Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-01-03, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

03.01.106 rok przed nasza erą - Urodził się Cyceron - Marcus Tullius Cycero, rzymski mąż stanu, dowódca wojskowy, mówca, filozof, erudyta. Jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi, poniósł klęskę. Jako mówca i pisarz już za życia odniósł wielki sukces. Był podziwiany nawet przez wrogów. Współcześnie jest uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Zmarł 7 grudnia 43 roku przed naszą erą.
1521 - Papież Leon X wydał bullę wykluczającą Marcina Lutra z Kościoła katolickiego. W 1519 Luter zakwestionował decyzje papieża o sprzedaży odpustów i urzędów kościelnych i wyłożył naukę reformacyjną. Leon X odpowiedział na to bullą Exsurge Domine, w której zagroził Lutrowi ekskomuniką. Ponieważ Luter publicznie spalił papieską bullę, został ekskomunikowany.

1537 - Marcin Luter zakończył pracę nad "Artykułami szmalkaldzkimi", jedną z sześciu ksiąg wyznaniowych, zawierających zasadnicze nauki luteranizmu. Pierwsza część Artykułów to wspólny wyraz wiary zachodniego Kościoła, natomiast zawarte w drugiej i trzeciej części sformułowania wyraźnie dzielą Kościół ewangelicki od Kościoła, któremu przewodzi papież.

1661 - Ukazała się pierwsza gazeta w języku polskim - "Merkuriusz Polski Ordynaryjny”. Wydawana była cotygodniowo przez Hieronima Pinocciego w Krakowie, później w Warszawie. Inicjatorem powstania gazety był król Jan Kazimierz.

1665 - Na warszawskim rynku został ścięty wicemarszałek Związku Braterskiego pułkownik Konstanty Kotowski, jeden spośród skazanych na śmierć za porwanie i zamordowanie w 1662 roku hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego. Według zdobytych przez Kotowskiego dokumentów hetman Gosiewski chciał rozbić Związek Braterski przy użyciu Kozaków lub Tatarów Krymskich i prowadził rokowania z carem. Urodził się w 1610 roku.

1738 - Urodził się Daniel Kazimierz Narbutt, pedagog, filozof, nauczyciel w pijarskim Collegium Nobilium w Wilnie, działacz Komisji Edukacji Narodowej. Był członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Napisał pierwszy w języku polskim podręcznik logiki "Logika, czyli rozważania i rozsądzania rzeczy nauką”. Zmarł 17 marca 1807 roku.

1778 - Urodził się Antoni Melchior Fijałkowski, ksiądz, arcybiskup metropolita warszawski w latach 1857-1861. Arcybiskup Fijałkowski sprawował rządy krótko, ale w warunkach trudnych i niebezpiecznych. W Warszawie narastało napięcie polityczne, manifestacje rozbijane przez wojsko rosyjskie z ulic przeniosły się do kościołów. Śpiewano pieśni patriotyczne, odbywały się nabożeństwa za ojczyznę. Mimo nacisków władz rosyjskich arcybiskup nigdy nie przeciwstawił się manifestacjom patriotycznym w kościołach. Jego pogrzeb w październiku 1861 był okazją do jednej z największych manifestacji patriotycznych przed wybuchem powstania styczniowego. Zmarł 5 października 1861 roku.

1795 - Austria, niebiorąca formalnie udziału w II rozbiorze Polski, bo prowadziła wojnę z Francją, zawarła za plecami Prus tajną konwencję z Rosją o III rozbiorze. Zgodnie z porozumieniem cesarz Franciszek II Habsburg przystępował do traktatu II rozbioru, ale tylko w granicach zaboru rosyjskiego. Austria, jako główny inicjator III rozbioru 10 miesięcy później, a także w ramach rekompensaty za straty w wojnie z rewolucyjną Francją, zajęła Lubelszczyznę, zaanektowała także resztę Małopolski z Krakowem oraz część Podlasia i Mazowsza.

1817 - W Warszawie urodził się Józef Paszkowski, poeta, jeden z najwybitniejszych polskich tłumaczy dramatów Williama Szekspira. Tłumaczył także wiele innych arcydzieł światowej literatury, między innymi: "Fausta", "Don Carlosa" Schillera, "Kaina" Byrona, "Hernaniego" Hugo i poematy Homera. Zmarł 17 kwietnia 1861 roku.

1819 - Urodził się Jerzy Aleksandrowicz, botanik i ogrodnik, organizator instytucji związanych z przyrodą, profesor Szkoły Głównej, dyrektor Ogrodu Botanicznego w Warszawie. Był też współtwórcą Ogrodu Pomologicznego na Marymoncie i Towarzystwa Ogrodniczego. Od 1887 roku pełnił funkcję dyrektora Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Jeden z pionierów jedwabnictwa w Polsce. Zmarł 13 stycznia 1894 roku. 205 rocznica

1831 - Urodził się Gustaw Adolf Gebethner, księgarz i wydawca. W 1857 roku wspólnie z Robertem Wolffem otworzył w Warszawie księgarnię, skład nut i wydawnictwo. Spółka słynęła z wydań dzieł literatury polskiej, ludowej i muzycznej. Wkrótce powstały liczne filie w całej Polsce. Firma istniała do 1951 roku. Zmarł 18 września 1901 roku.

1863 - Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki, czyli poboru do wojska rosyjskiego. Branka, która w zamierzeniu miała przeciwdziałać wybuchowi powstania, przyspieszyła tylko jego wybuch. Mimo że brankę utrzymywano w tajemnicy, część młodzieży opuściła Warszawę i sformowała pierwsze oddziały. W celu zapobieżenia brance na prowincji wyznaczono termin wybuchu powstania na 22 stycznia 1863 roku.

1870 - Rozpoczęto budowę Mostu Brooklyńskiego w Nowym Jorku, łączącego dzielnice Brooklyn i Manhattan, które oddziela od siebie East River. Budowę mostu ukończono w 1883. Był wtedy jednym z największych stalowych mostów wiszących na świecie. Most Brooklyński jest zaliczany do najsłynniejszych obiektów Nowego Jorku.

1875 - Zmarł Pierre Larousse, leksykograf, publicysta, wydawca francuskiej encyklopedii. Współcześnie nazwa Larousse jest kojarzona przede wszystkim ze słownikami, które są rozprowadzane w wielu krajach świata i mają coroczne, uzupełniane edycje. Urodził się 23 października 1817 roku.

1876 - Urodziła się Janina Korolewicz-Waydowa, śpiewaczka, sopran, primadonna i dyrektor Opery Warszawskiej. Występowała na najważniejszych scenach Europy, w Ameryce i Australii. Jej repertuar obejmował ponad 70 partii operowych oraz pieśni oratoryjno-kantatowych. Zmarła 20 czerwca 1955 roku.

1881 - Zmarła Filipina Płaskowicka, nauczycielka, polityk i działaczka socjalistyczna, współorganizatorka pierwszych kółek socjalistycznych w Królestwie Polskim. W 1877 roku założyła pierwsze na ziemiach polskich Koło Gospodyń Wiejskich, inicjatorka powstania kobiecego kółka robotniczego w Warszawie. Aresztowana, więziona w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, skazana na zesłanie. Zmarła podczas transportu na Syberię. Urodziła się 17 września 1847 roku.

1892 - Urodził się John Ronald Reuel Tolkien, brytyjski pisarz oraz profesor filologii klasycznej i literatury staroangielskiej. Międzynarodową sławę zyskał, jako autor powieści "Hobbit” oraz trylogii "Władca pierścieni”. Opublikował też ponad 100 prac z dziedziny filologii i literatury dawnej, współpracował przy powstaniu największego słownika języka angielskiego wydawanego zaraz po I wojnie - "Oxford English Dictionary". Znał - w różnym stopniu - ponad 30 języków, głównie wymarłych, germańskich i celtyckich, między innymi starożytną grekę, hebrajski, gocki, nordycki, staroislandzki, anglosaski, staroirlandzki, średniowieczny i współczesny walijski. Uczył się także polskiego, lecz uważał go za trudny język i nie potrafił się nim dobrze posługiwać. Zmarł 2 września 1973 roku.

1897 - Urodziła się Pola Negri, właściwe nazwisko Apolonia Chałupiec, polska aktorka, międzynarodowa gwiazda kina niemego w latach 20. Występowała głównie w Niemczech i Stanach Zjednoczonych. Grała między innymi w filmach "Oczy mumii Ma", "Madame Du Barry", "Carmen". Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Joseph Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Adolfa Hitlera, który był jej wielbicielem, ponownie grała w filmach. Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła 1 sierpnia 1987 roku.

1897 - Urodziła się Dorothy Arzner, amerykańska reżyserka, montażystka i scenarzystka. Pierwsza kobieta w amerykańskim związku reżyserów. Sanitariuszka podczas I wojny światowej; reżyserka filmów instruktażowych podczas II wojny światowej, a później wykładowczyni na Uniwersytecie Kalifornijskim. Zasłynęła, jako reżyser "Dzikiego przyjęcia" z Clarą Bow i "Christopher Strong" z Katharine Hepburn czy "Tańcz, dziewczyno, tańcz". Zmarła 1 października 1979 roku.

1906 - Urodził się Roman Brandstaetter, dramaturg i poeta, autor sztuk - "Powrót syna marnotrawnego", "Znaki wolności", opowiadań - "Patriarchowie", powieści - "Jezus z Nazarethu”. Tłumacz Nowego Testamentu oraz literatury angielskiej, w tym Szekspira. Był laureatem wielu nagród literackich w tym Nagrody Polskiego PEN Clubu za przekłady hebrajskie w 1973. Zmarł 28 września 1987 roku.

1906 - Urodził się Aleksiej Stachanow, rosyjski górnik dołowy kopalni "Centralnaja-Irmino" w Kadijewce w Donbasie. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku został wykreowany w Związku Radzieckim na prekursora ruchu współzawodnictwa pracy, tak zwanego ruchu stachanowskiego. Zmarł 5 listopada 1977 roku.

1918 - Rada Regencyjna, w której skład wchodzili arcybiskup Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski i Wacław Niemojowski, wydała dekret o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim. Powołała pierwszy polski rząd, pod kierownictwem Jana Kucharzewskiego.

1920 - W czasie łotewskiej wojny o niepodległość połączone siły łotewsko-polskie odbiły Dyneburg z rąk bolszewików. Po całodziennych zaciętych walkach przy 30-stopniowym mrozie oddziały polskie pod dowództwem generała Edwarda Rydza-Śmigłego weszły do miasta.

1920 - Zmarł Zygmunt Janiszewski, matematyk, organizator nauki, jeden z czołowych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Współtwórca pierwszego w świecie wyspecjalizowanego czasopisma matematycznego "Fundamenta Mathematicae”. Urodził się 12 czerwca lub 12 lipca 1888 roku.

1921 - Urodził się Bohdan Urbanowicz, grafik, malarz, autor polichromii na rynku Starego Miasta w Warszawie. W czasie II wojny światowej był żołnierzem, brał udział w walkach obronnych 1939 roku. Za udział w bitwie pod Kockiem został odznaczony orderem Virtuti Militari. Był jeńcem niemieckiego obozu w Murnau. Po wojnie odnalazł i przywiózł z Austrii część zagrabionych dzieł sztuki. Pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki, zajmował się organizowaniem szkolnictw artystycznego w powojenne Polsce. Do lat 80. prowadził pracownię malarstwa na stołecznej ASP. Zmarł 21 marca 1994 roku.

1923 - Zmarł Jarosław Hašek, czeski pisarz, humorysta, satyryk i dziennikarz. Znany jest głównie, jako twórca jednego z najsłynniejszych komediowych bohaterów literackich - wojaka Szwejka z czterotomowej, antywojennej powieści "Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej”. Książka przyniosła autorowi sławę i na stałe weszła do kanonu nie tylko literatury, ale i popkultury. Urodził się 30 kwietnia 1883 roku.

1924 - Urodził się Zygfryd Kuliński, pseudonim „Albin”, rolnik, żołnierz Ruchu Oporu Armii Krajowej (ROAK) i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Po zakończeniu II wojny światowej nadal działał w organizacji byłych żołnierzy AK, uczestniczył w akcjach zbrojnych przeciwko tworzącym się posterunkom Milicji Obywatelskiej. Został ujęty 8 lutego 1949 roku w obławie funkcjonariuszy UB i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Po brutalnym śledztwie skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na karę śmierci. Wyrok wykonano 29 marca 1950 roku, szczątki Zygfryda Kulińskiego zostały oodnalezione w zbiorowej mogile "Na Łączce" w 2012 roku. W 2013 roku został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. 100 rocznica

1926 - W Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa śląskiego księdza Augusta Hlonda, późniejszego prymasa Polski. Jego zasługą było między innymi powołanie w 1930 roku Akcji Katolickiej - organizacji zrzeszającej świeckich przy Kościele, a także zgromadzenia zakonnego, które istnieje do dziś - Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej.

1929 - Urodził się Sergio Leone, włoski reżyser filmowy, twórca gatunku tak zwanego spaghetti-westernów. Przeszedł do historii filmu, jako pionier nowej jakości westernu, gdzie główni bohaterowie nie byli jednoznacznie pozytywni, brak było granicy między złem a dobrem, a brutalność pokazywano w całej okazałości. Do jego najważniejszych filmów należą: "Dawno temu w Ameryce”, "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie”, "Za garść dolarów” i "Garść dynamitu”. Zmarł 30 kwietnia 1989 roku. 95 rocznica

1930 - Urodził się Jan Michał Baszkiewicz, prawnik, historyk i politolog. Zajmował się historią myśli politycznych i ruchów społecznych oraz historią instytucji politycznych. Był wybitnym znawcą epoki Oświecenia oraz historii Francji, w szczególności Rewolucji Francuskiej. Zmarł 27 stycznia 2011 roku.

1935 - Urodził się Seweryn Wiesław Wiechowski, lekarz, kardiochirurg, profesor nauk medycznych, działacz opozycji demokratycznej w PRL. W latach 1990-1996 rektor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Zmarł 22 czerwca 2018 roku.

1937 - Urodził się Zygmunt Konieczny, kompozytor, twórca piosenki literackiej, autor muzyki teatralnej i filmowej. Zadebiutował 1959 w krakowskim kabarecie Piwnica pod Baranami, z którym silnie związany był do 1967. Jest nazywany "wesołym kompozytorem smutnych piosenek". To jego zasługą jest oryginalny styl wykonawczy Ewy Demarczyk, z którą współpracował od 1962 roku. Skomponował muzykę do ponad 100 filmów, między innymi: "Jak daleko stąd, jak blisko", "Dolina Issy", "Lawa", "Jańcio Wodnik", "Pornografia", "Pogrzeb kartofla" i "Jasminum".

1937 - W Szczytnikach pod Brześciem urodził się Andrzej Ramlau, operator filmowy autor zdjęć do filmów "Lalka", "Nie ma mocnych" i serialu "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy". W 2013 został odznaczony Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1937 - Urodziła się Tania Aszot-Harutunian, irańska pianistka, laureatka III nagrody na VI Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina w 1960 roku. Na fortepianie zaczęła grać w wieku ośmiu lat. Później studiowała w Konserwatorium Paryskim. W jej repertuarze znajdują się utwory Fryderyka Chopina, Ferenca Liszta, Johanna Sebastiana Bacha, Béli Bartóka, Aleksandra Skriabina i Paula Hindemitha.

1938 - BBC World Service nadał pierwszą audycję w obcym języku. Była to audycja w języku arabskim. World Service działa od 1932 roku, początkowo, jako BBC Empire Service, następnie Overseas Service.

1939 - Urodziła się Joanna Papuzińska, pisarka, poetka, krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych. Znana głównie z twórczości dla dzieci - "Śpiące wierszyki”, "Nasza mama czarodziejka”, "Czarna łapa”, "Darowane kreski”. Autorka podręczników i słuchowisk radiowych. Należała do Związku Literatów Polskich, a następnie do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. 85 rocznica

1942 - W obozie koncentracyjnym w Dachau zmarł ksiądz Zygmunt Gajewicz, pedagog, związany z diecezją łódzką. Niedługo po napaści Niemiec na Polskę został aresztowany w ramach „Inteligenzaktion” i osadzony w obozie przejściowym w fabryce Michała Glazera na Radogoszczu w Łodzi. Został jednak zwolniony, a w 1941 roku ponownie aresztowany. Po ponad dwóch miesiącach uwięzienia, najpierw w obozie w Konstantynowie Łódzkim, a następnie w obozie koncentracyjnym Dachau - zmarł 3 stycznia 1942 roku. Urodził się 24 października 1880 roku.

1945 - Zmarł Ferdynand Antoni Ossendowski, podróżnik, dziennikarz, pisarz, znany antykomunista. Był bliskim doradcą admirała Kołczaka, przywódcy Białych w rosyjskiej wojnie domowej. Przekazał Amerykanom tak zwane dokumenty Sissona, świadczące o powiązaniach bolszewików z niemieckim wywiadem. W Mongolii dołączył do barona Romana von Ungern-Sternberga, który organizował do walki z bolszewikami Azjatycką Dywizję Konną. Po skazaniu na śmierć przez bolszewików uciekł do Nowego Jorku. Światową sławę przyniosła mu książka "Zwierzęta, ludzie, bogowie”, która ukazała się na początku lat 20. XX wieku i została przetłumaczona na 19 języków obcych. Ossendowski opisał w niej ucieczkę z ogarniętej rewolucją Rosji. W 1930 roku wydał utwór "Lenin" - literacki portret wodza bolszewickiej rewolucji, uznany przez komunistów za obrazoburczy. Po wojnie został objęty cenzurą. Jego książek nie tylko nie wznawiano, ale nawet te wydane w okresie międzywojennym przymusowo wycofano z bibliotek. Urodził się 27 maja 1876 roku.

1947 - Urodził się Seweryn Krajewski, gitarzysta, piosenkarz, kompozytor i aranżer, jest autorem wielu przebojów muzycznych. Do największych należą między innymi: "Nie zadzieraj nosa", "Stracić kogoś", "Takie ładne oczy", "Anna Maria", "Dozwolone do lat 18", "Niech żyje bal" i "Uciekaj moje serce". Jest laureatem nagród na festiwalach w Opolu, Sopocie i Berlinie.

1947 - W Starym Sączu urodził się Adam Myjak, rzeźbiarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jest autorem 50 wystaw indywidualnych krajowych i zagranicznych.

1950 - Zmarł Emil Jannings, niemiecki aktor teatralny i filmowy, jedna z największych gwiazd kina niemieckiego. Zagrał między innymi w obrazach: "Portier z hotelu Atlantic” i "Błękitny anioł”. W latach 30. XX wieku uczestniczył w kilku pro-nazistowskich produkcjach, zyskując między innymi sympatię Goebbelsa, co było przyczyną zakończenia kariery po wojnie - ukarano go zakazem występowania w filmach. Urodził się 23 lipca 1884 roku.

1954 - Urodził się Henryk Skarżyński, lekarz otolaryngolog, audiolog i foniatra, twórca i dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach. Jako pierwszy w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej dokonał w 1992 roku operacji wszczepienia implantu ślimakowego przywracając słuch osobie głuchej i uruchomił stały program stosowania implantów słuchowych. 70 rocznica

1956 - Urodził się Mel Gibson, australijsko-amerykański aktor, reżyser filmowy. Zagrał między innymi w obrazach: "Mad Max", "Pasja", "Czego pragną kobiety", "Dorwać Gringo". W 1996 roku otrzymał dwa Oscary dla najlepszego reżysera i za najlepszy film roku za obraz "Braveheart. Waleczne serce", oparty na historii życia Sir Williama Wallace'a.

1957 - Z połączenia Rewolucyjnego Związku Młodzieży i Związku Młodzieży Robotniczej, organizacji założonych w październiku 1956 roku, powstał Związek Młodzieży Socjalistycznej. Głównym celem działalności organizacji było przygotowywanie swoich członków do wstępowania w szeregi PZPR. Podobnie, jak uprzednio istniejąca stalinowska organizacja Związek Młodzieży Polskiej, ZMS dążył do liczebnego wzrostu organizacji, stosując masowe formy naboru nowych członków na granicy przymusu. W 1957 roku ZMS liczył 70 tysięcy członków, a w 1975 już milion 200 tysięcy osób.

1957 - Urodził się Andrzej Janisz, dziennikarz i komentator sportowy zajmujący się głównie piłką nożną i mieszanymi sztukami walki. Od 1983 roku pracuje w Programie Pierwszym Polskiego Radia, gdzie komentuje na żywo rozgrywki piłkarskie oraz prowadzi takie audycje jak "Studio S-13", "Kronika sportowa", "Przy Muzyce o Sporcie". W 2015 roku podczas uroczystej gali odebrał nagrodę Złoty Mikrofon "za osiągnięcia w pracy sprawozdawcy sportowego i zaangażowanie w promocję osiągnięć polskiego sportu”. W tym samym roku za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju Polskiego Radia został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

1961 - Stany Zjednoczone zerwały stosunki dyplomatyczne z Kubą. 17 grudnia 2014 roku przywódcy obu państw, Barack Obama i Raul Castro, w jednoczesnych przemówieniach telewizyjnych ogłosili ponowienie wzajemnych kontaktów.

1963 - W Hanowerze niemieckie przedsiębiorstwo Telefunken zaprezentowało system telewizji kolorowej PAL. System ten jest udoskonaloną modyfikacją systemu NTSC. W Polsce system PAL obowiązuje od 1995 roku.

1965 - W kawiarni "Cristal” w Gdańsku Wrzeszczu założono zespół "Czerwone Gitary". Założyli go Bernard Dornowski, Jerzy Kossela, Krzysztof Klenczon, Jerzy Skrzypczyk i Henryk Zomerski. Pod koniec 1965 roku do grupy dołączył Seweryn Krajewski.

1967 - Zmarł Jack Ruby, amerykański gangster, który śmiertelnie zranił 24-letniego Lee Harveya Oswalda, domniemanego zabójcę prezydenta Johna Kennedy’ego. Jack Ruby zmarł podczas odbywania kary dożywotniego pozbawienia wolności.

1969 - Urodził się Michael Schumacher, niemiecki kierowca wyścigowy. Uważany za najlepszego kierowcę w historii Formuły 1. W grudniu 2013 roku uległ wypadkowi podczas jazdy na nartach we francuskich Alpach. Stwierdzono u niego poważne urazy mózgu. Od tego czasu jest rehabilitowany. 55 rocznica

1973 - Zmarł Henryk Ruszczyc, wychowawca i kierownik domu dla niewidomych w Laskach od lat 30. XX wieku. Po II wojnie, po kilku latach pracy w Głównym Urzędzie Inwalidów przy Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, wrócił do pracy w Laskach. Twórca nowych metod szkoleń zawodowych oraz rehabilitacji niewidomych między innymi w spółdzielni tkacko-dziewiarskiej „Nowa Praca Niewidomych”. Urodził się 5 maja 1901 roku.

1985 - Zmarł generał Tadeusz Pełczyński, pseudonim "Grzegorz”, "Adam”, "Wolf”, "Robak”, zastępca komendanta Armii Krajowej. Kierował sztabem Komendy Głównej AK w czasie Powstania Warszawskiego. 4 września 1944 roku został ciężko ranny podczas bombardowania gmachu PKO przy ulicy Świętokrzyskiej, przez co przestał pełnić funkcję szefa sztabu komendy głównej AK. Po upadku powstania trafił do niemieckiego obozu w Langwasser, a następnie w Colditz. Po wojnie trafił do Londynu i tam pozostał. Urodził się 14 lutego 1892 roku.

1987 - Aretha Franklin, amerykańska piosenkarka, jako pierwsza kobieta została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame, muzeum rock and rolla i rocka w Cleveland w stanie Ohio. W swej długiej karierze zdobyła aż 18 nagród Grammy. Do jej największych przebojów należą słynne utwory: "Respect”, "I Say a Little Prayer”, a także "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman”, "Day Dreaming”, "Jump to It”, "Freeway of Love” czy "A Rose Is Still a Rose”. Artystka zmarła 16 sierpnia 2018 roku.

1993 - Prezydenci Rosji Borys Jelcyn i Stanów Zjednoczonych George Bush podpisali w Moskwie układ START II przewidujący ograniczenie strategicznych zbrojeń ofensywnych. Najważniejszym postanowieniem była eliminacja wielogłowicowych międzykontynentalnych pocisków balistycznych z arsenałów obydwu państw.

1994 - Zmarła Barbara Olkusznik, tancerka, solistka Teatru Wielkiego w Warszawie. Tańczyła w "Jeziorze łabędzim", "Dziadku do orzechów", "Aidzie", "Kopciuszku", "Szeherezadzie" i "Spartakusie". Była jedną z największych indywidualności powojennej sceny baletowej w Polsce. Urodziła się 4 grudnia 1942 roku. 30 rocznica

1994 - 126 osób zginęło w katastrofie rosyjskiego samolotu Tu-154 w Irkucku. W samolocie, który miał lecieć do Moskwy zaraz po starcie zapalił się silnik. Pilot zdecydował się na powrót do Irkucka, ale nad wioską Mamony stracił panowanie nad samolotem, który upadł na miejscową mleczarnię i rozpadł się na kawałki. Zginęło 125 pasażerów i pracownik mleczarni. Przyczyną wypadku była awaria silnika. 30 rocznica

2002 - Zmarł Freddy Heineken, holenderski przedsiębiorca, twórca jednej z najsłynniejszych marek piwa na świecie. Browar przejął w 1942 roku po dziadku, twórcy firmy. Zmienił logo firmy i wymyślił zieloną butelkę, w której piwo sprzedawane jest do dziś. Urodził się 4 listopada 1923 roku.

2003 - Zmarła Krystyna Wilkowska-Chomińska, muzykolog, specjalista w dziedzinie polskiej muzyki dawnej. Ponadto razem z mężem Józefem Michałem Chomińskim publikowała wspólne prace z dziedziny teorii i historii muzyki: "Formy muzyczne", "Historia muzyki" i "Historia muzyki polskiej". Urodziła się 27 września 1920 roku.

2004 - W Szarm el-Szejk w Egipcie 148 osób zginęło w katastrofie startującego w rejs do Paryża egipskiego Boeinga 737. Przyczyna katastrofy nie została jednoznacznie zidentyfikowana. 20 rocznica

2009 - Z Buenos Aires wystartował Rajd Dakar 2009, odbywający się po raz pierwszy poza Europą i Afryką. Trasa odbywającego się po raz 30 rajdu przebiegała tylko na terytorium Argentyny. 15 rocznica

2010 - Zmarł Tomasz Niewodniczański, fizyk jądrowy, przedsiębiorca, kolekcjoner i bibliofil, twórca jednej z największych na świecie prywatnych kolekcji kartograficznych. Same zbiory dotyczące Polski liczą około 2300 map i widoków polskich miast. W jego kolekcji znalazł się też notes z rękopisami 42 utworów Adama Mickiewicza, a także zbiór niepublikowanych wcześniej dzieł Juliana Tuwima. Pierwszą dużą kolekcję liczącą ponad 200 map i widoków Śląska przekazał polskim placówkom kulturalnym w 2002 roku. Po śmierci doktora Niewodniczańskiego, zgodnie z jego ostatnią wolą, cała bogata kolekcja gromadzona przez lata została przekazana w wieczny depozyt muzeum Zamku Królewskiego w Warszawie. Urodził się 25 września 1933 roku.

2010 - Zmarł Stefan Krzysztof Kuczyński, historyk, profesor Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizował się w historii średniowiecznej, w tym szczególnie w naukach pomocniczych historii: heraldyce, sfragistyce, weksylologii i genealogii. Urodził się 13 stycznia 1938 roku.

2012 - Zmarł Josef Škvorecký, czeski pisarz, tłumacz literatury i wydawca. W 1971 roku założył wraz z żoną w Toronto wydawnictwo Sixty-eight Publishers, jedną z najważniejszych czeskich emigracyjnych oficyn, gdzie publikował prace Vaclava Havla, Milana Kundery, Jaroslava Seiferta i Ludvika Vaculika. Autor powieści: "Przypadki inżyniera ludzkich dusz”, "Lwiątko”, "Powrót porucznika Borówki”. Od 1969 roku przebywał w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Urodził się 27 września 1924 roku.

2012 - Zmarł Víctor Arriagada Ríos, znany pod pseudonimem "Vicar", chilijski grafik, jeden z najsłynniejszych twórców komiksów z Kaczorem Donaldem, Sknerusem McKwaczem i innymi disnejowskimi postaciami, uczeń Carla Barksa, przez wielu uważany za jego następcę. W 2001 wyróżnionych nagrodą Kemi-Comic-Saloon za całokształt twórczości. Vicar wielką wagę przykłada do mimiki swoich bohaterów tak, by jeden rzut oka na obrazek wystarczył, by rozpoznać, jakie emocje targają bohaterami. Jego komiksy pełne są akcji, ich autor chętnie nagina prawa anatomii po to tylko, by uatrakcyjnić historię. Urodził się 16 kwietnia 1934 roku.

2013 - Zmarła Aleksandra Ford-Sampolska, aktorka teatralna, założycielka stołecznego Teatru Literackiego. Była związana z Teatrem Narodowym w Warszawie w latach 1974 -1976 i 1981- 1990. Zagrała także w kilkunastu filmach. Urodziła się 14 stycznia 1947 roku.

2015 - Islamiści ze zmilitaryzowanej muzułmańskiej organizacji ekstremistycznej Boko Haram zajęli miasto Baga w północno-wschodniej Nigerii. Do 8 stycznia zamordowali tam ponad dwa tysiące miejscowych chrześcijan.

2017 - Zmarł Michał Kulenty, kompozytor, saksofonista jazzowy, multiinstrumentalista. W swoim dorobku fonograficznym nagrał ponad 40 płyt. Łączył jazz, polski folklor i liczne odwołania do religii. Brał udział w festiwalach muzyki współczesnej i jazzowej. Pracował w Biurze Programowym Polskiego Radia. Urodził się 3 marca 1956 roku.

2019 - Zmarł Sławomir Szof, dziennikarz radiowy i telewizyjny. By współtwórcą i prezenterem codziennego magazynu informacyjnego "Z kraju i ze świata" oraz audycji "Na warszawskiej fali". Prowadził pasma antenowe "Sygnały Dnia", "Cztery Pory Roku", "Lato z Radiem", "Wieczór z Dziennikiem" oraz popularną audycję "Postacie XX wieku". Kierował również redakcją "Muzyki i aktualności”. Relacjonował najważniejsze wydarzenia społeczne, w tym pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. W latach 1984-1988 był korespondentem Telewizji Polskiej i Polskiego Radia w Rzymie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą odznaką "Za zasługi dla Warszawy", otrzymał także "Złoty Mikrofon". Urodził się 11 lipca 1933 roku. 5 rocznica

2020 - Zmarł Stanisław Kobielus, duchowny katolicki, pallotyn, historyk sztuki i poeta, profesor nauk humanistycznych. Był mediewistą - znawcą okresu średniowiecza. Zajmował się także ikonografią chrześcijańską i symboliką w dawnej sztuce sakralnej od starożytności po czasy nowożytne. Prowadził zajęcia na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych, w Instytucie Historii Sztuki UKSW. Za działalność naukową otrzymał Złoty Krzyż Zasługi i Medal Komisji Edukacji Narodowej. Urodził się 12 września 1939 roku.

2021 - Zmarł Hubert Szymczyński, wokalista, kompozytor i multiinstrumentalista. Występował z zespołami: Drumlers, ABC, Nowi Polanie, Tramp, Ergo Band oraz z kabaretem "Tey". W 1982 roku wyemigrował do Szwecji, gdzie stał się cenionym muzykiem, kompozytorem, pedagogiem i producentem, a ponadto właścicielem własnej firmy nagraniowej. Urodził się 18 maja 1948 roku.

2022 - Zmarł Witold Kopeć, aktor, reżyser i pedagog, związany z Lublinem. Był aktorem Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Był także założycielem oraz pełnił funkcję prezesa Fundacji Prawda Dobro Piękno. Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Urodził się 5 lipca 1958 roku.

2023 - Zmarł Ronnie Walter „Walt” Cunningham, amerykański astronauta, pułkownik rezerwy korpusu piechoty morskiej. Od 11 do 22 października 1968 roku uczestniczył w misji Apollo 7. Był to jego jedyny lot kosmiczny. Zadaniem Apollo7 było przede wszystkim przetestowanie statku oraz procedur i infrastruktury naziemnej w locie załogowym, ale astronauci dokonali także między innymi obserwacji gwiazd i krawędzi tarczy Ziemi, co posłużyło do opracowania modelu krawędzi tarczy. Walter „Walt” Cunningham urodził się 16 marca 1932 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-02-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 lutego - Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 5 lutego - Dzień Meteorologa. » więcej 2024-02-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 lutego - Światowy Dzień Walki z Rakiem. 4 lutego - Międzynarodowy Dzień Braterstwa Międzyludzkiego. 4 lutego - Światowy Tydzień Zgody między… » więcej 2024-02-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 lutego - Światowy Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 3 lutego - Dzień Podlaskiej Muzyki. 3 lutego - Międzynarodowy Dzień… » więcej 2024-02-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 lutego - Kościół katolicki obchodzi święto Ofiarowania Pańskiego. W polskiej tradycji znane jest jako święto Matki Boskiej Gromnicznej. 2 lutego -… » więcej 2024-02-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 lutego - Światowy Dzień Wyborów, ustanowiony przez Konferencję Światowych Organizacji Wyborczych w 2005 roku. Ma przypominać o powszechnym prawie obywateli… » więcej 2024-01-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 stycznia - Międzynarodowy Dzień Iluzjonisty 31 stycznia - Dzień Zebry » więcej 2024-01-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 stycznia 1018 - Bolesław I Chrobry i niemiecki cesarz Henryk II podpisali w Budziszynie traktat pokojowy, na mocy którego Polska dostała na własność… » więcej 2024-01-29, godz. 01:18 Kartka z kalendarza 29 stycznia - Międzynarodowy Dzień Puzzli. 29 stycznia - Dzień Składanki i Łamigłówki. » więcej 2024-01-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 stycznia - Przypada 71. Światowy Dzień Trędowatych, obchodzony w ostatnią niedziele stycznia. Jego celem jest zwrócenie uwagi na problemy osób dotkniętych… » więcej 2024-01-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 stycznia - Dzień Transplantacji, obchodzony w rocznicę pierwszej w Polsce udanej transplantacji nerki. 26 stycznia - Dzień Islamu w Kościele katolickim… » więcej
2627282930
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »