpniu 1980 roku wizią udział w strajku MPK Działał w Solidarności. Był także w gronie założycieli Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania (KOWzaP) w Łodzi. W latach 1988-1989 był rzecznikiem prasowym Ruchu Kontroli Wyborów Ziemia Łódzka. Od 1994 pełnił funkcję prezesa Oddziału Łódzkiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Zmarł 1 lutego 2017 roku.

1931 - Urodził się Borys Jelcyn, prezydent Rosji od lipca 1991 roku do grudnia 1999 roku, w latach 1985-1988 sekretarz moskiewskiego komitetu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, w okresie pierestrojki uznawany za rzecznika politycznego i gospodarczego pluralizmu. Pierwszy w historii prezydent Federacji Rosyjskiej. W piątek 31 grudnia 1999 Borys Jelcyn zrzekł się funkcji prezydenta i przekazał władzę Władimirowi Putinowi, który miał zostać pełniącym obowiązki prezydenta do czasu rozpisania wyborów. Zmarł 23 kwietnia 2007 roku.

1932 - Urodził się Marian Marek Drozdowski, historyk, biografista i varsavianista, profesor nauk humanistycznych. W 1966 roku za zorganizowanie dyskusji o etyce historyka został poddany brutalnej krytyce KC PZPR. Podobną krytykę przeżył dwa lata później za dyskusję o II Rzeczypospolitej na łamach "Miesięcznika Literackiego” oraz publikację tekstów Idy Kamińskiej i jej męża na łamach "Warszawy II Rzeczypospolitej”. Popularyzator myśli marszałka Józefa Piłsudskiego. Dzięki staraniom Drozdowskiego i pod jego przewodnictwem powstały w Warszawie pomniki: Stefana Starzyńskiego, Henryka Sienkiewicza i Tadeusza Kościuszki.

1935 - Zmarł Bolesław Limanowski, historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy. W listopadzie 1892 roku przewodniczył w Paryżu zjazdowi przedstawicieli stronnictw socjalistycznych zaboru rosyjskiego, czego wynikiem było powołanie Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich uznanego za początek działania Polskiej Partii Socjalistycznej. 25 sierpnia 1912 stanął na czele powołanego z inicjatywy Józefa Piłsudskiego Polskiego Skarbu Wojskowego. W 1922 roku był Marszałkiem Seniorem Senatu I kadencji. Urodził się 18 października 1835 roku.

1939 - Urodził się Joe Sample (Joseph Leslie Sample), amerykański pianista i kompozytor jazzowy, członek zespołów The Jazz Crusaders, poźniej The Crusaders. Nagrywał płyty z najwybitniejszymi muzykami, jak Miles Davis, George Benson, B.B. King, Eric Clapton, Steely Dan i Randy Crawford, kontynuował też kariere solową. Zmarł 12 września 2014 roku. 85 rocznica 1940 - Urodził się Henryk Giżycki, aktor i reżyser teatralny. Wystąpił między innymi w filmach: "Sława i chwała", "Polonia Restituta", "Orzeł i reszka", "Hubal". Był też dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru imienia Stefana Żeromskiego w Kielcach oraz dyrektorem Teatru Ludowego w Krakowie. Zmarł 7 czerwca 1998 roku.

1941 - Zmarł w niemieckim obozie KL Dachau Jan Garczyński, kleryk katolicki. Sługa Boży Kościoła katolickiego, jeden ze 122 osób, wobec których rozpoczęto proces beatyfikacyjny w drugiej grupie męczenników z okresu II wojny światowej. 25 stycznia 1940 w Chludowie został internowany przez Niemców, wraz z innymi zakonnikami przebywającymi z w Domu Misyjnym, trafił do obozu przejściowego dla zakonników i księży. Został aresztowany został 22 maja 1940 roku i przewieziony do Fortu VII w Poznaniu. Następnie trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Dachau, stamtąd do kolejnego niemieckiego obozu Mauthausen-Gusen, a później powtórnie do Dachau. Zmarł z powodu chorób i wycieńczenia skrajnie złymi warunkami życia w obozach. Urodził się 19 czerwca 1914 roku.

1942 - Urodził się Terry Jones, właściwe nazwisko Terence Graham Parry Jones, brytyjski aktor komediowy, reżyser, członek grupy Monty Pythona, pisarz. Wyreżyserował między innymi filmy "Monty Python i Święty Graal", "Żywot Briana", "Sens życia według Monty Pythona". Zmarł 21 stycznia 2020 roku.

1943 - Oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej stoczyły zwycięską bitwę z Niemcami pod Zaborecznem na Zamojszczyźnie. Była to największa bitwa tak zwanego Powstania Zamojskiego. 250 polskich partyzantów rozbiło liczące 600 żołnierzy oddziały niemieckie. Z partyzantów poległ tylko jeden, a dwóch zostało rannych. Zginęło ponad 100 niemieckich żołnierzy. Po przegranej bitwie Niemcy zaprzestali na pół roku wysiedleń Polaków z Zamojszczyzny.

1944 - Grupa bojowa Armii Krajowej "Pegaz", późniejszy "Parasol", wykonała wyrok na Franzu Kutscherze, dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego, zwanym "katem Warszawy". Starannie przygotowana operacja trwała minutę i 40 sekund. "Kat Warszawy" zginął zastrzelony przed siedzibą komendantury SS w Alejach Ujazdowskich. W akcji wzięło udział dziewięciu żołnierzy i trzy łączniczki. Zginęło czterech Polaków, a dwóch zostało rannych. 80 rocznica

1945 - W Warszawie rozpoczął urzędowanie przekształcony z PKWN Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej z premierem Edwardem Osóbką-Morawskim. Urzędowanie w Warszawie rozpoczął też Prezydent Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut.

1945 - Armia Czerwona zajęła Toruń. Od 23 stycznia jednostki 70. armii II Frontu Białoruskiego otoczyły miasto zamienione przez Niemców w twierdzę. W walkach o miasto zginęło prawie 2200 żołnierzy radzieckich.

1945 - Urodził się Tadeusz Junak, reżyser i scenarzysta. Realizował filmy dokumentalne, fabularne, telewizyjne, seriale, jak również spektakle Teatru Telewizji, teatralne, widowiska rozrywkowe oraz operetkę. Jest reżyserem między innymi filmów i seriali: "Siedem stron świata", "Czysta chirurgia", "Pałac", "Rycerze i rabusie". Zmarł 2 grudnia 2009 roku.

1945 - Urodził się Krzysztof Mętrak, krytyk filmowy i literacki, poeta. Pisał między innymi dla "Współczesności”, "Kultury”, "Literatury”, "Twórczości”, "Tygodnika Kulturalnego”, "Filmu”, "Ekranu”, "Expressu Wieczornego”, "Radaru” i "Sportowca”. Związany z opozycją antykomunistyczną. Zmarł 4 sierpnia 1993 roku.

1945 - Zmarła Teresa Maria Bogusławska, poetka, należała do 6. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej Szarych Szeregów. W 1946 roku ukazał się tomik jej poezji pod tytułem "Mogiłom i cieniom", a w 1979 antologia "Wołanie z nocy. Wiersze najmłodszej poetki warszawskiej czasu wojny". Urodziła się 13 lipca 1929 roku.

1946 - Urodziła się Elisabeth Sladen, brytyjska aktorka, odtwórczyni roli Sary Jane Smith w serialach "Doktor Who", "Przygody Sary Jane" oraz "K-9 and Company". Aktorka pojawiła się na planie "Doktora Who" w 1973 roku, w odcinku "The Time Warrior". Grała rolę Sary Jane przez 4,5 roku, a później gościnnie powracała do serialu. Jej pamięci poświęcono jeden z odcinków "Doktora Who" - "The Impossible Astronaut", z napisem "In Memory of Elisabeth Sladen1948-2011". Zmarła 19 kwietnia 2011 roku.

1948 - Urodził się Jerzy Matałowski, aktor. W pamięci widzów pozostaje przede wszystkim jego główna rola w serialu "Kolumbowie" zrealizowanym w 1970 przez Janusza Morgensterna. Wystąpił też w filmach: "Pierścień księżnej Anny”, "W te dni przedwiosenne”, "Wszyscy i nikt". Zmarł 1 grudnia 2013 roku.

1950 - Urodził się metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz, duchowny rzymskokatolicki, ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce. Przed objęciem metropolii warszawskiej, w latach 2004-2007 był biskupem w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Pod jego kierunkiem został opracowany i zatwierdzony przez Episkopat program nauczania religii w naszym kraju. Był organizatorem trzech pielgrzymek Jana Pawła II do ojczyzny. W 2013 uczestniczył w konklawe, na którym papieżem został wybrany Franciszek.

1950 - Zmarł Marcel Mauss, francuski socjolog i antropolog. Znany przede wszystkim ze swojej koncepcji daru i studiów nad religijnymi, prawnymi i mitologicznymi aspektami dawania i wymiany. Często uważany za ojca antropologii francuskiej. Urodził się 10 maja 1872 roku.

1952 - W Krakowie powstało Wydawnictwo Literackie. Specjalizowało się przede wszystkim w wydawaniu opracowanych krytycznie dzieł zebranych oraz wybranych, co zaowocowało powstaniem wielu serii. Pierwszym dyrektorem oficyny był Aleksander Słapa, a redaktorem naczelnym krytyk, członek zespołu redakcyjnego "Życia Literackiego”, doktor Henryk Vogler. Obecnie publikuje przede wszystkim literaturę piękną oraz obyczajową, wspomnienia, biografie, autobiografie, listy, książki historyczne, młodzieżowe, dziecięce, muzyczne, popularnonaukowe i poradniki.

1954 - Urodził się Aleksander Podolak, aktor teatralny, telewizyjny i filmowy. Wystąpił między innymi w filmie "Pitbull. Nowe porządki" oraz w serialach "Policjantki i policjanci", "W rytmie serca". Mieszka w USA, współpracuje z polskimi instytucjami kultury, między innymi z Teatrem Polskim w Nowym Jorku i Instytutem Kultury Polskiej w Nowym Jorku. 70 rocznica

1955 - Urodził się Wojciech Hoffmann, gitarzysta rockowy, członek między innymi zespołów: Turbo, Non Iron, Czerwone Gitary. Wydał też dwa solowe albumy: "Drzewa" oraz "Behind the Windows".

1957 - Ustanowiono odznaczenie wojskowe Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Był nadawany osobom, które z bronią w ręku lub w inny aktywny sposób uczestniczyły w walkach przeciwko zaborcom niemieckim w powstaniu wielkopolskim. Odznaczenie nadawała Rada Państwa. 8 maja 1999 nadawanie krzyża uznano za zakończone. Łącznie nadano prawie 22,5 tysiąca Wielkopolskich Krzyży Powstańczych

1962 - W Warszawie odbyło się ostatnie spotkanie Klubu Krzywego Koła. Dwa dni później władze komunistyczne podjęły decyzję o jego likwidacji, uzasadniając to tym, że jest on zdominowany przez "prawicowych nacjonalistów" i "rewizjonistów". Dyskusje prowadzone w klubie dotyczyły problematyki kulturowej, politycznej, filozoficznej, artystycznej. Przy klubie działały Galeria Krzywego Koła i Teatr Krzywego Koła, a także ukazywało się czasopismo "Nowy Nurt”. Wśród uczestników spotkań były osoby z kręgów konserwatywnych, liberalnych, socjaldemokratycznych i trockistowskich.

1965 - Urodziła się Bożena Anna Harasimowicz, śpiewaczka klasyczna -sopran, solistka Teatru Wielkiego Opery Narodowej i Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Jest dyrektorem Ogólnopolskiego Kursu i Konkursu Wokalnego - Letnia Akademia Śpiewu, który odbywa się, co roku w lipcu w Trójmieście. W latach 1997-2005 współpracowała z Krzysztofem Pendereckim, wykonując jego utwory w salach koncertowych świata.

1966 - Zmarł Buster Keaton, amerykański aktor filmowy; reżyser, scenarzysta i komik, zwany "człowiekiem o kamiennej twarzy”. Uznawany za jednego z najbardziej znanych komików kina niemego, obok Charliego Chaplina. Kultową rolę zagrał w filmie "Generał", którego był także reżyserem i scenarzystą. Przez American Film Institute został umieszczony na 21 miejscu na liście 50 największych aktorów wszech czasów. Urodził się 4 października 1895 roku.

1968 - W Rzeszowie został założony zespół blues-rockowy Breakout. Pierwszymi członkami grupy byli między innymi Tadeusz Nalepa i Mira Kubasińska. W styczniu i lutym roku 1969 ich piosenka "Gdybyś kochał, hej!” dotarła do pierwszego miejsca radiowej listy przebojów. Zespół oficjalnie istniał do 1982 roku, kiedy to lider zespołu Tadeusz Nalepa rozpoczął karierę solową.

1972 - W Warszawie z inicjatywy Józefa Szajny powstał Teatr Studio. Mieści się w Pałacu Kultury i Nauki. Kolejnymi dyrektorami naczelnymi i artystycznymi teatru byli: Józef Szajna, Jerzy Grzegorzewski, Zbigniew Brzoza i Bartosz Zaczykiewicz.

1972 - Urodziła się Leymah Roberta Gbowee, afrykańska działaczka społeczna z Liberii, organizatorka kobiecego ruchu chrześcijanek i muzułmanek pod nazwą Masowa Akcja Kobiet Liberii na rzecz Pokoju, który położył kres wojnie domowej w Liberii w 2003 roku. W 2011 roku Gbowee została laureatką Pokojowej Nagrody Nobla za walkę bez przemocy o bezpieczeństwo kobiet i prawo kobiet do pełnego uczestnictwa w procesie budowania pokoju.

1982 - Władze PRL wprowadziły podwyżki cen żywności średnio o 241 procent oraz opału i energii średnio o 171 procent. W rzeczywistości podwyżka cen żywności przekraczała 350 procent. Na przykład cena kiełbasy zwyczajnej wzrosła z 44 do 190 złotych za kilogram, kurczaków z 40 do 130 złotych za kilogram, a cukru z 10 złotych 50 groszy do 46 złotych za kilogram. Jednocześnie z podwyżką cen komunistyczny rząd podjął decyzję w "sprawie rekompensat pieniężnych nowych cen detalicznych artykułów żywnościowych, opału i energii”.

1990 - Urodziła się Laura Beatrice Marling, brytyjska piosenkarka i autorka tekstów. Nagrała między innymi albumy "Alas, I Cannot Swim", "I Speak Because I Can", "Once I Was an Eagle". W 2011 roku zdobyła Brit Award w kategorii "Najlepsza brytyjska artystka".

1990 - Urodziła się Tessa Moult-Milewska, polsko-brytyjska reżyserka i scenarzystka filmów animowanych. Jest autorką między innymi filmów: "Konstruktor", "Pająk i Muchy" oraz "Kreatury". Za ten ostatni otrzymała nagrody Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Amatorskich i Niezależnych "Offeliada", Sundance London, Pazmany Film Festival, Crossroads of Arts Film Festival in Moscow, Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Filmowej "Prowincjonalia".

1991 - Prezydent Republiki Południowej Afryki Frederick Willem de Klerk ogłosił całkowitą likwidację apartheidu. Proces ten doprowadził do demokratycznego przekazania władzy w ręce czarnej większości, po wyborach w kwietniu 1994 roku. Zwyciężył w nich, reprezentujący ludność murzyńską, Afrykański Kongres Narodowy, a Nelson Mandela objął funkcję prezydenta kraju.

1998 - Weszła w życie Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych, zawarta pod auspicjami Rady Europy. Dokument podpisało 39 państw, w tym Polska, spośród łącznie 47 członków Rady Europy. Konwencja ustanawia minimalne standardy ochrony mniejszości narodowych, w szczególności zapewnia równość wobec prawa i niedyskryminację, prawo do zgromadzeń i stowarzyszania się, swobodę wypowiedzi, myśli, przekonań i religii. Zapewnia także ochronę języków i kultur mniejszościowych oraz przewiduje prawo do otwierania placówek edukacyjnych dla mniejszości narodowych.

2000 - Zmarł Adam Meus, konstruktor lotniczy, szybownik. Był współprojektantem między innymi szybowców: SZD-9 bis 1E Bocian E, SZD-36 Cobra 15, SZD-50 Puchacz i SZD-54 Perkoz. Urodził się 16 października 1925 roku.

2002 - W Pakistanie zamordowany został Daniel Pearl, amerykański dziennikarz pracujący dla dziennika "Wall Street Journal". Kilka dni wcześniej został uprowadzony ze swojego samochodu przez terrorystów z organizacji Al-Ka’ida. Urodził się 10 października 1963 roku.

2003 - Amerykański prom kosmiczny Columbia podczas powrotu z przestrzeni kosmicznej rozpadł się nad środkowym Teksasem, na kilkanaście minut przed lądowaniem. Zginęła cała siedmioosobowa załoga. Katastrofa spowodowała zawieszenie dalszych lotów wahadłowców NASA aż do startu promu Discovery w lipcu 2005 roku.

2004 - Zmarł Maciej Szumowski, dziennikarz i reżyser filmów dokumentalnych. Twórca reportaży i ponad 100 filmów dokumentalnych. W latach 1980-1981 był redaktorem naczelnym "Gazety Krakowskiej”. Urodził się 18 kwietnia 1939 roku. 20 rocznica

2005 - W Internecie została opublikowana tak zwana "Lista Wildsteina", wyniesiona przez dziennikarza Bronisława Wildsteina z Instytutu Pamięci Narodowej, zawierająca nazwiska pracowników peerelowskich służb bezpieczeństwa, ich tajnych współpracowników oraz kandydatów na współpracowników. Lista zawiera 162 617 nazwisk, z czego 80 458 miało być tak zwanymi osobowymi źródłami informacji służb bezpieczeństwa PRL, zarówno świadomych i faktycznych, jak i nieświadomych.

2005 - Zmarł John Keith Vernon, właściwie Adolphus Raymondus Vernon Agopsowicz, kanadyjski aktor i producent filmowy, teatralny oraz telewizyjny polskiego, niemieckiego i ormiańskiego pochodzenia. Wystąpił między innymi w filmach: "Zbieg z Alcatraz", "Topaz", "Brudny Harry", "Wyjęty spod prawa Josey Wales", "Menażeria". Urodził się 24 lutego 1932 roku.

2007 - Zmarła Gisele Pascal, francuska aktorka, we Francji uznawana za jedną z największych gwiazd filmowych. Na srebrnym ekranie debiutowała w 1942 w filmie "Piękna przygoda". Zagrała łącznie w 28 produkcjach kinowych, w tym między innymi rolę Madame de Chaulmes w ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa "Człowiek w żelaznej masce" z 1962. Po raz ostatni wystąpiła w 1988 w filmie "Fest in Sattel" Christine Kabisch. Urodziła się 17 września 1923 roku.

2010 - Zginął w wypadku samochodowym Justin Michael Mentell, amerykański aktor telewizyjny, teatralny i filmowy. Grał między innymi w serialu "Orły z Bostonu" oraz filmie "Życie na wrotkach". Urodził się 16 grudnia 1982 roku.

2011 - Podczas tak zwanego "Marszu Miliona”, w całym Egipcie demonstrowało od miliona do pięciu milionów obywateli. Protestowali przeciwko złej sytuacji materialnej, bezrobociu, korupcji, ograniczaniu swobód obywatelskich i długoletnim rządom prezydenta Husniego Mubaraka. 11 lutego, realizując postulaty protestujących Egipcjan, Mubarak ustąpił z urzędu.

2012 - Zmarła Wisława Szymborska, poetka, eseistka, tłumaczka, w 1996 roku uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. Autorka tomików poezji: "Dlatego żyjemy”, "Ludzie na moście”, "Koniec i początek”, "Chwila”, "Wystarczy”, "Milczenie roślin”. Jej utwory cieszą się popularnością na całym świecie, zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków. Twórczość Szymborskiej cechuje precyzja i oszczędność słowa, język potoczny, posługiwanie się ironią i paradoksem, a także treści filozoficzne. Poetka często ukazuje świat z perspektywy codziennych zdarzeń i zwykłych, nawet błahych rzeczy. Była Damą Orderu Orła Białego, najwyższego polskiego odznaczenia. Urodziła się 2 lipca 1923 roku.

2012 - 79 osób zginęło, a około tysiąca odniosło obrażenia w zamieszkach, do których doszło na stadionie piłkarskim w egipskim Port Saidzie. Do tragedii doszło po meczu Al-Masry z Al-Ahly. Kibce gospodarzy, którzy przegrali mecz zaatakowali fanów gości, piłkarzy oraz trenerów. Policja i ochrona nie była w stanie uspokoić uczestników bijatyki.

2017 - Zmarł Tadeusz Zwiedryński, działacz podziemia antykomunistycznego, a następnie opozycji demokratycznej w okresie PRL. Na przełomie lat 1946-1947 był członkiem działającej na terenie Łodzi podziemnej organizacji antykomunistycznej Konspiracyjna Armia Krajowa. W marcu 1950 został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i poddany brutalnemu śledztwu. W maju 1950 został skazany na pięć lat więzienia. Od listopada 1980 działał w Solidarności. Był jednym z współzałożycieli Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania w Łodzi. Od 1994 piastował funkcję prezesa łódzkiego oddziału Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Urodził się 1 lutego 1928 roku.

2018 - Zmarł Wojciech Wójcik, reżyser filmowy i telewizyjny, scenarzysta. Twórca filmów: "Karate po polsku", "Trójkąt bermudzki" i "Tam i z powrotem" oraz seriali: "Ekstradycja" i "Sfora". Urodził się 1 stycznia 1943 roku.

2019 - Zmarł Mieczysław Mełnicki, dżokej oraz trener jeździecki. Między innymi sześciokrotnie wygrał polskie Derby, dwukrotnie Derby w Wiedniu, raz w Pradze oraz raz belgijskie Derby w Ostendzie. Czterokrotnie triumfował również w Wielkiej Warszawskiej. Urodził się 4 czerwca 1938 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarła Bożena Aksamit-Jasińska, dziennikarka związana z Gdańskiem, reportażystka, autorka książek: "Batory. Gwiazdy, skandale i miłość na transatlantyku”, "Zatoka świń” i "Każdy zrobił, co trzeba”. Za reportaż o księdzu Henryku Jankowskim została pośmiertnie uhonorowana nagrodą Grand Press 2019 w kategorii Reportaż prasowy/internetowy. Urodziła się 15 listopada 1966 roku. 5 rocznica

2021 - Zmarł profesor Jerzy Gąssowski, nestor polskiej archeologii, związany z Uniwersytetem Warszawskim. Prowadził badania w zakresie archeologii wczesnego średniowiecza i sztuki pradziejowej, w Polsce, Wielkiej Brytanii, Bułgarii oraz we Francji. W 2008 prowadził wykopaliska we Fromborku, podczas których został odnaleziony szkielet Mikołaja Kopernika. Urodził się 23 sierpnia 1926 roku.

2021 - Zmarł Edward Babiuch, polityk i ekonomista, poseł na Sejm PRL V, VI, VII i VIII kadencji, członek Biura Politycznego KC PZPR w latach 1970-80 i Rady Państwa od 1972 do 1980, premier w 1980. Jako bliski współpracownik Edwarda Gierka zmuszony do odejścia ze stanowisk państwowych i partyjnych. W stanie wojennym wraz z innymi przywódcami z poprzedniej ekipy internowany. Był ostatnim żyjącym premierem PRL i najdłużej żyjącym byłym premierem Polski w historii. Urodził się 28 grudnia 1927 roku.

2021 - W wieku 75 lat zmarł Ryszard Szurkowski, najbardziej utytułowany polski kolarz w historii. W 1973 roku został mistrzem świata, dwukrotnie wywalczył olimpijskie srebro w jeździe drużynowej na czas, cztery razy wygrał Wyścig Pokoju. Powszechnie uważano go za najlepszego zawodnika-amatora na świecie. Kolarstwo zaczął uprawiać w Miliczu, między innymi dzięki relacjom Polskiego Radia z Wyścigu Pokoju, z których usłyszał o sukcesach w tym wyścigu Stanisława Królaka. Urodził się 12 stycznia 1946 roku.

2021 - Zmarł Marcin Babraj, dominikanin, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika "W drodze”, rekolekcjonista. Wyjeżdżał na pracę duszpasterską do Kazachstanu. W 2013 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 21 października 1933 roku.

2022 - Zmarł profesor Bogdan Walczak, językoznawca, polonista, slawista. Był prorektorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był historykiem języka, popularyzatorem językoznawstwa. Autor publikacji: "Zarys dziejów języka polskiego" a także współautor pozycji: "Na końcu języka: poradnik leksykalno-gramatyczny" i "Słownik gwary miejskiej Poznania". Urodził się 17 lutego 1942 roku.

Zobacz także

2024-03-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 marca - Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet. » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 marca 322 pne. - Zmarł Arystoteles, grecki filozof. Jeden z trzech - obok Sokratesa i Platona - najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Był twórcą… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w… » więcej 2024-03-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 marca - Dzień Wiedzy o Dysocjacyjnych Zaburzenia Osobowości. 5 marca - Dzień Europejskiego Geodety i Geoinformacji, obchodzony od 2012 z inicjatywy Europejskiej… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 marca - Na Litwie obchodzone są Kaziuki - w Wilnie odpustowy jarmark z okazji święta Świętego Kazimierza. 4 marca - Światowy Dzień Nauk Inżynieryjnych… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 marca - Międzynarodowy Dzień dla Ucha i Słuchu - ustanowiony z inicjatywy światowej organizacji zdrowia WHO 3 marca - Międzynarodowy Dzień Pisarzy… » więcej 2024-03-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02 marca 1333 - Zmarł Władysław Łokietek, książę kujawsko-łęczycki, król Polski. Rozpoczął proces scalania ziem polskich: zajął Kraków, odzyskał… » więcej 2024-03-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 marca - Światowy Dzień Obrony Cywilnej, ustanowiony przez zgromadzenie ogólne Międzynarodowej Organizacji Obrony Cywilnej w 1990 roku. 1 marca - Międzynarodowy… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 lutego - Dzień Chorób Rzadkich obchodzony co roku ostatniego dnia lutego, zapoczątkowany przez Europejską Federację Rodziców Pacjentów i Pacjentów z… » więcej 2024-02-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 lutego - Dzień Chorób Rzadkich. 28 lutego - Święto narodowe Finlandii - Dzień Kalewali, obchodzony w rocznicę opublikowania w 1835 roku eposu narodowego… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »