1532 - Hiszpański podbój Peru: pod Cajamarcą Hiszpanie pod wodzą Francisco Pizarro zabili cztery tysiące nieuzbrojonych Inków i wzięli do niewoli ich wodza Atahualpę. Został on zamordowany 29 sierpnia 1533 roku.
1603 - Urodził się Augustyn Kordecki, zakonnik, prezbiter, paulin, przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze i dowódca obrony świątyni podczas jej oblężenia w czasie potopu szwedzkiego od 18 listopada do 27 grudnia 1655 roku, prowincjał, wikariusz generalny oraz definitor prowincji zakonu paulinów w Polsce. Zmarł 20 marca 1673 roku. 420. rocznica
1611 - Przed kościołem świętej Anny w Warszawie elektor brandenburski Jan Zygmunt Hohenzollern złożył hołd lenny królowi Zygmuntowi III Wazie. Na mocy II pokoju toruńskiego z 19 października 1466 roku każdy nowo wybrany wielki mistrz zakonu krzyżackiego, jako książę Królestwa Polskiego, miał obowiązek złożyć każdemu następnemu królowi Polski, nie później niż w czasie sześć miesięcy po swoim obiorze.
1611 - Na Rynku w Warszawie został spalony na stosie Iwan Tyszkiewicz, członek wspólnoty braci polskich z Bielska Podlaskiego. Był oskarżony o bluźnierstwo i herezję, gdy po objęciu urzędu ławnika nie chciał złożyć przysięgi na krucyfiks i Trójcę Świętą, której bracia polscy, jako unitarianie nie uznawali. Przed spaleniem Iwan Tyszkiewicz był torturowany, wyrwano mu język za "bluźnierstwo przeciw Bogu”, a za rzucenie krucyfiksu na ziemię ucięto mu dłoń i nogę. Data urodzenia Iwana Tyszkiewicza nie jest znana.
1794 - Pod Radoszycami skapitulował ostatni oddział powstańczy insurekcji kościuszkowskiej. Był to koniec powstania. Do więzień rosyjskich wywieziono przywódców Tadeusza Kościuszkę i Tomasza Wawrzeckiego. Na kraj spadły represje i konfiskaty, między innymi wywieziono do Rosji zbiory Biblioteki Załuskich oraz Archiwum Metryki Koronnej i Litewskiej. Po upadku powstania, w 1795 roku Austria, Prusy i Rosja przeprowadziły trzeci rozbiór Polski.
1797 - Zmarł Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern, król pruski panujący od 1786. Brał udział w II i III rozbiorze Polski. Wspomagał również Rosję w zbrojnym tłumieniu insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku. Osobiście dowodził w bitwie pod Szczekocinami, gdzie pobił korpus Tadeusza Kościuszki. Urodził się 25 września 1744 roku.
1800 - Zainaugurowało działalność Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk. Pierwsze zebranie Towarzystwa zorganizowano w domu biskupa Jana osobistości oficjalne oraz tak zwanych przyjaciół nauk. Było trzecią, po Towarzystwie Literatów w Polszcze oraz Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych polską akademią naukową, która przyczyniła się do powstania Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk powstało z inicjatywy Stanisława Sołtyka, marszałka Sejmu Księstwa Warszawskiego. Razem z inicjatorem liczyło ono początkowo 30 członków zaliczających się do elity intelektualnej. Byli wśród nich między innymi: Tadeusz Czacki, książę Adam Czartoryski, Samuel Bogumił Linde, Józef Maksymilian Ossoliński, Stanisław Kostka Potocki, Jan Śniadecki i ksiądz Stanisław Staszic.
1804 - Zmarł Józef Miaskowski herbu Bończa II, duchowny rzymskokatolicki. 29 października 1798 roku papież Pius VI mianował go pierwszym biskupem nowo utworzonej diecezji warszawskiej. Od władcy Prus Fryderyka Wilhelma II na siedzibę otrzymał Pałac Prymasowski. Urodził się przed 5 maja 1744 roku.
1814 - Urodził się Edmund Wasilewski, poeta, nauczyciel, członek Stowarzyszenia Ludu Polskiego, uznawany za największego krakowskiego poetę przed Wyspiańskim. Był piewcą urody i zabytków Krakowa. Do najważniejszych jego utworów należą: "Krakowiacy” i "Katedra na Wawelu”. Zmarł 14 listopada 1846 roku.
1816 - Urodził się Andrei Mureşanu, rumuński poeta, publicysta i tłumacz z Siedmiogrodu, rewolucjonista i działacz narodowy, uczestnik Wiosny Ludów. Jest autorem wiersza "Przebudź się Rumunie”, który w 1990 roku został przyjęty przez Rumunów, jako ich hymn narodowy. Zmarł 12 października 1863 roku.
1819 - Urodził się Wilhelm Marr, niemiecki dziennikarz, określany mianem "patriarchy antysemityzmu”, twórca i popularyzator pojęcia "antysemityzmu", założyciel pierwszego stowarzyszenia antysemickiego: Ligi Antysemitów. Zmarł 17 lipca 1904 roku.
1831 - Zmarł Carl von Clausewitz, pruski generał, pisarz, teoretyk wojny. Powszechnie znane są jego powiedzenia: "Wojna jest jedynie kontynuacją polityki innymi środkami" oraz "Pokój to zawieszenie broni pomiędzy dwiema wojnami". Szukał też właściwego terminu dla teorii wojny, odrzucał nazwę "nauka wojenna”, proponował zaś termin "sztuka wojenna”. Analizował pojęcie natarcia i obrony, uważał, że obrona jest silniejszą formą prowadzenia działań wojennych. Urodził się 1 czerwca 1780 roku.
1833 - Urodził się Julian Kosiński, chirurg, pionier antyseptyki, aseptyki i nowoczesnego rozwoju chirurgii w Polsce. Twórca warszawskiej szkoły chirurgicznej. W 1877 roku, jako pierwszy w Polsce i dziesiąty w Europie wykonał całkowitą laryngektomię, czyli wycięcie krtani, w uśpieniu dotchawiczym. W 1884 roku dokonał pierwszej w Europie wschodniej operacji usunięcia nerki. Zmarł 24 marca 1914 roku. 190. rocznica
1846 - Austria przeprowadziła aneksję obszaru Wolnego Miasta Krakowa, tak zwanej Rzeczypospolitej Krakowskiej, powstałej w 1815 roku w wyniku uchwały kongresu wiedeńskiego. Rzeczpospolita Krakowska funkcjonowała, jako państwo pod opieką Rosji, Austrii i Prus. Rosja i Prusy zgodziły się na aneksję Krakowa przez Austrię po stłumieniu próby ogólnonarodowego powstania pod hasłami demokracji, podjętej w Wolnym Mieście Krakowie na przełomie lutego i marca 1846 roku.
1848 - W sali Guildhall w Londynie ostatni publiczny koncert dał Fryderyk Chopin. Organizatorką i sponsorką pobytu wybitnego polskiego pianisty w Wielkiej Brytanii była jego uczennica, Szkotka Jane Stirling. 175. rocznica
1849 - Fiodor Dostojewski i inni członkowie Koła Pietraszewskiego zostali skazani na śmierć za działalność rewolucyjną. Wyrok zmieniono tuż przed egzekucją 22 grudnia. Kara śmierci została zamieniona na lata katorgi. Członkowie Koła Pietraszewskiego, złożonego z młodych rosyjskich intelektualistów, krytykowali ślepe poddaństwo despotyzmowi cara, jego zacofanie kulturowe, społeczne i ekonomiczne państwa. Entuzjastycznie zapowiadali nadejście nowej, lepszej ery. Chcieli, aby reformy w Rosji przebiegły tak, aby zbliżać ustrój społeczny i warunki życia do panujących w Europie Zachodniej.
1855 - Szkocki misjonarz i odkrywca David Livingstone na rzece Zambezi w Afryce odkrył Wodospady Wiktorii, uważane za jeden z siedmiu naturalnych cudów świat. Wodospady powstały wskutek wlewania się wody z rzeki do szczelin tektonicznych, które powstają w Afryce, rozrywając kontynent na dwie części. Przed przybyciem Europejczyków na te tereny zwane były "Mosi-oa-Tunya", co w języku lokalnego plemienia Kololo oznacza "Mgła, która grzmi".
1868 - Zmarł Samuel Orgelbrand, drukarz i wydawca pochodzenia żydowskiego, związany z Warszawą. Odkrywca talentu Józefa Ignacego Kraszewskiego, wydawca pierwszej polskiej nowoczesnej 28-tomowej Encyklopedii Powszechnej. Wydał po polsku ponad 300 dzieł w blisko 600 tomach oraz 100 dzieł w języku hebrajskim. Urodził się w 1810 roku. 155. rocznica
1876 - Urodził się Konstanty Janicki, zoolog, parazytolog, twórca warszawskiej szkoły parazytologii. Dokonał odkryć dotyczących rozwoju tasiemca bruzdogłowca szerokiego, które okazały się przełomowe w badaniach nad cyklem rozwojowym tych zwierząt. Zmarł 25 października 1932 roku.
1880 - Zmarł Stanisław Dobrzański, komediopisarz, aktor, reżyser i dyrektor teatrów w Poznaniu oraz Lwowie. Jeden z najbardziej popularnych autorów teatralnych XIX wieku. Pisał przede wszystkim farsy, z których najbardziej znana to "Żołnierz królowej Madagaskaru", którą Julian Tuwim uzupełnił o teksty piosenek. Urodził się 10 marca 1847 roku.
1892 - W Samborze urodził się Wiktor Biegański, aktor, reżyser teatralny i filmowy. Zagrał miedzy innymi w filmach: "Carewicz", "Bezimienni bohaterowie", "Dwanaście krzeseł", natomiast wyreżyserował: "Pana Twardowskiego", "Zazdrość" i "Orlę". Pozostawił tom wspomnień "Remanent życia starego aktora". Zmarł 19 stycznia 1974 roku.
1895 - Urodził się Paul Hindemith, niemiecki kompozytor, teoretyk muzyki, animator kultury, dyrygent, pedagog, altowiolista. W okresie dwudziestolecia międzywojennego uważany za jednego z najbardziej awangardowych twórców. Później, w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku zwrócił się ku klasycznym rozwiązaniom, głównie barokowym i dziś kojarzony przede wszystkim z nurtem neobarokowym w muzyce. Zmarł 28 grudnia 1963 roku.
1897 - Urodził się Mieczysław Lepecki, żołnierz Legionów Polskich, w latach 1930-1935 adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego, pisarz, podróżnik, autor wspomnień. Zmarł 26 stycznia 1869 roku.
1898 - Urodził się Wilhelm Scheider, polski działacz religijny, sługa oddziału Towarzystwa Strażnica w Polsce. Jako sprawujący nadzór nad działalnością Świadków Jehowy w naszym kraju był wieloletnim więźniem najpierw obozów hitlerowskich, a po II wojnie światowej komunistycznych. W więzieniach, za czasów PRL, spędził 14 lat. Śledczy brutalnym biciem usiłowali wymusić na nim przyznanie się do kierowania organizacją zajmującą się działalnością szpiegowską na rzecz wywiadu amerykańskiego. Prokurator żądał dla niego kary śmierci, ale sąd orzekł dożywocie. Zmarł 19 sierpnia 1971 roku. 125. rocznica
1899 - Zmarł Vincas Kudirka, litewski lekarz, dziennikarz, poeta, muzyk i kompozytor tworzący w XIX wieku pod zaborem rosyjskim. Skomponował muzykę i napisał tekst do litewskiego hymnu narodowego "Tautiška giesme". Założyciel pierwszej litewskojęzycznej gazety "Varpas". Urodził się 31 grudnia 1858 roku.
1901 - W Warszawie zainaugurowano działalność hotelu Bristol. Tego dnia zorganizowano przyjęcie dla pracujących przy budowie hotelu, dzień później nastąpiło poświęcenie pomieszczeń, a 19 listopada - uroczyste powitanie pierwszego gościa. Bristol jest najstarszym działającym hotelem w Warszawie.
1902 - Urodziła się Aleksandra Gawrych, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. W czasie okupacji małżeństwo Gawrychów ukrywało dwójkę uciekinierów z getta warszawskiego, w tym skrzypka Filharmonii Warszawskiej. Dostarczali żywność także Żydom z pobliskiego Stanisławowa oraz karmili Żydów ukrywających się w okolicznych lasach. Po donosie sąsiadów ich dom został spalony, a mąż Aleksandry został zastrzelony. Kobieta przeżyła wojnę, a po 1945 roku wyjechała do Izraela. Zmarła 1 stycznia 1994 roku.
1904 - Brytyjczyk John Ambrose Fleming złożył wniosek o opatentowanie lampy elektronowej. Była to dioda próżniowa - najprostsza lampa elektronowa, zawierająca dwie elektrody, anodę i katodę.
1909 - We Frankfurcie nad Menem założono linię lotniczą Deutsche Luftsschiffahrts AG, pierwszą na świecie linię używającą sterowców Zeppelin. Pomiędzy 1910 a wybuchem wojny w 1914 roku linia przewiozła ponad 34 tysiące pasażerów i wykonała ponad 1,5 tysiąca lotów. Po zakończeniu wojny linia wznowiła regularne kursy pomiędzy kilkoma miastami w Europie, a od września 1928 roku przy użyciu sterowca LZ 127 Graf Zeppelin rozpoczęła regularne loty transatlantyckie. W 1935 roku linia została przejęta przez państwo i zmieniła nazwę na Deutsche Zeppelin-Reederei.
1913 - Urodził się Bolesław Wierzbiański, dziennikarz, działacz polonijny, wydawca. Był współzałożycielem i pierwszym redaktorem naczelnym gazety nowojorskiej "Nowy Dziennik”. Współpracował z Głosem Ameryki i Radiem Wolna Europa. Zmarł 26 marca 2003 roku. 110. rocznica
1914 - Rozpoczęła się Bitwa pod Krakowem między wojskami austro-węgierskimi a rosyjskimi. Zakończyła się 25 listopada powstrzymaniem rosyjskiej ofensywy. Taktyczny sukces armia austro-węgierska okupiła dużymi stratami, około 70 tysięcy jej żołnierzy zostało zabitych lub rannych. Straty rosyjskie nie są znane. Prasa krakowska informowała, że w bitwie wzięto do niewoli około 30 tysięcy jeńców rosyjskich.
1914 - Utworzono Bank Rezerw Federalnych w Nowym Jorku, największy z 12 banków Systemu Rezerwy Federalnej USA. W 1927 roku w sejfach banku znajdowało się aż 10 procent światowych pieniędzy ulokowanych w złocie. W 2003 roku w ciągu jednego dnia bank przeprowadził operacje opiewające na sumę 1,8 biliona dolarów, co jest kwotą prawie trzykrotnie większą niż wynosi PKB Polski. W podziemnym skarbcu banku znajduje się obecnie około siedmiu tysięcy ton czystego złota, o rynkowej wartości 346 miliardów dolarów, co czyni go największym takim repozytorium na świecie, większym nawet od Fortu Knox. Niemal 95 procent złota jest własnością wielu różnych krajów, banków centralnych i organizacji takich jak MFW, reszta należy do Stanów Zjednoczonych.
1918 - W depeszy do rządów: USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Japonii, Niemiec oraz "wszystkich państw wojujących i neutralnych” Józef Piłsudski, jako wódz naczelny Wojska Polskiego obwieścił powstanie państwa polskiego. W depeszy marszałek poinformował o powstaniu państwa polskiego "obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski”, które jest tworzone "z woli całego narodu” oraz "na porządku i sprawiedliwości”. 105. rocznica
1918 - Urodził się Antoni Kępiński, lekarz psychiatra, naukowiec, humanista. W czasie II wojny światowej żołnierz polskich sił zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie leczył między innymi więźniów niemieckiego obozu zagłady w Oświęcimiu. Krzewił ideę psychiatrii opartej o wartości humanistyczne. Napisał szereg znanych książek, wśród nich: "Refleksje oświęcimskie", "Psychopatologia nerwic", "Rytm życia", "Melancholia", "Poznanie chorego", z których wiele ukazało się po jego śmierci. Zmarł 8 czerwca 1972 roku. 105. rocznica 1919 - Urodził się Natan Gross, polsko-izraelski scenarzysta, reżyser, producent, krytyk i historyk filmu, poeta, pisarz, tłumacz, edytor i wydawca publikujący w języku polskim i hebrajskim. Nakręcił około 100 filmów dokumentalnych. W 1964 roku nakręcił swój jedyny pełnometrażowy film fabularny "Piwnica", który otrzymał nagrodę Jugendpreis na festiwalu w Berlinie. Był członkiem komisji przyznającej tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w Jad Waszem. Zmarł 5 października 2005 roku.
1922 - Urodził się Janusz Morgenstern, reżyser, scenarzysta, producent filmowy. Zrealizował między innymi filmy "Do widzenia, do jutra", "Jowita", "Trzeba zabić tę miłość" oraz seriale "Stawka większa niż życie", "Kolumbowie" i "Polskie drogi". Reżyserował też szereg spektakli Teatru Telewizji, między innymi "Arszenik i stare koronki" na podstawie sztuki Josepha Kesselringa. W 1968 Janusz Morgenstern znalazł się w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa z powodu jego kontaktów z zachodnimi dyplomatami. Zmarł 6 września 2011 roku.
1922 - Urodził się José de Sousa Saramago, portugalski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1998. Saramago połączył w swoich dziełach mity, historie swojego kraju oraz surrealistyczne wyobrażenia. Napisał między innymi książki: "Miasto ślepców", "Podróż słonia" i "Rozterki śmierci". Zmarł 18 czerwca 2010 roku.
1924 - W Toruniu wyjechały na trasę pierwsze autobusy miejskie. Pierwsze pojazdy komunikacji miejskiej marki Ford jeździły ze Starówki na dworzec PKP Toruń Główny. Rok później autobusy dojeżdżały do Podgórza i Jakubskiego Przedmieścia, jednak w 1925 roku zlikwidowano komunikację autobusową, gdyż była deficytowa.
1926 - Rozpoczęła się tak zwana "schizma tylawska", fala konwersji Łemków na prawosławie w latach 1926-1934. Podczas wiecu greckokatoliccy parafianie Tylawy i sąsiedniej wsi Trzciana, na Podkarpaciu, zadeklarowali przejście na prawosławie. Metropolita warszawski Dionizy oddelegował do Tylawy proboszcza parochii we Lwowie hieromnicha Pantelejmona. Władze państwowe zgodziły się na utworzenie w Tylawie filii prawosławnej parochii lwowskiej dopiero 26 kwietnia 1928 roku.
1926 - Urodził się Roman Zimand, historyk literatury, eseista. Współpracownik paryskiej "Kultury", gdzie publikował pod pseudonimem "Leopolita". Działacz Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. W 1980 był jednym z założycieli Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauki. Sprowadzał z zagranicy zakazany sprzęt poligraficzny, organizował pomoc finansową dla rodzin represjonowanych. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 internowany oraz objęty zakazem publikacji. Zmarł 8 kwietnia 1992 roku.
1930 - Przedterminowe wybory do Sejmu, zwane "wyborami brzeskimi”, po rozwiązaniu parlamentu II kadencji przez Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. Decyzja o przyspieszonych wyborach została podjęta na wniosek Józefa Piłsudskiego, który obawiał się niemożności zmiany konstytucji, a być może nawet perspektywy utraty władzy w obliczu konsolidowania się opozycji w Sejmie RP II kadencji. Na dwa miesiące przed wyborami rząd, pod zarzutem wywoływania zamieszek, aresztował 12 przywódców opozycyjnego Centrolewu. Wybory do Senatu przeprowadzono tydzień później. Sanacja wygrała w wyborach, co pozwoliło jej zachować pełną kontrolę nad państwem aż do roku 1935, czyli śmierci marszałka Piłsudskiego.
1933 - Amerykański pilot Jimmie Angel odkrył z powietrza najwyższy wodospad na świecie Salto del Angel w Wenezueli. Jego wysokość wynosi około 980 metrów. 90. rocznica
1934 - Zmarł Carl Paul Gottfried von Linde, niemiecki inżynier i wynalazca. W 1876 roku zbudował pierwszą chłodziarkę sprężarkową, później opracował metodę skraplania gazów, w tym otrzymywania ciekłego tlenu z powietrza. Urodził się 11 czerwca 1842 roku.
1939 - Urodził się Wojciech Staręga, arachnolog. Zajmował się ekologią, systematyką i ewolucją stawonogów, głównie pająków i kosarzy. Na jego cześć nazwano kilka gatunków i jeden rodzaj kosarzy. Zmarł 8 marca 2015 roku.
1940 - Niemcy utworzyli getto warszawskie. Było największym gettem w Generalnym Gubernatorstwie i całej okupowanej Europie. W kwietniu 1941 roku w obrębie murów "dzielnicy żydowskiej” znajdowało się około 450 tysięcy osób. Getto zostało zlikwidowane po powstaniu w maju 1943 roku. Łączna liczba ofiar getta warszawskiego szacowana jest na około 400 tysięcy osób, z czego około 92 tysięcy zginęło lub zmarło w Warszawie, a ponad 300 tysięcy warszawskich Żydów zamordowano w niemieckim obozie zagłady w Treblince.
1942 - W nocy z 16 na 17 listopada żołnierze Armii Krajowej wykoleili pięć pociągów na liniach Radom-Dęblin-Łuków-Terespol. Była to odpowiedź Armii Krajowej na represje Niemców po przeprowadzeniu w październiku pierwszej z akcji dywersyjnych przeciwko niemieckim transportom kolejowym. Celem akcji było zniszczenie torów kolejowych na trasach wyjazdowych z Warszawy i zablokowanie tego ważnego węzła komunikacyjnego.
1943 - Oddziały polskiej samoobrony wspierane przez partyzantów radzieckich oraz Armii Krajowej odparły we wsi Huta Stara na Wołyniu atak nacjonalistów ukraińskich z UPA. Rozbici i rozproszeni upowcy stracili około 100 zabitych i rannych spośród 1200 swoich ludzi. Po stronie polskiej zginęło kilkanaście osób spośród około 600 obrońców. 80. rocznica
1944 - Zmarła (podawana jest też data 6 listopada) Maria Rodziewiczówna, pisarka, autorka między innymi powieści "Lato leśnych ludzi”, "Straszny dziadunio”, "Macierz”, "Kwiat lotosu”, "Dewajtis”, "Między ustami a brzegiem pucharu”, "Magnat”. W swojej twórczości szczególnie poruszała temat cywilizacyjnego oddziaływania kultury polskiej na Kresach Wschodnich, w tym religijność, patriotyzm, tradycję i kult przyrody ojczystej. Urodziła się 2 lutego 1863 roku.
1945 - Dekretem Rady Ministrów została powołana w Polsce Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Komisja karała grzywną, konfiskatą majątku, kierowaniem obywateli do obozów pracy w znacznej części w oparciu o donosy, także anonimowe. Komisja mogła wydawać orzeczenia w trybie zaocznym, bez wysłuchania obwinionego. W 1949 roku rozszerzono zakres zainteresowania Komisji o sprawy dotyczące działalności przeciwko władzy ludowej, za jaką uważano między innymi posiadanie nieodpowiednich książek czy prowadzenie korespondencji z rodziną zamieszkałą w kraju kapitalistycznym. Komisja została zniesiona dekretem z 23 grudnia 1954 roku.
1945 - Została utworzona Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury - UNESCO. Ma ona na celu wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię. Siedziba UNESCO mieści się w Paryżu.
1946 - Urodził się Terence Kemp McKenna, amerykański pisarz, filozof i etnobotanik znany ze swoich licznych pseudonaukowych teorii, począwszy od manuskryptu Voynicha przez teorię pochodzenia gatunków do teorii nowości. Zmarł 3 kwietnia 2000 roku.
1950 - Rozpoczął się II światowy Kongres Pokoju w Warszawie, podczas którego przyjęto Manifest do Narodów świata oraz wybrano światową Radę Pokoju. Jej przewodniczącym został francuski fizyk Frederic Joliot-Curie. Rada ogłosiła tak zwany Apel Sztokholmski, wzywający do zakazu używania i rozprzestrzeniania broni atomowej. Kongres był całkowicie podporządkowany interesom propagandowym ZSRR. Ruch obrońców pokoju był narzędziem nacisku na rządy państw zachodnich.
1950 - Urodziła się Marzena Trybała, aktorka Teatru Ateneum. Wystąpiła w filmach "Przypadek", "Widziadło", "Komediantka", "Powrót wilczycy", "Korczak" oraz "Pamiętnik znaleziony w garbie".
1952 - Nad Atolem Enewetak Amerykanie przeprowadzili próbny wybuch bomby atomowej Ivy King. Była to bombą atomową o największej sile rażenia testowana przez Stany Zjednoczone, której energia pochodziła z reakcji rozszczepiania jąder atomowych. Seria testów z tą bronią spowodowała rozwój budowy najpotężniejszych ładunków jądrowych przez Związek Radziecki.
1955 - Po raz pierwszy został wyemitowany magazyn informacyjny Polskiego Radia "Z kraju i ze świata". Audycje były nagrywane i odtwarzane z taśmy.
1959 - Premiera filmu wojennego "Kamienne niebo" w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich. Pierwowzorem scenariusza do filmu była powieść autorstwa Jerzego Krzysztonia o tym samym tytule. Akcja filmu dzieje się podczas Powstania Warszawskiego. Pięciu ludzi jest zasypanych w piwnicy kamienicy. Próbują uwolnić się z pułapki, liczą też na pomoc z zewnątrz. Główne role zagrali: Tadeusz Łomnicki, Zofia Słaboszowska i Jadwiga Chojnacka.
1960 - Zmarł Clark Gable, amerykański aktor filmowy, ze względu na swój status w świecie filmu zwany do śmierci "Królem Hollywood” lub po prostu 'Królem”. Jeden z najbardziej dochodowych aktorów w historii kina, ikona "Złotej Ery Hollywood”. American Film Institute umieścił go na siódmym miejscu w rankingu 'Największych aktorów wszech czasów”. W 1934 roku został nagrodzony Oscarem za rolę w filmie "Ich noce". Zagrał też między innymi w: "Przeminęło z wiatrem", "Skłóconych z życiem", "Bunt na Bounty". Urodził się 1 lutego 1901 roku.
1964 - Urodziła się Diana Krall, kanadyjska wokalistka i pianistka jazzowa. Rozgłos zyskała w 1996 roku, dzięki solowej płycie "All for You". Późniejsza płyta "When I Look in Your Eyes" osiągnęła nakład miliona sprzedanych egzemplarzy, co jest - w przypadku muzyki jazzowej - rzeczą niezwykłą.
1972 - W Paryżu Konferencja Generalna UNESCO przyjęła konwencję o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego. Konwencja została spisana w językach angielskim, arabskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim, a jej depozytariuszem jest dyrektor generalny UNESCO. Do dziś Konwencję przyjęło lub ratyfikowało około 200 państw. Polska ratyfikowała Konwencję, jako jedno z pierwszych państw - 6 maja 1976 roku.
1974 - Za pomocą największego ziemskiego radioteleskopu w Arecibo, w Portoryko, wysłano do potencjalnych cywilizacji pozaziemskich informację o Ziemi i ludziach. Wiadomość zawierała zakodowane w kodzie dwójkowym informacje o strukturze kwasu DNA, wyglądzie człowieka, liczbie ludzi na Ziemi, miejscu Ziemi w Układzie Słonecznym oraz samym radioteleskopie w Arecibo. Została wysłana w kierunku kulistej gromady gwiazd M13 w gwiazdozbiorze Herkulesa.
1975 - Zmarł Juliusz Poniatowski, ekonomista, działacz ruchu ludowego i niepodległościowego, minister rolnictwa i reform rolnych II RP, wicemarszałek Sejmu, piłsudczyk związany z PSL "Wyzwolenie”. Urodził się 17 stycznia 1886 roku.
1979 - Zmarł Leszek Winowski, historyk prawa, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego. Urodził się 23 stycznia 1910 roku.
1979 - Premiera filmu "Amator" w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Ten obraz uznawany, za przełomowy w karierze reżysera, zaliczany jest w poczet nurtu kina moralnego niepokoju. Krzysztof Kieślowski, biorąc pod uwagę własne dotychczasowe doświadczenia z kręceniem filmów dokumentalnych, ukazał niebezpieczeństwa związane z zawodem dokumentalisty. Główne role zagrali: Jerzy Stuhr, Małgorzata Ząbkowska i Ewa Pokas.
1982 - Wycofany ze służby żaglowiec "Dar Pomorza” został przekazany Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku. Zwiedzanie umożliwia poznanie historii statku, jego wyposażenia, pomieszczeń mieszkalnych praktykantów, załogi stałej oraz komendanta. W jednej z kabin oficerskich urządzono wystawę pamiątek z domu Karola Olgierda Borchardta, który był starszym oficerem "Daru Pomorza" w latach 1938-1939.
1989 - W Warszawie rozpoczął się demontaż pomnika Feliksa Dzierżyńskiego. Plac nazwany imieniem sowieckiego działacza komunistycznego powrócił do swojej dawnej nazwy - Plac Bankowy. 29 września 2001 w pobliżu miejsca po pomniku Feliksa Dzierżyńskiego stanął monument Juliusza Słowackiego.
1994 - Weszła w życie, po prawie 30 latach negocjacji, konwencja ONZ o prawie morza, która oprócz kodyfikacji dotychczasowych zwyczajów, wprowadziła nowe regulacje obejmujące sposoby eksploatacji, badania i ochrony poszczególnych obszarów morskich. Została ratyfikowana przez 168 państw i Unię Europejską. Również państwa, które konwencji nie ratyfikowały, jak Stany Zjednoczone, a nawet jej nie podpisały, jak Turcja, powołują się na jej postanowienia.
1999 - Zmarł Daniel Nathans, amerykański mikrobiolog. W 1978 roku Nathans wraz z Wernerem Arber i Hamiltonem Smithem otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za odkrycie enzymów restrykcyjnych chroniących komórkę przed wnikaniem obcego DNA. Urodził się 30 października1928 roku.
2004 - Zmarła Wanda Elbińska-Robaczewska, aktorka teatralna i filmowa. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "...Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie...", "Godzina "W"", "Awantura o Basię", "Plebania". Urodziła się 31 maja 1929 roku.
2005 - Zmarł Marek Perepeczko, aktor teatralny i filmowy, występował w głównej roli w serialu telewizyjnym "Janosik" w reżyserii Jerzego Passendorfera. Debiutował w filmie "Popioły" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Cztery lata później wystąpił w "Panu Wołodyjowskim" Jerzego Hoffmana, gdzie zagrał postać Adama Nowowiejskiego. W latach 80. przebywał poza granicami Polski - wyjechał do Australii, gdzie prowadził amatorskie kluby literacko-teatralne i założył Tymczasowe Towarzystwo Miłośników Teatru imienia Witkacego. Przez ponad 15 lat nie występował na polskich scenach teatralnych, ani przed kamerami. Powrócił do kraju po zmianach politycznych w Polsce w 1989 roku i wznowił karierę aktorską. Urodził się 3 kwietnia 1942 roku.
2006 - Zmarł Milton Friedman, amerykański ekonomista, twórca monetaryzmu, obrońca i propagator wolnego rynku. W 1976 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii za dokonania w zakresie analizy konsumpcji, historii i teorii monetarnej oraz za pokazanie złożoności polityki stabilizacji. Urodził się 31 lipca 1912 roku.
2007 - Prezydent Lech Kaczyński powołał rząd Donalda Tuska. Był to rząd koalicyjny Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Rozmowy koalicyjne w sprawie jego powołania rozpoczęły się po wyborach parlamentarnych z 21 października 2007. 9 listopada prezydent Kaczyński desygnował na prezesa Rady Ministrów właśnie Donalda Tuska, powierzając mu misję sformowania rządu.
2010 - Ogłoszono zaręczyny księcia Williama i Catherine Middleton. Wilhelm podarował Kate pierścionek zaręczynowy, który należał wcześniej do jego matki Diany. Para pobrała się w opactwie westminsterskim. 29 kwietnia 2011 o godzinie 12:20 Catherine i książę Wilhelm oficjalnie zostali małżeństwem. Na ślub zostało zaproszonych 1900 gości. Tuż po ceremonii ślubnej udali się na uroczyste przyjęcie u królowej Elżbiety II, po którym pojawili się wspólne na balkonie pałacu Buckingham.
2014 - Wybory samorządowe w Polsce. Obywatele wybrali 106 prezydentów miast, z których 37 wygrało wybory w I turze. W 67 miastach prezydentami zostali kandydaci startujący z komitetów własnych lub lokalnych, w 23 kandydaci Platformy Obywatelskiej, a w 10 kandydaci Prawa i Sprawiedliwości.
2014 - Zmarła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, córka marszałka Józefa Piłsudskiego. Była między innymi pilotem szybowców, a w czasie II wojny światowej służyła w brytyjskim Air Transport Auxiliary. Jako ferry-pilot transportowała między innymi różne rodzaje samolotów z fabryk na lotniska bojowe w całej Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu wojny pozostała w Londynie, jako uchodźca polityczny. Do Polski powróciła w 1989 roku. Założyła Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego, która wspólnie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego utworzyła Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Urodziła się 28 lutego 1920 roku.
2014 - Zmarł Wacław Janas, dyplomata i działacz państwowy, wiceminister kultury w okresie rządów SLD-PSL. Urodził się 22 sierpnia 1939 roku.
2015 - Został zaprzysiężony rząd Beaty Szydło. Zapleczem rządu był mający większość w Sejmie i Senacie Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości. W jego skład weszli przedstawiciele PiS, Polski Razem, przekształconej 4 listopada 2017 w Porozumienie i Solidarnej Polski. 8 grudnia 2017 Beata Szydło złożyła rezygnację z urzędu premiera, podając gabinet do dymisji, którą prezydent przyjął.
2016 - Zmarł Stanisław Marian Szpunar, informatyk, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. 4 czerwca 1940 został deportowany w pierwszym transporcie więźniów politycznych do obozu Auschwitz-Birkenau, Potem był jeszcze więźniem KL Buchenwald i Bergen-Belsen. Po wojnie pracował, jako informatyk przy pierwszych polskich komputerach. Był jednym z bohaterów filmu dokumentalnego "Koledzy. Portrety z pamięci”. Urodził się 15 stycznia 1923 roku.
2017 - W Worthing w Wielkiej Brytanii zmarł Franciszek Kornicki, podpułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, po II wojnie światowej major Królewskich Sił Powietrznych. Ostatni żyjący dowódca polskiego dywizjonu lotniczego z czasów II wojny światowej. We wrześniu 2017 roku zwyciężył w plebiscycie internetowym Muzeum Królewskich Sił Powietrznych i dziennika "The Telegraph" na bohatera wystawy na stulecie RAF. Urodził się 18 grudnia 1916 roku.
2018 - Zmarła Cecylia Roszak, właściwie Maria Roszak, zakonnica, dominikanka, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. Jedna z najdłużej żyjących osób w Polsce, superstulatka. W czasie okupacji w Wilnie ukrywała wraz z innymi zakonnicami dwoje dzieci żydowskich oraz piętnastoosobową grupę Żydów - członków żydowskiej syjonistycznej organizacji skautowej. Wśród ukrywanych byli przyszli członkowie ruchu oporu w gettach w Białymstoku, Warszawie i Wilnie. Urodziła się 25 marca 1908 roku. 5. rocznica
2018 - Na wysokości Półwyspu Valdés w Patagonii zlokalizowano wrak argentyńskiego okrętu podwodnego ARA "San Juan”, który zatonął rok wcześniej z 44 członkami załogi na pokładzie. 5. rocznica
2018 - Zmarł Zygmunt Wacław Skórzyński, socjolog i działacz społeczny. W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Był sygnatariuszem "Apelu 64" do władz PRL i stoczniowców strajkujących w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980. Urodził się 24 lutego 1923 roku. 5. rocznica
2018 - Na zakończonej w Wersalu 26. Generalnej Konferencji Miar przyjęto rezolucję w sprawie redefinicji czterech jednostek podstawowych układu SI: kilograma, kelwina, ampera i mola. Zmiany zostały wprowadzone w życie 20 maja 2019 roku. 5. rocznica
2019 - Zmarł ksiądz Bronisław Dembowski, duchowny rzymskokatolicki, profesor nauk filozoficznych, biskup włocławski w latach 1992-2003. W latach 1981-1992 był wiceprzewodniczącym Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności. Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 24 października 2006 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 2 października 1927 roku.
2019 - Zmarł Jerzy Andrzej Janiszewski, dziennikarz muzyczny, prezenter radiowy. Świadek brytyjskiej i amerykańskiej bohemy artystycznej lat 60. XX wieku. Uczestnik Festiwalu w Woodstock. Menadżer i organizator tras koncertowych Urszuli i Budki Suflera. Urodził się 17 września 1944 roku.
2020 - Zmarł kardynał Henryk Gulbinowicz, w latach 1976-2004 metropolita wrocławski. Kardynałem został mianowany w 1985 roku. Był gospodarzem i patronem Europejskiego Spotkania Młodych we Wrocławiu. W archidiecezji wrocławskiej przeprowadził synod archidiecezjalny oraz Kongres Pracy. Dwukrotnie przyjmował Jana Pawła II podczas jego podróży do ojczyzny - w 1983 oraz w 1997 na zakończenie Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego. W okresie PRL arcybiskup Gulbinowicz przejawiał nieugiętą postawę wobec komunistycznej bezpieki, która przez kilkadziesiąt lat inwigilowała go i bezskutecznie próbowała skłonić do współpracy. Hierarcha pod koniec życia, 6 listopada 2020 roku, został pozbawiony przez Stolicę Apostolską prawa używania insygniów biskupich oraz przywileju pochówku w katedrze. Zobowiązano go także do wpłacenia pieniędzy na Fundację świętego Józefa, która zajmuje się wsparciem osób poszkodowanych w wyniku molestowania seksualnego przez osoby duchowne. Urodził się 17 października 1923 roku.
2021 - Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej: polskie służby uniemożliwiły próbę siłowego sforsowania granicy przez grupę migrantów koło przejścia w Kuźnicy.
2021 - Zmarł Mieczysław Szostek, lekarz, profesor nauk medycznych. W latach 1980-2003 kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersiowej Centralnego Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej w Warszawie. W 1985 i 1986 był konsultantem Światowej Organizacji Zdrowia do spraw chirurgii naczyniowej, prowadząc kursy szkoleniowe w Indiach, Chinach i Korei. W 1990 był organizatorem Europejskiego Zjazdu Chirurgów Naczyniowych, organizował też inne krajowe i międzynarodowe konferencje specjalistyczne. W latach 1991-1992 był prezydentem Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Naczyniowych. Przez trzy kadencje był wiceprezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Urodził się 20 września 1933 roku.
2022 - Zmarł Piotr Pankanin, chemik, polityk, senator II kadencji, poseł na Sejm II kadencji. Przez kilka lat pracował, jako dziennikarz rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy. W 1980 wstąpił do Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność”. W 1998 roku został dyrektorem biura zarządu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Wchodził w skład rady programu Mistrz Mowy Polskiej. Urodził się 16 kwietnia 1948 roku. 1. rocznica
