Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kalendarium historyczne
2024-01-17, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kalendarium historyczne

17 stycznia - Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce.
395 - Zmarł Teodozjusz I Wielki, Flavius Theodosius, Theodosius I, ostatni cesarz władający zarówno wschodnią, jak i zachodnią częścią cesarstwa rzymskiego. Panował od 379 roku. Podczas jego rządów Goci przejęli kontrolę nad Ilirią i osiedlili się na południe od Dunaju w obrębie granic cesarstwa. Był autorem dekretów, które w praktyce uczyniły chrześcijaństwo nicejskie religią państwową w Imperium Romanum. Urodził się 11 stycznia 347 roku.

395 - Nastąpił podział Cesarstwa Rzymskiego między synów Teodozjusza I Wielkiego na część wschodnią, która przypadła Arkadiuszowi i zachodnią, którą objął we władanie Honoriusz. Cesarstwo zachodniorzymskie, po dwukrotnym zdobyciu Rzymu przez barbarzyńców, upadło w 476 roku w wyniku problemów wewnętrznych i wędrówki ludów. Wschodnie cesarstwo upadło ostatecznie w 1453 roku po zdobyciu Konstantynopola przez Imperium Osmańskie.

1560 - Urodził się Gaspard Bauhin, szwajcarski naturalista, lekarz, anatom i botanik. Wprowadził binominalny system klasyfikacji do anatomii i botaniki. Wprowadził też zasadę nadawania nerwom, mięśniom i naczyniom nazw odzwierciedlających ich istotne cechy, zamiast powszechnego w jego czasach ich numerowania. Jako pierwszy opisał zastawkę krętniczo-kątniczą oddzielającą jelito kręte od grubego, która do dziś nazywana jest potocznie zastawką Bauhina. Zmarł 5 grudnia 1624 roku.

1600 - Urodził się Pedro Calderón de la Barca, hiszpański poeta i dramatopisarz, przedstawiciel europejskiego teatru barokowego. Autor ponad 70 sztuk, z których większość stanowiły świeckie dramaty tworzone dla komercyjnych teatrów: "Alkad z Zalamei", "Życie snem", "Wielki Teatr Świata” i "Książę niezłomny". Był uważany za następcę Lope de Vegi. Zmarł 25 maja 1681 roku.

1649 - Jan II Kazimierz Waza został koronowany w katedrze wawelskiej na króla Polski. Był ostatnim członkiem rodu Wazów blisko spokrewnionym z Jagiellonami. W czasie swojego panowania zmagał się z powstaniami kozackimi na wschodzie Rzeczpospolitej i z "potopem szwedzkim". W 1668 roku zrzekł się tronu polskiego i wyjechał do Francji, gdzie otrzymał godność opata Saint-Germain-des-Prés. Po abdykacji Jana Kazimierza na króla Polski został wybrany Michał Korybut Wiśniowiecki. 375 rocznica

1650 - Zmarł Tommaso Dolabella, włoski malarz, jeden z głównych twórców malarstwa barokowego w Polsce. Jego dzieła malarskie głównie o tematyce historycznej, batalistycznej oraz alegoryczne, które znajdowały się na Wawelu uległy zniszczeniu. Znajdujący się tam obraz "Bitwa pod Lepanto” pochodzi z poznańskiego kościoła dominikanów. Przetrwały jego dzieła w kościołach Dominikanów i Bożego Ciała w Krakowie oraz w krakowskim kościele Kamedułów na Bielanach, jak również w kościele kanoników w Kraśniku oraz kościele dominikanów w Lublinie. Jest też autorem plafonów w Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach. Urodził się w czerwcu 1570 roku.

1706 - Urodził się Benjamin Franklin, amerykański mąż stanu, fizyk i publicysta. Jeden z twórców niepodległości Stanów Zjednoczonych, współautor Deklaracji Niepodległości, wynalazca piorunochronu. Zmarł 17 kwietnia 1790 roku.

1709 - Miasta i gminy Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt i Friedrichstadt zostały połączone w jedno miasto Berlin. Od 1701 roku Berlin został stolicą nowo utworzonego Królestwa Prus. W połowie wieku miasto liczyło ponad 100 tysięcy mieszkańców. Obecnie stolica Niemiec liczy ponad trzy miliony 700 tysięcy mieszkańców. 315 rocznica

1732 - Urodził się Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski, współtwórca Konstytucji 3 Maja 1791 roku, mecenas nauki i sztuki, w pierwszych latach swego panowania inspirator zmian mających wzmocnić kraj, między innymi powołał Szkołę Rycerską, Komisję Dobrego Porządku, rozpoczął reformę monetarną. Był pisarzem politycznym i mówcą, pamiętnikarzem, tłumaczem i epistolografem. Przystępując do konfederacji targowickiej, zdradził konstytucję. Zmarł w Sankt Petersburgu, jako "zdrajca narodu” 12 lutego 1798 roku. Ocena jego panowania do dziś pozostaje przedmiotem sporów.

1734 - W katedrze na Wawelu August III Sas został koronowany na króla Polski przez biskupa krakowskiego Jana Aleksandra Lipskiego. Wybór ten stał się przyczyną wojny o sukcesję polską. W maju nastąpiła interwencja sił francuskich, które pod wodzą hrabiego de Plélo bezskutecznie próbowały przyjść z pomocą oblężonemu w Gdańsku przez Rosjan i Sasów Stanisławowi Leszczyńskiemu. 7 lipca Gdańsk skapitulował po kilkumiesięcznym oblężeniu. 21 listopada August III przybył do Warszawy, a 25 listopada dokonał uroczystego wjazdu przez specjalnie zbudowaną bramę tryumfalną. W 1736 roku odbył się jedyny niezerwany w czasie panowania Augusta III sejm tak zwany pacyfikacyjny, na którym potwierdzono jego tytuł królewski. August III Sas był królem Polski do października 1763 roku. 290 rocznica

1773 - Urodził się (lub 18.01) Józef Sułkowski, oficer, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej i powstania kościuszkowskiego, adiutant Napoleona Bonapartego. Zginął w Kairze w czasie walki z oddziałami powstańczymi 22 października 1798 roku.

1831 - Generał Józef Chłopicki ustąpił z funkcji dyktatora powstania listopadowego. Początkowo Chłopicki odmówił dołączenia do polskich powstańców, nie wierzył w powodzenie zrywu. Jednak 3 grudnia 1830 przyjął funkcję wodza naczelnego, a dwa dni później ogłosił się dyktatorem. Usiłował pertraktować z carem Mikołajem, co było bezskuteczne. Ostatecznie 17 stycznia 1831 złożył rezygnację z dyktatury, ale pozostał nieformalnym doradcą naczelnego wodza, księcia Michała Radziwiłła. W lutym 1831 przygotował i poprowadził zwycięską bitwę pod Grochowem, w której został ciężko ranny. Zmarł 30 września 1854 roku.

1863 - Urodził się Konstantin Stanisławski, rosyjski reżyser, aktor, wykładowca, twórca pierwszego systemu interpretacji, reformator teatru. Zmarł 7 sierpnia 1938 roku.

1867 - Urodził się Carl Laemmle, pionier amerykańskiego przemysłu filmowego, założyciel studia Universal. Wyprodukował bądź w inny sposób przyczynił się do powstania około 400 filmów. Dzięki finansowemu wsparciu, którego udzielał setkom Żydów z niemieckich miast Laupheim i Württemberga, by wyemigrowali z nazistowskich Niemiec do USA, uratował ich od Holokaustu. Zmarł 24 września 1939 roku.

1874 - 13 unitów zostało zabitych w Drelowie na Podlasiu przez wojsko rosyjskie w czasie akcji przymusowego nawracania na prawosławie ludności unickiej na terenie zaboru rosyjskiego. W czasie pacyfikacji unitów na skutek kul, ciosów szabel lub uderzeń nahajką rannych zostało też 50 innych mieszkańców Drelowa, z których dziewięcioro zmarło. Rosjanie aresztowali też kilkadziesiąt osób. 150 rocznica

1880 - Urodził się Mack Sennett, właściwie Michael Sinnott lub Mikall Sinnott, amerykański producent filmowy i reżyser kanadyjskiego pochodzenia, tworzący w okresie kina niemego. Znany, jako "Król komedii”, zasłynął realizacją kilkuset niemych komedii pomyłek zwanych slapstickami. Wypromował w swoich filmach wielu znanych komików, między innymi Charlesa Chaplina i Roscoe "Fatty" Arbuckle. Zmarł 5 listopada 1960 roku.

1890 - Zmarł Władysław Taczanowski, zoolog, ornitolog, kustosz Gabinetu Zoologicznego Szkoły Głównej Warszawskiej. Napisał około 590 prac naukowych i opracowań haseł encyklopedycznych. Jest autorem większości haseł zoologicznych w "Encyklopedii powszechnej" Samuela Orgelbranda. Urodził się 1 marca 1819 roku.

1895 - Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika "Przewodnik Katolicki”. Inicjatorem powstania najstarszy w Polsce tygodnika o tematyce społeczno-religijnej był arcybiskup gnieźnieński i poznański Florian Stablewski. "Przewodnik Katolicki” ukazuje się w nakładzie około 40 tysięcy egzemplarzy.

1905 - Urodziła się Zizi Halama, właściwie Józefa Halama, tancerka estradowa, okresu międzywojennego. Do lat 30. XX wieku występowała z trzema siostrami i matką w zespole tanecznym "Siostry Halama”, następnie związała się z grupą baletową Feliksa Parnella, z którą występowała w różnych krajach Europy. Zmarła 3 października 1975 roku.

1905 - Urodził się Wiktor Narkiewicz, konstruktor lotniczy. W amortyzatory jego konstrukcji były zaopatrzone prawie wszystkie polskie samoloty budowane w 1939 roku. Po II wojnie światowej skonstruował szereg silników, w tym silnik WN-3 do samolotu TS-8 Bies, który osiągnął w 1957 roku cztery światowe rekordy w swojej klasie: wysokości, prędkości, długotrwałości i długości lotu. Zmarł 31 stycznia 1985 roku.

1905 - Urodził się Jan Zahradníček, czeski poeta i antykomunista. W 1951 roku został skazany na 13 lat więzienia w procesie czeskich intelektualistów katolickich za działalność antysocjalistyczną i "propagowanie najbardziej reakcyjnych poglądów Watykanu”. Zmarł 10 października 1960 roku.

1911 - Zmarł Francis Galton, angielski podróżnik, przyrodnik, antropolog i lekarz. Pionier w dziedzinie zastosowań metod statystyki matematycznej w badaniach biologicznych. Pierwszy posłużył się odciskami linii papilarnych do identyfikacji osób. Urodził się 16 lutego 1822 roku.

1918 - Urodziła się Helena Marusarzówna, narciarka, siedmiokrotna mistrzyni Polski w konkurencjach alpejskich, w czasie II wojny światowej uczestniczka ruchu oporu: należała do AK i była kurierką tatrzańską. Zginęła rozstrzelana przez Niemców 12 września 1940 roku.

1920 - Wojsko Polskie rozpoczęło przejmowanie Pomorza Gdańskiego oraz wkroczyło do Leszna, Kępna, Rawicza i Zbąszynia, przyznanych Polsce na mocy traktatu wersalskiego. Wraz z wojskiem na tereny przejmowane wkraczała administracja cywilna.

1920 - W Stanach Zjednoczonych została wprowadzona prohibicja. Do 1933 roku, kiedy ją zniesiono, na terenie USA zakazane były sprzedaż, produkcja oraz transport alkoholu. Ustawa faktycznie nie zabraniała spożywania alkoholu. Ocenia się, że budżet USA tracił rocznie około pół miliarda dolarów wpływów z tytułu niezapłaconych podatków od alkoholu.

1921 - Urodził się Jan Gerhard, pisarz i publicysta. W latach 1939-1940 był żołnierzem Wojska Polskiego we Francji, w latach 1941-1944 uczestniczył we francuskim ruchu oporu. Po wojnie do 1952 roku był żołnierzem ludowego Wojska Polskiego. Sprawował mandat poselski z ramienia PZPR w Sejmie PRL V kadencji. Był prozaikiem i publicystą, w latach 1965-1971 redaktor naczelny tygodnika "Forum”. Napisał powieść dokumentalno-historyczną "Łuny w Bieszczadach". Został zamordowany 20 sierpnia 1971 w Warszawie.

1924 - Urodził się Włodzimierz Haupe, reżyser i scenarzysta filmowy. Tworzył filmy animowane i fabularne, między innymi: "Pejzaż z bohaterem" z 1970 roku , "Dwoje bliskich obcych ludzi" z 1974 czy zrealizowany rok poźniej "Doktor Judym". Zmarł 10 marca 1994 roku. 100 rocznica

1933 - Urodziła się Dalida, właściwie Yolanda Chistina Gigliotti, francuska pieśniarka i aktorka, włoskiego pochodzenia. Jej wielkie przeboje to: „Dzieci Pierusu”, „Paroles... paroles...”, „Gigi l’amoroso”, „Besame mucho”. Zmarła 3 maja 1987 roku.

1933 - Zmarł Louis Tiffany, amerykański artysta, tworzący głównie dzieła ze szkła i wyroby jubilerskie w stylu secesji. Był prekursorem wzornictwa lamp witrażowych, wazonów zwanych do dziś tiffany. Urodził się 18 lutego 1848 roku.

1934 - Urodziła się Lidia Korsakówna, aktorka, występowała w Zespole Pieśni i Tańca "Mazowsze", od 1955 roku związana z Teatrem Syrena w Warszawie. Grała w filmach: "Przygoda na Mariensztacie", "Klub kawalerów", "Zerwany most", "Dziewczęta z Nowolipek", "Nie zaznasz spokoju". Zmarła 6 sierpnia 2013 roku. 90 rocznica

1934 - Urodził się Jerzy Turek, aktor teatralny i filmowy, związany z warszawskimi teatrami: Syrena, Narodowy, Rozmaitości, Kwadrat. Grał w filmach: „Gdzie jest generał?”, „Mocne uderzenie”, „Miś”, „Ballada o Januszku”. Dużą popularność przyniosła mu rola listonosza w serialu „Złotopolscy”. Zmarł 14 lutego 2010 roku. 90 rocznica

1937 - W Hollywood zmarł Ryszard Bolesławski, reżyser filmowy i teatralny. W latach 30. XX wieku należał do czołówki reżyserskiej Hollywood. . W latach 1924-1929 był dyrektorem inscenizacji w American Laboratory Theatre w Nowym Jorku. Po 1929 stał się jednym z najbardziej znanych reżyserów filmowych. Jego nazwisko znajduje się na Hollywood Walk of Fame przy 7021 Hollywood Boulevard. W 1933 roku zrealizował "Rasputin and the Empress", a w 1936 roku "The Garden of Allah" z Marleną Dietrich - jeden z pierwszych kolorowych filmów w historii. Urodził się 4 lutego 1889 roku.

1938 - Zmarł William Henry Pickering, amerykański astronom, odkrywca księżyca Saturna Febe w 1899. Laureat nagrody Prix Jules-Janssen w 1909 roku. Urodził się 15 lutego 1858 roku.

1940 - Został zamordowany przez Niemców w obozie na Radogoszczu Henryk Barciński, łódzki przemysłowiec, działacz gospodarczy, społeczny i oświatowy. W czasie I wojny światowej był członkiem Głównego Komitetu Obywatelskiego, który pomagał w zaopatrzeniu łodzian w żywność, opał i leki. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Łodzi przez Niemców został aresztowany w listopadzie 1939 roku przez policję niemiecką "za przynależność do polskiej inteligencji”. Urodził się 14 kwietnia 1876 roku.

1940 - Urodził się Kazimierz Zbigniew Łoński, artysta plastyk, twórca ponad pięciu tysięcy ekslibrisów i grafik. Malował, wykonywał drzeworyty, ale głównie linoryty, w tym ekslibrisy i grafiki pokazujące zabytkową architekturę wielu miast, w tym głównie Zamościa i Łodzi. Zmarł 21 maja 2011 roku.

1942 - Urodził się Muhammad Ali, właściwie Cassius Marcellus Clay, amerykański pięściarz; jako jedyny bokser w historii trzykrotnie zdobył tytuł mistrza świata wszechwag i skutecznie bronił go 19 razy. Stoczył 61 walk, wygrał 56 pojedynków. Uważany za jednego z najlepszych pięściarzy, a także najważniejszych sportowców XX wieku. Przeszedł na islam i znany był ze swych poglądów antywojennych, które wielokrotnie demonstrował po amerykańskiej interwencji w Wietnamie. Zmarł 3 czerwca 2016 roku.

1943 - W odwecie za łapankę przeprowadzoną 15 stycznia Gwardia Ludowa przeprowadziła trzy zamachy bombowe na kina "tylko dla Niemców” w Warszawie. Wybuchła tylko bomba podłożona w kinie "Apollo” przy placu Trzech Krzyży. Ładunki zegarowe podłożone w kinach "Kammerlichtspieltheater” przy ulicy Marszałkowskiej oraz "Helgoland” przy ulicy Złotej nie eksplodowały.

1944 - Rozpoczęła się walka o Monte Cassino we Włoszech. Bitwa zakończyła się 18 maja zwycięstwem aliantów. Wzgórze zdobyli żołnierze 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Władysława Andersa. W walkach zginęło 54 tysiące żołnierzy alianckich, w tym ponad tysiąc Polaków. 80 rocznica

1945 - Do zniszczonej niemal doszczętnie Warszawy weszły oddziały Armii Czerwonej. Jednostki radzieckie i oddziały 1. Armii Wojska Polskiego zajęły stolicę w jeden dzień. Walki trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało z miasta większość swoich sił.

1945 - Początek największego na ziemiach polskich "marszu śmierci" z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Między 17 a 21 stycznia 1945 roku Niemcy wyprowadzili około 56 tysięcy więźniów, którzy byli kierowani do innych obozów na Zachodzie. W wyniku mrozu, warunków transportu oraz egzekucji i brutalności hitlerowców, zginęło około 15 tysięcy więźniów. Termin "marsze śmierci" powstał w środowisku byłych więźniów, a później został przyjęty przez historyków.

1945 - W nocy z 17 na 18 stycznia, na kilkadziesiąt godzin przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Łodzi, Niemcy podpalili budynek więzienia męskiego na Radogoszczu. W płomieniach zginęło 1500 osób. Według dokumentów IPN, z masakry uratowało się około 30 osób.

1945 - Rozwiązano Szare Szeregi, czyli Organizację Harcerzy ZHP działającą w podziemiu w czasie II wojny światowej. Powstała ona we wrześniu 1939 roku w Warszawie. Szare Szeregi były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 roku zrzeszała blisko dziewięć tysięcy członków. Poza stolicą działała między innymi Radomiu, Gdyni, Krakowie i na Śląsku. Współpracowała z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej. Młodsi harcerze zrzeszeni w Bojowych Szkołach prowadzili tak zwany mały sabotaż. Starsi z Grup Szturmowych działali w ramach Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej. Brali udział w "Akcji pod Arsenałem" oraz zamachu na dowódcę SS i Policji dystryktu warszawskiego Franza Kutscherę. Zdjęli też niemiecką tablicę z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie. Z członków Szarych Szeregów utworzono bataliony "Parasol" i "Zośka", które walczyły w Powstaniu Warszawskim.

1945 - Sowieckie NKWD aresztowało na Węgrzech szwedzkiego dyplomatę Raoula Wallenberga. Sekretarz szwedzkiej ambasady na Węgrzech w czasie II wojny światowej razem z nuncjaturą apostolską w Budapeszcie oraz Międzynarodowym Komitetem Czerwonego Krzyża ocalił około 100 tysięcy Żydów. Rosjanie oskarżyli Wallenberga o szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych i potajemnie wywieźli do Moskwy. Według teorii węgierskiego historyka Krisztiána Ungváryego zarzut szpiegostwa był wyłącznie pretekstem, podczas gdy w rzeczywistości Wallenberga aresztowano, ponieważ posiadał wiedzę na temat zbrodni katyńskiej. Raoul Wallenberg został zamordowany przez Sowietów prawdopodobnie w lipcu 1947 roku.

1946 - W Warszawie zainaugurowano działalność Teatru Polskiego, odbudowanego ze zniszczeń wojennych. Pierwszym powojennym przedstawieniem była "Lilla Weneda" w reżyserii Juliusza Osterwy.

1947 - Zakończyła działalność Krajowa Rada Narodowa, utworzona przez PPR w nocy z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 roku w Warszawie. KRN sama określała się, jako "faktyczna reprezentacja polityczna narodu polskiego, upoważniona do występowania w imieniu narodu i kierowania jego losami do czasu wyzwolenia Polski spod okupacji". Koncepcja rad narodowych nawiązywała wprost do ustroju Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich opartego na systemie sowietów, czyli radach robotniczych, chłopskich i żołnierskich.

1947 - W Borzęcinie urodził się Józef Baran, poeta, publicysta, laureat między innymi Nagrody Fundacji imienia Kościelskich. Jego poezję odkrył Artur Sandauer, który napisał o nim, że trafia "swoją liryką prosto do ludzkich serc”. Publikował wiersze najczęściej w "Tygodniku Powszechnym”, nowojorskim "Nowym Dzienniku” i w "Twórczości”. Jego wiersze stały się inspiracją dla wielu piosenkarzy i kompozytorów, między innymi dla Starego Dobrego Małżeństwa i grupy Pod Budą.

1949 - W więzieniu na Zamku Lubomirskich w Rzeszowie został stracony Tadeusz Pleśniak, oficer Armii Krajowej oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, działacz podziemia antykomunistycznego. Posługiwał sie pseudonimami konspiracyjnymi Żbik, Gad, Hanka i Zośka. Przed wojną zdobył wykształcenie prawnicze, pracował jako nauczyciel. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 roku, brał udział w obronie twierdzy Modlin, później wstąpił do AK. Po wojnie pozostał w konspiracji. Został ujęty przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w 1947 roku i po doraźnym procesie skazany na karę śmierci. Urodził się 14 sierpnia 1912 roku. 75 rocznica

1952 - W Warszawie urodził się Sławomir Kulpowicz, pianista jazzowy, kompozytor, twórca zespołów The Quartet i InFormation. Tworzył z artystami takimi jak Czesław Niemen, Anna Maria Jopek, John Porter, Stanisław Sojka czy Mieczysław Szcześniak. Był również autorem muzyki do spektakli baletowych i teatralnych. Zmarł 7 lutego 2008 roku.

1955 - Zmarł Stefan Michałek, adwokat, działacz społeczno-polityczny, prezydent Torunia w latach 1922-1924. Urodził się 13 maja 1888 roku.

1955 - Urodził się Henryk Antoni Średnicki, bokser. Jako jedyny do tej pory Polak zdobył złoty medal mistrzostw świata. Dokonał tego podczas II Mistrzostw Świata w 1978 roku w Belgradzie, w wadze muszej, po wygraniu czterech walk. Zmarł 10 kwietnia 2016 roku.

1957 - Premiera filmu "Człowiek na torze" w reżyserii Andrzeja Munka, zrealizowany na podstawie scenariusza Jerzego Stefana Stawińskiego. Fabuła filmu przedstawia śledztwo w sprawie śmierci starego maszynisty, który zginął przejechany przez pociąg. Dzieło Munka i Stawińskiego zyskało miano "pierwszego filmu polskiego Października”. W filmie pojawił się unikatowy w kinematografii polskiej rozrachunek z ówczesnymi dokonaniami kina socrealistycznego, a także z okresem stalinizmu. Główne role zagrali: Kazimierz Opaliński, Zygmunt Maciejewski i Zygmunt Zintel.

1962 - Urodził się Jim Carrey, kanadyjski aktor, komik, scenarzysta i producent filmowy. W 1997 magazyn "People” nazwał go jednym z 50 najprzystojniejszych mężczyzn świata, a magazyn "Empire” umieścił go na 54. miejscu wśród 100 najwspanialszych gwiazd kina. Zagrał między innymi w filmach: "Opowieść wigilijna", "Bruce Wszechmogący", "Ace Ventura: psi detektyw" i "Maska".

1963 - Zmarł na emigracji w Brazylii Kazimierz Ziembiński, major inżynier pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. W czasie II wojny światowej przebywał w Wielkiej Brytanii i wstąpił do RAF, służył w 300. dywizjonie bombowym. Po wojnie pozostał na emigracji. Urodził się 2 grudnia 1887 roku.

1965 - Urodził się Bogusz Rutkiewicz, basista i gitarzysta rockowy. Grał między innymi w zespołach "Turbo", "GOTHAM" i "Black Cat".

1966 - Nad hiszpańskim miastem Palomares w wyniku zderzenia amerykańskich samolotów podczas wykonywania manewru tankowania w powietrzu z bombowca strategicznego B-52 wypadły cztery bomby termojądrowe. Mimo iż nie były uzbrojone pozostałości skażenia radioaktywnego są do dziś wykrywalne w rejonie upadku bomb. Z 11 członków załóg obu amerykańskich samolotów zginęło siedmiu żołnierzy.

1967 - W Ankarze zmarł Michał Sokolnicki, historyk, działacz PPS, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego. W czasie I wojny światowej w Legionach Polskich, Naczelnym Komitecie Narodowym i Organizacji A. W okresie międzywojennym pracował w dyplomacji, w latach 1936-1946 ambasador RP w Turcji. Urodził się 6 lutego 1880 roku.

1969 - Zmarła Grażyna Bacewicz, wybitna skrzypaczka i kompozytorka. Pozostawiła po sobie 130 różnorodnych kompozycji, w tym symfonie, koncerty, kwartety, sonaty skrzypcowe, miniatury baletowe i wokalne. W jej dorobku znalazła się opera radiowa "Przygoda króla Artura" oraz balety "Z chłopa król" i "Pożądanie". Wielokrotnie zasiadała w jury międzynarodowych konkursów, była wiceprezesem Zwią zku Kompozytorów Polskich, wykładała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Urodziła się 5 lutego 1909 roku. 55 rocznica

1970 - Urodził się Genndy Tartakovsky, właściwie Giennadij Borisowicz Tartakowskij, amerykański animator rosyjsko-żydowskiego pochodzenia. Jest twórcą między innymi animowanych filmów: "Dwa głupie psy”, "Laboratorium Dextera”, "Gwiezdne wojny: Wojny klonów” i "Hotel Transylwania".

1973 - Zmarł Franciszek Bielak, historyk literatury, specjalista dziejów literatury polskiej odrodzenia, romantyzmu i pozytywizmu, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor szkiców biograficznych wybitnych pedagogów krakowskich przełomu XIX i XX wieku oraz podręczników, współpracownik „Polskiego Słownika Biograficznego”. Urodził się 7 października 1892 roku.

1974 - Powstało Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Inicjatorem jego powołania był profesor Stanisław Lorentz, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie. Stowarzyszenie kontynuuje tradycję i dorobek Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, które działało na ziemiach polskich w latach 1906-1944. 50 rocznica

1975 - Zmarł Tadeusz Seweryn, pseudonim "Białowąs", "Boryna", "Socha", "Maksymilian Kulesza", etnograf, malarz, grafik, muzeolog i badacz sztuki ludowej, w latach 1937-1965 dyrektor Muzeum Etnograficznego w Krakowie. W czasie II wojny światowej działał w Związku Walki Zbrojnej, kierował Ruchem Oporu Społecznego okręgowej delegatury rządu londyńskiego, zajmował się likwidacją konfidentów i sabotażem niemieckich kontyngentów żywnościowych oraz utworzył na terenie Krakowa Radę Pomocy Żydom "Żegota". Urodził się 21 sierpnia 1894 roku.

1976 - Otwarty został warszawski Teatr na Woli, założony przez Tadeusza Łomnickiego. Premierową sztuką był "Pierwszy dzień wolności" Leona Kruczkowskiego. 1982 - Stan wojenny: Polskie Radio wznowiło nadawanie II Programu.

1985 - Zmarł Ludwik Bazylow, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wojskowej Akademii Politycznej. Autor prac naukowych, między innymi: "Polacy w Petersburgu", "Syberia”, "Obalenie caratu”, "Historia dyplomacji polskiej”, "Historia międzynarodowego ruchu robotniczego” oraz "Historia Rosji”. Urodził się 4 kwietnia 1915 roku.

1991 - Koalicja antyiracka rozpoczęła wojskową operację "Pustynna Burza", która trwała do 28 lutego. Akcja przeprowadzona przez Stany Zjednoczone i ich sojuszników doprowadziła do wyparcia wojsk irackich okupujących Kuwejt. Zostały wówczas po raz pierwszy użyte pociski samosterujące Tomahawk.

1993 - Zmarła Barbara Buczkówna, kmpozytorka i pianistka, pedagog. Nauczała gry fortepianowej, kontrapunktu i kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie. Autorka kilkudziesięciu utworów, w tym: Labirynt na wielką orkiestrę, Désunion na sopran i kontrabas, Les accords ésotériques na fortepian i Intermezzo na fortepian. Pisała uwory tak trudne technicznie, że uchodzą za niemożliwe do precyzyjnego wykonania. Urodziła się 10 stycznia 1940 roku.

1995 - W wyniku trzęsienia ziemi o sile 7,3 stopnia w skali Richtera uległo zniszczeniu japońskie miasto Kobe. Zginęły 6434 osoby. Straty spowodowane trzęsieniem oszacowano na ponad 100 miliardów amerykańskich dolarów.

2002 - Zmarł Don Camilo José Cela, markiz Iria Flavia, pisarz i arystokrata hiszpański, członek tak zwanego Pokolenia 1950. Twórca stylu literackiego zwanego tremendyzmem. Znany głównie, jako prozaik, choć wydał dwa tomiki wierszy i kilka reportaży z podróży po kraju. Redagował też czasopismo literackie. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 1989. W uzasadnieniu komisji noblowskiej otrzymał ją za bogatą i mocną prozę, która z powściągliwym współczuciem ukazuje bezbronne istnienie człowieka. Urodził się 11 maja 1916 roku.

2002 - Zmarł Wojciech Skowroński, pianista, wokalista, aranżer, kompozytor. Oprócz własnego repertuaru wykonywał standardy muzyki bluesowej i przeboje rockandrollowe. Dokonał licznych nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia - solowych i z orkiestrami: Alex Band Aleksandra Maliszewskiego, Jerzego Miliana i Andrzeja Trzaskowskiego. Urodził się 11 lipca 1941 roku.

2004 - Zmarł Czesław Niemen, właściwe nazwisko Czesław Wydrzycki. Piosenkarz, kompozytor, multiinstrumentalista, jedna z największych indywidualności polskiej sceny rockowej. Jego najbardziej znane piosenki to: "Pod papugami”, "Czy wiesz”, "Płonie stodoła”, "Sen o Warszawie”, "Dziwny jest ten świat”, "Bema pamięci żałobny rapsod”. Urodził się 16 lutego 1939 roku. 20 rocznica

2005 - Zmarła Virginia Mayo, właściwie Virginia Clara Jone, amerykańska aktorka i gwiazda filmowa. Wystąpiła między innymi w filmach: "Księżniczka i pirat", "Kapitan Horatio Hornblower", "Terytorium Colorado", "Biała gorączka" oraz w serialu "Prawo Burke’a". Urodziła się 30 listopada 1920 roku.

2005 - Zmarł Zhao Ziyang, chiński polityk, były premier Chińskiej Republiki Ludowej i sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin. Podczas demonstracji studenckich w Pekinie w 1989 roku, na początku protestów szukał porozumienia z manifestującymi, za co został odsunięty od władzy i skazany na areszt domowy, w którym pozostał do końca życia. Urodził się 17 października 1919 roku.

2010 - W nigeryjskim mieście Dżos wybuchły walki między muzułmanami a chrześcijanami, w których zginęło ponad 600 osób. Zamieszki wybuchły, kiedy muzułmanie podpalili chrześcijańskie kościoły. Starcia zakończyły się po interwencji nigeryjskiego wojska 21 stycznia. Kolejna seria zamieszek wybuchła 7 marca.

2010 - Zmarł Erich Segal, amerykański pisarz, scenarzysta i naukowiec. Profesor literatury greckiej i łacińskiej na uniwersytetach Harwarda, Yale i Princeton. Autor wielu publikacji naukowych, w tym syntetycznej historii komedii od czasów antycznych po współczesność "The Death of Comedy”. Pod koniec lat 60. napisał powieść "Love Story”, która przyniosła mu międzynarodową sławę. Urodził się 16 czerwca 1937 roku.

2017 - Zmarł Wiktor Węgrzyn, księgarz i mechanik samochodowy, twórca, komandor i prezes zarządu Motocyklowych Rajdów Katyńskich oraz inicjator i organizator motocyklowych zlotów na Jasnej Górze imienia księdza Zdzisława Peszkowskiego. W 2010 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w upamiętnianiu prawdy o zbrodni katyńskiej. Urodził się 21 lipca 1939 roku.

2019 - Zmarł Windsor Davies, brytyjski aktor walijskiego pochodzenia. Zagrał główne role w komediach: "Cała naprzód", "Rzymski camping" i "Anglio do dzieła". Wśród brytyjskiej publiczności największą popularność przyniosła mu rola sierżanta Williamsa, jednej z głównych postaci serialu BBC "It Ain't Half Hot Mum". W 1975 roku wspólnie ze swoim partnerem z serialu, Donem Estelle, nagrał singiel "Whispering Grass", który przez pewien czas zajmował pierwsze miejsce na brytyjskich listach przebojów. Urodził się 28 sierpnia 1930 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarła Mary Oliver, amerykańska poetka i eseistka. W 1992 roku zdobyła National Book Award, a dwa lata później nagrodę Pulitzera za jej najbardziej znaną kolekcję wierszy "American Primitive". Urodziła się 10 września 1935 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł biskup Stanisław Stefanek, doktor teologii, w latach 1980-1996 był biskupem pomocniczy szczecińsko-kamieńskim, a następnie, do 2011 roku biskupem diecezjalnym łomżyńskim. Od 2011 biskup senior diecezji łomżyńskiej. W latach działalności naukowej i pedagogicznej zajmował się badaniem Pisma Świętego, prowadził zajęcia z teologii biblijnej oraz teologii małżeństwa i rodziny na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Urodził się 7 maja 1936 roku.

2020 - Zmarł Lech Raczak, teatrolog, reżyser teatralny, dramatopisarz i nauczyciel akademicki. Wyreżyserował ponad 50 przedstawień. Współzałożyciel i kierownik artystyczny Teatru Ósmego Dnia, dyrektor artystyczny Teatru Polskiego w Poznaniu w latach 90. oraz Malta Festival Poznań do 2012 roku. W latach 2003-2018 był wykładowcą Pracowni Zjawisk Teatralnych Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Laureat Nagrody imienia Konrada Swinarskiego za całokształt działalności artystycznej, a także Nagrody imienia Stanisława Ignacego Witkiewicza. Otrzymał również Srebrny Medal "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”. Urodził się 27 stycznia 1946 roku.

2022 - Zmarła Yvette Mimieux, amerykańska aktorka, scenarzystka i producentka telewizyjna. Debiutowała na ekranie w dramacie "Pewien uśmiech" w 1958 roku. Zagrała także w filmach: "Wehikuł czasu", "Czterech jeźdźców Apokalipsy", " Wspaniały świat braci Grimm" , "Czarna dziura" i innych. Wystąpiła także w serialu "Doktor Kildare". Urodziła się 8 stycznia 1942 roku.

2023 - W wieku blisko 120 lat zmarła Lucile Randon, francuska zakonnica, szarytka (należąca do Zzgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo). Była wówczas najdłużej żyjącą osobą we Francji i w Europie, a także najstarszą kiedykolwiek osobą konsekrowaną. Urodziła się 11 lutego 1904 roku. 1 rocznica

2023 - Zmarł Andrzej Dudziński, rysownik, grafik, malarz, karykaturzysta i fotografik. Posługiwał się pseudnimem artystycznym „Dudi”, nawiązującym do cyklu rysunków przedstawiających ptaka o wyjątkowo dużym dziobie i rozczochranej głowie swojego autorstwa. Prace publikował w: "Szpilach", "Polityce", "Tygodniku Powszechnym", a po wyjeździe do USA współpracował międy innymi z: "The Boston Globe”, „Time” czy „The Washington Post”. Miał wiele wystaw indywidualnych. Urodził się 14 grudnia 1945 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-02-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 lutego - Dzień Służby Cywilnej. 17 lutego - Światowy Dzień Kota. » więcej 2024-02-16, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 16 lutego - Międzynarodowy Dzień Listonoszy i Doręczycieli Przesyłek. 16 lutego - Dzień Poczty Polskiej. 16 lutego - Święto narodowe Litwy - Dzień… » więcej 2024-02-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 lutego - Międzynarodowy Dzień Walki z Rakiem Dzieciństwa. Wydarzenie zainaugurowane przez Childhood Cancer International (CCI) w 2002 roku, aby działać… » więcej 2024-02-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 lutego - Środa Popielcowa , która rozpoczyna w Kościele katolickim - trwający 40 dni - okres Wielkiego Postu. Dla wiernych jest on wezwaniem do pokuty i… » więcej 2024-02-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 lutego - Ostatki, czyli ostatni dzień karnawału - okresu zimowych balów, maskarad i pochodów. Obchodzone są w przeddzień Środy Popielcowej, która jest… » więcej 2024-02-12, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 12 lutego - Międzynarodowy Dzień Walki z Wykorzystaniem Dzieci jako Żołnierzy. Od 2002 roku w tym dniu organizowana jest kampania Red Hand Day. Odbicia pomalowanych… » więcej 2024-02-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 lutego - Światowy Dzień Chorego - ustanowiony przez papieża Jana Pawła II w 1992 roku. 11 lutego - Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112. 11 lutego… » więcej 2024-02-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 lutego - Dzień Mincerza - święto pracowników mennicy. W średniowiecznej Polsce byli to urzędnicy królewscy zajmujący się nie tylko wytwarzaniem, ale… » więcej 2024-02-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 lutego - Ogólnopolski Dzień Etnografii, Etnologii i Antropologii Kulturowej. 9 lutego - Międzynarodowy Dzień Pizzy. 9 lutego - Międzynarodowy Dzień… » więcej 2024-02-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 lutego - Święto Służby Więziennej, polskie święto ustanowione na mocy zapisu ustawy o Służbie Więziennej z kwietnia 2010 roku. 8 lutego - Tydzień… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »