1503 - Twórca słynnego ołtarza w krakowskiej Bazylice Mariackiej Wit Stwosz został skazany za sfałszowanie weksla. Po zakończeniu prac w Krakowie artysta wyjechał do Norymbergii, gdzie wcześniej mieszkał. Tam, prawdopodobnie na skutek zmowy dwóch miejscowych kupców, wplątał się w poważne kłopoty. Pożyczył dużą kwotę pieniędzy jednemu z nich. Kupiec wkrótce zbankrutował, a Wit Stwosz, nie mogąc odzyskać należnych mu pieniędzy przed sądem, w marcu lub kwietniu 1503 podrobił weksel, na którym postawił fałszywy podpis i pieczęć. Fałszerstwo zostało wykryte, a sąd skazał artystę na wypalenie rozgrzanym żelazem piętna na obu policzkach i zakazu opuszczania Norymbergi do końca życia. 520 rocznica
1532 - Spłonęła Święta Kaplica kolegiaty we francuskim Chambéry, w której był przechowywany Całun Turyński. Relikwia została uratowana w ostatniej chwili, gdy srebrna skrzynka, w której ją przechowywano, zaczęła się topić. Całun został nadpalony w 48 miejscach. Według tradycji chrześcijańskiej w płótno to został po śmierci owinięty Jezus Chrystus, a charakter i umiejscowienie śladów znajdujących się na nim odpowiada opisowi jego ran w Ewangelii.
1563 - Zakończenie Soboru Trydenckiego, rozpoczętego w grudniu 1545 roku. Początek kontrreformacji w Kościele katolickim. Celem Soboru Trydenckiego była odnowa i umocnienie Kościoła katolickiego. Potwierdzono wagę wszystkich sakramentów i obecność Chrystusa w Eucharystii. Wprowadzono jednolite zasady liturgii, zakazano indywidualnej interpretacji Pisma Świętego - uznano, że jest ono źródłem wiary na równi z nauczaniem Kościoła. W czasie Soboru wprowadzono indeks ksiąg zakazanych - Index Librorum prohibitorum. Postanowieniem zgromadzenia było także uznanie wolnej woli człowieka, zaś potępienie reformackich nauk o predestynacji - nieuchronnym przeznaczeniu człowieka przez Boga na potępienie lub zbawienie. Wśród praktycznych zarządzeń soboru był nakaz przebywania biskupów i księży w swoich diecezjach i parafiach, zakaz obsadzania stanowisk członkami rodziny oraz zobowiązanie do prowadzenia ksiąg metrykalnych: narodzin i chrztów, ślubów oraz pogrzebów. 460 rocznica
1574 - Zmarł Jerzy Joachim Retyk, matematyk, astronom, lekarz, autor tablic trygonometrycznych. Od 1554 roku przebywał w Krakowie. Był przyjacielem Mikołaja Kopernika i jednym z inicjatorów wydania jego dzieł. To on zlecił wydrukowanie "De Revolutionibus". Urodził się 16 lutego 1514 roku.
1605 - Król Zygmunt III Waza spotkał się na błoniach krakowskich z przybyłą z Wiednia swoją przyszłą drugą żoną, arcyksiężną austriacką Konstancją Habsburżanką. Przyszła para królewska uroczyście wjechała z orszakiem do Krakowa, gdzie 11 grudnia wzięli ślub. Zaraz po ślubie królowa zdobyła wpływ na politykę króla. Stała się rzeczniczką Habsburgów na polskim dworze. Wpływała na rozdawanie urzędów dworskich, duchownych i senatorskich. Starała się w ten sposób tworzyć silne stronnictwo dworskie. Aby wzmocnić swoją pozycję wydawała za mąż swoje dwórki za znaczniejszych magnatów. Królowa była bardzo wykształcona. Oprócz ojczystego języka niemieckiego znała łacinę, hiszpański, włoski i polski.
1642 - Zmarł Armand Jean Richelieu, francuski kardynał, mąż stanu, pierwszy premier Francji. Od 1624 roku przewodniczący Rady Królewskiej i faktyczny kierownik polityki wewnętrznej i zagranicznej Francji. Był zwolennikiem rozbudowy manufaktury i handlu, mecenasem nauki i sztuki. Założył między innymi Akademię Francuską, rozbudował armię i flotę, w polityce zagranicznej wyniósł Francję do pozycji mocarstwowej. Urodził się 9 września 1585 roku.
1791 - Ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego tygodnika "The Observer”. Jest najstarszą gazetą na świecie, ukazującą się w niedzielę. Obecnie w większości kwestii zajmuje stanowisko socjalliberalne lub socjaldemokratyczne, zbliżone do Partii Pracy.
1795 - Urodził się Thomas Carlyle, szkocki myśliciel, historyk i pisarz. Propagator i współtwórca specyficznej historiozofii zwanej heroizmem. Bardzo wpływowy w czasach wiktoriańskich. Wprowadził pojęcia "bohatera" i "kultu bohaterów" do historiozofii i etyki XIX wieku. W historii lansował tezę, "kto zwycięża, ten ma słuszność". Rozbiory Polski przedstawił, jako akt "boskiej sprawiedliwości". Zmarł 5 lutego 1881 roku.
1798 - Zmarł Luigi Galvani, włoski lekarz anatom, fizjolog i fizyk. Odkrył istnienie zjawisk elektrycznych w tkankach zwierzęcych, przez co zwrócił uwagę uczonych na nową dziedzinę wiedzy, nazwaną później elektrochemią. Był odkrywcą zjawiska uzyskiwania prądu zwanego galwanicznym, wykorzystywanego w bateriach elektrycznych i akumulatorach. Urodził się 9 września 1737 roku. 225 rocznica
1816 - W Neapolu odbyła się premiera opery "Otello" z muzyką Gioacchino Rossiniego i librettem Berio di Salsy. Odniosła olbrzymi sukces i w krótki czasie zdobyła sceny europejskie. Rola Desdemony stała się partią popisową największych sopranistek epoki. Oprócz Izabeli Colbran tryumfy święciły w niej Giuditta Pasta, Maria Malibran, Rosa Morandi i Henrietta Sontag. Po osiemdziesięcioletniej przerwie w sezonie 1963/64 została ponownie wystawiona przez operę rzymską odnosząc olbrzymi sukces, który skłonił dyrekcję do wznowienia utworu również w następnym sezonie. "Otello", oprócz wartości muzycznych utworu, wprowadził szereg nowych elementów, przełamujących dotychczasowe konwencje. Nowością było rozszerzenie opery do trzech aktów i wprowadzenie tragicznego zakończenia.
1836 - W Poitiers we Francji ogłoszono "Manifest" Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, który zapowiadał między innymi walkę o niepodległość, równość obywateli i uwłaszczenie chłopów bez odszkodowania. Ta deklaracja zwana jest "Wielkim Manifestem” lub "Manifestem Poitierskim”. Od 1840 działacze TDP przygotowywali powstanie, które miało objąć wszystkie trzy zabory, z udziałem ludu. Po klęsce Powstania 1846 i upadku Wiosny Ludów w 1849, w 1862 Towarzystwo Demokratyczne Polskie rozwiązało się.
1848 - Zmarł Joseph Mohr, austriacki teolog i poeta, autor słów kolędy "Stille Nacht” - "Cicha Noc", jednej z najbardziej znanych kolęd na świecie. Słowa zostały napisane w 1816 roku, a dwa lata później Joseph Mohr przedstawił je muzykowi Franzowi Gruberowi, który skomponował do nich melodię. Kolęda została przetłumaczona na ponad 300 języków i dialektów, a po raz pierwszy wykonana podczas pasterki w 1818 roku w Oberndorfie pod Salzburgiem. Joseph Mohr słynął ze swej hojności - niemal wszystkie swoje dochody przeznaczał na pomoc potrzebującym. Urodził się 11 grudnia 1792 roku. 175 rocznica
1862 - Otwarto Kolej Warszawsko-Bydgoską. Linia łączyła ziemie dwóch zaborów: rosyjskiego i pruskiego, pozwalała podróżować z Warszawy do Berlina. W Bydgoszczy łączyła się z Pruską Koleją Wschodnią.
1865 - Urodziła się Edith Louisa Cavell, brytyjska pielęgniarka, której bohaterska działalność i tragiczna śmierć przyniosły sławę i miano męczennicy I wojny światowej. Edith Cavell była przełożoną szpitala wojskowego w Brukseli, gdy do stolicy Belgii wkroczyły wojska niemieckie. Przez kilka miesięcy pomagała rannym żołnierzom alianckim. Belgów i Francuzów ukrywała we własnym domu, a Brytyjczykom ułatwiała transport do neutralnej w I wojnie światowej Holandii. Udało jej się to w blisko 200 przypadkach. Niemcy jednak wpadli na jej trop, aresztowali i postawili przed sądem wojennym, który skazał ją na śmierć przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 12 października 1915 roku.
1866 - (Podawana jest też data 16 grudnia). Urodził się Wassily Kandinsky, rosyjski malarz, grafik i teoretyk sztuki, współtwórca abstrakcjonizmu, od 1921 roku przebywający w Niemczech i we Francji. Z zawodu był prawnikiem i ekonomistą, czynnie praktykował w obu tych dziedzinach, jednak w wieku 30. lat postanowił oddać się malarstwu. Światową sławę zdobył po wystawie prac w 1912 roku. W tym samym roku wyłożył swoje poglądy na sztukę w rozprawie "O duchowości w sztuce". Uważał, że sztuka pełni funkcję metafizyczną, że dzieło sztuki jest bramą do transcendencji. Zmarł 13 grudnia 1944 roku.
1872 - Załoga brytyjskiego brygu "Dei Gratia" dostrzegła dryfujący amerykański statek "Mary Celeste", jak się okazało bez załogi, która zaginęła bez śladu. Losy statku i marynarzy to jedna z najgłośniejszych nierozwiązanych tragedii morskich. Statek na początku listopada 1872 roku wyszedł z portu w Nowym Jorku w rejsie do Genui z ładunkiem ponad 1700 beczek spirytusu. 4 grudnia został dostrzeżony około 400 mil od Gibraltaru - płynął już bez załogi liczącej osiem osób.
1875 - Urodził się Rainer Maria Rilke, austriacki poeta, prekursor egzystencjalizmu, poruszający problemy metafizyczne - sens egzystencji, miłości, śmierci i cierpienia. Autor zbioru "Księga godzin", "Poezje nowe”, "Elegie duinejskie”, "Sonety do Orfeusza”, powieści "Malte”, opowieści prozą "Pieśń o miłości i śmierci korneta Krzysztofa Rilke”. Rainer Rilke był w latach 50. XX wieku największym autorytetem literackim Stanisława Lema. Zmarł 29 grudnia 1926 roku.
1896 - Urodził się Stanisław Józef Profic, major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej. W czasie I wojny światowej brał udział w walkach na froncie karpackim w szeregach II Brygady Legionów Polskich. W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym działał w organizacjach byłych legionistów oraz w Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny Województwa Wileńskiego. W czasie mobilizacji w 1939 roku został powołany do służby czynnej. W 1940 roku został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Obecnie jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.
1896 - Urodził się Jerzy Sosnowski, oficer wywiadu. W czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził szwadronem karabinów maszynowych. Zorganizowana przez niego w latach 20. XX wieku siatka wywiadowcza w Berlinie, obejmująca najwyższe dowództwo Reichswehry dostarczyła dowodów na łamanie przez Rzeszę Niemiecką postanowień traktatu wersalskiego. Został aresztowany w lutym 1934 roku. Proces Sosnowskiego i jego agentów rozpoczął się w lutym 1935 roku, wyrok zapadł 16 lutego. Dwóch współpracujących z nim arystokratów niemieckich skazano za zdradę na karę śmierci przez ścięcie toporem. Jerzy Sosnowski i jego współpracowniczka otrzymali wyroki dożywotniego pozbawienia wolności. W kwietniu 1936 roku, Sosnowskiego wraz z 11 innymi polskimi szpiegami wymieniono na dziewięciu agentów Abwehry. Po 15 miesiącach procesu, 17 czerwca 1939, został skazany w Polsce za zdradę i współpracę z Niemcami na 15 lat pozbawienia wolności. Zmarł 25 maja 1942 roku w szpitalu więziennym w Saratowie.
1901 - Urodził się Władysław Brochwicz, aktor Teatru Polskiego we Lwowie i Teatru Miejskiego w Łodzi, po wojnie - Teatru imienia Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Zagrał w filmach: "Ostatni etap” i "Dezerter”. Zmarł 8 stycznia 1958 roku.
1907 - Urodził się Ksawery Pruszyński, pisarz, publicysta, dyplomata, korespondent wojenny w Hiszpanii, uczestnik bitwy pod Narwikiem. Był autorem reportaży i powieści: "Droga wiodła przez Narvik", "Margrabia Wielopolski" oraz opowiadań: "Trzynaście opowieści", "Głowy wawelskie", "Karabela z Meschedu". Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zginął w wypadku samochodowym, 13 czerwca 1950 roku, w Niemczech.
1910 - Urodził się Władysław Pożaryski, geolog i mikropaleontolog, członek Polskiej Akademii Nauk. Autor około 300 prac poświęconych głównie geologii regionalnej Niżu Polskiego, w tym "Budowy geologicznej Niżu Polskiego”. We wrześniu 1944, podczas ewakuacji Warszawy, został wywieziony do niemieckiego obozu zagłady, najpierw do Oświęcimia, a następnie do Litomierzyc. Zmarł 5 marca 2008 roku.
1911 - Urodził się Andrzej Szalawski, pseudonim "Florian", aktor teatralny, żołnierz wojny obronnej 1939 roku. Był obrońcą Lwowa, po kapitulacji miasta zignorował zarządzenie okupanta i nie zarejestrował się, jako oficer, unikając później śmierci w Katyniu. Po powrocie do Warszawy pracował w oddziale niemieckiej kroniki filmowej, jako lektor - odczytywał komunikaty nadawane przez "szczekaczki". Niedługo potem został oficerem kontrwywiadu Związku Walki Zbrojnej, ale kontynuował pracę w kronice filmowej, już na zlecenie ZWZ. Po wojnie oskarżony o zdradę i działanie na rzecz okupanta, spotykał się z ostracyzmem ze strony kolegów. Występował w teatrach w Łodzi, Warszawy i Gdańska. Zagrał w filmach: "Ziemia obiecana”, "Sprawa Gorgonowej”, "Wilcze echa”, ale znany jest przede wszystkim z roli Juranda ze Spychowa w filmie "Krzyżacy”. Zmarł 11 października 1986 roku.
1918 - Urodził się Witold Wirpsza, poeta, pisarz, tłumacz literatury niemieckiej. Uczestnik kampanii wrześniowej - bronił Oksywia, podczas wojny - więzień oflagów. Po wyzwoleniu obozu przez Armię Czerwoną brał udział w bitwie o Berlin. Jako poeta debiutował w 1935 roku na łamach miesięcznika "Kuźnia Młodych”. Autor między innymi zbiorów poezji: "Drugi opór”, "Polemiki i pieśni”, "Sonata”, "Z mojego życia”, powieści: "Traktat skłamany” i "Pomarańcze na drutach”. W latach 70. przyjął obywatelstwo niemieckie i zamieszkał w Berlinie Zachodnim. Zmarł 16 września 1985 roku. 105 rocznica
1922 - Urodziła się Olga Bielska, aktorka. Rozpoczęła studia aktorskie przed wojną i kontynuowała w konspiracji. Debiutowała w 1946 roku. Występowała na deskach teatrów w Poznaniu, Katowicach, Krakowie Łodzi i Warszawie. Zagrała też w wielu filmach, w tym "Czarne chmury", "Życie na gorąco", "Ceremonia pogrzebowa". Zmarła 25 lipca 1996 roku.
1924 - Urodził się Zdzisław Kozień, aktor, znany między innymi z seriali: "07 zgłoś się" i roli porucznika Zubka oraz "Królowa Bona", w którym zagrał króla Zygmunta I Starego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 25 marca 1998 roku.
1925 - Urodził się Lino Lacedelli, włoski wspinacz, pierwszy zdobywca K2. Brał udział w ekspedycji prowadzonej przez Ardito Desio i razem z Achille Compagnonim był pierwszym człowiekiem, który, 31 lipca 1954 roku, wszedł na K2, ośmiotysięcznik, najwyższy szczyt Karakorum, drugi, co do wysokości szczyt Ziemi, znajdujący się na granicy Chin i Pakistanu. Autor wielu książek na temat wspinaczki wysokogórskiej. Zmarł 20 listopada 2009 roku.
1926 - Roman Dmowski założył Obóz Wielkiej Polski. Głównym celem OWP było zjednoczenie szerokich kręgów narodowych, opozycyjnie nastawionych do rządów sanacyjnych sprawujących władzę po zamachu majowym. W programie mówiono też o konieczności walki z rosnącymi wpływami mniejszości narodowych - chciano doprowadzić do ich całkowitego wykluczenia z życia publicznego oraz spolonizowania mniejszości słowiańskich. Obóz szybko wyrósł na poważną siłę polityczną. Dlatego rządzący starali się ograniczyć wpływy organizacji. W maju 1927 roku zaczęły się aresztowania, a kulminacja represji nastąpiła w latach trzydziestych. W marcu 1933 roku Obóz został zdelegalizowany.
1926 - Utworzona została Liga Polska, najwyższa klasa męskich rozgrywek w piłce nożnej. W 1948 zmieniła nazwę na pierwszą ligę, a w 2008 roku na Ekstraklasę. W rozgrywkach występuje obecnie 18 drużyn, spośród których wyłaniany jest Mistrz Polski. Zawodami zarządza spółka Ekstraklasa.
1927 - Rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Katowice. Pierwsza siedziba znajdowała się w ówczesnym gmachu Banku Spółek Zarobkowych przy ulicy Warszawskiej. Pierwszym dyrektorem rozgłośni został muzyk, profesor Stefan Tymieniecki. Od początku istnienia Radia Katowice był z nim związany między innymi pisarz Stanisław Ligoń, jej drugi dyrektor od stycznia 1934 roku aż do wybuchu II wojny światowej.
1930 - Rząd marszałka Józefa Piłsudskiego podał się do dymisji. Gabinet pracował przez ponad trzy miesiące. Na czele nowego rządu stanął Walery Sławek.
1932 - Zmarł Gustav Meyrink, pisarz austriacki, okultysta i mistyk epoki modernizmu. Jeden z czołowych twórców fantastyki grozy. Był buddystą, znawcą kabały i miłośnikiem fenomenów parapsychicznych. Znany zwłaszcza dzięki powieściom "Noc Walpurgii" i "Golem". Przez wielu krytyków uznawany za inspirację Franza Kafki oraz prekursora surrealizmu i powieści egzystencjalnej. Urodził się 19 stycznia 1868 roku.
1932 - Zmarł Edmund Wojtyła, lekarz, brat Karola Wojtyły. Dla młodszego o 14 lat brata był mentorem i opiekunem, towarzyszem jego zabaw i wędrówek górskich. Na biurku w watykańskim apartamencie papieskim Jana Pawła II do końca jego pontyfikatu znajdował się stetoskop brata z bielskiego szpitala. Edmund Wojtyła zaraził się szkarlatyną ratując chorą pacjentkę. Zmarł po ciężkiej, trwającej cztery dni chorobie. Urodził się 27 sierpnia 1906 roku.
1938 - Urodził się Kazimierz Myrlak, śpiewak operowy, tenor liryczny posługujący się technikami koloraturowymi, nauczyciel, związany z Akademią Muzyczną im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, w której prowadził klasę wokalną. Występował w wielu filharmoniach i na scenach operowych w Polsce i za granicą, zdobywał lury w międzynarodowych festiwalach i konkursach muzycznych. 85 rocznica
1941 - Po dwudniowych rozmowach Władysław Sikorski i Józef Stalin podpisali deklarację, w której Polska zobowiązała się stanąć po stronie aliantów i prowadzić wojnę z Niemcami. W zamian liczyła na wsparcie ZSRR podczas ustalania po wojnie nowego porządku w Europie. Jak się później okazało i Sikorski, i Stalin treść porozumienia rozumieli zdecydowanie inaczej. 13 kwietnia 1943 roku Niemcy odkryli masowe groby Polaków w Katyniu. Polski rząd emigracyjny domagał się wyjaśnienia sprawy przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Wówczas, 25 kwietnia 1943 roku, ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską.
1941 - Władze niemieckie wydały rozporządzenie o utworzeniu na terenach zaanektowanych do III Rzeszy sądów doraźnych dla Polaków i Żydów. Umożliwiały one gestapo, nie tylko ściganie przestępstw, ale również wyrokowanie przez policyjne sądy doraźne. Orzekał one najczęściej karę śmierci lub zastosowanie innych środków bezpieczeństwa - zwykle wywózki do niemieckiego obozu koncentracyjnego. Wyroki śmierci wydawano najczęściej bez przesłuchania i pod nieobecność oskarżonego. Wyroki sądów doraźnych były bardzo surowe na przykład w Katowicach do 1945 tamtejszy sąd doraźny spośród wszystkich rozpatrywanych spraw skazał 60 procent osób na karę śmierci, a 40 procent na wywózkę do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
1942 - Została powołana Rada Pomocy Żydom - "Żegota", organizacja podziemna działająca, jako organ polskiego rządu na uchodźstwie. Jej zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów w gettach. Działała do 1945 roku. Nazwa "Żegota" wymyślona przez Zofię Kossak-Szczucką pochodzi od imienia Konrada Żegoty, jednego z konspiratorów w trzeciej części "Dziadów". Organizacja, dzięki działalności Ireny Sendlerowej, uratowała życie 2,5 tysiąca żydowskich dzieci z warszawskiego getta. "Żegota" zorganizowała też dla Żydów około 60 tysięcy fałszywych dokumentów umożliwiających ocalenie ich życia.
1942 - We wsiach Pantalowice i Hadle Szklarskie okupanci niemieccy zamordowali dziewięciu Polaków pomagających Żydom. Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 25 stycznia 2010 roku zabici bracia Bronisław, Stanisław, Tadeusz i Władysław Decowie zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
1943 - Zmarł Tadeusz Franciszek Malicki, nauczyciel, literat, artysta plastyk zwązany z Zakopanem, działacz turystyczny, dyrektor Taatrzańskiego Ochchotniczego Pogotowia Ratunkowego w latach 1934-1939. Oprócz pracy joko nauczyciel zajmował się twórczościę artystyczną: malował na szkle , tworzył ceramikę i drzeworyty. Publikował opowiadania w roczniku "Wierchy". Autor zbioru opowiadań "ludzie z gór". Urodził się 10 października 1892 roku. 80 rocznica
1948 - Urodził się Roman Kumłyk, huculski muzyk (skrzypek wirtuoz, multiinstrumentalista) poeta, założyciel i kierownik zespołu Czeremosz, a także założyciel Muzeum Huculskich Instrumentów i Huculszczyzny w Wierchowynie, zasłużony dla rozwoju kultury Ukrainy, członek Karpackiego Towarzystwa Naukowego w Warszawie. Zmarł 22 stycznia 2014 roku. 75 rocznica
1949 - Urodził się Jeff Bridges, amerykański aktor i producent filmowy, pięciokrotnie nominowany do nagrody Oscara. Wyróżnienie zdobył w 2001 roku za pierwszoplanową rolę w filmie "Szalone serca”. Wystąpił ponadto w obrazach: "Big Lebowsky", "Jeźdźcy Apokalipsy”, "Fisher King", "Gwiezdny przybysz”, "Miłość ma dwie twarze”, "Saturn" i "Eksplozja". Przez wielu krytyków jest uważany za jednego z najbardziej utalentowanych aktorów amerykańskich. W styczniu 2015 ukazała się jego płyta "Sleeping Tapes".
1951 - Urodził się Michael Alan Garris, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy, specjalizujący się przede wszystkim filmach kina grozy i science fiction. Wyreżyserował między innymi filmy: "Lunatycy", "Autostrada strachu" i "Psychoza 4".
1952 - Zmarła Karen Horney - niemiecka psychoanalityczka i psychiatra, twórczyni neopsychoanalizy i uznana przedstawicielka nurtu psychodynamicznego. Pracowała w Niemczech i USA. Założyła w Nowym Jorku Towarzystwo Rozwoju Psychoanalizy, a także Amerykański Instytut Psychoanalizy. Autorka książki "Neurotyczna osobowość naszych czasów", która wywarła wielki wpływ na rozumienie problemów zdrowia psychicznego. Urodziła się 16 września 1885 roku.
1955 - Otwarto Planetarium Śląskie imienia Mikołaja Kopernika w Chorzowie. To największy tego typu ośrodek w Polsce. Jego budowę rozpoczęto z okazji Roku Kopernikowskiego w 1953 roku. Planetarium zbudowano na najwyższym wzniesieniu parku - na tak zwanej Górze Parkowej. Autorem projektu był architekt Zbigniew Solawa. Centralnym urządzeniem ośrodka jest potężny projektor, który waży ponad dwie tony, a jego wysokość przy pionowym ustawieniu wynosi pięć metrów. Odtwarza wygląd nieba z dowolnego miejsca na Ziemi o dowolnej porze. Widownia może pomieścić 400 osób. W zespole budynków Planetarium Śląskiego znajduje się także obserwatorium astronomiczne, kilkumetrowy zegar słoneczny, stacja klimatologiczna i stacja sejsmologiczna.
1956 - Reaktywowano Związek Harcerstwa Polskiego. Największa polska organizacja harcerska powstała na zjeździe 1-2 listopada 1918 roku z połączenia wszystkich wcześniej działających organizacji harcerskich i skautowych. Scalenie organizacji z trzech zaborów przebiegało w trudnym okresie formowania się II Rzeczypospolitej i zakończyło pod koniec 1920. ZHP jest wychowawczym, patriotycznym, dobrowolnym i samorządnym stowarzyszeniem, otwartym dla wszystkich bez względu na pochodzenie, rasę czy wyznanie.
1956 - Na Ziemiach Odzyskanych Kościół katolicki mianował biskupów, rządców diecezjalnych w miejsce dotychczasowych wikariuszy kapitulnych.
1961 - W Warszawie uruchomiono Elektrociepłownię "Siekierki”. Jest to największa polska elektrociepłownia i druga, co do wielkości w Europie. Projekt elektrociepłowni zatwierdzono w 1954 roku. Rozważano trzy lokalizacje. Ostatecznie budowę nowej inwestycji na Augustówce zatwierdził ówczesny premier Józef Cyrankiewicz. Pierwsze prace budowlane zaczęły się w 1958. Budowę powierzono Warszawskiemu Przedsiębiorstwu Budowy Elektrowni i Przemysłu "Beton-Stal". Pierwsza turbina o mocy 50 mega wat została podłączona 4 grudnia 1961. Datę tę przyjmuje się jako początek funkcjonowania elektrociepłowni, choć prace budowlane trwały jeszcze w 1962 roku.
1961 - Zmarł ksiądz Józef Wrycza, proboszcz Wojska Polskiego, duchowny katolicki, działacz niepodległościowy na Pomorzu w latach 1917-1920, działacz społeczny i polityczny, przywódca organizacji konspiracyjnych Wojskowa Organizacja Niepodległościowa i Tajna Organizacja Wojskowa "Gryf Pomorski” podczas okupacji niemieckiej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1945 roku związał się z antykomunistyczną konspiracją niepodległościową reprezentowaną przez Delegaturę Sił Zbrojnych. Występował przeciwko sowietyzacji Pomorza, nawoływał do bojkotu zarządzeń władzy ludowej, udzielał poparcia oddziałom partyzanckim. Od zakończenia działań wojennych aż do śmierci był stale obserwowany i nękany przez Urząd Bezpieczeństwa. Pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. Urodził się 4 lutego 1884 roku.
1962 - We Wrocławiu rozpoczął się proces sześciu sprawców napadu na bank w Wołowie. Kilka miesięcy wcześniej przestępcy dostali się do pomieszczeń wołowskiego oddziału Narodowego Banku Polskiego. Ukradli ponad 12,5 miliona złotych (dokładnie 12 milionów 531 tysięcy złotych). Średnie miesięczne wynagrodzenie wynosiło wówczas 1 680 złotych. Sprawcy wcześniej porozumieli się ze skarbnikiem banku, który dostarczył informacji umożliwiających napad. Złodziejom groziła kara śmierci, ostatecznie skazani zostali na kary dożywotniego więzienia, które skrócono do 25 lat pozbawienia wolności. Ostatni ze skazanych wyszedł na wolność w 1979 roku.
1962 - Urodził się Aleksandr Litwinienko, oficer KGB i FSB, który wielokrotnie występował przeciwko polityce Władimira Putina, szczególnie w sprawie działań w Czeczenii. Kiedy przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii został otruty polonem i zmarł 23 listopada 2006 roku. Aleksandr Litwinienko prowadził wówczas dochodzenie w sprawie śmierci dziennikarki Anny Politkowskiej. O zabójstwo podejrzewane są rosyjskiej służby specjalne.
1963 - Urodził się Serhij Bubka, jeden z najlepszych lekkoatletów świata. Ukraiński zawodnik 35 razy bił rekordy świata w skoku o tyczce. Do 2020 roku należał do niego rekord świata na stadionie wynoszący sześć metrów i 14 centymetrów, ustanowiony 31 lipca 1994 w Sestriere we Włoszech. Początkowo Serhij Bubka reprezentował Związek Radziecki, po jego rozpadzie WNP, a od 1993 roku Ukrainę. Zdobył złoty medal olimpijski w Seulu w 1988 oraz 12 złotych medali Mistrzostw Świata i Europy. Po zakończeniu kariery sportowej został politykiem i dostał się do Rady Najwyższej Ukrainy. 60 rocznica
1964 - Urodziła się Marisa Tomei, amerykańska aktorka filmowa. Najczęściej grywa role romantyczek i marzycielek. Wystąpiła między innymi w filmach: "Tylko Ty", "Skryta namiętność”, "Wojenny biznes”, "Za drzwiami sypialni”, "Zapaśnik”, "Idy marcowe”. W 1993 roku zdobyła Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Mój kuzyn Vinny”.
1969 - Urodził się Jay-Z, właściwie Shawn Corey Carter, amerykański raper i biznesmen. Jeden z najlepiej zarabiających artystów oraz przedsiębiorców w Stanach Zjednoczonych, z majątkiem szacowanym na ponad pół miliarda dolarów. Jego albumy rozeszły się w około 50 milionów egzemplarzy, zaś sam artysta zdobył 15 nagród Grammy. Pobił rekord Elvisa Presleya i stał się artystą z największą liczbą albumów w historii, które zadebiutowały na szczycie listy najlepiej sprzedających się płyt "Billboard 200".
1970 - Premiera filmu obyczajowego "Mały" w reżyserii Juliana Dziedziny. Powstał on na podstawie słuchowiska radiowego "Palę Martina Edena" Zofii Posmysz, która była także scenarzystką filmu. Główne role zagrali: Janusz Gajos, Magdalena Zawadzka i Anna Nehrebecka. Zofia Posmysz pracowała w Polskim Radiu, współtworząc od 1960 roku powieść radiową "W Jezioranach". Rozgłos przyniosło jej słuchowisko radiowe "Pasażerka z kabiny 45", na motywach którego powstał film "Pasażerka" w reżyserii Andrzeja Munka, a następnie książka pod tym samym tytułem wydana w 1962.
1971 - 15 osób zginęło, a 17 zostało rannych w wyniku eksplozji bomby podłożonej w pubie w Belfaście przez protestanckie Ochotnicze Siły Ulsteru.
1971 - Armia indyjska wkroczyła na teren Bengalu Wschodniego, przyczyniając się do późniejszego oderwania się Bangladeszu od Pakistanu.
1975 - Zmarła Hannah Arendt, niemiecka filozof i politolog pochodzenia żydowskiego, jedna z najbardziej wpływowych myślicielek XX wieku. Stworzyła jedną z najbardziej znanych teorii totalitaryzmu. Inspirowała się filozofią starożytną i filozofią Kanta. Autorka prac z zakresu filozofii polityki oraz pism poświęconych kwestii żydowskiej. W 1951 roku ukazała się jej najważniejsza praca "Korzenie totalitaryzmu”. Od 1933 roku przebywała na emigracji, początkowo we Francji, potem w Stanach Zjednoczonych. Do 1952 roku pracowała w komisji zajmującej się ratowaniem dorobku kulturalnego Żydów europejskich. Urodziła się 14 października 1906 roku.
1976 - Zmarł Benjamin Britten, angielski kompozytor, dyrygent i pianista, uchodzący za najwybitniejszego kompozytora brytyjskiego XX wieku. Autor oper "Peter Grimes", "Sen nocy letniej" według Szekspira, "Śmierć w Wenecji", a także koncertów, utworów orkiestrowych, kameralnych, chóralnych i pieśni. Urodził się 22 listopada 1913 roku.
1980 - W Stanach Zjednoczonych zmarła Stanisława Walasiewiczówna, lekkoatletka, jedna z najsłynniejszych polskich sportsmenek okresu międzywojennego. W barwach Polski występowała do 1946 roku. W 1947 roku uzyskała obywatelstwo amerykańskie. Uprawiała: biegi, skok w dal, rzut oszczepem. Złota i srebrna medalistka olimpijska, siedmiokrotna medalistka Światowych Igrzysk Kobiet w biegach sprinterskich. W latach 30. była najszybszą kobietą świata, między innymi w 1933 roku ustanowiła rekord świata w biegu na 60 metrów. Urodziła się 3 kwietnia 1911 roku.
1980 - Po śmierci perkusisty Johna Bonhama, rozwiązał się zespół Led Zeppelin, uważany za jedną z najbardziej znaczących grup muzycznych w historii. Muzycy wydali wspólne krótkie oświadczenie: "Chcielibyśmy ogłosić, że strata naszego drogiego przyjaciela wraz z poczuciem wspólnoty, które było między nami, skłoniła nas do podjęcia decyzji, aby nie kontynuować dalszej działalności w dotychczasowej formie”. Najbardziej znany utwór, "Stairway to Heaven”, stał się najczęściej emitowanym w historii wielu rozgłośni radiowych. Grupa sprzedała kilkaset milionów egzemplarzy swoich płyt.
1985 - W Krakowie brutalnie pobity został związany z Solidarnością ksiądz Tadeusz Zaleski-Isakowicz. Do napadu doszło w klasztorze Sióstr Miłosierdzia Bożego, gdzie funkcjonariusze SB dostali się przebrani za sanitariuszy pogotowia ratunkowego. Kilka miesięcy wcześniej ksiądz został pobity w swoim domu. Jego prześladowania przez SB stały się kanwą filmu Macieja Gawlikowskiego "Zastraszyć księdza".
1985 - Generał Wojciech Jaruzelski złożył wizytę we Francji - pierwszą na Zachodzie, od 1981 roku. Spotkał się z prezydentem Francoisem Mitterandem. Rozmowa trwała 80 minut, a prezydent Francji poruszał w niej przede wszystkim kwestie przestrzegania praw i wolności obywatelskich. Władzom zależało na przełamaniu izolacji, w jakiej PRL znalazło się po wprowadzeniu stanu wojennego i propagandowym nagłośnieniu wizyty w państwie Europy zachodniej. Tymczasem polska delegacja została przyjęta bardzo oschle.
1987 - Zmarł Michał Druri - farmaceuta, uczestnik Powstania Warszawskiego, działacz PTTK, przewodnik po Łodzi. Był także zaangażowany w turystykę górską, miał uprawnienia przodownika Górskiej Odznaki Turystycznej (GOT) i Odznaki Turystyki Pieszej (OTP). Urodził się 19 czerwca 1903 roku. .
1987 - Zmarł Władysław Okarmus - konstruktor szybowcowy i szybownik. Twórca lub współtwórca kultowych polskich szybowców IS-5 Kaczka, SZD-8 Jaskółka, SZD-7 Osa, Mucha 50 i Mucha 100 oraz SZD-18 Czajka. Zaprojektował także kultowe szybowce Foka < Cobra i Jantar oraz SZD-40 Halny. Maszyny projektu Okarmusa z polskimi pilotami zdobyły kilkanaście rekordów Polski i świata a także medale na mistrzostwach świata. Urodził się 30 stycznia 1922 roku.
1991 - Amerykańskie linie lotnicze Pan Am ogłosiły bankructwo. Założone w 1927 roku przez majora Henry’ego Arnolda w Key West na Florydzie, jako pierwsze posiadały w swojej flocie samolot Boeing 747. Tymi samolotami Pan Am dostarczał pocztę w latach 70. XX wieku, również do Warszawy. Firma zbankrutowała między innymi z powodu katastrofy rejsu 103 nad Lockerbie w Szkocji w grudniu 1988 roku. Wskutek zamachu bombowego zginęło wówczas 259 osób znajdujących na pokładzie. Spadające szczątki samolotu zabiły także 11 mieszkańców miasta.
1991 - Zarządzeniem ministra łączności w miejsce państwowej jednostki organizacyjnej Polska Poczta, Telegraf i Telefon powołano dwa oddzielne podmioty gospodarcze: Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej Poczta Polska oraz Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa Telekomunikacja Polska.
1993 - Zmarł Frank Zappa, amerykański muzyk rockowy, jazzowy oraz kompozytor, lider zespołu "The Mothers of Invention”, czołowy awangardzista rocka. W 2003 roku został sklasyfikowany na 45. miejscu listy 100 najlepszych gitarzystów wszech czasów magazynu "Rolling Stone". Także aktor, reżyser, producent i scenarzysta filmowy. Urodził się 21 grudnia 1940 roku. 30 rocznica
1996 - NASA wystrzeliła sondę kosmiczną Mars Pathfinder. Składała się z trzech części: modułu przelotowego, lądownika i łazika - sześciokołowego pojazdu o nazwie Sojourner. Był to trzeci amerykański lądownik marsjański, łazik natomiast był pierwszym w historii pojazdem sterowanym z Ziemi poruszającym się po powierzchni innej planety. Przejechał łącznie około 100 metrów. Pathfinder przesłał 16,5 tysiąca zdjęć z lądownika i 550 zdjęć z łazika. Dokonał także 15 analiz chemicznych skał i zebrał wiele informacji o czynnikach pogodowych panujących na Marsie. Całkowity koszt misji wyniósł 265 milionów dolarów.
2000 - Zmarł Hans Carl Artmann, pisarz i poeta, uważany za jedną z najwybitniejszych postaci współczesnej literatury austriackiej. Autor dramatów, wierszy i scenariuszy. Laureat licznych wyróżnień, w tym Wielkiej Państwowej Nagrody Austriackiej. Urodził się 12 czerwca 1921 roku.
2003 - Śmigłowiec Mi-8 z Leszkiem Millerem na pokładzie rozbił się pod Piasecznem. Rannych zostało 14 spośród 15 osób lecących maszyną. Ówczesny premier doznał złamania dwóch kręgów piersiowych. Ranna została także Aleksandra Jakubowska, wówczas sekretarz stanu w rządzie Millera. Do wypadku doszło w odległości 14 kilometrów od Lotniska Chopina, niedaleko Chojnowa. 20 rocznica
2004 - Zmarła Li Xiuying, Chinka, jedna z ofiar masakry cywilnej ludności miasta Nankin w 1937 roku, walcząca o ujawnienie prawdy na temat tamtych wydarzeń. W grudniu 1937 roku miasto Nankin, ówczesna stolica władz Kuomintangu, poddało się Japończykom. Zdobywcy dopuścili się okrutnej masakry ludności cywilnej, w której zginęło około 300 tysięcy chińskich mieszkańców miasta. Li Xiuying miała wówczas 19 lat i była w zaawansowanej ciąży. Japońscy żołnierze zadali jej 37 ran, ale jej życie ocaliła natychmiastowa interwencja amerykańskiego lekarza. W 2003 roku wyrokiem japońskiego sądu, kobieta uzyskała odszkodowanie za przedstawienie jej przez japońskiego pisarza, jako "fałszywego świadka" masakry. Li Xiuying urodziła się w 1918 roku.
2006 - W Bagdadzie 19-letni amerykański żołnierz Ross McGinnis, rzucił się na odpalony granat ratując w ten sposób życie czterem innym żołnierzom. Został czwartym żołnierzem amerykańskim, który za swoje bohaterstwo podczas II wojny w Zatoce Perskiej został pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru, najwyższym odznaczeniem wojskowym Stanów Zjednoczonych.
2008 - Zmarł Forrest J. Ackerman, amerykański pisarz i redaktor fantastyki naukowej, także aktor i producent filmowy. Jako pierwszy użył skrótu "sci-fi” na oznaczenie tego gatunku. Nazywany był fanem fantastyki numer 1. Jego dom - stał się jednym z największych muzeów poświęconych fantastyce. Zgromadził ponad 300 tysięcy eksponatów - książek, komiksów, eksponatów z planów filmowych czy strojów fantastycznych. Znał i przyjaźnił się z wszystkim pisarzami złotego wieku science fiction, a także wieloma aktorami i reżyserami związanymi z fantastyką i horrorem. Urodził się 24 listopada 1916 roku. 15 rocznica
2011 - Zmarł Adam Hanuszkiewicz, aktor i reżyser, przez wiele lat dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie. Zasłynął z nowatorskich inscenizacji arcydzieł polskiej dramaturgii, utworów Wyspiańskiego, Słowackiego, Norwida i Mickiewicza, a także klasyków światowych, takich, jak: Szekspir, Dostojewski czy Corneille. Był również współtwórcą i autorem wielu widowisk Teatru Telewizji. Jeden z najwybitniejszych współczesnych aktorów i reżyserów. Jedną z najbardziej znanych inscenizacji Adama Hanuszkiewicza była "Balladyna", którą wyreżyserował w 1974 roku. Urodził się 16 czerwca 1924 roku.
2011 - Zmarł Sócrates, słynny brazylijski piłkarz, a po zakończeniu kariery sportowej - lekarz. Został wybrany przez FIFA jednym ze 100 najlepszych piłkarzy XX wieku. Grał w reprezentacji Brazylii i był jej kapitanem podczas Mistrzostw Świata 1982 w Hiszpanii. Brał także udział w mundialu w 1986 w Meksyku. Znakiem firmowym Socratesa były zagrania piętą. Urodził się 19 lutego 1954 roku.
2012 - Zmarła Besse Berry Cooper, amerykańska superstulatka. Po śmierci Brazylijki Marii Gomes Valentim, 21 czerwca 2011, była najstarszą żyjącą osobą na świecie. Dożyła 116 lat i 100 dni, co czyniło ją 13. najstarszą osobą w historii, której wiek został udokumentowany przez Gerontology Research Group, a także czwartą najstarszą osobą w historii Stanów Zjednoczonych. Zapytana o sekret długowieczności Besse Cooper odpowiedziała: "Nie wtykam nosa w nieswoje sprawy i nie jadam fast-foodów". Urodziła się 26 sierpnia 1896 roku.
2014 - Zmarł Kazimierz Świtoń, działacz opozycji w czasach PRL, represjonowany przez władze komunistyczne; członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych, członek NSZZ "Solidarność”; poseł na Sejm w latach 1991-1993. 4 czerwca 1992 podczas debaty nad odwołaniem popieranego przez niego rządu Jana Olszewskiego powiedział z mównicy: "Prezydent Lech Wałęsa jest na drugiej liście, jako agent SB". Urodził się 4 sierpnia 1931 roku.
2015 - 30 osób zginęło, a 33 zostały ranne w pożarze platformy wiertniczej "Gunaszli 10" na Morzu Kaspijskim, u wybrzeży Azerbejdżanu. Feralnego dnia na Morzu Kaspijskim panował sztorm, który uszkodził znajdujący się na platformie gazociąg, w wyniku czego doszło do zapłonu. By zapobiec ewentualnej eksplozji, załoga przerwała odwierty ropy naftowej. Wysokie na 10 metrów fale spowodowały, że nie można było przeprowadzić ewakuacji pracowników na tratwach ratunkowych, a statki nie mogły przycumować do platformy. Kiedy zdesperowani pracownicy opuścili jednak szalupę ratunkową, większość z nich - 30 z 34 - wpadła do wody. Niemal wszyscy utonęli. Następnego dnia ratownikom udało się ewakuować z platformy pozostałych pracowników.
2015 - Zmarł Robert Loggia, amerykański aktor filmowy, teatralny i telewizyjny oraz reżyser włoskiego pochodzenia. Znany był przede wszystkim z ról mafijnych bossów i gangsterów. W 1986 otrzymał swoją jedyną w karierze nominację do Oscara za drugoplanową rolę w thrillerze "Nóż". Był także dwukrotnie nominowany do Nagrody Emmy: za główną rolę w serialu kryminalnym "Mancuso" oraz za gościnny występ w sitcomie "Zwariowany świat Malcolma". Był także laureatem Nagrody Saturna za drugoplanową rolę w komedii fantasy "Duży". Urodził się 3 stycznia 1930 roku.
2016 - Zmarł Tadeusz Chmielewski, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, twórca popularnych polskich komedii. Podczas II wojny światowej i do 1948 roku żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i Armii Krajowej. Wśród najpopularniejszych jego filmów były: "Jak rozpętałem II wojnę światową", "Nie lubię poniedziałków", "Wiosna panie sierżancie", "Gdzie jest generał" i "Ewa chce spać". Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 7 czerwca 1927 roku.
2018 - Zmarła Selma Engel z domu Wijnberg, Żydówka pochodząca z Holandii, więźniarka obozu zagłady w Sobiborze. Wraz z poznanym w obozie mężem, polskim Żydem Chaimem Engelem uciekła z Sobiboru i ocalała. Po wyzwoleniu wraz z mężem wyemigrowała do Izraela, a następnie do USA. Jako świadek Zagłady wraz z mężem działała na rzecz utrzymania pamięci o wydarzeniach z okresu wojny i okupacji nazistowskiej. Udzielała wywiadów i była współautorką wielu publikacji na ten temat. Urodziła się 15 maja 1922 roku. 5 rocznica
2019 - Zmarła aktora Hanna Polk. Występowała w teatrach: łódzkich - Studyjnym '83 i Powszechnym oraz warszawskich - Studio i Ochoty. W teatrze zadebiutowała w 1985 rolą Margret w spektaklu "Maria i Woyzeck" w Teatrze Studyjnym '83 w Łodzi. Również w 1985 odnotowała debiut filmowy - rola koleżanki Kasi w dwuodcinkowym serialu "Żuraw i czapla". Zagrała między innymi w filmach: "Ballada o Januszku", "Pogranicze w ogniu" i "Cwał". Urodziła się 18 września 1963 roku.
2022 - Zmarła Danuta Mniewska-Dejmek, aktorka teatralna. Przez wiele lat była związana ze scenami Teatru Nowego w Łodzi i Teatru Narodowego w Warszawie. Zagrał między innymi w sztukach "Noc listopadowa", "Żywot Józefa", "Hamlet", Trzy siostry" i wielu innych. Była żoną Kazimierza Dejmka, reżysera i aktora teatralnego, ministra kultury i sztuki w latach 1993-1996. Urodziła się 11 września 1925 roku. 1 rocznica
