Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-01-24, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

24 stycznia - Dzień Wiedzy o Zespole Möbiusa, rzadkim zespole wad wrodzonych, opisanym po raz pierwszy przez niemieckiego neurologa Paula Juliusa Möbiusa.

24 stycznia - Światowy Dzień Środków Masowego Przekazu.

24 stycznia - Międzynarodowy Dzień Edukacji.

24 stycznia - Światowy Dzień Kultury Afrykańskiej i Pochodzącej z Afryki.
41 - Został zamordowany, wraz z żoną Cezonią i córką Julią Druzyllą, cesarz rzymski Kaligula. Początkowo rządził w zgodzie z senatem i zyskał dużą popularność. Jednak parę miesięcy po objęciu władzy przeszedł ciężką chorobę, prawdopodobnie mózgu, a po powrocie do zdrowia zmienił kierunek polityki: wznowił procesy o obrazę majestatu, skazał na śmierć wielu znaczących Rzymian, żądał oddawania mu i jego najbliższej rodzinie boskiej czci. Urodził się 31 sierpnia 12 roku.

76 - Urodził się Hadrian, cesarz rzymski z dynastii Antoninów. Zreformował administrację, złagodził prawa dotyczące niewolników, zrezygnował z podbojów. Prowadził budowę dróg i fortyfikacji, między innymi 117-kilometrowego Muru Hadriana w Brytanii. Był mecenasem sztuki i nauki, szczególną uwagą darzył kulturę grecką, sam pisał wiersze i mowy. Po śmierci został zaliczony w poczet bogów. Zmarł 10 lipca 138 roku.

1355 - Król Węgier Ludwik Węgierski wydał w Budzie przywilej dla szlachty polskiej, tak zwany budziński, w zamian za uznanie jego sukcesji w Polsce po śmierci Kazimierza Wielkiego. Król zobowiązał się do nienakładania nowych podatków i pokrywania strat, które szlachta ponosiła w wyprawach zagranicznych. Ponadto w czasie podróży miał utrzymywać się ze środków własnych.

1507 - Zygmunt I Stary został koronowany w katedrze na Wawelu na króla Polski. Był przedostatnim z dynastii Jagiellonów na tronie polskim. Okres jego panowania określany jest, jako złoty wiek w Polsce. Jego osiągnięciem było między innymi włączenie Mazowsza do Polski, uporządkował też gospodarkę celną i dbał o rozwój miast królewskich.

1574 - Orszak pierwszego króla elekcyjnego Henryka Walezego przekroczył granicę pod Międzyrzeczem, gdzie powitał go biskup kujawski Stanisław Karnkowski. Henryk Walezy był królem Polski w latach w latach 1573-1574. 450. rocznica

1588 - Bitwa pod Byczyną: zwycięstwo Jana Zamoyskiego nad arcyksięciem Maksymilianem III Habsburgiem, pretendentem do tronu polskiego. W utrzymującej się mgle wojska austriackie zostały otoczone przez siły hetmana Zamoyskiego. Po krótkiej, ale krwawej bitwie Maksymilian poddał się. W bitwie zginęło kilka tysięcy żołnierzy z obu stron. Zostali pochowani w jednej mogile.

1705 - Urodził się Farinelli, właściwe nazwisko Carlo Broschi, słynny XVIII-wieczny włoski śpiewak, jeden z ostatnich wielkich kastratów w historii opery. Miał trójoktawową skalę głosu, śpiewał od 15. roku życia, zdobywając z czasem wielką sławę. Okazjonalnie grywał też na klawesynie i skrzypcach oraz komponował. Zmarł 16 września 1782 roku.

1712 - Urodził się Fryderyk II Hohenzollern, zwany Fryderykiem Wielkim, król pruski w latach 1740-1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw europejskich. Przedstawiciel rządów zwanych oświeconym absolutyzmem, mecenas artystów. Fryderyk II był inicjatorem pierwszego rozbioru Polski podpisanego w 1772 roku. Zmarł 17 sierpnia 1786 roku.

1732 - Urodził się Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais, francuski komediopisarz, jeden z inspiratorów rewolucji francuskiej. Autor "Wesela Figara" i "Cyrulika Sewilskiego". Obie komedie stały się tematami librett wielu kompozytorów, między innymi Mozarta i Rossiniego. Z jego inicjatywy powstała pierwsza w świecie organizacja chroniąca prawa autorskie, a po rewolucji doprowadził do uchwalenia pierwszego na świecie prawa pozwalającego na pobieranie tantiem za wystawianie dzieł scenicznych. Zmarł 18 maja 1799 roku.

1749 - Urodził się Charles James Fox, angielski mąż stanu, przywódca wigów, zwolennik zniesienia niewolnictwa, niepodległości Stanów Zjednoczonych i rewolucji francuskiej. Określany przez historyków, jako "nowoczesny mąż stanu". Znał pięć języków i był uważany za znakomitego oratora. Zmarł 13 września 1806 roku. 275. rocznica

1776 - Urodził się Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, niemiecki pisarz, krytyk muzyczny, kompozytor, malarz. Był autorem między innymi zbioru realistyczno-fantastycznych opowieści, które stały się kanwą opery Offenbacha "Opowieści Hoffmanna”. Jeden z prekursorów fantastyki grozy, który wywarł ogromny wpływ na takich twórców jak: Edgar Allan Poe, Howard Phillips Lovecraft, Gustav Meyrink czy Stefan Grabiński. Zmarł 25 czerwca 1822 roku.

1793 - Wojska pruskie pod dowództwem feldmarszałka Wicharda Joachima Heinricha von Möllendorfa rozpoczęły zajmowanie terenów przyznanych Prusom w ramach II rozbioru Polski.

1804 - Urodził się Józef Dietl, lekarz, polityk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa w latach 1866-1874. Do jego zasług należą: rozpropagowanie fizykoterapii, leczenia higieniczno-dietetycznego oraz balneologii. Sklasyfikował polskie wody lecznicze, dzięki niemu stały się modne polskie sanatoria: Krynica, Rabka, Iwonicz, Szczawnica. Jako prezydent Krakowa doprowadził między innymi do powstania straży ogniowej i Szkoły Sztuk Pięknych. Zmarł 18 stycznia 1878 roku. 220. rocznica

1838 - Zmarł generał Aleksander Chodkiewicz, uczestnik powstania kościuszkowskiego, dramatopisarz, chemik amator, mecenas nauki i sztuki, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie. W 1918 roku założył pierwszy w Polsce zakład litograficzny. Jest autorem siedmiotomowego podręcznika "Chemia”, obejmującego całą ówczesną wiedzę chemiczną. Napisał też podręcznik piwowarski "Nauka warzenia piwa". Urodził się 4 czerwca 1776 lub 20 września 1777 roku.

1843 - Została założona Politechnika Lwowska, która powstała na bazie oddziałów tamtejszej szkoły realnej. Uroczyste otwarcie nastąpiło 4 listopada 1844 roku. Na pierwszym etapie działalności w uczelni działało sześć katedr: Matematyki, Fizyki, Mechaniki, Geometrii Wykreślnej i Rysunku Technicznego, Chemii i Geodezji. W 1870 roku dekretem cesarskim wprowadzono na uczelni język polski i otworzono wydziały politechniczne: Inżynieryjno-Lądowy, Budownictwa, Chemii oraz Budowy Maszyn. Wśród absolwentów Politechniki Lwowskiej był Eugeniusz Kwiatkowski, autor planu rozwoju przemysłowego Polski, inicjator rozwoju handlu morskiego i budowy miasta portowego Gdyni.

1848 - James Marshall znalazł w stanie Kalifornia samorodek złota. Datę tę przyjmuje się za początek amerykańskiej gorączki złota. W ciągu kilku miesięcy na tereny, gdzie odkryto samorodek napłynęło według szacunków ponad 100 tysięcy poszukiwaczy kruszcu. Wzbogacili się nie tylko znalazcy złota, ale także spekulanci a nawet handlarze narzędziami. Jeden z nich wykupił wszystkie łopaty i kilofy w okolicy i sprzedawał je z wielokrotnym zyskiem, na czym zbił fortunę.

1862 - Bukareszt został proklamowany stolicą Rumunii. W XIX i XX wieku miasto przeszło wiele zmian i stało się centrum kulturalnym i medialnym Rumunii. W okresie międzywojennym Bukareszt uzyskał przydomek "Małego Paryża". Obecnie miejska aglomeracja liczy około milion osiemset tysięcy mieszkańców.

1864 - Urodził się Andrzej Niemojewski, poeta młodopolski, prozaik, dramaturg, publicysta, społecznik i pionier ruchu wolnomyślicielskiego na ziemiach polskich, jeden z głównych twórców polskiego religioznawstwa, autor między innymi rozpraw: "Kto ten mąż", "Dawność a Mickiewicz" i powieści: "Listy człowieka szalonego”, "Ludzie rewolucji”. Zajmował się także astrologią, był twórcą teorii o astrologicznym pochodzeniu doktryn chrześcijaństwa. Zmarł 3 listopada 1921 roku. 160. rocznica

1874 - Urodził się Witold Orłowski, lekarz internista, pedagog, profesor uniwersytetów - Jagiellońskiego i Warszawskiego, autor ponad 200 prac naukowych, w tym ośmiotomowej "Nauki o chorobach wewnętrznych” i podręcznika "Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej”. W czasie okupacji niemieckiej uczestniczył w tajnym nauczaniu medycyny. Wykształcił wielu przyszłych lekarzy. Zmarł 2 grudnia 1966 roku. 150. rocznica

1899 - Urodził się Feliks Rybicki, kompozytor, pianista, dyrygent, pedagog. W latach 50. XX wieku profesor dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie. Przez lata związany z Polskim Radiem, jako dyrygent i kompozytor. Zmarł 24 sierpnia 1978 roku. 125. rocznica

1908 - Urodziła się Barbara Ludwiżanka, aktorka, współpracująca z teatrami Krakowa, Łodzi i Warszawy, najdłużej związana z Teatrem Współczesnym w Warszawie. Ostatnią rolę zagrała w nim w 1980 roku, w "Tryptyku” Maxa Frischa. Wystąpiła w filmach: "Sublokator”, "Poradnik matrymonialny”, "Seksmisja”, w serialach: "Chłopi”, "Noce i dnie”. Wielokrotnie grała w słuchowiskach Polskiego Radia oraz Teatru Telewizji. Zmarła 26 października 1990 roku.

1908 - Brytyjski wojskowy i pisarz Robert Baden-Powell założył młodzieżowy ruch skautingu. Tego dnia została opublikowana jego książka "Skauting dla chłopców". Ruch był oparty na idei wychowania rozwijającego pozytywne cechy charakteru młodych ludzi, patriotyzm, braterskie współdziałanie, szacunek dla przyrody. Robert Baden-Powell zorganizował pierwszy obóz skautowy. Skauting szybko rozwinął się w wielu krajach europejskich - przed wybuchem II wojny światowej było około trzech milionów skautów. Idea skautingu była podstawą również polskiego harcerstwa, które rozwija się od 1910 roku.

1915 - Urodził się Robert Motherwell, amerykański malarz ekspresjonista. Tworzył kompozycje abstrakcyjne, w których stosował techniki mieszane, łącząc jasną i logiczną strukturę ze spontaniczną improwizacją. Namalował między innymi "Elegię o Republice Hiszpańskiej" - serię ponad 100 obrazów poświęconych hiszpańskiej wojnie domowej. Zmarł 16 lipca 1991 roku.

1917 - Urodził się Ernest Borgnine, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę w filmie "Marty" z 1955 roku. Grał głównie drugoplanowe postaci, mimo to należy do najpopularniejszych i najbardziej rozpoznawalnych aktorów amerykańskich. Stworzył niezapomniane role między innymi w obrazach "Czarny dzień w Black Rock", "Parszywa dwunastka", "Dzika banda", "Tragedia Posejdona" czy "Ucieczka z Nowego Jorku". Zmarł 8 lipca 2012 roku.

1918 - Urodził się Gottfried von Einem, austriacki kompozytor, związany z teatrem, doradca muzyczny opery w Dreźnie. Autor utworów kameralnych i pieśni. Międzynarodową sławę przyniosła mu opera "Śmierć Dantona”, której prawykonanie odbyło się na Festiwalu Salzburskim, w 1947 roku. Zmarł 12 lipca 1996 roku.

1918 - Zmarła Walentyna Łempicka, franciszkanka, Służebnica Boża. Żyła w ubóstwie z wyboru, wyróżniała się wrażliwością, pomagała ubogim - na przykład polecała rozdawać potrzebującym pieniądze składane do skarbonki świętego Antoniego. Była inicjatorką budowy ochronki dla osieroconych dzieci pod wezwaniem świętego Józefa, ale także budowy kościoła i klasztoru. Urodziła się 7 lutego 1833 roku.

1920 - Urodził się Lech Bądkowski, pisarz, dziennikarz, tłumacz oraz kaszubski działacz polityczny, kulturalny i społeczny - współtwórca Zrzeszenia Kaszubskiego. Podczas kampanii wrześniowej 1939 dowodził plutonem piechoty i między innymi walczył w bitwie nad Bzurą, którą potem opisał w książce "Żołnierze znad Bzury". Autor także innych powieści: "Odwrócona kotwica”, "Oblężenie”, "Chmury”, "Wesoło w tropikach” czy "Bitwa trwa”. W sierpniu 1980 roku należał do prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej. Zmarł 24 lutego 1984 roku.

1920 - Zmarł włoski malarz Amadeo Modigliani. Początkowo jego malarstwo było inspirowane twórczością Cezanne'a i Matisse'a, a także Picassa. Tworzył przede wszystkim obrazy i rysunki. Jednak w latach 1909-1914 poświęcił się głównie rzeźbie. Głównym motywem jego twórczości, zarówno w rzeźbach jak i obrazach, był człowiek. Namalował także kilka obrazów przedstawiających pejzaże. Urodził się 12 lipca 1884 roku.

1921 - Urodził się Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, dowódca warszawskich grup szturmowych Szarych Szeregów, podporucznik Armii Krajowej. W marcu 1943 dowodził grupą "Atak” w akcji pod Arsenałem, podczas której odbito z rąk gestapo 21 więźniów, wśród nich jego przyjaciela, Jana Bytnara "Rudego”. Za udział w tej akcji otrzymał Krzyż Walecznych. Zginął 20 sierpnia 1943 roku, w czasie ataku na niemiecki posterunek we wsi Sieczychy, niedaleko Wyszkowa. Był jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec".

1921 - Urodził się Zygmunt Kęstowicz, aktor. Znany z teatralnych ról, między innymi Wacława w "Zemście" Aleksandra Fredry, Poloniusza w "Hamlecie" Williama Szekspira. Występował także w Teatrze Polskiego Radia, między innymi, jako Stefan Jabłoński w "Jezioranach", i w telewizyjnych programach dla dzieci: "Pora na Telesfora", "Piątek z Pankracym". Zagrał w filmach: "Baza ludzi umarłych", "Dwa żebra Adama", "Czarne chmury". Popularność przyniosła mu rola Władysława Lubicza w serialu telewizyjnym "Klan". Zmarł 14 marca 2007 roku.

1921 - Urodził się Tony Halik, podróżnik, lotnik, dziennikarz, reżyser filmów dokumentalnych, autor programów telewizyjnych o tematyce podróżniczej, między innymi przez ponad 20 lat prowadził z żoną Elżbietą Dzikowską programy dla Telewizji Polskiej: "Tam gdzie pieprz rośnie”, "Tam gdzie rośnie wanilia”, "Tam, gdzie kwitną migdały”, "Pieprz i wanilia”. Jest autorem książek, między innymi "180 000 kilometrów przygody", "Urodzony dla przygody”. Zmarł 23 maja 1998 roku.

1922 - Urodził się Władysław Skubisz, pseudonim "Pingwin”, żołnierz Armii Krajowej, podoficer oddziału dywersyjnego Inspektoratu AK Rzeszów, uczestnik akcji Kośba w Rzeszowie, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Został aresztowany przez tworzące się organy bezpieczeństwa i skazany na śmierć za przynależność do Armii Krajowej. Zamordowany przez sowiecką jednostkę Smiersz, rozstrzelany w lasach głogowskich 21 października 1944 roku.

1925 - Rada Ministrów RP podjęła decyzję o budowie w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza. Ideą było uczczenie pamięci poległych w walce o niepodległość Polski. Grób Nieznanego Żołnierza został odsłonięty 2 listopada 1925, pod kolumnadą Pałacu Saskiego. W tym dniu złożono do niego szczątki bezimiennego żołnierza, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii z Cmentarza Obrońców Lwowa. Twórcą grobu był artysta-rzeźbiarz Stanisław Kazimierz Ostrowski.

1931 - Urodził się Jan Bratkowski, reżyser teatralny i telewizyjny. Związany z Teatrem Polskim w Warszawie. Twórca filmów: "Przygody dobrego wojaka Szwejka”, "Fizycy”, "Myszy i ludzie”, "Rewizor”, "Milczenie morza”, "Drewniany talerz”, "Grube ryby”. Zmarł 18 grudnia 2015 roku.

1934 - Urodził się Stanisław Grochowiak, poeta i dramaturg, powieściopisarz i publicysta. W powojennej poezji zapisał się, jako twórca, który poszukiwał nowych form ekspresji poetyckiej i przeciwstawił się tradycyjnej interpretacji "piękna”, uchodził za reprezentanta nurtu turpistycznego. Autor zbiorów wierszy "Ballada rycerska”, "Rozbieranie do snu”, "Menuet z pogrzebaczem”, "Rok polski”. Zmarł 2 września 1976 roku. 90. rocznica

1935 - Browar z Newark w stanie Nowy Jork wyprodukował pierwsze piwo w puszkach - Krueger's Cream Ale oraz Krueger's Fines Beer. Alkohol został rozlany do puszek o pojemności 0,33 litra, wyprodukowanych z blachy. Ważyły one 100 gramów, czyli około cztery razy więcej niż nowoczesne puszki z aluminium.

1936 - Urodził się Andrzej Popiel, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, bas-baryton, od 1974 roku członek zespołu Teatru Muzycznego w Gdyni, tenisista i sędzia tenisowy, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL. Był aktywnym działaczem NSZZ "Solidarność”. Podczas stanu wojennego wspierał rodziny internowanych. Przez szereg lat prowadził, jako lektor apele poległych w rocznicę Grudnia 1970. Był współtwórcą i wykonawcą Gdyńskiej Drogi Krzyżowej, organizowanej, co roku 17 grudnia. Zmarł 17 lutego 2020 roku.

1943 - Urodziła się Sharon Tate, amerykańska aktorka i modelka, żona polskiego reżysera Romana Polańskiego. Zaczynała w latach 60. XX wieku od małych ról telewizyjnych, po czym zagrała w kilku filmach. Zyskawszy pozytywne głosy krytyki na temat swoich umiejętności komediowych okrzyknięta została jedną z najbardziej obiecujących aktorek młodego pokolenia w Hollywood i była nominowana do Złotego Globu za rolę w "Dolinie lalek". 9 sierpnia 1969 roku, będąc w dziewiątym miesiącu ciąży, zginęła w swoim domu w Beverly Hills. Sharon Tate, wraz z czworgiem przyjaciół, została zamordowana przez członków sekty przewodzonej przez Charlesa Mansona.

1944 - Sowiecka komisja specjalna pod przewodnictwem profesora Nikołaja Burdenki, po ekshumacji 925 odpowiednio spreparowanych ciał polskich oficerów, ogłosiła, że za zbrodnię na Polakach w Katyniu odpowiadają Niemcy, którzy mieli się jej dopuścić między wrześniem a grudniem 1941 roku. Przez wiele lat władze Związku Radzieckiego przekonywały światową opinie publiczną, że sprawcami zbrodni katyńskiej byli Niemcy. Dopiero 13 kwietnia 1990 roku Rosjanie przyznali, że za masowe mordy odpowiada NKWD. Ofiarami zbrodni padło blisko 22 tysiące polskich oficerów i jeńców wojennych. 80. rocznica

1945 - W nocy z 24 na 25 stycznia niemieccy saperzy wysadzili w powietrze obiekty na terenie kwatery głównej Adolfa Hitlera w Wilczym Szańcu. Eksplozje nastąpiły po zajęciu przez Armię Czerwoną, 24 stycznia 1945 roku, pobliskiego Węgorzewa. Szacuje się, że na wysadzenie jednego schronu zużywano kilka ton materiału wybuchowego. Według świadków fala uderzeniowa wybuchów spowodowała pękanie szyb w oknach domów odległego o siedem kilometrów Kętrzyna.

1948 - W Krakowie w więzieniu przy ulicy Montelupich stracono 21 niemieckich zbrodniarzy z Auschwitz, skazanych na karę śmierci przez Najwyższy Trybunał Narodowy w tak zwanym pierwszym procesie oświęcimskim. Wśród skazanych był między innymi Arthur Liebehenschel, komendant niemieckiego obozu zagłady Auschwitz.

1949 - Urodził się John Belushi, amerykański aktor komediowy, piosenkarz pochodzenia albańskiego. Zdobywca nagrody Emmy. Najbardziej znany z ról w telewizyjnym programie rozrywkowym "Saturday Night Live" oraz kultowym filmie "Blues Brothers". Johna Belushiego znaleziono martwego 5 marca 1982 w pokoju hotelowym. Przyczyną śmierci było przedawkowanie narkotyków. O życiu i śmierci aktora opowiada utwór zespołu Lady Pank "John Belushi" z płyty "Tacy sami". 75. rocznica

1951 - Urodził się Mieczysław Cieniuch, generał w stanie spoczynku, dyplomata - ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Ankarze do września 2016. W latach 90. XX wieku był dowódcą 8. Dywizji Obrony Wybrzeża, w latach 2006-2009 polskim Przedstawicielem Wojskowym przy Komitetach Wojskowych NATO i Unii Europejskiej, a następnie, od 2010 do 2013 radcą ministra obrony narodowej i szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

1955 - Urodził się James "Jim" Montgomery, amerykański pływak. Specjalizował się w stylu dowolnym. Trzykrotny mistrz olimpijski z 1976 roku, siedmiokrotny mistrz świata - w tym pięciokrotny w 1973, wielokrotny rekordzista świata. Pierwszy zawodnik w historii, który przepłynął dystans 100 metrów stylem dowolnym poniżej 50 sekund. W latach 1986-2002 zdobył 14 złotych medali na mistrzostwach świata weteranów.

1965 - Zmarł Winston Leonard Spencer Churchill, brytyjski mąż stanu, premier w latach 1940-1945 i 1951-1955. Był uczestnikiem konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie. W 1953 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. W 2002 roku w plebiscycie organizowanym przez BBC został uznany za najwybitniejszego Brytyjczyka wszech czasów. Urodził się 30 listopada 1874 roku.

1966 - 117 osób zginęło, gdy lecący z Bombaju do Nowego Jorku indyjski Boeing 707 uderzył w zbocze Mont Blanc. Do katastrofy doszło na wysokości 4750 metrów. Przyczyną wypadku był błąd pilota, który był przekonany, że znajduje się na bezpiecznej wysokości oraz na kursie umożliwiającym ominięcie szczytu.

1969 - Podczas podchodzenia do lądowania we Wrocławiu rozbił się w gęstej mgle lecący z Warszawy samolot PLL LOT An-24B z 44 pasażerami i czterema członkami załogi na pokładzie. W katastrofie nikt nie zginął. Wypadek został spowodowany przez pilota, który zignorował trudne warunki pogodowe i rozpoczął lądowanie mimo widoczności mniejszej niż wymagane minimum. Pilotowi i drugiemu pilotowi odebrano uprawnienia do prowadzenia lotów. Informacje o katastrofie nie zachowały się w archiwach wrocławskiego lotniska, Centralnego Archiwum Wojskowego MON ani Archiwum Akt Nowych. 55. rocznica

1971 - Do strajkującej Stoczni Szczecińskiej imienia Adolfa Warskiego przybył I sekretarz KC PZPR Edward Gierek oraz premier Piotr Jaroszewicz. Edward Gierek zapowiedział od razu na początku spotkania, że nie można cofnąć podwyżek, bo w kraju jest ciężka sytuacja gospodarcza. Po wielogodzinnych rozmowach, które trwały do godziny trzeciej w nocy i uzyskaniu zgody władz na nowe wybory do zakładowych związków zawodowych oraz zapewnienia, że nie będzie szykanowania strajkujących, stoczniowcy zakończyli protest.

1972 - Zmarł Bolesław Olszewicz, geograf, historyk geografii i kartografii, założyciel Polskiego Towarzystwa Geograficznego, od 1946 roku profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, członek Międzynarodowej Akademii Historii Nauki w Paryżu. Jest autorem około 200 prac, współautorem i redaktorem pracy "Dziewięć wieków geografii polskiej - wybitni geografowie polscy". Urodził się 5 stycznia 1893 roku.

1972 - W dżungli na wyspie Guam znaleziono japońskiego żołnierza Shoichi Yokoi, ukrywającego się od czasu zajęcia wyspy przez wojska amerykańskie w 1944 roku. W ojczyźnie zgotowano weteranowi uroczyste powitanie. Choć zawarł małżeństwo, nie przystosował się do życia we współczesnej Japonii. Kilka razy wracał na Guam. Zmarł 23 września 1997 roku. Na Guam znajduje się muzeum poświęcone Shoichi Yokoi.

1975 - Zmarł Erich Kempka, niemiecki oficer SS, osobisty kierowca Adolfa Hitlera. Gdy III Rzesza chyliła się ku upadkowi, towarzyszył Hitlerowi w Kancelarii Rzeszy, a następnie w bunkrze. Był jedną z osób odpowiedzialnych za spalenie ciała Hitlera po samobójstwie. 20 czerwca 1945 został schwytany przez amerykańskich żołnierzy w Berchtesgaden. Urodził się 16 września 1910 roku.

1978 - W północno-zachodniej Kanadzie rozbił się radziecki satelita szpiegowski Kosmos 954 z reaktorem atomowym na pokładzie, powodując skażenie radioaktywne na obszarze 124 tysięcy kilometrów kwadratowych.

1978 - Zmarła Irena Horecka, aktorka teatralna i filmowa. Wśród jej najwybitniejszych dokonań teatralnych wymieniane są między innymi role: Gospodyni w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego, Amandy w "Szklanej menażerii" Tennessee Williamsa, Akuliny Iwanowny w "Mieszczanach" Maksima Gorkiego oraz Betty Dulfeet w wybitnej realizacji "Kariery Artura Ui" Bertolta Brechta, gdzie zagrała u boku Tadeusza Łomnickiego. Urodziła się 4 listopada 1902 roku.

1979 - Zmarł Tadeusz Białoszczyński, aktor filmowy i teatralny. Wystąpił między innymi w filmach: "Kościuszko pod Racławicami", "Krzyżacy", "Panny z Wilka", "Ziemia obiecana" oraz w serialu "Stawka większa niż życie". Od 1927 roku współpracował z Polskim Radiem, występując w wielu słuchowiskach. Urodził się 25 listopada 1899 roku. 45. rocznica

1979 - Papież Jan Paweł II przyjął na audiencji ministra spraw zagranicznych ZSRS Andrieja Gromykę. 45. rocznica

1979 - Coca-Cola weszła na rynek chiński. 45. rocznica

1981 - Przy Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim NSZZ "Solidarność" Mazowsze powołano prasową Agencję "Solidarność". Agencja wydawała cotygodniowy, kilkudziesięciostronicowy, drukowany na offsecie biuletyn w formacie A-4, w nakładzie około 1500 egzemplarzy, poświęcony najważniejszym wydarzeniom w NSZZ Solidarność i w kraju. Pierwszy numer ukazał się na początku lutego, ostatni - 58. - tuż przed 13 grudnia. Latem 1981 AS rozpoczęła także wydawanie codziennego serwisu teleksowego, czyli skrótu najważniejszych informacji, który rozsyłany był teleksami do kilkuset odbiorców - redakcji pism związkowych, zarządów regionów, a także wielu komisji zakładowych Solidarności.

1982 - Zmarł Henryk Kowalski, polski skrzypek, pochodzenia żydowskiego, tak zwane "cudowne dziecko". Już w wieku siedmiu lat dawał recitale w wielu miastach Polski. Przed wojną był znanym solistą, szczególnie z występów w Polskim Radiu, które transmitowano do USA. W latach 50. XX wieku wyemigrował do Izraela, potem do USA, gdzie był uznanym artystą i pedagogiem. Był wielkim patriotą polskim i propagatorem polskiej muzyki na świecie. Tuż przed śmiercią powiedział: "Nie zobaczę już Polski". Urodził się 2 lipca 1911 roku.

1983 - Zmarł George Cukor, amerykański producent filmowy, mistrz komedii: "Narodziny gwiazdy”, "Żebro Adama”, "Romeo i Julia”, "Dama kameliowa”, "Filadelfijska opowieść”, "Przeminęło z wiatrem" i "Raport Chapmana”. Laureat Oscara za reżyserię musicalu "My Fair Lady" w 1964 roku. Urodził się 7 lipca 1899 roku.

1986 - Amerykańska sonda Voyager 2, jedyna, która dotarła do Uranu i Neptuna, przeleciała w odległości ponad 107 tysięcy kilometrów od centrum Uranu. Było to największe zbliżenie do tej planety. Sonda badała strukturę i skład chemiczny atmosfery, odkryła 10 nowych księżyców Uranu i obserwowała wyjątkowe zjawiska pogodowe na planecie, odkrytej w 1781 roku.

1989 - Zmarł Ted Bundy, amerykański seryjny morderca. Był jednym z najkrwawszych seryjnych zabójców w historii USA. W latach 1974-1978 zabił wiele młodych kobiet. Po latach zaprzeczania ostatecznie przyznał się do 30 zabójstw na terenie sześciu stanów, jednak ich całkowita liczba nie jest znana. Udowodniono mu 21 morderstw. Dwukrotnie udało mu się uciec z budynków wymiaru sprawiedliwości. Został skazany na śmierć i stracony na krześle elektrycznym. Urodził się 24 listopada 1946 roku. 35. rocznica

1994 - Zmarł Yves Navarre, francuski pisarz, autor powieści "Serce w potrzasku” i "Lunapark”. Za książkę "Ogród botaniczny" otrzymał Nagrodę Goncourtów, najważniejsze francuskie wyróżnienie literackie. Urodził się 24 września 1940 roku. 30. rocznica 1996 - Premier Rzeczypospolitej Polskiej Józef Oleksy podał się do dymisji z powodu tak zwanej "afery Olina". Minister Spraw Wewnętrznych Andrzej Milczanowskiego oskarżył jednego z liderów SLD o działalność szpiegowską na rzecz Rosji pod pseudonimem "Olin”. Zarzuty te nie zostały potwierdzone. Józef Oleksy zmarł 9 stycznia 2015 roku.

2000 - Zmarł Jerzy Łanowski, filolog antyczny, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, założyciel Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Greckiej, członek Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Autor prac naukowych z dziedziny literatury greckiej: "500 zagadek antycznych”, "Święte igrzyska olimpijskie”, "Szlakiem siedmiu cudów starożytności”, "Antologia anegdoty antycznej”. Urodził się 5 czerwca 1919 roku.

2001 - Powstała Platforma Obywatelska. Jej głównymi założycielami byli Andrzej Olechowski, Maciej Płażyński i Donald Tusk.

2003 - Zginął w wypadku samochodowym Waldemar Goszcz, aktor, model i piosenkarz. Popularność przyniosła mu rola Adama w telenoweli "Adam i Ewa”. Był jednym z twórców hymnu akcji "I ty możesz zostać świętym Mikołajem”. Urodził się 14 grudnia 1973 roku.

2004 - Zmarł Leônidas da Silva, legendarny piłkarz brazylijski, nazywany "czarnym brylantem”. W latach 1934-1946 37-krotnie reprezentował Brazylię w meczach oficjalnych, zdobywając 37 goli. Wystąpił w spotkaniu Brazylii z reprezentacją Polski na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1938 roku. Strzelił w tym meczu trzy gole. Jako napastnik spopularyzował strzał przewrotką. Urodził się 6 września 1913 roku. 20. rocznica

2005 - Zmarł Władysław Panas, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, literaturoznawca, redaktor naczelny "Roczników Humanistycznych". Był badaczem twórczości Brunona Schulza, Józefa Czechowicza, tradycji żydowskiej w polskiej literaturze i kulturze. Interesowała go również twórczość Zbigniewa Herberta. Urodził się 28 marca 1947 roku.

2006 - Zmarł Chris Penn, amerykański aktor, młodszy brat aktora Seana Penna. Znany z roli Travisa w obu częściach filmu "Najlepsi z najlepszych". Zagrał w ponad 30 filmach fabularnych. Do największych sukcesów Penna należą role w filmach "Godziny szczytu", "Na skróty" i "Wściekłe psy". Urodził się 10 października 1965 roku.

2007 - Zmarła Krystyna Feldman, aktorka teatralna i filmowa, uważana za mistrzynię drugiego planu i jedną z najbardziej charakterystycznych polskich aktorek. Znana z ról w filmach: "Mój Nikifor”, "To ja, złodziej”, "Yesterday”, "Pociąg do Hollywood”, "Stara baśń”. Popularność zdobyła też rolą babci w serialu telewizyjnym "Świat według Kiepskich”. Urodziła się 1 marca 1916 roku.

2007 - W Warszawie rozpoczęła działalność Polska Unia Medycyny Transplantacyjnej, której celem jest upowszechnianie idei przeszczepiania narządów i szpiku. Z inicjatywy Unii w 2009 roku powstał program Partnerstwo dla Transplantacji, który ma zwiększyć liczbę przypadków pobierania narządów od osób zmarłych.

2007 - Podczas trwającej od 11 stycznia burzy lodowej, w Ameryce Północnej zginęło 87 osób w 13 stanach i trzech kanadyjskich prowincjach. Setki tysięcy mieszkańców USA i Kanady zostało pozbawionych energii elektrycznej.

2008 - Prezydent RP Lech Kaczyński ogłosił trzydniową żałobę narodową w związku z katastrofą lotniczą pod Mirosławcem. W wyniku uderzenia samolotu wojskowego CASA C-295 M w ziemię śmierć na miejscu poniosły wszystkie osoby znajdujące się na pokładzie samolotu - czterech członków załogi i 16 pasażerów. Maszyna przewoziła oficerów Wojska Polskiego uczestniczących w 50. Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP.

2008 - Zmarł Antoni Piędel, żołnierz, weteran wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku i więzień syberyjskich łagrów. W momencie śmierci był prawdopodobnie ostatnim żyjącym żołnierzem armii generała Józefa Hallera oraz najstarszym Wielkopolaninem. Urodził się 20 marca 1902 roku.

2011 - Zmarł Włodzimierz Kłopocki, aktor, związany z Bałtyckim Teatrem Dramatycznym imienia Juliusza Słowackiego w Koszalinie, Teatrem Dramatycznym imienia Aleksandra Węgierki w Białymstoku i Teatrem Polskim w Poznaniu. Zagrał między innymi w filmach: "Gąszcz", "Złoty pociąg", "Pogranicze w ogniu". Urodził się 2 marca 1934 roku.

2011 - Samobójczy zamach bombowy na lotnisku Domodiedowo pod Moskwą. Zginęło 37 osób, a około 180 zostało rannych. Siła eksplozji porównywalna była z mocą wybuchu pięciu kilogramów trotylu. Ładunek wybuchowy był wypełniony metalowymi elementami potęgującymi siłę rażenia.

2012 - Zmarł Theo Angelopoulos, grecki reżyser, aktor, scenarzysta i producent filmowy. Twórca obrazów" "Rekonstrukcja”, "Podróż komediantów”, "Myśliwi”, "Pejzaż we mgle”, "Spojrzenie Odyseusza” i najbardziej znanego - "Wieczność i jeden dzień”. Jeden z najbardziej znanych greckich reżyserów. Urodził się 17 kwietnia 1935 roku.

2012 - Urodziła się Atena Małgorzata, księżniczka duńska z dynastii Glücksburgów, hrabianka Monpezat, wnuczka królowej Małgorzaty II. Jest córką księcia Danii Joachima i jego drugiej żony księżnej Marie. Jest dziesiąta w kolejce do tronu Danii, zaraz po swoim starszym o trzy lata bracie Henryku i przed siostrą swojej babki - księżniczką Benedyktą.

2013 - Zmarła Zofia Garlińska-Hansen, architekt, urbanistka, przedstawicielka modernizmu w architekturze. Wraz z mężem Oskarem Hansenem zaprojektowała kilka osiedli mieszkaniowych w Warszawie i Lublinie - między innymi Rakowiec i Przyczółek Grochowski czy osiedle imienia Słowackiego w Lublinie. Pracowała według "koncepcji linearnej systemu ciągłego", której była współautorką. Sprzeciwiała się podziałowi miast na centra i przedmieścia. Urodziła się 13 maja 1924 roku.

2016 - Zmarł Marvin Minsky, amerykański naukowiec, zajmujący się badaniami nad sztuczną inteligencją. Współzałożyciel laboratorium AI w Massachusetts Institute of Technology. Był jednym z pionierów robotów bazujących na sztucznej inteligencji. Zbudował pierwszego "żółwia” LOGO. Wynalazł i skonstruował współogniskowy mikroskop skaningowy. Był także konsultantem podczas kręcenia filmu "2001: Odyseja kosmiczna". Urodził się 9 sierpnia 1927 roku.

2017 - Zmarł Bolesław Karpiel Bułecka, muzyk ludowy i artysta stolarz. Rzeźbił między innymi ozdobne belki stropowe "sosręby", był nauczycielem stolarstwa artystycznego w szkole budowlanej w Zakopanem. Równocześnie rozwijał swoje talenty muzyczne, grał i był kierownikiem w wielu zespołów ludowych. Znany był również, jako gawędziarz. Gromadził dziedzictwo muzyki ludowej Podhala. Nagrał kompletny zbiór utworów podhalańskich z własnym komentarzem dla Polskiego Radia. Urodził się 11 października 1927 roku.

2018 - Zmarł Mark Edward Smith, brytyjski muzyk, lider postpunkowej grupy The Fall. Wraz z muzykami Mouse on Mars tworzył zespół Von Südenfed - był jego wokalistą. Nagrał dwa solowe albumy: "The Post-Nearly Man" i "Pander! Panda! Panzer!". Urodził się 5 marca 1957 roku.

2020 - Zmarł Seamus Mallon, były wicepremier Irlandii Północnej, jeden z architektów porozumienia wielkopiątkowego z 1998 roku. Porozumienie kończyło trzy dekady przemocy między katolikami chcącymi połączenia z Irlandią i protestanckimi unionistami dążącymi do pozostania Irlandii Północnej w ramach Zjednoczonego Królestwa. W konflikcie tym zginęło ponad 3,5 tysiąca osób. Urodził się 17 sierpnia 1936 roku.

2020 - We Francji potwierdzono dwa pierwsze w Europie przypadki zachorowań na COVID-19.

2021 - Zmarł profesor Franciszek Kokot, rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Był nefrologiem i endokrynologiem, autorem ponad 650 prac naukowych. Jego imieniem nazwano źródło leczniczej wody mineralnej w Wysowej-Zdroju. Urodził się 24 listopada 1929 roku.

2022 - Zmarł Tadeusz Bradecki, aktor i reżyser teatralny, dramaturg. Grał między innymi u Jerzego Grzegorzewskiego, Andrzeja Wajdy, Giovanniego Pampiglione. Wystąpił także w filmach Krzysztofa Zanussiego i Krzysztofa Kieślowskiego. Urodził się 2 stycznia 1955 w Zabrzu. 2022 - Zmarł Olavo de Carvalho, czołowy brazylijski filozof i konserwatywny publicysta, uznawany za mentora prezydenta Brazylii Jaira Bolsonaro. Urodził się 29 kwietnia 1947 roku.

2023 - Zmarł Paweł Lipszyc, anglista, tłumacz i redaktor. W jego tłumaczeniu ukazało się przeszło 60 książek literatury anglojęzycznej, w tym utwory takich autorów, jak William Seward Burroughs, Leonard Cohen, Dashiell Hammett, Joseph Heller, Mary Higgins Clark i Daphne du Maurier. Urodził się w 1964 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-02-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 lutego - Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych. 27 lutego - Międzynarodowy Dzień Niedźwiedzia Polarnego. 27 lutego - Dzień Wiedzy o Anosmii. 27… » więcej 2024-02-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 lutego 1634 roku - Po trzymiesięcznym oblężeniu przez polską armię, pod dowództwem króla Władysława IV, skapitulowały rosyjskie wojska pod Smoleńskiem… » więcej 2024-02-25, godz. 07:45 Kartka z kalendarza 25 lutego - W Gruzji - Dzień Okupacji Sowieckiej. 25 lutego - Światowy Dzień Powolności. 25 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-24, godz. 23:44 Kartka z kalendarza 24 lutego - Święto narodowe Estonii - Dzień Niepodległości, upamiętniający podpisanie deklaracji o niepodległości w 1918 roku po zakończeniu Rewolucji… » więcej 2024-02-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 lutego - Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. 23 lutego - Międzynarodowy Dzień Pomocy Potrzebującym. 23 lutego - Święto Geografii Wojskowej. 23… » więcej 2024-02-22, godz. 07:30 Kartka zkalendarza 22 lutego - Dzień Myśli Braterskiej - symboliczne święto przyjaźni między skautami a harcerzami, obchodzone w rocznicę urodzin Roberta Baden-Powella, twórcy… » więcej 2024-02-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 lutego - Międzynarodowy Dzień Przewodnika Turystycznego, ustanowiony w 1989 roku podczas III Konwencji Światowej Federacji Stowarzyszeń Przewodników Turystycznych… » więcej 2024-02-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 lutego - Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, ogłoszony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 20 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 lutego - Dzień Nauki Polskiej. 19 lutego - Światowy Dzień Ochrony Ssaków Morskich. 19 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 lutego - Dzień Plutona. 18 lutego - Dzień Baterii. » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »