1145 - Eugeniusz III wezwał do rozpoczęcia II wyprawy krzyżowej. Główną przyczyną jej zorganizowania była utrata hrabstwa Edessy, podbitego przez muzułmanów. Była to pierwsza krucjata prowadzona przez europejskich królów: francuskiego - Ludwika VII i niemieckiego - Konrada III. Udział wziął w niej też Fryderyk Barbarossa, późniejszy organizator III wyprawy krzyżowej. Wyprawa zakończyła się porażką zachodnioeuropejskiego rycerstwa. Trwała od 1147 do 1149 roku.
1338 - W warszawskim kościele Świętego Jana sędziowie papiescy ogłosili pozew w sprawie zatargu między królem Polski Kazimierzem III Wielkim a zakonem krzyżackim o ziemię chełmińską i dobrzyńską. W dokumencie umieszczono pierwszy oficjalny opis Warszawy. 685. rocznica
1415 - Urodził się Jan Długosz, kanonik krakowski, historyk, uważany za ojca polskiej historiografii, także dyplomata, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka: Władysława, Kazimierza, Jana Olbrachta, Aleksandra, Zygmunta i Fryderyka. Autor pierwszej syntezy w historiografii polskiej "Historia Polonica”, 12 ksiąg opisujących dzieje Polski od czasów najdawniejszych do 1480 roku. Zmarł 19 maja 1480.
1521 - Zmarł Leon X, papież, który w 1521 roku ekskomunikował Marcina Lutra. Był ostatnim papieżem niebędącym osobą duchowną w chwili wyboru. Za jego pontyfikatu trwały prace przy dekoracji Kaplicy Sykstyńskiej. Zatrudniał takich artystów jak: Michał Anioł, Rafael Santi czy Donato Bramante. Urodził się 11 grudnia 1475 roku.
1640 - Portugalia, w której wybuchło powstanie przeciwko Hiszpanom, uzyskała niepodległość, utraconą w 1580 roku. Królem został Jan IV z dynastii Braganzów, zastępując Filipa III Habsburga. 1 grudnia w Portugali, z tej okazji, obchodzone jest Święto Odnowienia Niepodległości.
1716 - Urodził się Étienne Maurice Falconet, francuski rzeźbiarz. Twórca pomnika cara Rosji Piotra I Wielkiego w Sankt Petersburgu, a także figury "Amor". W latach 1789-1799 podczas rewolucji francuskiej wiele z dzieł religijnych wykonanych przez artystę zostało zniszczonych. Zmarł 4 stycznia 1791 roku.
1734 - Urodził się książę Adam Kazimierz Czartoryski, działacz polityczny, mecenas literatury i sztuki, komediopisarz, współzałożyciel i komendant Szkoły Rycerskiej, członek Komisji Edukacji Narodowej, poseł na Sejm Czteroletni. Jeden z głównych przeciwników króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był zwolennikiem reform i Konstytucji 3 maja. Odmówił przystąpienia do konfederacji targowickiej. Zmarł 19 marca 1823 roku.
1743 - Urodził się Martin Heinrich Klaproth, niemiecki chemik, farmaceuta, profesor uniwersytetu w Berlinie. Odkrył pierwiastki - uran, cyrkon i cer, wydzielił związki strontu, tytanu i chromu. Wykazał, że potas występuje nie tylko w roślinach, lecz także w minerałach. Wprowadził wagę, jako standardowy przyrząd analityczny. Zmarł 1 stycznia 1817 roku. 280. rocznica
1761 - Urodziła się Anna Maria Grosholtz, czyli Madame Tussaud, francuska artystka znana z wykonywania rzeźb z wosku. Była założycielką Muzeum Figur Woskowych w Londynie. Wystawa zawierała figury postaci, które zginęły podczas rewolucji francuskiej, przestępców i morderców oraz około 400 innych osób. Większość kolekcji spłonęła w pożarze w 1925 roku, została zniszczona w trzęsieniu ziemi w 1931 oraz w czasie bombardowania podczas II wojny światowej. Zmarła 16 kwietnia 1850 roku.
1783 - Jacques Alexandre Charles i Nicolas Robert odbyli drugi w historii wolny lot balonem i zarazem pierwszy przy użyciu balonu wypełnionego wodorem. 240. rocznica
1800 - Urodził się Mihály Vörösmarty, węgierski poeta, pisarz i tłumacz, okresu romantyzmu, członek Węgierskiej Akademii Nauk, uczestnik powstania węgierskiego w 1848 roku. Autor dramatów: "Salomon” i "Krwawe wesele” oraz eposu "Ucieczka Zelana”. Zmarł 19 listopada 1855 roku. Pogrzeb Vörösmartyego odbył się dwa dni później i był dniem żałoby narodowej. Dziś jego imieniem nazwany jest jeden z głównych placów w centrum Budapesztu.
1815 - Cesarz Aleksander I Romanow mianował generała Józefa Zajączka namiestnikiem Królestwa Polskiego oraz wydał ukaz wprowadzający nowy system monetarny, w którym jeden złoty polski był równy 30 groszom. Zajączek urząd sprawował w latach 1815-1826. Jego rządy cechowały się uległością wobec władz rosyjskich i wielkiego księcia Konstantego. W uznaniu tych zasług w 1818 otrzymał od cara tytuł książęcy.
1825 - Zmarł Aleksander I Romanow, car Rosji, uczestnik koalicji antynapoleońskiej, na kongresie wiedeńskim doprowadził do utworzenia Królestwa Polskiego, którego królem został w 1815 roku. Z jego polecenia utworzono uniwersytety w Charkowie i Kazaniu oraz reaktywowano Uniwersytet Wileński z polskim językiem nauczania. Był przyjazny Polakom. Jego przyjaciel Adam Czartoryski został ministrem spraw zagranicznych. Urodził się 23 grudnia 1777 roku.
1830 - W Warszawie powstało Towarzystwo Patriotyczne, którego prezesem został Joachim Lelewel. Organizacja domagała się walki zbrojnej o niepodległość Polski, obrony swobód obywatelskich oraz reform społecznych. Podczas kryzysu militarnego powstania listopadowego opowiadała się za kontynuacją walki z Rosją, organizując masowe demonstracje w Warszawie. W czasie jednej z nich, 15 sierpnia 1831, doszło do samosądu na szpiegach i dawnych generałach wielkiego księcia Konstantego Pawłowicza. Niepokoje te dały podstawę do likwidacji Towarzystwa 17 sierpnia przez dyktatora powstania, generała Jana Krukowieckiego.
1835 - Hans Christian Andersen opublikował swój pierwszy zbiór baśni. Zachęcony powodzeniem pierwszej serii, pisarz wydawał kolejne tomy baśni aż do roku 1872. Właśnie, lekceważone wcześniej przez duńskiego pisarza, baśnie przyniosły mu wielki rozgłos i sławę. Hans Christian Andersen urodził się 2 kwietnia 1805, a zmarł 4 sierpnia 1875 roku.
1857 - Została uruchomiona latarnia morska Świnoujście. To najwyższa na polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego i w całym jego basenie, jedna z najwyższych latarń morskich na świecie. Na jej szczyt prowadzi dokładnie 308 schodów. Ze względu na trudne warunki nawigacyjne na Odrze, na południe od Świnoujścia, latarnia oprócz światła białego emituje także światło czerwone.
1867 - Urodził się Ignacy Mościcki, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1926-1939, z zawodu chemik, technolog, autor ponad 60 prac naukowych. Opracował przemysłową metodę wytwarzania kwasu azotowego z powietrza. Założyciel Państwowych Zakładów Azotowych pod Tarnowem. Autor ponad 40 patentów polskich i zagranicznych, które po wyborze na prezydenta RP nieodpłatnie przekazał państwu polskiemu. W 1926 roku wydał dekret, że będzie ojcem chrzestnym każdego siódmego syna w polskiej rodzinie, co dawało chrześniakom wiele przywilejów, w tym bezpłatnej nauki i opieki zdrowotnej. Zmarł 2 października 1946 roku.
1869 - Urodził się Eligiusz Niewiadomski, malarz, historyk i krytyk sztuki. Był skrajnym nacjonalistą. W grudniu 1922 roku w warszawskiej Zachęcie zabił prezydenta Gabriela Narutowicza. Podczas procesu przyznał się, że planował wcześniej zamach na Józefa Piłsudskiego. Został skazany na rozstrzelanie. Wyrok wykonano na stokach cytadeli warszawskiej, 31 stycznia 1923 roku.
1880 - Zmarł Adolf Schuch (Szuch), architekt, twórca wielu warszawskich budowli, między innymi Pałacu Mniszchów przy ulicy Senatorskiej i kaplicy pogrzebowej rodziny Halpertów na cmentarzu ewangelicko-augsburskim. Pracował też przy budowie Teatru Wielkiego. Podczas powstania listopadowego służył w Gwardii Narodowej w stopniu porucznika baterii artylerii. W styczniu 1831 roku został wiceprezydentem powstańczej stolicy. Po upadku powstania jego majątek został przejęty przez Rosjan. Urodził się 16 czerwca 1792 roku.
1882 - Urodził się Franciszek Ścigała, duchowny katolicki, działacz społeczny i narodowy na Górnym Śląsku. Był aktywny w trakcie powstań śląskich i plebiscytu. Za swoją postawę w latach 1919-1921 został dwukrotnie odznaczony medalami powstańczymi - Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi. 1 maja 1940 został aresztowany przez gestapo. Następnie osadzono go w niemieckich obozach zagłady Dachau i Gusen. Zginął 2 września 1940 w Gusen.
1883 - Urodził się Luigi Ganna, włoski kolarz. Zapisał się w historii kolarstwa, jako zwycięzca pierwszego wyścigu Giro d’Italia w 1909 roku. W tym samym roku zwyciężył także w wyścigu kolarskim Mediolan-San Remo. Znany jest również, jako założyciel w 1912 roku fabryki rowerów GANNA, która do dziś prężnie funkcjonuje. Zmarł 2 października 1957 roku. 140. rocznica
1884 - Urodził się Karl Rottluff Schmidt, niemiecki malarz, grafik i rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych reprezentantów ekspresjonizmu. W latach 30. należał do Akademii Pruskiej, od 1947 roku był profesorem berlińskiej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych. Tworzył kompozycje o tematyce mistyczno-symbolicznej. W latach 30. jego prace zostały uznane za "sztukę zdegenerowaną” i spalone, a on sam otrzymał zakaz twórczości malarskiej. Zmarł 10 sierpnia 1976 roku.
1887 - Arthur Conan Doyle opublikował nowelę "Studium w szkarłacie", w której po raz pierwszy pojawiła się postać słynnego detektywa Sherlocka Holmesa. Łącznie Conan Doyle napisał cztery powieści - "Studium w szkarłacie", "Pies Baskerville’ów", "Znak czterech" i "Dolina trwogi" oraz 56 opowiadań o Holmesie. Detektyw jest także bohaterem wielu filmów, spektakli teatralnych, komiksów i gier komputerowych. Arthur Conan Doyle urodził się 22 maja 1859, a zmarł 7 lipca 1930 roku.
1887 - Podpisano układ na mocy, którego Chiny przekazały swoje prawa do "wieczystego posiadania i rządu w Makau” Portugalii. W zamian rząd Makau miał współpracować z Hongkongiem przy przemycaniu indyjskiego opium, a Chiny otrzymały możliwość zwiększenia swoich zysków poprzez nakładanie ceł. Portugalia zobowiązała się również nie wyzbywać się nigdy Makau bez uprzedniego porozumienia z Chinami.
1896 - Zmarł tragicznie, w wyniku wypadku drogowego w Paryżu, Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, pisarz, etnograf, badacz Kamerunu. W 1882 roku zorganizował pierwszą polską wyprawę badawczą do Afryki. Autor książek: "Żegluga wzdłuż brzegów Zachodniej Afryki" i "Pod równikiem". Urodził się 14 kwietnia1861 roku.
1896 - Urodził się Gieorgij Żukow, radziecki dowódca wojskowy, marszałek ZSRR, uczestnik rewolucji październikowej i wojny domowej. Według źródeł historycznych był znany z okrucieństwa i bezwzględności, a przy tym dowodził chaotycznie, popełniając błędy taktyczne. Podczas II wojny światowej szef sztabu generalnego, wraz z Ławrientijem Berią odpowiedzialny za masowe deportacje ludności w głąb Rosji. Inicjator stłumienia rewolucji węgierskiej w 1956 roku. Po przegraniu o władzę z Nikitą Chruszczowem w 1958 odwołany ze wszystkich stanowisk. Zmarł 18 czerwca 1974 roku.
1898 - Duńczyk Valdemar Poulsen otrzymał patent na pierwszy magnetofon. Swoje urządzenie nazwał "telegrafonem”. Początkowo miał służyć, jako ważny element automatycznej sekretarki. 125. rocznica
1903 - Urodził się Wacław Janaszek, major saperów, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił służbę w Dowództwie Saperów Armii "Pomorze”. W czasie Powstania Warszawskiego, był szefem sztabu Zgrupowania "Radosław”. Dowodził między innymi powstańcami podczas walk w obronie cmentarzy wolskich. 25 sierpnia 1944 został ciężko ranny, a dwa dni później zamordowany przez Niemców w szpitalu powstańczym na Powiślu. 120. rocznica
1903 - Urodził się Szczepan Skorupka, malarz, autor portretów, pejzaży, scen rodzajowych i martwej natury, w latach 50. współzałożyciel Grupy Artystów Plastyków "Zachęta". Stylistycznie malarstwo Szczepana Skorupki zalicza się do nurtu konserwatywnego. Uczestniczył w wielu wystawach w kraju i za granicą. Zmarł 29 sierpnia 1997 roku. 120. rocznica
1903 - Premiera pierwszego w historii westernu "Napad na ekspres" w reżyserii Edwina Portera. W tym obrazie wystąpił pierwszy kaskader w historii kina Frank Hanaway, który był dawnym kawalerzystą armii USA. Główne role zagrali: Broncho Billy Anderson i Tom London. 120. rocznica
1910 - Urodził się Zdzisław Gozdawa, komediopisarz, poeta, autor tekstów piosenek, satyryk, także kompozytor. W latach 1968-1978, wraz z Wacławem Stępniem, pełnił funkcję dyrektora Teatru Syrena w Warszawie. Autor popularnych piosenek: "Cóż ci więcej mogę dać”, "Budujemy nowy dom”, "Małe mieszkanko na Mariensztacie". Jego utwory wykonywali także inni artyści, między innymi: Hanka Bielicka, Czerwone Gitary, Jerzy Połomski i Irena Santor. Zmarł 29 lutego 1990 roku.
1912 - Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych powierzyła Józefowi Piłsudskiemu funkcję komendanta głównego polskich sił wojskowych. Komisja przygotowywała się do powołania rządu i wprowadzenia go na terytorium Rzeczpospolitej, gdyby doszło do walki zbrojnej o odzyskanie niepodległości. Utworzono Wydział Wojskowy Komisji, który zarządzał organizacjami Polski Skarb Wojskowy i Związek Strzelecki "Strzelec", z którego wywodzili się przyszli żołnierze Legionów.
1916 - Do Warszawy uroczyście wkroczyli żołnierze Legionów Polskich, entuzjastycznie witani przez mieszkańców. Był to pierwszy od powstania listopadowego przemarsz regularnych wojsk polskich przez stolicę kraju. Obecność Legionów Polskich i ich przywódców w Warszawie sprawiła, że w stolicy w kolejnych miesiącach zaczęły narastać niepodległościowe nastroje.
1917 - Urodził się Francis Clifford, brytyjski pisarz, autor powieści łączących tematykę sensacyjną z moralno-filozoficzną. Podczas II wojny światowej, jako kapitan British Army uczestniczył z pułkiem Burma Rifles w walkach kampanii birmańskiej. Odznaczony Distinguished Service Order. Napisał między innymi książki: "Ale Klub nie przebacza", "Księżyc w dżungli", "Opóźniony", "Zatrzęsła się ziemia" oraz "Ciemna strona księżyca". Zmarł 24 sierpnia 1975 roku.
1918 - Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica połączyło się z Polskim Stronnictwem Ludowym Piast. Na prezesa wybrano Wincentego Witosa. 105. rocznica
1918 - Wprowadzono biało-czerwoną szachownicę, jako znak polskiego lotnictwa wojskowego. Szachownica była odwzorowaniem znaku, który jako godło osobiste umieścił na swoim samolocie porucznik-pilot Stefan Stec. Miała wówczas kolor biały w prawym górnym i lewym dolnym polu, natomiast czerwony w lewym górnym oraz prawym dolnym polu. Uznano, że jest to symbol odpowiedni, bo ma barwy polskie, jest wyrazisty, prosty i łatwy do namalowania. 1 grudnia 1918 Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego wydał rozporządzenie, stanowiące, że "samoloty Wojsk Polskich będą w przyszłości zaopatrzone w miejscach dotychczas obowiązujących znakiem kwadratowym szerokości 60 centymetrów, dzielącym się na cztery równe pola. Lewe górne i prawe dolne pole będzie barwy karmazynowej, lewe dolne i prawe górne pole barwy białej". W 1921 roku szachownicy dodano wąską obwódkę w przeciwstawnych barwach. Od 1993 roku, barwy szachownicy są odwrócone: lewe górne i prawe dolne pole jest białe, natomiast lewe dolne i prawe górne pole ma kolor czerwony. Za zgodą MON polski skoczek narciarski Kamil Stoch wystąpił na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Soczi w 2014 roku w kasku z szachownicą lotniczą. W obu konkursach uzyskał tytuły mistrza olimpijskiego. 105. rocznica
1918 - Papież Benedykt XV ogłosił encyklikę "Quod Iam Diu" w sprawie przyszłej konferencji pokojowej. Adresatami dokumentu byli patriarchowie, prymasi, arcybiskupi, biskupi i inni ordynariusze. Papież w tej encyklice wezwał katolików do modlitwy w intencji przyszłej konferencji pokojowej. 11 listopada został podpisany rozejm Niemiec z państwami ententy. Konferencja wersalska, do której odnosiła się encyklika, odbyła się od 18 stycznia 1919 do 21 stycznia 1920. 105. rocznica
1922 - Na swym pierwszym posiedzeniu zebrał się Sejm I kadencji, który na marszałka wybrał Macieja Rataja. Najwięcej posłów - 169 miał Chrześcijański Związek Jedności Narodowej Wojciecha Korfantego, 70 - Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast” Wincentego Witosa i 66 - Blok Mniejszości Narodowych. Sejm I kadencji rozwiązany został 27 listopada 1927 roku.
1923 - Urodził się Morris, właściwie Maurice de Bevere, belgijski rysownik i scenarzysta, twórca postaci Lucky Luke’a. Początkowo zamierzał stworzyć film rysunkowy o Dzikim Zachodzie, jednak studio filmowe zbankrutowało, a szkice przerobiono na komiks. W ten sposób w 1947 w komiksowym tygodniku "Spirou” wydrukowano pierwszą historię samotnego kowboja. Niedługo potem ukazał się pierwszy album komiksu. W 1955 Maurice de Bevere poznał scenarzystę Renégo Goscinnego, autora "Asteriksa" i rozpoczął z nim współpracę. Wspólnie stworzyli 29 albumów o przygodach Lucky Luke’a, które wkrótce stały się popularne w Europie, w tym także w Polsce. Zmarł 16 lipca 2001 roku. 100. rocznica
1926 - Urodził się Tadeusz Drewnowski, pisarz, krytyk literacki, specjalizujący się w literaturze XX wieku, autor słynnego eseju o Tadeuszu Borowskim "Ucieczka z kamiennego świata". Edytor "Dzienników" Marii Dąbrowskiej. W 1940 roku był więziony na Pawiaku. W latach 1941-1945 żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W 1959 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2013 Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Zmarł 13 września 2018 roku.
1927 - W Stanach Zjednoczonych wprowadzono do sprzedaży nowy model forda - "A". Samochód kosztował 395 dolarów, miał nowoczesny system zmiany biegów, elektryczne oświetlenie, wskaźnik paliwa i rozwijał maksymalną prędkość do 104 kilometrów na godzinę. Do 1931 roku wyprodukowano prawie 4,5 miliona egzemplarzy tego modelu forda.
1927 - Urodził się Abby Mann, amerykański scenarzysta, dramaturg i producent filmowy, twórca postaci Kojaka. Laureat Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany do filmu "Wyrok w Norymberdze" Stanleya Kramera. Był producentem i autorem scenariusza do wielu odcinków serialu "Kojak" z Tellym Savalasem w roli tytułowej, emitowanego w latach 1973-1978 przez stację CBS. Zmarł 25 marca 2008 roku.
1935 - Urodził się Woody Allen, właściwe nazwisko Allen Stewart Königsberg, jeden z najbardziej uznanych amerykańskich reżyserów, a także aktor, scenarzysta, muzyk i producent filmowy. Znany, jako twórca intelektualnej komedii. Jego filmy bazują na literaturze, filozofii, psychologii, jego żydowskim pochodzeniu i Nowym Jorku, gdzie cały czas mieszka. Napisał kilka książek, między innymi: "Allen na scenie" oraz "Obrona szaleństwa". Jest klarnecistą jazzowym. Dwa razy wystąpił ze swoim zespołem w Polsce. Twórca filmów: "Annie Hall", "Hannah i jej siostry", "Purpurowa róża z Kairu”, "Klątwa skorpiona”, "Miłość i śmierć”, "Co nas kręci, co nas podnieca”, "O północy w Paryżu", "Blue Jasmine", "Śmietanka towarzyska". Zdobywca niemal 150 nagród filmowych, w tym czterokrotnie Oscara.
1939 - Weszło w życie wydane przez hitlerowców rozporządzenie o noszeniu przez Żydów przebywających na terenie Generalnego Gubernatorstwa opasek z gwiazdą Dawida. Wszyscy Żydzi powyżej 10. roku życia musieli zaopatrzyć się w nie sami i nosić na prawym przedramieniu. Gwiazdą Dawida miały być oznaczone także żydowskie sklepy i firmy. Według historyków nakaz noszenia opasek był formą wyselekcjonowania i napiętnowania Żydów - wstępem do kolejnych represji i masowej zagłady.
1940 - Urodził się Richard Pryor, amerykański aktor i komik. Był jednym z prekursorów stylu monologów stand-up, a wśród jego następców wymienia się Eddiego Murphy'ego, Robina Williamsa czy Davida Lettermana. Występował w wielu filmach, między innymi: "Nic nie widziałem, nic nie słyszałem", "Zabawka", "Wielka wyprawa muppetów". Zmarł 10 grudnia 2005 roku.
1942 - W Łodzi na terenie Litzmannstadt Ghetto Niemcy utworzyli obóz dla polskich dzieci i młodzieży. Trafiały do niego dzieci w wieku od 8 do 16 lat, pochodzące z sierocińców i zakładów wychowawczych z ziem włączonych do Rzeszy oraz z Generalnego Gubernatorstwa. Małym więźniom nadano numery, które zastąpiły ich nazwiska. Wszystkie dzieci były objęte przymusem pracy trwającej nawet do 12 godzin dziennie. Dzieci umierały w niemieckim obozie z głodu wycieńczenia i od kar fizycznych wymierzanych przez hitlerowców. Według szacunkowych danych, Centrum Dialogu imienia Marka Edelmana w Łodzi - do stycznia 1945 roku przez obóz mogło przejść nawet do pięciu tysięcy polskich dzieci. Zaledwie 900 więźniów doczekało w nim wyzwolenia. Obóz został upamiętniony Pomnikiem Martyrologii Dzieci.
1942 - Zmarł Leon Jan Wachholz, lekarz medycyny sądowej, jeden z najwybitniejszych polskich przedstawiciel tej dziedziny w XX wieku, autor pierwszych nowoczesnych podręczników medycyny sądowej, jak również dotyczących psychopatologii sądowej i techniki sekcyjnej, które przez lata służyły studentom, lekarzom i prawnikom. 6 listopada 1939 aresztowany przez hitlerowców w ramach Sonderaktion Krakau razem z innymi pracownikami naukowymi Uniwersytetu Jagiellońskiego i przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Pobyt w obozie źle odbił się na zdrowiu profesora. Zwolniony z obozu 8 lutego 1940, wrócił do Krakowa, ale nigdy już nie wyzdrowiał. Zmarł z powodu wycieńczenia. Urodził się 20 czerwca 1867 roku.
1943 - W Teheranie zakończyła się konferencja "Wielkiej Trójki", w której uczestniczyli Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt i Józef Stalin. Rozmowy dotyczyły walki z III Rzeszą i porządku europejskiego po zakończeniu wojny. Podczas spotkania ustalono, że wschodnią granicą Polski będzie linia Curzona, natomiast zachodnią linia Odry i Nysy. Polska miała też uzyskać część Prus Wschodnich: Warmię i Mazury. Dokonano też podziału krajów Europy na alianckie strefy operacyjne - Polska znalazła się w strefie operacyjnej Armii Czerwonej. Wyniki ustaleń utajniono. Kolejne konferencje, na których mocarstwa decydowały o losach Europy odbyły się w Jałcie i Poczdamie. 80. rocznica
1944 - Ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej, cotygodniowego dziesięciominutowego magazynu filmowego, poprzedzającego seanse w kinach i emitowanego później w telewizji. Magazyn kontynuował przedwojenną tradycję Polskiej Kroniki Filmowej Polskiej Agencji Telegraficznej. W 1995 roku przestał ukazywać się w kinach i telewizji.
1945 - Zmarł Anton Dostler, generał niemiecki w czasie II wojny światowej. Został skazany w pierwszym powojennym procesie zbrodniarzy wojennych na karę śmierci przez rozstrzelanie. W marcu 1944 roku rozkazał zabicie 15 amerykańskich żołnierzy. Urodził się 10 maja 1891 roku
1949 - Powstała Politechnika Białostocka, początkowo, jako Prywatna Wieczorowa Szkoła Inżynierska podległa Naczelnej Organizacji Technicznej. W 1964 roku została przemianowana na Wyższą Szkołę Inżynierską, a w 1974 podniesiono ją do rangi uczelni akademickiej, już, jako Politechnikę Białostocką. Obecnie jest największą uczelnią techniczną północno-wschodniej Polski i kształci na siedmiu wydziałach.
1949 - Urodził się Pablo Escobar, jeden z szefów kolumbijskiej mafii narkotykowej. Dzięki przemytowi kokainy do Stanów Zjednoczonych i innych państw był jednym z najbogatszych ludzi na świecie. Według rządu USA i Kolumbii, mediów oraz opinii publicznej, był jednym z najpotężniejszych, a jednocześnie najbardziej bezwzględnych i brutalnych dealerów narkotykowych w historii. Na początku lat 90. XX wieku jego majątek szacowano na 30 miliardów dolarów. Został zastrzelony przez policję w Medellin, 2 grudnia 1993 roku.
1955 - W Montgomery w amerykańskim stanie Alabama czarnoskóra Rosa Parks została aresztowana za odmowę ustąpienia miejsca w autobusie białemu mężczyźnie. Kobieta została uznana winną naruszenia przepisów dotyczących segregacji rasowej, a sąd wymierzył jej grzywnę. Ostatecznie sprawa trafiła do Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, który wyrokiem z 13 listopada 1956 roku uznał przepisy wprowadzające i regulujące segregację rasową w autobusach za niekonstytucyjne. Rosa Parks uznawana jest za jeden z symboli walki z segregacją rasową. W 1996 roku prezydent USA Bill Clinton odznaczył ją Medalem Wolności.
1958 - Urodziła się Charlene Tilton, amerykańska aktorka, grała w filmach "Blondynka", "Kochany urwis 2", "Szkolny patrol". Występowała, jako Lucy Ewing w popularnym serialu telewizyjnym "Dallas". 65. rocznica
1959 - W Waszyngtonie został podpisany Traktat Antarktyczny, na mocy którego Antarktyka stała się obszarem międzynarodowych badań naukowych i pierwszą w świecie strefą "zdenuklearyzowaną”. Porozumienie zostało zawarte przez 12 państw. Obowiązywało sygnatariuszy przez 30 lat. W 1991 roku zostało odnowione i przedłużone. Dodano klauzulę o zakazie eksploatacji wszelkich bogactw naturalnych na Antarktydzie, szczególnie ropy naftowej. Traktat ma być renegocjowany po 50 latach - w 2041 roku.
1960 - Rozpoczęła się misja kosmiczna statku Korabl-Sputnik 3. Wyniósł na orbitę w ramach programu "Wostok" psy - Pczołkę i Muszkę oraz owady i rośliny. Po jednodniowym pobycie w Kosmosie, statek został deorbitowany. Jednak zamiast wylądować, spłonął w atmosferze wraz ze swoim żywym ładunkiem. Zadaniem Korabla-Sputnika 3 miało być zbadanie wpływu lotu kosmicznego na żywe organizmy, sprawdzenie działania łączności radiowej i systemów podtrzymywania życia oraz pomiar czynników mogących wpłynąć na zachowanie się człowieka podczas lotu kosmicznego.
1961 - W Londynie zmarł Włodzimierz Ludwig, pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, współtwórca nowoczesnej artylerii przeciwlotniczej okresu międzywojennego. Był dowódcą obrony przeciwlotniczej kraju we wrześniu 1939 roku, a następnie organizatorem wojsk i lotnictwa we Francji. Urodził się 11 grudnia 1889 roku.
1962 - W nocy z 30 listopada na 1 grudnia warszawski kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w związku z budową trasy W-Z i poszerzaniem ulicy Leszno, został przesunięty o 21 metrów do tyłu. Było to pierwsze w Europie i trzecie na świecie przesunięcie obiektu sakralnego. Miejsce dawnej lokalizacji kościoła jest zaznaczone na chodniku i jezdni granitową kostką.
1968 - Zmarł profesor Witold Plapis, architekt, pracownik Biura Odbudowy Stolicy, organizator pierwszego w Polsce Zakładu Naukowego Architektury Krajobrazu w Instytucie Urbanistyki i Architektury Politechniki Warszawskiej. Był inicjatorem utworzenia tak zwanego Zielonego Pierścienia wokół Warszawy, w tym Kampinoskiego Parku Narodowego. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 5 marca 1905 roku. 55. rocznica
1968 - Paprykarz szczeciński otrzymał znak jakości "Q”. Był on wynikiem pomysłu racjonalizatorskiego na zagospodarowanie odpadów po wykrawaniu kostki rybnej z zamrożonych bloków rybnych. Pierwowzorem była afrykańska potrawa Tiep bou dienn Sénégalais, której smakiem zachwycili się technolodzy z polskich statków-chłodni podczas pobytu w portach u wybrzeży Afryki Zachodniej na początku lat 60. Pierwsze puszki paprykarza zeszły z taśmy produkcyjnej w 1967 roku. 55. rocznica
1970 - Kazimierz Górski został selekcjonerem reprezentacji Polski piłce nożnej. Zadebiutował 5 maja 1971 w wygranym 4:2 meczu towarzyskim ze Szwajcarią. Reprezentacja pod wodzą Górskiego osiągnęła największe sukcesy w swojej historii: triumf w turnieju olimpijskim 1972 roku w Monachium po zwycięstwie w finale 2:1 z Węgrami oraz trzecie miejsce na mistrzostwach świata w 1974 w Niemczech po zwycięstwie w decydującym meczu 1:0 z Brazylią. Po zdobyciu w 1976 srebrnego medalu na turnieju olimpijskim w Montrealu, co uznano w kraju za porażkę, Kazimierz Górski podał się do dymisji. Reprezentację prowadził w 68 meczach, 37 razy zwyciężając, odnosząc 19 porażek i 12 remisów. Po zakończeniu pracy z reprezentacją Kazimierz Górski trenował między innymi kluby z ligi greckiej oraz Legię Warszawa. Urodził się 2 marca 1921 roku, a zmarł 23 maja 2006 w wieku 85 lat.
1973 - Zmarł Dawid Ben Gurion, izraelski polityk, działacz i przywódca ruchu syjonistycznego, pierwszy premier Izraela w latach 1948-1953, uważany za jednego z twórców państwa i "ojca narodu”. 14 maja 1948 roku przewodniczył w uroczystości proklamowania niepodległości państwa, składając, jako pierwszy podpis pod Deklaracją Niepodległości Izraela. Uczestniczył w budowaniu instytucji państwowych, przewodniczył w kierowaniu licznych projektów na rzecz rozwoju kraju. Urodził się 16 października 1886 roku w miejscowości Płońsk w ówczesnym Królestwie Polskim. 50. rocznica
1976 - Urodził się Tomasz Adamek, bokser, zawodowy mistrz świata w wadze półciężkiej i junior ciężkiej, medalista mistrzostw Europy amatorów, międzynarodowy mistrz Polski. Zdobywca drugiego miejsca w 2005 i czwartego w 2006 roku w plebiscycie na najlepszego sportowca Polski. Jest pierwszym Polakiem, który zdobył "Muhammad Ali Giant Athlete Award”, nagrodę imienia Muhammada Alego za wybitne osiągnięcia sportowe i postawę poza ringiem.
1977 - W Watykanie papież Paweł VI spotkał się z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. W trakcie spotkania papież przypomniał o prawach wspólnoty chrześcijańskiej w Polsce: "Kościół katolicki nie prosi o przywileje dla siebie, lecz jedynie o prawo pozostawania sobą i to, by mógł bez przeszkód rozwijać sobie właściwą działalność, zgodnie ze swą istotą i ze swoją misją”. Spotkanie nie przyniosło jednak rzeczywistego przełomu w sytuacji Kościoła w PRL.
1980 - W Warszawie rozpoczęło obrady VII plenum KC PZPR. Gremium podjęło decyzję o usunięciu z Komitetu Centralnego byłego I sekretarza Edwarda Gierka, obarczając go odpowiedzialnością za sytuację w kraju. Jeszcze przed podpisaniem Porozumień Sierpniowych, władzę od Gierka przejął Stanisław Kania, co tłumaczono złym stanem zdrowia dotychczasowego I sekretarza PZPR.
1982 - Stan wojenny: Prezydent Warszawy generał Mieczysław Dębicki rozwiązał na wniosek ministra kultury i sztuki Związek Artystów Scen Polskich. W jego miejsce powstał "nowy” ZASP, do którego wstąpiła około 20 procent artystów z rozwiązanego związku. W 1989 doszło do zjednoczenia obu związku.
1986 - W budynku dawnego dworca d'Orsay w Paryżu otwarto Muzeum d'Orsay. Placówka gromadzi dzieła poświęcone sztuce i cywilizacji okresu 1848-1914. Znajdują się tam dzieła słynnych impresjonistów, między innymi: Moneta, Maneta, Gauguina, Lacombe'a, Pissarra. Rocznie do muzeum przychodzi około czterech milionów zwiedzających.
1987 - Zmarł James Baldwin, afroamerykański pisarz i eseista. W powieściach, dramatach i publicystyce wypowiadał się za równouprawnieniem ludności murzyńskiej. Napisał "Nikt nie zna mojego imienia”, "Inny kraj", "Na spotkanie człowieka". Angażował się w ruch praw obywatelskich i działania na rzecz równości rasowej. Aktywnie wspierał działalność Martina Luthera Kinga. Urodził się 2 sierpnia 1924 roku.
1989 - Spotkanie przywódcy ZSRR Michaiła Gorbaczowa i papieża Jana Pawła II w Rzymie. Trzy miesiące później Związek Radziecki nawiązał oficjalne stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską.
1991 - W referendum niepodległościowym na Ukrainie za niepodległością opowiedziało się ponad 90 procent biorących udział w głosowaniu. Frekwencja wyniosła około 84 procent. Przeprowadzone tego samego dnia wybory prezydenckie wygrał Łeonid Krawczuk.
1991 - Zmarł George Stigler, amerykański ekonomista, profesor uniwersytetów w Nowym Jorku i Chicago, twórca tak zwanej chicagowskiej szkoły w ekonomii. Zajmował się rynkiem pracy i wyborem publicznym. W 1982 roku został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie ekonomii, za wkład w badania nad funkcjonowaniem rynków, ich organizacją i strukturą, a także nad przyczynami i skutkami regulowania rynków przez państwo. Urodził się 17 stycznia 1911 roku.
1993 - Prymas Polski kardynał Józef Glemp dokonał oficjalnego otwarcia Katolickiej Agencji Informacyjnej. Celem KAI jest informowanie o wydarzeniach związanych z działalnością Kościoła katolickiego na całym świecie. Głównym założeniem natomiast ewangelizacja przez informację polegająca na przekazywaniu wiadomości religijnych oraz przedstawieniu stanowiska Kościoła w różnych kwestiach. Z serwisu KAI korzysta między innymi Polskie Radio. 30. rocznica
1993 - Zmarł Ray Gillen, amerykański muzyk i wokalista. Współpracował z zespołami: Black Sabbath, Phenomena oraz Blue Murder. Zdobył sławę jednego z najlepszych głosów rockowych swoich czasów. Urodził się 12 maja 1959 roku. 30. rocznica
1994 - Zmarła Wanda Szuman, działaczka społeczna, pedagog. Po odzyskaniu niepodległości współtworzyła polskie szkolnictwo na Pomorzu. Jej zainteresowania naukowe obejmowały głównie rozwój sierot i dzieci chowanych w izolacji, a także niepełnosprawnych. Była pionierką metody rehabilitacyjnej osób niepełnosprawnych poprzez pracę artystyczną. Została odznaczona papieskim medalem "Pro Ecclesia et Pontifice" oraz Orderem Uśmiechu. Urodziła się 3 kwietnia 1890 roku.
1997 - Zmarł Stephane Grappelli, francuski kompozytor, aktor i skrzypek jazzowy, zaliczany do grona najwybitniejszych osobowości w muzyce XX wieku. W latach 30. utworzył zespół Quintette du Hot Club de France, który koncertował i nagrywał do wybuchu II wojny światowej. Uprawiał różne gatunki muzyki i nagrywał z wieloma muzykami, między innymi z Dukiem Ellingtonem, Earlem Hinesem, Larym Coryellem i Oscarem Petersonem. Dwukrotnie odwiedził Polskę, w 1991 i 1994 roku. Urodził się 26 stycznia 1908 roku.
2003 - Została przedstawiona tak zwana inicjatywa genewska - bliskowschodni plan pokojowy powstały na podstawie porozumienia kilkuset polityków i działaczy pokojowych z Izraela i Palestyny. Zakładał powstanie niepodległego państwa palestyńskiego w Strefie Gazy i prawie na całym Zachodnim Brzegu Jordanu oraz przewidywał podział Jerozolimy za pomocą kuloodpornej szyby na dwie części, a każda z nich miała zostać stolicą Palestyny i Izraela. 20. rocznica
2006 - W Warszawie zmarł pułkownik Zbigniew Brym "Zdunin”, oficer w wojnie obronnej 1939 roku, żołnierz Armii Krajowej, dowódca "Żelaznej Reduty” w Powstaniu Warszawskim. Autor fotografii z powstania. Po wojnie działał w antykomunistycznej opozycji niepodległościowej, brał udział w pracach Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Urodził się 1 lutego 1919 roku.
2008 - W Poznaniu rozpoczęła się Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. Gośćmi spotkania było ponad 190 delegacji rządowych, a wzięło w niej udział łącznie ponad 11 tysięcy osób.15. rocznica
2009 - Wszedł w życie Traktat Lizboński, nazywany też "traktatem reformującym", który zastąpił europejską konstytucję. Dokument został podpisany 13 grudnia 2007 roku w Lizbonie, przez przywódców państw Unii Europejskiej. Umowa zakładała między innymi reformę instytucji Unii Europejskiej.
2011 - Zmarła Christa Wolf, niemiecka pisarka. Była czołową postacią literatury wschodnioniemieckiej. Jej nowela "Co pozostanie" wywołała w 1990 roku jeden z największych skandali w historii powojennej literatury niemieckiej. Wolf ukazała w niej postać pisarki szpiegowanej przez Stasi i żyjącej w nieustannym strachu, bazując na swoich własnych doświadczeniach. W 1993 ujawniła w prasie, że w latach 1959-1962 współpracowała ze Stasi, lecz nie przekazywała informacji o konkretnych osobach. Podkreślała, że od 1968 sama była inwigilowana przez służby specjalne NRD. Urodziła się 18 marca 1929 roku.
2013 - Zmarł Jerzy Matałowski, aktor. Przez całe życie zawodowe był związany z teatrami stołecznymi: Studio, Rozmaitości, Narodowym i Dramatycznym. W pamięci widzów zapisał się główną rolą w serialu filmie "Kolumbowie” Janusza Morgensterna. Wystąpił również w obrazach: "Wszyscy i nikt”, "W te dni przedwiosenne”, "Chce się żyć”, "Dulscy”. Urodził się 1 lutego 1948 roku. 10. rocznica
2014 - Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej, zastępując Belga Hermana Van Rompuya, którego kadencja upłynęła 30 listopada. 19 grudnia 2014 po raz pierwszy przewodniczył szczytowi Unii Europejskiej. 9 marca 2017 podczas szczytu UE w Brukseli został ponownie wybrany na stanowisko szefa Rady Europejskiej.
2015 - Zmarł Joseph Engelberger, amerykański inżynier, przedsiębiorca i konstruktor robotów przemysłowych, nazwany ojcem robotyki. Skonstruował pierwszego robota przemysłowego w Stanach Zjednoczonych. Robot Unimate został zainstalowany w 1961 roku w zakładach General Motors. Urodził się 26 lipca 1925 roku.
2016 - Zmarł profesor Jan Horodnicki, psychiatra, nauczyciel akademicki, autor i współautor wielu publikacji - między innymi na temat lęku i depresji u osób z chorobami nowotworowymi krtani oraz psychobiologicznych kryteriów uzależnienia od alkoholu. Urodził się 5 maja 1934 roku.
2019 - Zmarł Mariss Jansons, łotewski dyrygent. W 2006, 2012 i 2016 dyrygował koncertem noworocznym Filharmonii Wiedeńskiej. Pracował między innymi z orkiestrą Filharmonii Londyńskiej, orkiestrą symfoniczną w Pittsburghu, orkiestrą symfoniczną rozgłośni Bayerischer Rundfunk. Odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami. Urodził się 14 stycznia 1943 roku.
2019 - Zmarł Irving Burgie, amerykański kompozytor i wykonawca. W 1956 roku wraz z Harrym Belafonte napisał słynny przebój "Day-O” znany też, jako "The Banana Boat Song”. Wspólnie przygotowali jeszcze w tym samym roku cały album poświęcony nurtowi muzyki calypso czerpiącej inspirację z muzyki Karaibów. Płyta "Calypso" była pierwszy w historii winylem, który przekroczył milion sprzedanych egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych. Urodził się 28 lipca 1924 roku.
2020 - Zmarła Hanna Stadnik, łączniczka i sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie działaczka kombatancka, wiceprezes i pełniąca obowiązki prezesa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Od 1942 roku, jako kilkunastoletnia dziewczyna należała do konspiracji niepodległościowej, działała od pseudonimem "Hanka", między innymi przenosiła broń, meldunki i powstańczą prasę. Była też sanitariuszką kompanii podporucznika Witolda Janiszewskiego "Withala”, w IV Rejonie Obwodu Mokotów Armii Krajowej. Po wojnie czynnie uczestniczyła w ruchu kombatanckim uczestników Powstania i żołnierzy AK. Urodziła się 23 lutego 1929 roku.
2021 - Zmarł Petr Uhl, czeski dziennikarz, były dysydent, obrońca praw człowieka i Kawaler Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi RP. Był jednym z sygnatariuszy ogłoszonej w styczniu 1977 Deklaracji Karty 77. W kwietniu 1978 został jednym z założycielem Komitetu Obrony Niesprawiedliwie Prześladowanych. W maju 1979 został aresztowany, razem z między innymi Václavem Havlem, a następnie skazany na pięć lat więzienia. Był jednym z założycieli i działaczem Solidarności Polsko-Czechosłowackiej reaktywowanej w 1987, współzałożycielem Czechosłowackiego Komitetu Helsińskiego i Wschodnioeuropejskiej Agencji Informacyjnej. Uczestniczył w protestach podczas aksamitnej rewolucji. Urodził się 8 października 1941 roku.
2021 - Zmarł Stanisław Tabisz, malarz, grafik, scenograf, pedagog, krytyk sztuki, aktor "Piwnicy pod Baranami", rektor krakowskiej ASP w latach 2012-2020. Realizował scenografię do koncertów Zbigniewa Preisnera, między innymi "Moje kolędy na koniec wieku". Urodził się 19 kwietnia 1956 roku.
2022 - Zmarła Danuta Szyksznian, pseudonimy: "Sarenka” i "Szarotka”, łączniczka Armii Krajowej - Okręg Wilno. Pośmiertnie awansowana na stopień pułkownika. Uniknęła aresztowania przez NKWD i podjęła służbę w dywersyjnym oddziale specjalnym rotmistrza Zygmunta Augustowskiego "Huberta”. 24 grudnia 1944 roku została aresztowana przez Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego i po wielodniowych przesłuchaniach skazana zaocznie na 10 lat łagrów. Po wyjściu na wolność ze względu na stan zdrowia, dalej była szykanowana za działalność w AK. Zasiadła w Komitecie Honorowym Fundacji "Łączka”. Urodziła się 7 czerwca 1925 roku. 1. rocznica
2022 - Zmarł słynny włoski kolarz Ercole Baldini, gwiazda wyścigów w latach 50. XX wieku, mistrz olimpijski i zwycięzca Giro d'Italia. Urodził się 26 stycznia 1933 roku. 1. rocznica
