Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-11-27, 07:30 Autor: IAR/D.Panek/dok.

Kartka z kalendarza

1095 - Podczas synodu w Clermont, we Francji, papież Urban II ogłosił rozpoczęcie przygotowań do wyprawy krzyżowej mającej na celu uwolnienie Jerozolimy spod dominacji muzułmańskiej. Pierwsza wyprawa wyruszyła w 1096 roku.
1522 - W Oświęcimiu urodził się Andrzej Patrycy Nidecki, biskup, filolog, humanista, autor polemicznych pism antyreformacyjnych, pisarz apologetyczny, wydawca i komentator Cycerona. Zmarł 2 stycznia 1587.

1620 - Michał Piekarski, szlachcic sandomierski, został stracony za próbę zabójstwa króla Zygmunta III. Wyrok wykonano w sposób niezwykle okrutny, na szafocie obcięto mu dłonie, a ciało skazańca zostało rozerwane przez cztery konie. 15 listopada Michał Piekarski zranił króla w głowę, mszcząc się, jak twierdził, za krzywdy osobiste. W związku z niedorzecznymi zeznaniami skazańca poddanego torturom powstało powiedzenie "plecie jak Piekarski na mękach". Urodził się około 1597 roku.

1701 - Urodził się Anders Celsius, szwedzki astronom i fizyk, twórca stopniowej skali temperatur, nazwanej później jego imieniem. Autor prac z zakresu astronomii, fizyki i geofizyki. Zmarł 25 kwietnia 1744 roku.

1806 - Wojska Napoleona dowodzone przez marszałka Joachima Murata opanowały należącą dotychczas do Prus Warszawę. W mowie wygłoszonej na Zamku Królewskim w Warszawie, 20 grudnia 1806 roku, cesarz Francuzów zapowiedział odbudowę państwa polskiego. Wkrótce powstało Księstwo Warszawskie.

1815 - Car Aleksander I podpisał w Warszawie konstytucję dla Królestwa Polskiego, zgodnie, z którą miało ono być na zawsze połączone z Rosją unią personalną, a królem Polski każdorazowo miał być car. Konstytucja wypełniała postanowienia kongresu wiedeńskiego. Zaliczana do najbardziej liberalnych w pokongresowej Europie. Przy jej redakcji pracował kilkuosobowy zespół, z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim na czele.

1822 - W rekordowym wieku 62 lat padł angielski koń Old Billy. Wiek, który osiągnął to najdłuższy zarejestrowany czas życia konia domowego. Billy urodził się w angielskiej wiosce Woolston, w hrabstwie Lancashire. Służył, jako koń pociągowy.

1826 - Angielski aptekarz John Walker wynalazł zapałki rozpalane poprzez potarcie o draskę. Zapałki składały się z chloranu potasowego, siarczku antymonu i krochmalu. Zapalały się przez potarcie o papier ścierny z powierzchnią wykonaną z mielonego szkła. Produkcja zapałek w Polsce rozpoczęła się 1 października 1845 w Sianowie.

1838 - Zmarł Ludwik Osiński, krytyk literacki, tłumacz i poeta, przedstawiciel klasycyzmu postanisławowskiego, uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, redaktor miesięcznika "Pamiętnik Warszawski”, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie. Pozostawił liczne przekłady z literatury francuskiej i angielskiej. Autor między innymi głośnej "Ody na cześć Kopernika”. Urodził się 24 sierpnia 1775 roku. 185. rocznica

1845 - Urodził się Walery Przyborowski, pisarz, uczestnik i historyk Powstania Styczniowego, współpracownik "Przeglądu Tygodniowego” i "Kuriera Codziennego”. Popularność zyskał dzięki przeznaczonym dla dzieci i młodzieży powieściom historycznym, których napisał ponad 30. Chciał stworzyć cykl obejmujący całe dzieje Polski. Wydał między innymi utwory: "Bitwa pod Raszynem”, "Król Krak i królewna Wanda”, ”Namioty wezyra”, "Szwedzi w Warszawie”. Zmarł 13 marca 1913 roku.

1849 - Urodził się Józef Kotarbiński, aktor i reżyser teatralny, krytyk literacki. Dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie, który pod jego przewodnictwem, dzięki odpowiedniemu repertuarowi i doborowi aktorów, stał się teatrem na bardzo wysokim poziomie, trwale zapisując się w dziejach polskiej sceny. Wystawił tam między innymi "Dziady" Mickiewicza i "Wesele" Wyspiańskiego. Autor albumów: "Aktorzy i aktorki”, "Ze świata ułudy” oraz "W służbie sztuki i poezji”. Zmarł 20 października 1928 roku.

1852 - Zmarła Augusta Ada King, hrabina Lovelace, angielska miłośniczka matematyki. Głównie znana z tego, że opisała mechaniczny komputer Charlesa Babbage'a, tak zwaną maszynę analityczną, która jednak nie została zbudowana. Obecnie jest uważana za pierwszego programistę. Była dzieckiem poety lorda Byrona. Urodziła się 10 grudnia 1815 roku.

1857 - Urodził się Charles Scott Sherrington, angielski lekarz i fizjolog, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny, w 1932 roku, za odkrycie funkcji neuronów. Wprowadził pojęcie synapsy i zapoczątkował badania zjawisk na synapsach, podał klasyfikację receptorów, stworzył współczesny język neurofizjologii. Zmarł 4 marca 1952 roku.

1866 - W Irkucku władze carskiej Rosji wykonały wyroki śmierci na przywódcach powstania zabajkalskiego, które wybuchło 24 czerwca 1866 roku. Rozstrzelani zostali: Narcyz Celiński, Władysław Kotkowski, Jakub Reiner i Gustaw Szaramowicz. Byli to polscy zesłańcy, którzy trafili na Syberię po Powstaniu Styczniowym.

1874 - Urodził się Chaim Weizmann, prezydent Światowej Organizacji Syjonistycznej w latach 1920-1931 i 1935-1946. Jeden z twórców państwa Izrael, pierwszy prezydent tego kraju w latach 1949-1952. Przyczynił się do ogłoszenia deklaracji Balfoura, w której rząd brytyjski wyraził sympatię dla aktywności syjonistów w Palestynie. Zmarł 9 listopada 1952 roku.

1875 - Urodził się Władysław Orkan, pisarz, nowelista, publicysta, żołnierz Legionów Polskich. Autor utworów z życia podkarpackiej wsi: "Drzewiej”, "W Roztokach”, "Komornicy”, "Franek Rakoczy”. Współzałożyciel i pierwszy prezes Związku Podhalan. Zmarł 14 maja 1930 roku.

1876 - Urodził się Viktor Kaplan, inżynier i wynalazca austriacki. W 1912 roku zbudował turbinę wodną o nieruchomych łopatach wirnika, a w 1921 skonstruował wykorzystywaną w energetyce turbinę o łopatach nastawianych pod różnym kątem do osi wirnika. Zmarł 23 sierpnia 1934 roku.

1877 - W Krakowie zmarł Lucjan Siemieński, uczestnik Powstania Listopadowego, pisarz, tłumacz. Był autorem licznych wierszy, inspirowanych polskim i ukraińskim folklorem, felietonów, gawęd biograficznych, prac historycznych i literaturoznawczych. Wraz z Augustem Bielowskim spolszczył dumki, ukraińskie pieśni ludowe, wydane w 1838 w tomiku "Dumki". Urodził się 13 sierpnia 1807 roku.

1879 - Urodził się Adam Wieniawski, kompozytor, pedagog i krytyk, dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego oraz Konserwatorium Warszawskiego, współorganizator konkursów - Chopinowskiego i Henryka Wieniawskiego. Autor oper, baletów, utworów orkiestrowych, kameralnych, fortepianowych oraz pieśni. Zmarł 21 kwietnia 1950 roku.

1879 - Zmarł Florestan Rozwadowski, inżynier, powstaniec, topograf, kartograf, badacz Amazonii. W latach 50. XIX wieku wyemigrował do Brazylii po klęsce powstania węgierskiego, w którym uczestniczył. Jako pierwszy zajmował się pomiarami topograficznymi Amazonki i jej dopływów oraz przygotował pierwsze mapy brazylijskiego interioru, dzięki czemu jest nazywany ojcem topografii brazylijskiej. Był jednym z pomysłodawców masowej kolonizacji rolniczej Brazylii przez imigrantów z Europy. Na wieść o wybuchu powstania styczniowego wrócił do Polski. Urodził się 15 listopada 1805 roku.

1888 - Urodził się Witold Sławiński, botanik, autor prac z dziedziny ochrony przyrody, profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Medycznej w Białymstoku. Autor ponad 80 publikacji naukowych. Zmarł 4 września 1962 roku. 135. rocznica

1890 - Urodził się Józef Olszyna-Wilczyński, generał Wojska Polskiego. W czasie wojny obronnej dowódca Grupy Operacyjnej "Grodno"; rozstrzelany przez sowieckich żołnierzy po wzięciu do niewoli. Zginął 22 września 1939 roku.

1895 - Zmarł Aleksander Dumas syn, francuski pisarz i dramaturg. Autor powieści: "Dama Kameliowa", "Sprawa Clémenceau”, dramatów: "Półświatek” i "Cudzoziemka”, a także licznych felietonów oraz artykułów prasowych. Urodził się 27 lipca 1824 roku.

1895 - Została ustanowiona Nagroda Nobla. W testamencie Alfred Nobel postanowił, że pieniądze, które zdobył głównie dzięki wynalezieniu dynamitu, mają zostać przeznaczone na ufundowanie nagrody, która pomoże w zachowaniu pokoju i dobrobytu na świecie. Pierwszy raz wręczono Nagrodę Nobla w 1901 roku, za działania na rzecz pokoju. Laureatami zostali szwajcarski filantrop Jean Henri Dunant, założyciel Czerwonego Krzyża oraz Frédéric Passy, francuski polityk, zaangażowany w łagodzenie konfliktów międzynarodowych.

1898 - Urodziła się Maria Vetulani de Nisau, pseudonim Maryna, działaczka niepodległościowa i socjalistyczna, organizatorka ruchu harcerskiego, współzałożycielka pierwszej w Polsce drużyny dla dziewcząt z klasy robotniczej. Żołnierka, uczestniczka walk o Lwów w latach 1918-1919 oraz obrony Warszawy w 1939. W czasie okupacji niemieckiej łączniczka Armii Krajowej i sanitariuszka. Brała udział w Powstaniu Warszawskim. Ranna w czasie obrony budynku PWPW, została zamordowana przez Niemców podczas likwidacji szpitala przy ulicy Długiej, 2 września 1944 roku. 125. rocznica

1903 - Urodził się Jerzy Pichelski, aktor, żołnierz Armii Krajowej. Wystąpił między innymi w filmach: "Ludzie Wisły", "Granica", "Biały murzyn" i "Lotna". Zmarł 5 września 1963 roku podczas próby w warszawskim teatrze. 120. rocznica

1907 - Urodził się Lyon Sprague de Camp, amerykański pisarz science fiction i fantasy. Do jego najbardziej znanych powieści należy: "Jankes w Rzymie", "The Wheels of If", "The Glory that Was". Napisał również kilka książek stanowiących kontynuację cyklu o Conanie Barbarzyńcy Roberta Howarda. Zmarł 6 listopada 2000 roku.

1915 - Urodził się Stanisław Skalski, pilot, generał, w czasie II wojny światowej uczestniczył w bitwie o Anglię oraz służył w Afryce Północnej, dowódca Polskiego Zespołu Myśliwskiego, tak zwanego Cyrku Skalskiego. Powrócił do kraju w 1947 roku, został uwięziony i skazany na karę śmierci za szpiegostwo, potem zrehabilitowany. Autor wspomnień "Czarne krzyże nad Polską". Zmarł 12 listopada 2004.

1917 - Urodził się Tadeusz Karnkowski, pilot Dywizjonu 316. Uczestniczył w bitwie powietrznej nad Belgią w 1943 roku, w lotach operacyjnych nad Francją i krajami Beneluksu, a także w lotach patrolowych nad Norwegią i Niemcami. Wykonał łącznie 84 loty bojowe i 47 lotów operacyjnych. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, oraz licznymi odznaczeniami brytyjskimi. Zmarł 13 września 2013 w New Haven w USA.

1920 - Urodził się Tadeusz Łodziana, rzeźbiarz, pedagog, profesor zwyczajny. Był absolwentem Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i po studiach rozpoczął pracę na uczelni. W latach 60. był dziekanem Wydziału Rzeźby, a później prorektorem ASP. Jest autorem rzeźb plenerowych, monumentalnych pomników, ale także prac kameralnych i portretów. Laureat Nagrody Ministra Kultury i Sztuki II stopnia oraz Grand Prix na Międzynarodowym Biennale Rzeźby w Monaco za rzeźbę "Otwarta II” w 1981 roku. Zmarł 31 lipca 2011.

1921 - Urodził się Alexander Dubczek, czechosłowacki polityk, jeden z przywódców Praskiej Wiosny 1968. Po interwencji wojsk Układu Warszawskiego z czasem został wykluczony z partii i odsunięty od wszelkich funkcji. Zginął w wypadku samochodowym, 7 listopada 1992 roku.

1921 - Założony został Klub Sportowy Warszawianka. Pierwszą sekcją była sekcja piłkarska, wkrótce powstały kolejne - lekkiej atletyki kobiet i mężczyzn, boksu, hokeja na lodzie i szermierki. Po rozpoczęciu II wojny światowej działalność Warszawianki została zawieszona. Reaktywacja nastąpiła w 1957 roku.

1922 - W Warszawie odbyło się ostatnie posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez ten Sejm należą: Mała Konstytucja, Konstytucja marcowa z 17 marca 1921 oraz Statut Organiczny Województwa Śląskiego i szeroki pakiet ustaw socjalnych. Sejm powołał też nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy Radę Obrony Państwa, w skład którego wchodziło 10 przedstawicieli Sejmu. Sejm Ustawodawczy funkcjonował do momentu ukonstytuowania się wybranego na mocy konstytucji Sejmu i Senatu, co nastąpiło 1 grudnia 1922.

1925 - Urodził się Claude Lanzmann, francuski reżyser, autor filmów dokumentalnych "Shoah" oraz "Raport Karskiego". W tym drugim obrazie zamieścił fragmenty nagranych w 1978 wywiadów z Janem Karskim, dotyczące działalności Polskiego Państwa Podziemnego związanej z ratowaniem Żydów w czasie II wojny światowej. Zmarł 5 lipca 2018 roku.

1928 - Urodził się Josh Kirby, brytyjski malarz, grafik, twórca okładek do książek fantastycznych oraz plakatów filmowych. Namalował okładki do około 400 powieści czołowych autorów SF. Najbardziej znany z ilustracji do serii "Świat Dysku" Terry’ego Pratchetta. Zmarł 23 października 2001 roku. 95. rocznica

1935 - Urodził się Adam Sławiński, kompozytor, autor utworów orkiestrowych, kameralnych, muzyki teatralnej, telewizyjnej, rozrywkowej i filmowej. Napisał muzykę do około 40 filmów i seriali, między innymi: "Chłopi”, "Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” i "Lis Witalis”. W latach 90. był dyrektorem Programu Drugiego Polskiego Radia. Zasiada w Radzie Nadzorczej Fundacji Okularnicy.

1938 - Podczas koncertu w Sali Kolumnowej Moskiewskiego Domu Związkowego Walentyna Batiszczewa zaśpiewała po raz pierwszy piosenkę żołnierską "Katiusza" z muzyką Matwieja Blantera i tekstem Michaiła Isakowskiego. 85. rocznica

1940 - Urodził się Bruce Lee, słynny mistrz walk wschodnich, amerykański aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy chińskiego pochodzenia. Zagrał w filmach: "Wejście smoka", "Gra śmierci", "Wściekłe pięści”, "Batman” i "Droga smoka". Zmarł 20 lipca 1973 roku.

1940 - Urodził się Maciej Małecki, kompozytor i pianista, także pedagog. Twórca muzyki instrumentalnej, orkiestrowej, rozrywkowej, teatralnej, radiowej, telewizyjnej i filmowej. Piosenki z jego muzyką usłyszeć można w wykonaniu takich artystów, jak Wojciech Młynarski, Jerzy Połomski, Łucja Prus, Danuta Rinn i Zbigniew Wodecki. W latach 1993-1999 był prezesem Związku Kompozytorów Polskich.

1942 - Niemcy rozpoczęli akcję wysiedlania ludności polskiej, pacyfikacji i kolonizacji Zamojszczyzny, uznanej za niemiecki obszar osadniczy w Generalnym Gubernatorstwie. W ciągu kilku miesięcy Niemcy z około 300 wsi wypędzili z domów ponad sto tysięcy mieszkańców, w tym około 30 tysięcy dzieci. Na wolnych ziemiach mieli osiedlić się koloniści niemieccy.

1942 - Samozatopienie floty francuskiej w Tulonie podczas próby przejęcia jej przez Niemców. Łącznie zatonęło około 80 okrętów: trzy pancerniki, cztery krążowniki ciężkie i trzy lekkie, 30 niszczycieli i torpedowców, transportowiec wodnosamolotów, 16 okrętów podwodnych, 18 eskortowców różnych typów oraz inne małe i pomocnicze jednostki.

1942 - Urodził się Jimi Hendrix, amerykański wokalista i gitarzysta bluesowy oraz rockowy, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań, prekursor w wykorzystaniu nowych technik gitarowych. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych muzyków rockowych na świecie. Magazyn "Rolling Stone" uznał go za najlepszego gitarzystę w historii. Wydał trzy przełomowe albumy studyjne: "Are You Experienced", "Axis: Bold as Love", "Electric Ladyland" i jeden koncertowy - "Band of Gypsys". Zmarł 18 września 1970 roku.

1944 - Bombowce Royal Air Force przeprowadziły dywanowy nalot na Fryburg Bryzgowijski. Zginęło 2800 osób, 10 tysięcy zostało rannych. 28 tysięcy ludzi straciło dach nad głową. Miasto zostało mocno zniszczone, między innymi cała starówka. Uratowała się tylko katedra - punkt orientacyjny miasta.

1944 - W Wilnie zginął Teodor Bujnicki, poeta i satyryk, członek grupy poetyckiej Żagary, związany z ruchem lewicowym. W 1942 roku został skazany przez Trybunał Armii Krajowej - Wojskowy Sąd Specjalny Rzeczypospolitej Polskiej, "za współpracę ze Związkiem Sowieckim na szkodę Polski", na karę śmierci, wykonaną dwa lata później. Urodził się 13 grudnia 1907 roku.

1944 - W Lublinie rozpoczął się pierwszy proces funkcjonariuszy niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Była to jedna z pierwszych spraw sądowych zbrodniarzy wojennych w czasie II wojny światowej. Toczyła się w trakcie nadal trwających walk. Oskarżonym przydzielono obrońców z urzędu. Wszyscy zostali przesłuchani, żaden z nich nie przyznał się do winy. Pod przysięgą zeznało 15 świadków. Z ich zeznań wynikało, że każdy z oskarżonych w okrutny sposób przyczynił się do uśmiercenia setek tysięcy ludzi. Czterech SS-manów i dwóch kapo skazano na kary śmierci. Wyroki zostały wykonane 3 grudnia 1944 roku.

1945 - Utworzono Ministerstwo Ziem Odzyskanych, którym kierował Władysław Gomułka. Miało za zadanie uporządkowanie sytuacji na Ziemiach Odzyskanych i przyśpieszenie procesów integracyjnych z pozostałą częścią kraju. Istniało do 11 stycznia 1949 roku.

1945 - Podczas operacji "Deadlight” u wybrzeży brytyjskich rozpoczęto zatapianie 115 przejętych po zakończeniu wojny niemieckich U-Bootów.

1947 - W Zabrzu aresztowany został przez Urząd Bezpieczeństwa podpułkownik Łukasz Ciepliński. W czasie II wojny światowej komendant Obwodu Związku Walki Zbrojnej Rzeszów, a następnie Inspektoratu Rejonowego ZWZ-AK Rzeszów. W 1945 roku pełnił ważne funkcje w Delegaturze Sił Zbrojnych. W styczniu 1947 stanął na czele IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Po okrutnym śledztwie został skazany na karę śmierci i rozstrzelany 1 marca 1951 roku w więzieniu mokotowskim w Warszawie.

1947 - Do Polski z emigracji wróciła Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, tłumaczka, w latach 1926-1935 sekretarka Marszałka Józefa Piłsudskiego w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Należała do najwybitniejszych postaci życia literackiego Warszawy w dwudziestoleciu międzywojennym. Po wypadkach poznańskich w czerwcu 1956 roku, kiedy w krwawych starciach ginęli demonstrujący robotnicy, napisała wiersz "Rozstrzelano moje serce w Poznaniu". Zmarła 16 lutego 1983 roku.

1948 - Otwarto pierwszy w Krakowie klub jazzowy. 75. rocznica

1953 - Urodziła się Edyta Geppert, piosenkarka. Śpiewa spokojne i nastrojowe piosenki, ale również dramatyczne, refleksyjne, liryczne i kabaretowe. Wykonawczyni przebojów: "Jaka róża taki cierń”, "Och, życie kocham Cię nad życie”. Jest jedyną polską piosenkarką, która otrzymała trzykrotnie nagrodę Grand Prix na Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu - w 1984 za utwór "Jaka róża, taki cierń", w 1986 roku - za "Och, życie kocham cię nad życie" i w 1995 - za "Idź swoją drogą". 70. rocznica

1953 - Zmarł Eugene O'Neill, amerykański dramaturg, twórca nowoczesnego dramatu amerykańskiego, autor utworów: "Pożądanie w cieniu wiązów", "Zmierzch długiego dnia", "Poza horyzontem". W 1936 otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Urodził się 16 października 1888 roku. 70. rocznica

1953 - Urodził się Ryszard Sygitowicz, gitarzysta, kompozytor i aranżer. W latach 70. grał w zespole Zbigniewa Hołdysa - Dzikie Dziecko, współpracował z Haliną Frąckowiak oraz z zespołami Andrzej i Eliza oraz 2 plus 1. Od września 1980 do grudnia 1981 roku był gitarzystą Perfectu. Współaranżował debiutancką płytę tego zespołu. Zagrał na fortepianie w studyjnej wersji jednego z największych przebojów grupy - "Niewiele ci mogę dać”. Po odejściu z Perfectu rozpoczął karierę solową. 70. rocznica

1955 - Zmarł Arthur Honegger, szwajcarski kompozytor pracujący we Francji, autor: oratoriów -"Król Dawid", "Joanna d'Arc na stosie", oper - "Antygona" i "Orlątko" oraz kantat, koncertów, baletów, pieśni i muzyki kameralnej. Jednym z jego najpopularniejszych utworów jest "Pacyfik 231” - muzyczne przedstawienie lokomotywy parowej. Urodził się 10 marca 1892 roku.

1956 - Elżbieta Krzesińska zdobyła złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Melbourne w skoku w dal. Elżbieta Krzesińska, nazywana "Złotą Elą", była jedną z najwybitniejszych polskich lekkoatletek. W 1994 roku wydała wspomnienia "Zamiatanie warkoczem". Zmarła 29 grudnia 2015 roku.

1958 - W Bostonie zmarł Artur Rodziński, dyrygent Opery Lwowskiej oraz Opery i Filharmonii Warszawskiej, wybitny wykonawca dzieł Ryszarda Wagnera i Ryszarda Straussa, propagator polskiej muzyki w świecie. Urodził się 1 stycznia 1892 roku. 65. rocznica

1970 - Mający zaburzenia psychiczne boliwijski malarz Benjamín Mendoza y Amor Flores usiłował zamordować przebywającego z wizytą na Filipinach papieża Pawła VI. Na lotnisku w Manili, przebrany za księdza, Boliwijczyk ranił Pawła VI kordzikiem w pierś w chwili, gdy ten wysiadał z samolotu, Rana nie była jednak poważna i papież zdecydował się kontynuować swoją podróż apostolską. Zamachowiec tłumaczył, że próbował zabić Pawła VI, w celu uratowania ludzi od "przesądów i hipokryzji".

1974 - Zaprezentowano hymn FC Barcelona "Cant del Barça". Utwór wykonał 3,5 tysięczny chór na stadionie Camp Nou przed meczem z reprezentacją NRD. Od sezonu 2008/2009 tekst hymnu jest drukowany na oficjalnych replikach koszulek FC Barcelona.

1978 - Premiera filmu "Bez znieczulenia" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Film ukazuje losy cenionego dziennikarza, który z dnia na dzień traci posadę na uniwersytecie, uprzywilejowaną pozycję w redakcji oraz miłość żony. "Bez znieczulenia" zdobył Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych i Nagrodę Jury Ekumenicznego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. Główne role zagrali: Zbigniew Zapasiewicz, Ewa Dałkowska, Andrzej Sewryn i Katarzyna Figura. 45. rocznica

1981 - W Warszawie otwarto most imienia generała Stefana Grota-Roweckiego. Uroczystości poświęcenia, które odbyły się dzień później, stały się masową manifestacją środowisk kombatanckich Armii Krajowej i opozycji demokratycznej. Most został zbudowany w latach 1977-1981, jako część Trasy Toruńskiej. Jest częścią ekspresowej obwodnicy Warszawy.

1985 - Zmarł Stanisław Ryszard Dobrowolski, poeta, prozaik, tłumacz literatury radzieckiej, działacz społeczny i kulturalny, w latach 30. redaktor miesięcznika "Nowa Kwadryga”, żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego. Autor piosenki "Warszawskie dzieci”. Urodził się 14 marca 1907 roku.

1990 - Po przegranej pierwszej turze wyborów prezydenckich premier Tadeusz Mazowiecki zgłosił dymisję swojego gabinetu.

1995 - Zmarł Mieczysław Klimaszewski, geograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor pism naukowych: "Prace Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego" i "Folia Geografica". Autor ponad 200 prac i rozpraw naukowych. Urodził się 26 lipca 1908 roku.

1995 - Zmarł Abdon Stryszak, lekarz weterynarii, specjalista chorób zakaźnych zwierząt, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Autor książki "Epizootiologia ogólna”, założyciel Zrzeszenia Kaszubskiego. Mówił, pisał i czytał po kaszubsku, niemiecku oraz w kilku innych językach. Urodził się 30 grudnia 1908 roku.

1988 - Zmarł John Carradine, amerykański aktor filmowy irlandzkiego pochodzenia. Specjalizował się głównie w rolach w tak zwanych filmach klasy B, były to przede wszystkim horrory i westerny. W ciągu trwającej blisko 60 lat aktorskiej kariery zagrał w ponad 200 filmach i dziesiątkach seriali telewizyjnych, między innymi w: "Trzech muszkieterach", "Gronach gniewu", "W 80 dni dookoła świata", "Dziesięciorgu przykazań" oraz "Ostatnim z wielkich". Urodził się 5 lutego 1906 roku. 35. rocznica

1999 - Zmarł Alain Peyrefitte, francuski dziennikarz, pisarz, polityk i dyplomata. Specjalista od tematyki chińskiej, której poświęcił kilka książek. Najbardziej znana, to "Kiedy Chiny się obudzą”. Urodził się 26 sierpnia 1925 roku.

2000 - W Norwegii otwarto najdłuższy na świecie tunel drogowy Lardal, łączący to miejsce z miasteczkiem Aurland. Ma on długość ponad 24,5 kilometra. Budowa trwała pięć lat.

2001 - Kosmiczny Teleskop Hubble’a dokonał pierwszego pomiaru widma światła planety pozasłonecznej, wykrywając obecność sodu w atmosferze planety Ozyrys.

2005 - W klinice we francuskim Amiens dokonano pierwszego na świecie przeszczepienia fragmentu twarzy pacjentce pogryzionej przez psa.

2010 - Zmarł Irvin Kershner, amerykański reżyser i aktor o polskich korzeniach. Znany głównie, jako twórca obrazów: "Gwiezdne wojny. Imperium kontratakuje”, "Nigdy nie mów nigdy” i "Oczy Laury Mars”. Urodził się 29 kwietnia 1923 roku.

2011 - Zmarł Ken Russell, brytyjski reżyser filmowy. Twórca obrazów: "Mózg za miliard dolarów", "Kochankowie muzyki", "Odmienne stany świadomości", "Ostatni taniec Salome", "Kochanek Lady Chatterley". Urodził się 3 lipca 1927 roku.

2012 - W Ramallah odbyła się ekshumacja zwłok Jasira Arafata. Istniały, bowiem wątpliwości, co do przyczyn śmierci zmarłego, 11 listopada 2004, przywódcy palestyńskiego ruchu wyzwoleńczego, laureata pokojowego Nobla. Pojawiły się hipotezy dotyczące otrucia. Przeprowadzone w Szwajcarii w 2012 roku badania wykazały podwyższoną zawartość radioaktywnego polonu 210, którym otruty został między innymi Aleksandr Litwinienko.

2013 - Zmarł Waldemar Świerzy, grafik, artysta plakatu, jeden z najbardziej rozpoznawanych grafików w Polsce i na świecie, współtwórca polskiej szkoły plakatu. Tworzył też znaczki pocztowe, scenografie, ilustracje do książek, a także okładki płyt i czasopism. Urodził się 9 września 1931 roku. 10. rocznica

2014 - Zmarł Stanisław Mikulski, aktor filmowy i teatralny. Od lat 60. związany z teatrami warszawskimi - Ludowym, Polskim i Narodowym. Występował również w filmie, między innymi: "Kanał”, "Ewa chce spać”, "Skąpani w ogniu”, "Sekret Enigmy”, "Miś”, "Katastrofa w Gibraltarze”. Zasłynął, jako kapitan Hans Kloss w serialu telewizyjnym "Stawka większa niż życie”. Urodził się 1 maja 1929 roku.

2014 - Zmarła Wanda Maria Błeńska, lekarka i misjonarka. W latach 1951-1993 pracowała w ośrodku leczenia trądu w Bulubie nad Jeziorem Wiktorii w Ugandzie. Jej długoletnia praca sprawiła, że zyskała przydomek "Matka Trędowatych”, a miejscowi nazywali ją "Dokta”. W 1993 roku wróciła do Polski i osiedliła się w Poznaniu. Była członkiem Rady Fundacji Pomocy Humanitarnej "Redemptoris missio". Urodziła się 20 października 1911 roku.

2015 - Zdemontowano Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej w Mielcu. Monument odsłonięto 7 listopada 1963 roku z inicjatywy Komitetu Powiatowego PZPR przed ówczesnym gmachem Domu Partii. Przedstawiał postać żołnierza Armii Radzieckiej podtrzymującego lewą ręką dziecko, a w prawej dzierżącego miecz. We wrześniu 2015 roku Rada Powiatu Mieleckiego zdecydowała o zdemontowaniu pomnika i jego przeniesieniu do Muzeum PRL w Rudzie Śląskiej.

2018 - Zmarła Maria Rostworowska, tłumaczka i pisarka. Napisała podręcznik do nauki języka francuskiego "Francuski dzień po dniu”. Od 1980 zajmowała się tłumaczeniem literatury francuskiej. Od 1998 pisała też książki biograficzne. Urodziła się 8 czerwca 1949 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Piotr "Struna" Strojnowski, muzyk reagge, wokalista, autor tekstów zespołu Daab. Do jego najsłynniejszych utworów należała piosenka "W moim ogrodzie", pierwotnie napisana, jako wiersz dla dziewczyny. Napisał także teksty do utworów: "Serce jak ogień", "Fala ludzkich serc" i innych. Urodził się 1 lutego 1958 roku.

2020 - Zmarł Tadeusz Roman, operator filmowy, dokumentalista, uczestnik Powstania Warszawskiego. W 1954 roku ukończył studia operatorskie w łódzkiej "Filmówce". Przez blisko pół wieku pracował, jako operator w Telewizji Polskiej, był autorem zdjęć blisko 50 filmów dokumentalnych, a sam wyreżyserował trzy filmy. Urodził się 26 stycznia 1929 roku.

2021 - Do Polski sprowadzono prochy Maurycego Mochnackiego. Ten działacz i publicysta polityczny, filozof, jeden z teoretyków polskiego romantyzmu, pianista, uczestnik i kronikarz powstania listopadowego, autor "Powstania narodu polskiego", zmarł 20 grudnia 1834 w Auxerre i spoczął na miejscowym cmentarzu. Po sprowadzeniu szczątków do ojczyzny został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

2021 - Zmarł Raman Jakauleuski, weteran białoruskiego dziennikarstwa. Od początku lat 90. współpracował z mediami niezależnymi na Białorusi. Był jednym z najlepszych znawców spraw międzynarodowych w tym kraju. Zmarł w wieku 68 lat.

Zobacz także

2023-12-28, godz. 10:37 Kartka z kalendarza 28 grudnia - Dzień Niewinnych Dzieci Betlejemskich (inna nazwa: Świętych Młodzianków Męczenników) - święto chrześcijańskie ustanowione na pamiątkę… » więcej 2023-12-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 grudnia - Święto Świętego Jana, Apostoła i Ewangelisty. » więcej 2023-12-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 grudnia - drugi dzień świąt Bożego Narodzenia » więcej 2023-12-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 grudnia 352 - Pierwsze obchody święta Bożego Narodzenia w Cesarstwie Rzymskim. » więcej 2023-12-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 grudnia Wigilia świąt Bożego Narodzenia » więcej 2023-12-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 grudnia - Egipt obchodzi święto narodowe - Dzień Zwycięstwa. 23 grudnia - Światowy Dzień Snowboardu, obchodzony z inicjatywy Światowej Federacji Snowboardu… » więcej 2023-12-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 grudnia 1216 - W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów. Katolicki zakon męski został założony przez świętego… » więcej 2023-12-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 grudnia - Dzień Pamięci o Poległych i Zmarłych w Misjach i Operacjach Wojskowych poza Granicami Państwa, ustanowiony w 2015 roku. » więcej 2023-12-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 grudnia - Międzynarodowy Dzień Ludzkiej Solidarności, ustanowiony przez ONZ. 20 grudnia - Dzień Ryby, obchodzony w Polsce. » więcej 2023-12-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 grudnia - 1741 - Zmarł Vitus Bering, duński żeglarz i odkrywca, w służbie rosyjskiej. Na polecenie cara Piotra I odbył wiele odkrywczych wypraw na Syberię… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »