559 - Zmarł święty Leonard z Limoges, rycerz frankoński, pustelnik. Jeden z najpopularniejszych świętych Kościoła katolickiego w Europie Zachodniej w średniowieczu. Patron dobrego porodu, więźniów, jeńców, chorych i zagrożonych napadem lub kradzieżą. Jego grób stał się natychmiast miejscem pielgrzymek. Urodził się około 446 roku.

1500 - Przebywający w Rzymie Mikołaj Kopernik obserwował zaćmienie Księżyca. Astronom, wraz z bratem Andrzejem przybył do Wiecznego Miasta na uroczystości jubileuszowe 1500 roku, które przyciągnęły do liczącego wówczas około 50 tysięcy mieszkańców Rzymu ogromne rzesze pielgrzymów. Był to okres studiów prawa kanonicznego i medycyny Mikołaja Kopernika w Bolonii i Padwie, natomiast w Rzymie wykładał astronomię.

1611 - Król Zygmunt III Waza nadał nowo przyłączonemu do Rzeczypospolitej Smoleńskowi prawo magdeburskie. W tym też roku król erygował katolickie biskupstwo smoleńskie. Było to najbardziej na wschód wysunięte miasto wojewódzkie Rzeczypospolitej, miejsce obrad sejmików ziemskich, główna twierdza tak zwanej Bramy Smoleńskiej. Zostało zdobyte w czasie wojny polsko-rosyjskiej 13 czerwca 1611 roku.

1657 - W Bydgoszczy zaprzysiężono traktaty welawsko-bydgoskie - umowę o przymierzu wieczystym między elektorem brandenburskim Fryderykiem Wilhelmem i Polską. Potwierdzony został tym samym traktat zawarty 19 września 1657 roku w Welawie, a podpisany 5 listopada, znoszący zależność lenną Prus Książęcych od Polski. Jedynym śladem dawnej zależności było zobowiązanie książąt pruskich do składania hołdu królowi polskiemu i Rzeczypospolitej, w momencie obejmowania przez nich władzy.

1755 - Został ochrzczony Stanisław Staszic, uczony, ksiądz i filozof, jeden z najwybitniejszych umysłów przełomu XVIII i XIX wieku. Rzecznik reform społecznych w okresie Sejmu Czteroletniego, po rozbiorach zaangażował się w działalność społeczną. Działacz Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, współorganizator Szkoły Uniwersyteckiej w Warszawie oraz Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Autor prac patriotycznych. Zmarł 20 stycznia 1826 roku. Data narodzin jest nieznana.

1771 - Urodził się Alois Senefelder, niemiecki grafik pochodzenia czeskiego. Wynalazł w 1798 litografię - technikę druku płaskiego. W 1789 opracował kamienioryt, dziesięć lat później autografię i metodę kredkową, a w 1826 wykonał pierwszy druk wielobarwny. Wraz z Aretinem Senefelderem założył w Monachium Instytut Litograficzny. Zmarł 26 lutego 1834 roku.

1806 - Wybuchło antypruskie powstanie wielkopolskie. Tego dnia do Poznania przyjechali Jan Henryk Dąbrowski z Józefem Wybickim. Ich wjazd przerodził się w manifestację patriotyczną. Jeszcze w tym samym dniu wydali odezwę do narodu, wzywając do stawania u boku Napoleona w walce z zaborcą. Jednocześnie utworzono Komisje Wojewódzkie, które miały przejąć aparat administracyjny, zapewniając spokój w regionie i zapobiegając pojawieniu się rozruchów na tle społeczno-ekonomicznym. Sukces tego powstania bezpośrednio przyczynił się do utworzenia Księstwa Warszawskiego w 1807 roku.

1814 - Urodził się Adolf Antoni Sax, belgijski konstruktor instrumentów muzycznych, w tym saksofonu. Środowisko muzyczne było niechętne nowemu instrumentowi i minęło wiele lat zanim go zaakceptowano, w czym dużą rolę odegrał francuski kompozytor Hektor Berlioz, który propagował saksofon w miejscach swoich koncertów. Niestety jego wynalazek nie został doceniony - do końca życia żył w biedzie, na emeryturze ustanowionej przez rząd. Zmarł 4 lutego 1894 roku.

1818 - Zmarł Jakub Szymkiewicz, lekarz, prekursor polskiej ortodoncji, członek honorowy Uniwersytetu Wileńskiego, działacz społeczny, filantrop, inicjator ruchu przeciwalkoholowego w Polsce. Autor podręcznika pediatrii "Nauka o chorobach dzieci” oraz pierwszego polskiego opracowania dotyczącego alkoholizmu i innych substancji uzależniających "Dzieło o pijaństwie”. Urodził się w 1775 roku. 205 rocznica

1822 - Zmarł Claude Louis Berthollet, chemik francuski, który wyznaczył skład ilościowy i określił współczesne nazwy wielu związków chemicznych. Opisał skład amoniaku i wprowadził do szerokiego stosowania chlor, jako wybielacz. Urodził się 9 grudnia 1748 roku.

1825 - Urodził się Julian Klaczko, działacz polityczny i publicysta, poeta, krytyk literacki, autor esejów. Uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim. Prowadził też wsparcie dyplomatyczne Powstania Styczniowego. Był austriackim radcą dworu przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych, posłem w galicyjskim sejmie krajowym i członkiem Rady Państwa w Wiedniu. Po upadku Powstania Wielkopolskiego znalazł się na emigracji w Paryżu. Zmarł 26 listopada 1906 roku.

1831 - W Paryżu powołano Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej. Było to pierwsze ugrupowanie polityczne Wielkiej Emigracji. Prezesem komitetu został Bonawentura Niemojowski, ostatni prezes Rządu Narodowego Królestwa Polskiego w czasie powstania listopadowego. Komitet, atakowany przez publicystów, działaczy byłego warszawskiego Klubu Patriotycznego, między innymi przez Maurycego Mochnackiego za programową "niepolityczność”. Rozwiązał się w grudniu 1931 roku po powołaniu Komitetu Narodowego Polskiego.

1838 - Urodził się Bronisław Radziszewski, chemik, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, twórca lwowskiej szkoły chemicznej, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Przyrodników. Autor ponad 200 prac z dziedziny chemii organicznej, zwłaszcza związków aromatycznych. Zmarł 11 marca 1914 roku. 185 rocznica

1846 - Zmarł Karol Marcinkowski, lekarz, społecznik, organizator życia gospodarczego w Wielkopolsce, uczestnik Powstania Listopadowego. Działał na rzecz rozwoju działalności gospodarczo-społecznej Polaków w zaborze pruskim. Współtwórca Poznańskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej, zwolennik pracy organicznej i walki o wolność metodami politycznymi i ekonomicznymi. Za udział w bitwie o Olszynkę Grochowską, podczas Powstania Listopadowego, został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Urodził się 23 czerwca 1800 roku.

1851 - Urodził się Charles Dow, amerykański dziennikarz, współzałożyciel "The Wall Street Journal", autor metody analizy rynku i współautor indeksu Dow-Jones. W "The Wall Street Journal" publikował wiadomości dla inwestorów nowojorskiej giełdy. Od jego nazwiska oraz jednego ze wspólników określa się wskaźnik koniunktury nowojorskiej giełdy: Dow-Jones. Zmarł 4 grudnia 1902 roku.

1854 - Urodził się John Sousa, kompozytor, autor ponad 130 marszy amerykańskich oraz operetek. Do najsłynniejszych utworów należą: "Semper Fidelis" - marsz Korpusu Marines oraz "Stars and Stripes Forever” - oficjalny marsz Stanów Zjednoczonych. John Sousa był kapelmistrzem i dyrygentem orkiestry Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. Zmarł 6 marca 1932 roku.

1860 - Urodził się Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, polityk. W latach 1919-1921 był premierem i ministrem spraw zagranicznych Rzeczypospolitej. Podpisał ze strony Polski wersalski traktat pokojowy. W trakcie negocjowania dokumentu, na skutek zabiegów Ignacego Paderewskiego, prezydent USA Wodrow Wilson uzależnił podpisanie traktatu od umieszczenia w nim zapisu o utworzeniu niepodległego państwa polskiego. Było to wstępem do uznania niepodległości Polski. Ignacy Paderewski był inicjatorem budowy i w części fundatorem Hotelu Bristol w Warszawie. Skomponował: operę "Manru", "Fantazję polską" i "Symfonię Polonia". Spośród drobnych miniatur fortepianowych artysty rekordy popularności do dziś biją: "Menuet G-dur", "Melodia" oraz "Nocturn". Zmarł 29 czerwca 1941 roku.

1861 - Urodził się James Naismith, kanadyjski lekarz, twórca koszykówki, która rozpowszechniła się najpierw w Stanach Zjednoczonych, a potem dotarła do Europy. Inspiracją stała się dla niego dziecięca gra popularna w Ontario nazywana "Kaczka na kamieniu” - "Duck-on-a-Rock". Pierwszą grę rozegrano 21 grudnia 1891. James Naismith umieścił w sali dwa kosze i podzielił swoich uczniów na dwa dziewięcio-osobowe zespoły. 15 stycznia 1892 opublikowane zostały zasady koszykówki. Do programu igrzysk olimpijskich dodano tę dyscyplinę w 1936 roku. James Naismith był też propagatorem wykorzystania hełmów w sportach kontaktowych. Zmarł 28 listopada 1939 roku.

1863 - W bitwie pod Jaworem Soleckim zginął Dionizy Czachowski, jeden z najwybitniejszych przywódców Powstania Styczniowego. Według historyków, choć nie miał formalnego wykształcenia wojskowego, był charyzmatycznym i utrzymującym autorytet przywódcą. Współtowarzysze nazywali go "biczem na moskali". W walce z "moskalami" Dionizy Czachowski dowodził polskimi oddziałami na koniach wykupionych przez niego od armii carskiej. Urodził się 6 kwietnia 1810 roku. 160 rocznica

1863 - Zmarł Michał Kulesza, malarz i grafik, działający na terenie Litwy i Białorusi, nauczyciel rysunku w dworach oraz gimnazjum żeńskim w Białymstoku. Zachowało się niewiele jego dzieł. Głównie są to kompozycje historyczne, krajobrazy i widoki zabytków. Urodził się 26 listopada 1799 roku. 160 rocznica

1869 - W New Brunswick w stanie New Jersey rozegrano pierwszy mecz futbolu amerykańskiego. Zawodnicy Uniwersytetu Rutgersa wygrali z graczami Uniwersytetu w Princeton 6:4. Spotkanie bardziej jeszcze przypominało dawną piłkę nożną, ale stopniowe zmiany doprowadziły do powstania gry zbliżonej do współczesnej. Do 1912 dyscyplina osiągnęła kształt bliski znanemu dzisiaj. Nazwa futbol amerykańskiego według najpowszechniej przyjętych teorii odnosiła się do grania "na piechotę” albo od rozmiaru piłki, długiej "na jedną stopę”.

1879 - Urodził się Stanisław Szober, językoznawca, autor podręczników i wielokrotnie wznawianych słowników języka polskiego. Przez wiele lat był nauczycielem w warszawskich szkołach, między innymi w gimnazjum imienia Stanisława Staszica, a także profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Pełnił też funkcję prezesa Towarzystwa Krzewienia Poprawności i Kultury Języka. Zmarł 29 sierpnia 1938 roku.

1880 - Urodził się Oskar Sosnowski, architekt i konserwator zabytków, od 1919 roku profesor Politechniki Warszawskiej, inicjator utworzenia Towarzystwa Urbanistów Polskich. W Warszawie dziełem jego autorstwa jest kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny przy Placu Narutowicza oraz otoczenie pomnika Fryderyka Chopina. Autor niedokończonej pracy "Dzieje budownictwa w Polsce”. Zginął podczas ratowania zbiorów zbombardowanej Politechniki Warszawskiej, 24 września 1939 roku.

1880 - Urodził się Robert Musil, austriacki pisarz, w którego dziełach motywem przewodnim były przeżycia egzystencjalne, poczucie pustki i nudy. Był autorem nowel, powieści i dramatów: "Niepokoje wychowanka Toerlesa" oraz "Człowiek bez właściwości". Zmarł 15 kwietnia 1942 roku.

1880 - Francuski lekarz Charles Laveran odkrył, że przyczyną malarii jest przenoszony przez komary pierwotniak zarodziec. Tym samym po raz pierwszy stwierdzono, że pierwotniak jest przyczyną choroby u człowieka. Początkowo publikacje francuskiego lekarza spotkały się z nieufnością, podejrzewano bowiem, że choroba ma etiologię bakteryjną. Dopiero około 1890 roku powszechnie ugruntowało się przekonanie o pierwotniakowej przyczynie zachorowań na malarię. Za odkrycie zarodźca malarii, jako przyczyny malarii, w 1907, Charles Laveran został uhonorowany Nagrodą Nobla. Komitet Noblowski wyróżnił go również za całokształt prac dotyczących roli pierwotniaków w powstawaniu chorób.

1881 - Urodził się Henryk Mierzejewski, inżynier mechanik i konstruktor, organizator Politechniki Warszawskiej i Polskiego Towarzystwa Normalizacyjnego. W młodości był też aktywnym działaczem niepodległościowym. Za udział w wiecach i propagowanie niepodległości został skazany na zesłanie na Syberię, ale z powodu choroby zamieniono mu karę na przymusowy wyjazd za granicę. Pojechał do Belgii, gdzie ukończył studia techniczne. Napisał jeden z najważniejszych podręczników organizacji przemysłu - "Zasady organizacji naukowej zakładów przemysłowych". Zmarł 28 czerwca 1929 roku.

1887 - Zmarł Eugene Pottier, francuski rewolucjonista socjalistyczny i poeta. Napisana przez niego pieśń, "Międzynarodówka" stała się najważniejszą pieśnią światowego ruchu robotniczego i śpiewana jest do dzisiaj przez lewicowych związkowców, komunistów, socjalistów i socjaldemokratów. Był jednym z przywódców Komuny Paryskiej. Urodził się 4 października 1816 roku.

1889 - Urodził się Gabriel Hanot, francuski piłkarz występujący na pozycji obrońcy oraz dziennikarz. Pracował między innymi w "L’Équipe” i "France Football”. Był pomysłodawcą "Złotej Piłki", nagrody dla najlepszego piłkarza w Europie w danym roku oraz Pucharu Europy. Zmarł 10 sierpnia 1968 roku.

1890 - Zmarł ksiądz Piotr Ściegienny, działacz niepodległościowy i społeczny, przywódca chłopski. Autor tak zwanej "Złotej Książeczki", w której pisał o nierównościach społecznych i wyzysku oraz wzywał do walki o uwłaszczenie chłopów i odzyskanie niepodległości przez Polskę. Za działalność społeczną i niepodległościową został aresztowany i skazany na śmierć. Karę zamieniono na katorgę. Spędził 25 lat na zesłaniu w Nerczyńsku na Syberii. Wrócił do Polski w 1871 roku, wówczas rozpoczął starania o odzyskanie godności kapłańskich odebranych wyrokiem sądu carskiego. Do końca życia sprawował posługę przy chorych w szpitalu w Lublinie. Dożył 89 lat i stał się symbolem walki z nierównościami społecznymi. Urodził się 31 stycznia 1801 roku.

1892 - Urodził się Stanisław Hempel, inżynier konstruktor, profesor Politechniki Warszawskiej. Działalności dydaktycznej nie przerwał nawet w czasie II wojny światowej. Po 1945 roku pracował w Biurze Odbudowy Stolicy. Zaprojektował maszt radiostacji w Raszynie. Do 1962 roku była to najwyższa budowla w Europie. Inżynier Hempel kierował odbudową Mostu Poniatowskiego i budową Mostu Śląsko-Dąbrowskiego w Warszawie. Wśród zrekonstruowanych przez niego zabytków w stolicy były kopuły kościoła ewangelickiego przy placu Małachowskiego, katedra Świętego Jana, Kolumna Zygmunta i pomnik Adama Mickiewicza. Zmarł 16 czerwca 1954 roku.

1893 - Zmarł Piotr Czajkowski, rosyjski kompozytor. Uprawiał przede wszystkim formy muzyki symfonicznej i operowej. Jego twórczość symfoniczna jest przykładem połączenia romantycznych założeń programowych z klasycystyczną jasnością formy. Twórca baletów: "Jezioro łabędzie”, "Dziadek do orzechów”, ”Śpiąca królewna”, a także oper: "Mazepa”, "Dama pikowa”, "Eugeniusz Oniegin” i "Wojewoda”. Urodził się 7 maja 1840 roku. 130 rocznica

1913 - Urodził się Wacław Łapkowski, major pilot Wojska Polskiego, as myśliwski II wojny światowej. W kampanii wrześniowej był pilotem i dowódcą 112. Eskadry Myśliwskiej. Później ewakuował się do Francji, gdzie latał w kluczu myśliwskim dowodzonym przez kapitana pilota Tadeusza Opulskiego. Po klęsce Francji, przedostał się do Anglii. Od sierpnia 1940 w Dywizjonie 303. brał udział w Bitwie o Anglię. W maju 1941 został dowódcą Dywizjonu 303. Zginął 2 lipca 1941 roku podczas walk z przeważającymi siłami wroga. Znalazł się w grupie pilotów, którzy zdobyli tytuł asa lotnictwa myśliwskiego, za zestrzelenie co najmniej pięciu samolotów wroga. Zmarł 2 lipca 1941 roku. 110 rocznica

1918 - Na wiecu w Tarnobrzegu, zorganizowanym przez księdza Eugeniusza Okonia i Tomasza Dąbala, została ogłoszona tak zwana Republika Tarnobrzeska. Obejmowała tereny leżące w widłach Wisły i Sanu. Głównym postulatem władz było przekazanie ziemi chłopom. Republika Tarnobrzeska została spacyfikowana przez wojsko na początku 1919 roku. 105 rocznica

1921 - Urodził się James Jones, pisarz amerykański, autor powieści o tematyce wojennej, głównie dotyczącej II wojny światowej: "Stąd do wieczności”, "Pistolet”, "Cienka czerwona linia”. Jego książki zostały kilkakrotnie sfilmowane. Największy rozgłos zyskały adaptacje: "Stąd do wieczności” i "Cienka czerwona linia”. W 1939 wstąpił do US Army, stacjonował wraz z 25. Dywizją Piechoty w Hickam Field na Hawajach. W czasie II wojny światowej brał udział w kampaniach amerykańskich na wyspach Oceanu Spokojnego, łącznie z walkami o Guadalcanal, podczas których został ranny. Odznaczono go Brązową Gwiazdą i Purpurowym Sercem. Zmarł 9 maja 1977 roku.

1922 - Urodził się Artur Międzyrzecki, poeta, pisarz, tłumacz literatury francuskiej, autor zbiorów poezji: "Piękne zmęczenia", "Wygnanie do rymu", "Poezja", prezes Polskiego PEN-Clubu. Autor przekładów utworów Apollinaire'a, Rimbauda, Baudelaire'a i Mandelsztama. W 1992 roku wydał wraz z żoną Julią Hartwig antologię poezji amerykańskiej. Zmarł 2 listopada 1996 roku.

1922 - W Toruniu utworzono Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej. Nowa placówka uczyła od podstaw, kandydaci nie musieli mieć wcześniejszego przygotowania wojskowego. Początkowo czas nauki wynosił dwa lata, a w 1924 roku został wydłużony do trzech lat. Kadeci uczyli się nawigacji, meteorologii, obsługi uzbrojenia, ale również musztry i regulaminów, a także chemii czy matematyki. Ponadto kształcili się w zakresie języków obcych i prawa. Podczas nauki podchorążowie odbywali rok praktyk morskich na okrętach: "Komendant Piłsudski” i "Generał Haller”. Pierwszym komendantem Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu był komandor porucznik Adam Mohuczy. Obecnie szkoła marynarki wojennej mieści się w Gdyni.

1923 - W Krakowie, Tarnowie i Borysławiu doszło do strajku generalnego robotników, który przerodził się w zamieszki i krwawe starcia z policją i wojskiem. Protestujący walczyli o sprawiedliwość społeczną, prawa pracownicze i swobody obywatelskie. Zginęło 15 robotników, trzech przypadkowych cywilów oraz 14 żołnierzy. Falę robotniczych wystąpień na początku lat 20. ubiegłego wieku spowodował kryzys ekonomiczny, który dotknął Europę. Ich kulminacja w II Rzeczypospolitej nastąpiła w 1923 roku. Zorganizowano wówczas ponad 1200 strajków, w których uczestniczyło prawie milion osób. 100 rocznica

1926 - W gdyńskim porcie rozpoczął pracę pierwszy żuraw portowy.

1931 - Urodził się Mike Nichols, amerykański reżyser i producent filmowy, odznaczony Narodowym Medalem Sztuk. Debiut Nicholsa w przemyśle filmowym - reżyseria adaptacji sztuki Edwarda Albee'go "Kto się boi Virginii Woolf?" z Elizabeth Taylor i Richardem Burtonem w rolach głównych - zaowocował nominacją do Oscara. Również kolejny film reżysera - "Absolwent" z Dustinem Hoffmanem w roli głównej okazał się być sukcesem uwieńczonym statuetką Oscara i Złotym Globem. Następne produkcje autorstwa Nicholsa - "Silkwood", "Pracująca dziewczyna" i "Żart" przyniosły mu praktycznie wszystkie możliwe nagrody przyznawane w branży filmowej i uczyniły jedną z bardziej wpływowych osób w tym środowisku. Mike Nichols pracował zarówno w teatrze, jak i w filmie. Zmarł 19 listopada 2014 roku.

1936 - Urodził się Leonard Pietraszak, aktor filmowy i teatralny. Znany z obrazów: "Vabank", "Ewa chce spać”, "Kronika wypadków miłosnych”, "Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza”, seriali telewizyjnych: "Czterdziestolatek", "Kariera Nikodema Dyzmy" i "Czarne chmury", w którym rola Krzysztofa Dowgirda przyniosła mu dużą popularność. Wydał biografię zatytułowaną "Ucho od śledzia". W młodości Leonard Pietraszak chciał pójść w ślady brata, który boksował w Stanach Zjednoczonych i rozpoczął treningi. Przygoda z boksem nie trwała długo, po jednej z pierwszych porażek, ojciec zakazał mu boksowania. Zmarł 1 lutego 2023 roku.

1938 - Urodził się Krzysztof Świętochowski, aktor, wieloletni spiker i lektor Polskiego Radia. Był związany z artystycznym ruchem studenckim, między innymi z kabaretem "Stodoła” oraz ze Studenckim Teatrem Satyryków. Lektor Polskiej Kroniki Filmowej. Często użyczał swego głosu w dubbingu. Zmarł 25 grudnia 1992 roku. 85 rocznica

1939 - W akcji "Sonderaktion Krakau" hitlerowcy aresztowali, a następnie wywieźli do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen 183 osoby, w tym około 150 profesorów i wykładowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i około 20 Akademii Górniczej. Po międzynarodowych protestach, w tym Benito Mussoliniego, 101 uwięzionych w wieku powyżej 40 lat zwolniono. Wielu z nich, wycieńczonych warunkami obozowymi, wkrótce zmarło. Niektórzy zostali powtórnie aresztowani i zamordowani w niemieckim obozie zagłady w Oświęcimiu.

1941 - Z rozkazu komisarza Rzeszy Ericha Kocha w lesie Sosenki zamordowano 17 tysięcy Żydów z Równego, a pozostałych 10 tysięcy zamknięto w utworzonym miesiąc wcześniej getcie. W lipcu 1942 kolejne pięć tysięcy Żydów przewieziono do kamieniołomu pod Kostopolem i tam zabito.

1944 - Zmarła Maria Rodziewiczówna, pisarka, autorka wielu poczytnych powieści, między innymi: "Lato leśnych ludzi”, "Straszny dziadunio”, "Macierz”, "Kwiat lotosu”, "Dewajtis”, "Między ustami a brzegiem pucharu” i "Magnat”. Urodziła się 2 lutego 1864 roku.

1945 - W Wierzchosławicach pochowano Wincentego Witosa, przywódcę polskiego ruchu ludowego, współzałożyciela Polskiego Stronnictwa Ludowego 'Piast”, posła na Sejm, premiera w rządach Polski międzywojennej. Był przeciwnikiem rządów sanacji, współtwórcą Centrolewu. Więziony w 1930 roku w Brześciu nad Bugiem i sądzony w procesie brzeskim, otrzymał wyrok 1,5 roku więzienia, co zdecydowało o jego wyjeździe na emigrację do Czechosłowacji. W czasie II wojny światowej został uwięziony przez Niemców i nakłaniany do utworzenia rządu kolaboracyjnego. Odrzucił propozycję. W 1945 wybrany na prezydenta Krajowej Rady Narodowej, nie podjął obowiązków. Nie skorzystał także z zaproszenia do wzięcia udziału w rozmowach moskiewskich w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Wincenty Witos urodził się 21 stycznia 1874 roku, zmarł 31 października 1945 roku.

1946 - Polska została członkiem UNESCO. Podstawowym zadaniem tej organizacji jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię. Dziełem UNESCO są między innymi: Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, Konwencja o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego, Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz Konwencja ramsarska o ochronie obszarów wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego.

1947 - Urodził się Jerzy Busza, poeta, fotografik, publicysta. W latach 80. współtwórca poświęconego fotografii biuletynu "Obscura". Autor poradników: "Tak zwany poradnik - gawędy o sztuce" i "O radości i fotografii - antyporadnik". Zmarł 10 czerwca 1997 roku.

1948 - W Gdańsku zwodowano pierwszy statek zbudowany w całości w powojennej Polsce SS "Sołdek" (SS - steam ship - statek parowy). Był to rudowęglowiec, czyli statek przystosowany do przewozu luzem węgla i rudy. Pływał pod polską banderą handlową, a później służył między innymi, jako magazyn pływający na Odrze w Szczecinie. Imię otrzymał po Stanisławie Sołdku, przodowniku pracy ze Stoczni Gdańskiej. Do końca 1980 roku "Sołdek” odbył niemal 1,5 tysiąca rejsów morskich, przewożąc ponad 3,5 miliona ton towarów. W 1981 wycofano go z użytkowania, a cztery lata później został statkiem-muzeum w Gdańsku. 75 rocznica

1949 - Na mocy porozumienia między rządem polskim a władzami radzieckimi Konstanty Rokossowski, radziecki dowódca, został marszałkiem Polski i ministrem obrony narodowej. Ta nominacja zapoczątkowała proces sowietyzacji polskiej armii. Konstanty Rokossowski miał ojca Polaka i matkę pochodzenia rosyjskiego. Jego polscy przodkowie uczestniczyli w ruchach niepodległościowych. Sam Konstanty Rokossowski w 1914 roku został wcielony do armii carskiej, a po skończeniu szkoły podoficerskiej wstąpił do Armii Czerwonej. Był ofiarą czystek stalinowskich. Oskarżony o szpiegostwo, ale po okresie prześladowań wrócił do kariery wojskowej w Armii Czerwonej. W 1941 roku dowodził 4. Armią na zachodnim froncie obrony przed Niemcami. Przyczynił się do zwycięstwa nad hitlerowcami pod Stalingradem. Uczestniczył w ofensywie Armii Czerwonej, wypierającej wojska niemieckie na ziemiach polskich.

1950 - Państwowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazowsze", pod kierownictwem Tadeusza Sygietyńskiego i Miry Zimińskiej, wystąpił z premierowym spektaklem na scenie warszawskiego Teatru Polskiego. Repertuar składał się z piosenek przeplatanych tańcami z regionów centralnej Polski - opoczyńskiego, kurpiowskiego i mazowieckiego. Zespół został utworzony pod koniec 1948 roku.

1951 - Z taśmy montażowej Fabryki Samochodów Osobowych na warszawskim Żeraniu zjechał pierwszy samochód "Warszawa". Montowany na licencji radzieckiej "Pobiedy" był pierwszym autem osobowym w powojennej historii Polski produkowanym seryjnie. Prędkość maksymalną "Warszawy M-20" określano na 105 kilometrów na godzinę. Łącznie przez ponad 20 lat z fabryki na Żeraniu wyjechało około 254 tysięcy egzemplarzy tego modelu. Ostatnia "Warszawa" zjechała z taśmy produkcyjnej 30 marca 1973. Przyczyniło się do tego faktu wprowadzenie w 1967 jej następcy - Polskiego Fiata 125p.

1952 - Urodził się Michael Cunningham, amerykański pisarz, uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych autorów w Stanach Zjednoczonych. Jest autorem powieści: "Dom na krańcu świata", "Godziny", "Wyjątkowe czasy" i "Z ciała i z duszy". Laureat nagród: Pulitzera i PEN/Faulkner Award.

1953 - Powstał Teatr Telewizji. Pierwszą wyemitowaną sztuką był dramat "Okno w lesie" Leonida Rachmanowa i Jewgienija Ryssa w reżyserii Józefa Słotwińskiego. W sztuce wystąpili: Bolesław Płotnicki, Stanisław Jaśkiewicz i Maria Garbowska. Dekoracje zaprojektował Andrzej Bołtuć. 70 rocznica

1956 - Kryzys sueski: w wyniku presji międzynarodowej zostały wstrzymane wszystkie działania wojenne w Egipcie. 24 października delegacje rządowe Francji, Izraela i Wielkiej Brytanii zawarły tajne porozumienie - tak zwany protokół z Sevres, na mocy którego Izrael miał wywołać konflikt z Egiptem, dając tym samym pretekst dwóm państwom zachodnim do zajęcia strefy Kanału Sueskiego. Izrael rozpoczął działania militarne już pięć dni później, 29 października. Przyczyną wspólnej akcji Francji, Izraela i Wielkiej Brytanii była nacjonalizacja Kanału Sueskiego, która godziła w interesy brytyjskie i francuskie. Próba przejęcia Kanału zakończyła się przegraną koalicji i ponowną nacjonalizacją kanału przez rząd Egiptu, a także przyspieszeniem rozpadu imperium kolonialnego.

1958 - Zmarł Sławomir Dunin-Borkowski, pisarz, reportażysta. W okresie międzywojennym drukował w dzienniku "Ekspress Poranny”. W czasie Powstania Warszawskiego redagował biuletyn "Warszawa walczy”, autor reportaży: "Polska karząca” i "W ogniu”. Po wojnie pozostał za granicą. Pracował w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa od momentu jej powołania aż do śmierci. Urodził się 3 września1909 roku. 65 rocznica

1964 - Zmarł Hans Karl von Euler-Chelpin, szwedzki chemik i organik, pochodzenia niemieckiego, profesor Uniwersytetu w Sztokholmie. W 1929 roku, wspólnie z brytyjskim naukowcem Arthurem Ardenem, został uhonorowany Nagrodą Nobla za wyjaśnienie mechanizmu udziału enzymów w fermentacji cukrów. Prowadził też badania nad witaminami. Urodził się 15 lutego 1873 roku.

1965 - Zmarł Edgar Varese, amerykański kompozytor, francuskiego pochodzenia. Twórca pojęcia "zorganizowany dźwięk”, które oznacza, że poszczególne barwy dźwięków i rytmy mogą się ze sobą łączyć, tworząc nową definicję dźwięku. Dzięki zastosowaniu innowacyjnych instrumentów i elektronicznych rozwiązań, znany, jako "ojciec muzyki elektronicznej”. Urodzony 22 grudnia 1883 roku.

1966 - Wystrzelono amerykańską sondę księżycową Lunar Orbiter 2. Została zaprojektowana przede wszystkim do sfotografowania powierzchni Księżyca oraz ustalenia odpowiedniego i bezpiecznego miejsca na lądowania załogowych misji z programu Apollo. Była także przystosowana do pomiarów natężenia promieniowania kosmicznego. W sumie wykonała 609 fotografii wysokiej i 208 średniej rozdzielczości. Wśród nich znalazło się spektakularne zdjęcie krateru Kopernika, którego później media nazwały jednym z najważniejszych obrazów wieku. Orbita sondy była śledzona aż do chwili, gdy 11 października 1967 uderzyła w powierzchnię Księżyca.

1968 - Zmarł Charles Münch, francuski muzyk, pochodzenia niemieckiego, skrzypek solista. Zasłynął, jako propagator nowej muzyki francuskiej, dyrygował prawykonaniami dzieł Alberta Roussela, Dariusa Milhaud i Artura Honeggera. W latach 30. XX wieku dyrygent orkiestry paryskiego Towarzystwa Filharmonicznego. Podczas niemieckiej okupacji Francji - dyrektor Towarzystwa Koncertowego Konserwatorium Paryskiego. Wspierał francuski ruch oporu. Od 1949 roku pełnił funkcję dyrektora muzycznego Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej. Uczestniczył w tworzeniu Orchestre de Paris. Urodził się 26 września 1891 roku. 55 rocznica

1970 - Arabscy terroryści z Al-Fatah zdetonowali bombę na dworcu autobusowym w centrum Tel Awiwu-Jafy. Po 20 minutach, w czasie akcji ratunkowej wybuchł drugi ładunek. Zginęło dwóch Izraelczyków, a 34 osoby zostały ranne.

1972 - Zmarł Walery Goetel, wybitny geolog, działacz ochrony przyrody, współtwórca Tatrzańskiego Parku Narodowego, profesor i rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, członek Polskiej Akademii Nauk. Urodził się 14 kwietnia 1889 roku.

1975 - W Londynie odbył się pierwszy koncert kontrowersyjnej grupy punkowej Sex Pistols. Zespół wystąpił u boku kapeli Adama Anta, Bazooka Joe i wykonał kilka coverów. Impreza zakończyła się bójką między muzykami obu zespołów, bo w czasie występu Sex Pistols, ktoś z grupy Bazooka Joe wyłączył prąd. Zespół Sex Pistols wywołał duże zamieszanie w kulturze brytyjskiej. Koncerty wielokrotnie sprawiały trudności organizatorom i władzom publicznym i często kończyły się zamieszkami.

1976 - Zmarł Vaclav Čtvrtek, czeski autor literatury dziecięcej, twórca postaci Rumcajsa, Makowej Panienki oraz Żwirka i Muchomorka. Dzieciństwo spędził w Jičínie i tam rozgrywają się przygody postaci z jego bajek. Kawaler Orderu Uśmiechu. Wszystkie bajki Václava Čtvrteka mają niezwykłe, baśniowe tło: są tu rusałki, wodniki i mówiące zwierzęta. Na uwagę zasługuje humor, niejednokrotnie niemal surrealistyczny, przybierający cechy groteski. Znajdziemy tu też wyraziste postacie stojące zarówno po stronie dobra, jak i po stronie zła. Autor chwali ludową mądrość dobrych bohaterów, która ostatecznie zawsze wygrywa ze złośliwością i chciwością złych postaci. Urodził się 4 kwietnia 1911 roku.

1981 - Urodziła się Sylwia Gruchała, florecistka, czterokrotna olimpijka, dwukrotna medalistka olimpijska. Była żołnierzem 3. Batalionu Zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowych w Warszawie. W 2004 roku odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2011 pojawiła się gościnnie w jednym z odcinków serialu komediowego "Wszyscy kochają Romana", w 2013 roku wystąpiła gościnnie w serialu "Rodzinka.pl".

1985 - Zmarła Wanda Stanisławska-Lothe, aktorka teatralna i filmowa. Zagrała między innymi w obrazach: "Nikodem Dyzma", "Polowanie na muchy", "Kobieta w kapeluszu", "Nie ma róży bez ognia" i "Brunet wieczorową porą". Urodziła się 22 czerwca 1910 roku.

1985 - Wojciech Jaruzelski zrezygnował z funkcji premiera, obejmując stanowisko przewodniczącego Rady Państwa. Nowym szefem rządu został Zbigniew Messner. Jako ekonomista miał się zająć wprowadzaniem trudnych reform gospodarczych, co skończyło się fiaskiem. W referendum w 1987 roku Polacy opowiedzieli się za "radykalnym uzdrowieniem gospodarki” oraz poparli "polski model głębokiej demokratyzacji życia politycznego”. Z powodu porażki w referendum, a także po fali strajków wiosną i latem 1988 spowodowanych pogarszającą się sytuacją gospodarczą, Zbigniew Messner złożył dymisję z funkcji premiera.

1987 - Zmarł Kajetan Sosnowski, malarz, artysta plastyk, działacz kulturalny i społeczny. Był założycielem szkół artystycznych w Siedlcach i w Łodzi. Uprawiał sztukę abstrakcyjną, był twórcą Galerii 72. W dojrzałym okresie tworzył obrazy o ascetycznej, surowej formie. Jest też twórcą obrazów "chemicznych", do których używał substancji zmieniających barwy. Urodził się 28 marca 1913 roku.

1996 - Premiera filmu wojennego "Angielski pacjent" w reżyserii Anthony’ego Minghelli, powstałego na podstawie powieści o tym samym tytule kanadyjskiego pisarza Michaela Ondaatje. Główne role zagrali: Ralph Fiennes, Juliette Binoche, Willem Dafoe i Kristin Scott Thomas. "Angielski pacjent" zdobył dziewięć Oscarów, między innymi za najlepszy film, reżyserię, montaż, dźwięk i zdjęcia.

2000 - Zmarł Tymon Terlecki, pisarz emigracyjny, teatrolog i eseista, autor biografii Heleny Modrzejewskiej. Organizator życia naukowego i literackiego w Anglii i Stanach Zjednoczonych, autor prac: "Książki, ludzie i kulisy”, "Teatr amatorski”. Od 1939 roku przebywał poza krajem. Podpisał list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. Jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji w PRL. Urodził się 10 sierpnia 1905 roku.

2001 - Zmarł Stefan Chałubiński, nauczyciel, taternik, przewodnik tatrzański I klasy, instruktor narciarstwa, ratownik TOPR, członek honorowy Koła Przewodników Tatrzańskich w Zakopanem. Aktywny członek Ligi Ochrony Przyrody, Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Towarzystwa Ochrony Tatr. Do jego odkryć należy między innymi Jaskinia Wysoka - Za Siedmiu Progami. Jest autorem wielu nowych tras taternickich. Był obrońcą przyrody tatrzańskiej. Urodził się 30 maja 1909.

2001 - Telewizja FOX wyemitowała premierowy odcinek serialu sensacyjnego "24 godziny". Łącznie pokazano 192 odcinki w ośmiu seriach, z których każda liczyła 24 epizody. Akcja serialu rozgrywa się w czasie rzeczywistym, to znaczy każdy godzinny odcinek to godzina z życia bohaterów. Po odjęciu przerw na reklamy oraz przerw zamierzonych przez twórców na jeden odcinek przypada około 42 minut.. Serial uhonorowany został kilkoma prestiżowymi nagrodami, między innymi Złotymi Globami oraz nagrodami Emmy. Główne role zagrali: Kiefer Sutherland, Mary Lynn Rajskub i D.B. Woodside.

2003 - W polskiej strefie w Iraku zginął pierwszy polski żołnierz major Hieronim Kupczyk. Został postrzelony w czasie powrotu z uroczystości promowania nowo wcielonych żołnierzy irackich Korpusu Obrony Cywilnej. Konwój zaatakowano w odległości około 30 kilometrów od bazy Dogwood. Hieronim Kupczyk pośmiertnie został awansowany na stopień podpułkownika, a także odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem "Milito Pro Christo”. Urodził się 16 września 1959 roku. 20 rocznica

2005 - Zmarł ojciec Augustyn Jankowski, biblista, wieloletni opat klasztoru benedyktynów w Tyńcu pod Krakowem. Redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia, najbardziej popularnego i używanego do dzisiaj w liturgii przekładu Pisma Świętego, nad którym pracę zakończył w 1965 roku. Urodził się 14 września 1916 roku.

2006 - W polskim prawie karnym zaczął obowiązywać europejski nakaz aresztowania. Jest to uproszczona forma ekstradycji istniejąca między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, umożliwiająca aresztowanie osoby podejrzanej lub oskarżonej o popełnienie przestępstwa albo już skazanej za nie i wydanie jej do kraju, w którym zostanie postawiona przed sądem lub przekazana do wykonania wcześniej orzeczonej kary.

2007 - Zmarł Enzo Biagi, włoski dziennikarz, publicysta prasy i telewizji, przez długo czas związany z dziennikiem "Corriere della Sera", autor ponad 70 książek. Wielokrotnie pisał o Polsce i Janie Pawle II. Jako jeden z pierwszych zachodnich dziennikarzy przeprowadził wywiad z Wojciechem Jaruzelskim po wprowadzeniu stanu wojennego. Urodził się 9 sierpnia 1920 roku.

2010 - Zmarł Marek Sart, kompozytor muzyki rozrywkowej i aranżer, członek jazzowego zespołu muzycznego Melomani Jerzego Matuszkiewicza. Twórca muzyki do piosenek: "Każda miłość jest pierwsza”, "Komu piosenkę”, "Malowana lala” i "Wspomnienie”. Urodził się 4 czerwca 1926 roku.

2010 - Zmarł Michael Seifert, nazistowski zbrodniarz wojenny pochodzenia ukraińskiego, oficer SS. W czasie II wojny światowej strażnik obozu przejściowego w Bolzano. W 2000 został we Włoszech skazany na dożywocie za torturowanie i zamordowanie 11 więźniów. Sąd Najwyższy Kanady, gdzie zbrodniarz uciekł po wojnie, w styczniu 2008 roku zaakceptował jego ekstradycję do Włoch. Karę odbywał w więzieniu w Neapolu. Urodził się 16 marca 1924 roku.

2012 - Zmarł Vladimír Jiránek, czeski scenarzysta, reżyser, rysownik oraz twórca i autor scenariusza serialu animowanego "Sąsiedzi". Urodził się 6 czerwca 1938 roku.

2013 - W Paryżu sprzedano na aukcji za 357 tysięcy euro jedyną kopię testamentu Napoleona Bonapartego, przepisaną z oryginału przez jego sekretarza. Dokument powstał niespełna trzy tygodnie przed śmiercią zdetronizowanego cesarza. Oryginał testamentu, napisany nieczytelnym charakterem pisma, z którego znany był Napoleon Bonaparte, przechowywany jest we francuskim Archiwum Narodowym. 10 rocznica

2014 - Zmarł Janusz Osęka, pisarz i satyryk. W latach 1956-1959 był aktorem Kabaretu Wagabunda. W latach 1960-1990 redaktor "Szpilek”. W 1997 otrzymał tytuł "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” za uczestnictwo w grupie, która po Powstaniu Warszawskim potajemnie przetransportowała poza miasto grupę żydowskich bojowników, wśród których był Marek Edelman. Urodził się 13 września 1925 roku.

2015 - Zmarła Maria Gołaszewska, filozof. Wniosła istotny wkład w teorie wartości estetycznych. Autorka ponad 20 książek i około 160 artykułów naukowych i popularnonaukowych, wydanych w kraju i za granicą. W latach 1971-1996 była redaktorką Małej Biblioteki Estetyki oraz inicjatorką i redaktorką serii "Estetyka w świecie". Była organizatorką corocznych ogólnopolskich seminariów estetycznych i międzynarodowych konferencji estetycznych. Urodziła się 29 czerwca 1926 roku.

2017 - Zmarł Marek Frąckowiak, aktor teatralny i filmowy. Zagrał w takich obrazach jak: "C.K. Dezerterzy", "Psy" czy "Popiełuszko. Wolność jest w nas". We wrześniu 2017 do kin trafił ostatni film z jego udziałem - "Kamerdyner". Wystąpił też w wielu serialach, między innymi w: "Alternatywy 4", "07 zgłoś się", a także w "Plebanii", "Ranczu" czy "Czasie honoru". Od ukończenia studiów w 1974 roku był związany z Teatrem Nowym w Warszawie, a potem z kolejnymi stołecznymi scenami teatrów: Współczesnym, Na Woli, Rozmaitości, Adekwatnym i Rampa. Zajmował się również reżyserią teatralną. Urodził się 16 sierpnia 1950 roku.

2020 - Zmarł profesor Olgierd Władysław Czerner, inżynier architekt. Założyciel i w latach 1965-2000 dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu. W latach 80. był wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Odbudowy Panoramy Racławickiej. Był też członkiem wrocławskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, autorem licznych publikacji, promotorem kilkunastu prac doktorskich. Urodził się 15 kwietnia 1929 roku.

2020 - Zmarł Leon Podsiadły, rzeźbiarz, malarz i rysownik. Autor licznych pomników, rzeźb plenerowych oraz sepulkralnych, między innymi pomnika Pomordowanych Więźniów Obozu Koncentracyjnego Gross-Rosen Pietrzykowice w Wichrowie, Szlaku II Armii Wojska Polskiego w Trzebnicy i pomnika Mikołaja Kopernika we Wrocławiu. Jego prace były wystawiano na wystawach w Atenach, Brunszwiku, Genewie, Monachium, Mons i Krnovie. Zainteresowany sztuką afrykańską, jej wpływy uwidoczniły się w jego twórczości po powrocie z pracy w Gwinei. Zmarł na skutek powikłań po przejściu zakażenia COVID-19. Urodził się w 1932 roku.

2020 - Zmarł Michaił Żwaniecki, rosyjski pisarz, satyryk i performer pochodzenia żydowskiego. Zasłynął w ZSRS błyskotliwymi monologami i skeczami opartymi na grze słów. Rozpoczął karierę artystyczną pod koniec lat 60. Pracował w Teatrze Miniatur w Leningradzie, gdzie napisał około 300 skeczy i monologów dla znanych aktorów: Romana Karcewa i Wiktora Ilczenki. Później zaczął występować samodzielnie. W 1988 roku założył Moskiewski Teatr Miniatur. Regularnie publikował teksty satyryczne w radzieckiej prasie. Michaił Żwaniecki żartował z życia codziennego, sięgał po paradoks, błyskotliwą grę skojarzeń i słów. Był autorem bardzo płodnym, tworzył skecze, aforyzmy, publikował w prasie, wydawał książki. W latach ZSRR był bardzo popularny, także dzięki telewizji. W Polsce szerzej znany był tylko jego skecz - "Awans", w wykonaniu Piotra Fronczewskiego i Wojciecha Pszoniaka. Urodził się 6 października 1934 roku.

2022 - Zmarł Edward Christian Prescott, amerykański ekonomista, wykładowca akademicki. W 2004 roku zdobył Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii. Otrzymał ją wspólnie z Norwegiem Finnem Kydlandem za wkład do teorii makroekonomii, polegający na wyjaśnieniu roli spójności czasowej w prowadzeniu polityki gospodarczej (w szczególności polityki monetarnej) oraz wyjaśnienie, jakie czynniki stanowią siłę napędową cykli koniunkturalnych. Edward Prescott w 1982 roku opublikował model realnych cykli koniunkturalnych (tzw. RBC) uwzględniający skokowe zmiany technologiczne. Urodził się 26 grudnia 1940 roku. 1 rocznica