Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-09-15, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska

Kartka z kalendarza

15 września - Międzynarodowy Dzień Demokracji, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 roku.

15 września - Europejski Dzień Prostaty, ustanowiony przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne w 2006 roku.

15 września - Dzień Solidarności z Osobami Chorymi na Schizofrenię, obchodzony w Polsce od 2002 roku.

15 września - Wielka Brytania - dzień upamiętniający bitwę o Anglię.

15 września - Międzynarodowy Dzień Kropki.

15 września - Dzień Opakowań.
1254 - Urodził się Marco Polo, wenecki kupiec i podróżnik. Wraz z ojcem i stryjem dotarł do Chin, przemierzając jedwabny szlak. Byli oni jednymi z pierwszych przedstawicieli Zachodu, którzy dotarli do Państwa Środka. Zmarł 8 stycznia 1324 roku.

1339 - Papieski sąd polubowny po przesłuchaniu 126 świadków w tak zwanym procesie warszawskim nakazał Zakonowi Krzyżackiemu zwrot Polsce Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, Pomorza Gdańskiego oraz ziemi chełmińskiej i michałowskiej. Jednocześnie zasądzono Polsce odszkodowanie w wysokości 194,5 tysiąca grzywien. Papież Benedykt XII nie podtrzymał postanowień procesu warszawskiego i zlecił ponowne zbadanie zasadności roszczeń Polski do spornych ziem.

1454 - Szlachta polska zgromadzona w obozie pod Cerekwicą koło Chojnic wymogła na królu Kazimierzu Jagiellończyku obietnicę, że przy uchwalaniu nowych ustaw i zwoływaniu pospolitego ruszenia konieczna będzie zgoda sejmików ziemskich. W zamian szlachta zgodziła się na udział bez zapłaty w trwającej wyprawie przeciwko Krzyżakom.

1463 - W bitwie na Zalewie Wiślanym flota gdańsko-elbląska rozbiła flotę krzyżacką. Flota polska liczyła około 30, a zakonna 44 okręty. W ręce polskie dostało się około 500 jeńców. Wielki mistrz Ludwig von Erlichshausen zdołał zbiec do Królewca. 560 rocznica

1697 - W Krakowie odbyła się koronacja księcia saskiego Fryderyka Augusta I Wettina na króla Polski. Nowy władca przyjął imię Augusta II. Fryderyk August spisał swój program polityczny "Jak Polskę przekształcić w kraj kwitnący i cieszący się szacunkiem u sąsiadów". Fundator i pierwszy Kawaler Orderu Orła Białego. Urodził się 12 maja 1670 w Dreźnie, a zmarł 1 lutego 1733 w Warszawie.

1700 - Zmarł André Le Nôtre, francuski architekt krajobrazu, nadworny ogrodnik króla Ludwika XIV uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela szkoły geometrycznego ogrodu francuskiego. Twórca około 50 ogrodów we Włoszech, Francji i Anglii, między innymi w Wersalu. Urodził się 12 marca 1613 roku.

1769 - Rosyjskie wojsko pokonały w bitwie pod Łomazami, koło Białej Podlaskiej, oddziały Konfederatów Barskich dowodzone przez Kazimierza Pułaskiego. W bitwie zginęło około 200 Konfederatów, w tym brat Kazimierza Franciszek Ksawery Pułaski.

1777 - W czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych Naczelny Dowódca Armii Kontynentalnej Jerzy Waszyngton promował Kazimierza Pułaskiego na stopień generała brygady kawalerii amerykańskiej. Cztery dni wcześniej w bitwie pod Brandywine Pułaski uratował życie przyszłemu prezydentowi. Kazimierz Pułaski w latach 1777-1779 walczył w szeregach armii Jerzego Waszyngtona. W 1778 utworzył legion kawalerii, na którego czele odniósł zwycięstwo nad Anglikami w bitwie pod Charleston. Urodził się 4 marca lub 6 marca 1745 w Warszawie, a zmarł 11 października 1779, na skutek obrażeń odniesionych podczas oblężenia Savannah.

1820 - W Krakowie odbyło się uroczyste rozpoczęcie sypania Kopca Kościuszki. Decyzję o budowie kopca dla uczczenia Tadeusza Kościuszki zatwierdził dwa miesiące wcześniej Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa. Podczas trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy. Symboliczny chociażby udział w sypaniu stał się patriotycznym obowiązkiem, brali w nim udział nawet cudzoziemcy odwiedzający Kraków. Budowę zakończono 25 października 1823 roku. Usypany kopiec miał 80 metrów średnicy podstawy, 8,5 metra średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 metra.

1830 - Podczas otwarcia linii kolejowej Liverpool-Manchester zginął brytyjski polityk William Huskisson, pierwsza znana ofiara wypadku kolejowego na świecie. Parowóz zmiażdżył mu lewą nogę. Były minister wojny i kolonii oraz przewodniczący Izby Gmin został natychmiast przewieziony do Manchesteru, gdzie zmarł kilka godzin później.

1847 - Urodził się Tadeusz Borowicz, lekarz anatomopatolog. Zajmował się patologią zapaleń i nowotworów, bakteriologią i patofizjologią krwi. W 1874 roku odkrył pałeczkę duru brzusznego i stworzył teorię powstawania żółtaczek. Opublikował w 1905 roku "Słownik lekarski polski”. Zmarł 20 marca 1928 roku.

1862 - Zmarł Władysław Syrokomla, właściwie Ludwik Władysław Franciszek Kondratowicz herbu Syrokomla, poeta i tłumacz epoki romantyzmu. Autor między innymi poematu "Melodie z domu obłąkanych" oraz gawęd "Jan Dęboróg" i "O Zabłockim i mydle". Często przypisuje mu się autorstwo tekstu piosenki "Wlazł kotek na płotek", jednak jego tekst opiera się na oryginalnej, ludowej przyśpiewce. Urodził się 29 września 1823 roku.

1869 - Urodził się Paweł Owerłło, aktor teatralny i filmowy, tancerz, reżyser. Wystąpił w kilkudziesięciu filmach, między innymi w: "Kłamstwie Krystyny", "Profesorze Wilczurze", "Rapsodii Bałtyku", "Czy Lucyna to dziewczyna?". Zmarł 27 kwietnia 1957 roku.

1881 - Urodził się Ettore Bugatti, włoski konstruktor i założyciel fabryki samochodów w Molsheim w Alzacji, wynalazca samochodu wyścigowego z silnikiem z doładowaniem. Bugatti skonstruował również samolot, który jednak nigdy nie wystartował, a także samochód, który poruszał się po szynach kolejowych. Zmarł 21 sierpnia 1947 roku.

1883 - Zmarł Joseph Antoine Plateau, belgijski fizyk, który odkrył i opisał zjawisko stroboskopowe. W roku 1832 zbudował pierwszy stroboskop. Urodził się 14 października 1801 roku. 140 rocznica

1885 - Zmarł Juliusz Zarębski, kompozytor i pianista. Skomponował między innymi "Kwintet fortepianowy g-moll”, uważany za najwybitniejsze dzieło polskiej kameralistyki romantycznej oraz cykl fortepianowy "Róże i ciernie”. Urodził się 28 lutego 1854 roku.

1890 - Urodziła się Agata Christie, angielska pisarka, autorka między innymi 66 powieści detektywistycznych i 14 zbiorów opowiadań. Twórczyni postaci literackich dwojga detektywów: Belga Herkulesa Poirota oraz starszej pani, detektyw-amator panny Marple. Wydano ponad miliard egzemplarzy jej książek w języku angielskim oraz drugi miliard przetłumaczonych na 45 języków obcych. Najsłynniejsze z jej książek to między innymi: "Zabójstwo Rogera Acroyda", "Śmierć na Nilu" i "Dziesięciu małych Murzynków". Większość jej książek i opowiadań zostało adaptowanych, jako filmy, słuchowiska, gry wideo i komiksy. Wszystkie utwory Agaty Christie objęte były w 1951 roku w Polsce zapisem cenzury, podlegając natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek. Zmarła 12 stycznia 1976 roku.

1894 - Urodził się Jean Renoir, francuski reżyser, scenarzysta, producent filmowy i pisarz, czołowy przedstawiciel francuskiego realizmu. W okresie kina niemego zrealizował między innymi obrazy: "Panna wodna” i "Nana”, według powieści Emila Zoli. W kinie dźwiękowym zasłynął, jako twórca filmów: "Suka”, "Zbrodnia pana Lange”, "Towarzysze broni”, "Reguła gry” i "Południowiec”. W 1974 roku otrzymał Oscara za całokształt twórczości. Zmarł 12 lutego 1979 roku.

1901 - Urodził się Hans Hilfiker, szwajcarski inżynier elektryk i projektant wzornictwa przemysłowego. Jako pracownik kolei szwajcarskich zaprojektował w 1944 roku zegar kolei szwajcarskich, który stał się ikoną tych kolei. Słynny design zegara skopiowała firma Apple zamieszczając go w systemie iOS, za co na mocy porozumienia, będzie musiała zapłacić szwajcarskim liniom kolejowym. Hans Hilfiker zmarł 2 marca 1993 roku.

1905 - Urodził się Michał Zieliński, podoficer piechoty Wojska Polskiego, muzyk, wykładowca i poeta, głównie znany, jako autor piosenki "Serce w plecaku”, popularnej piosenki z czasów II wojny światowej. Zmarł 14 listopada 1972 roku.

1907 - Urodził się Wacław Karłowicz, ksiądz, kapelan Powstania Warszawskiego i Armii Krajowej. Zasłynął wyniesieniem Krucyfiksu Baryczków z płonącej Katedry Świętego Jana, współorganizował największy szpital powstańczy w czasie walk na Starym Mieście. Po wojnie organizował parafię świętego Wacława na warszawskim Gocławku. W 1979 wraz ze Stefanem Melakiem powołał Konspiracyjny Komitet Katyński. Był inicjatorem budowy pierwszego w Polsce pomnika ofiar zbrodni katyńskiej na warszawskich Powązkach w 1981 roku. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz odkrywania i upamiętniania prawdy o dziejach Narodu Polskiego". Zmarł 8 grudnia 2007 roku.

1916 - I wojna światowa: Podczas bitwy nad Sommą Brytyjczycy wprowadzili po raz pierwszy do działań wojennych czołgi. Bitwa rozpoczęła się 1 lipca i trwała do 18 listopada. Zakończyła się zwycięstwem wojsk ententy. Pierwsze czołgi brytyjskie przypominały opancerzone skrzynie, opasane z dwóch stron metalowymi gąsienicami. Nowy rodzaj mechanizmu jezdnego umożliwiał pokonywanie trudnych przeszkód, w tym okopów, a także miażdżenie zasiek z drutu kolczastego. Do bitwy nad Sommą skierowano 49 czołgów, z których część w wyniku awarii nie dotarła nawet do niemieckich pozycji. Początkowo Niemców ogarnęła panika, ale szybko nauczyli się je zwalczać, strzelając z armat na wprost.

1920 - Zmarł Roberto Ardigo, włoski filozof, uznawany za jednego z ojców psychologii. Zasłynął, jako znawca promowania naukowych koncepcji psychologii, opracowanych, jako kompleks teorii percepcji i myśli, że nie ma eksperymentalnych demonstracji. Jest między innymi autorem prac: "Psychologia jako pozytywna nauka”, "Socjologia”, "Fakt psychologiczny percepcji”, "Jedność świadomości”. Urodził się 28 stycznia 1828 roku.

1922 - Urodził się Jackie Cooper, amerykański aktor i reżyser filmowy oraz telewizyjny. Najmłodszy w historii aktor nominowany do Oscara za najlepszą rolę pierwszoplanową. Nominację otrzymał, mając dziewięć lat, za rolę w filmie "Skippy" w 1931 roku. Debiutował, jako 7-latek w serii filmów krótkometrażowych. W pierwszej połowie lat 30. XX wieku był najsłynniejszym dzieckiem Hollywood. Po II wojnie światowej jego gwiazda nieco przybladła. Zagrał między innymi w filmach: "Superman", "Wyspa skarbów", "Kulisy wielkiej rewii". Zmarł 5 maja 2011 roku.

1923 - Urodził się Karol Latowicz polski aktor teatralny i filmowy żydowskiego pochodzenia.OD emigrajiw 1968 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Zmarł w Nowym Joroku 25 listopada 1984 roku. 100 rocznica

1925 - Urodził się Kiriłł Jurjewicz Ławrow, radziecki i rosyjski aktor teatralny i filmowy, reżyser. Wystąpił między innymi w filmach: "Bracia Karamazow”, "Mistrz i Małgorzata”, "Leningrad”. Zmarł 27 kwietnia 2007 roku.

1925 - Urodził się Carlo Rambaldi, włoski twórca filmowych efektów specjalnych. Jest laureatem trzech Oscarów za filmy: "King Kong” w 1976 roku, "Obcy - ósmy pasażer Nostromo” w 1979 oraz "E.T.” w 1982. Zmarł 10 sierpnia 2012 roku.

1926 - Uruchomiono rozgłośnię radiową w Wolnym Mieście Gdańsku. Studio nadawcze mieściło się w budynku dyrekcji poczty przy Targu Maślanym. Nadajniki radiowe i rozgłośnia zlokalizowane były następnie na Gradowej Górze. Po wojnie ulokowano tam stację zagłuszania audycji Radia Wolna Europa.

1926 - Zmarł Rudolf Christoph Eucken, niemiecki filozof, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 1908 rok. Przedstawiciel neoidealizmu. Krytykował pozytywizm i ewolucjonizm w filozofii kultury. Był przeciwny poglądom, które zakładały, że świat można poznać dzięki nauce. Uważał, że losy i dzieje ludzkie leżą w rękach Boga. Napisał "Wielcy myśliciele i ich poglądy na życie". Urodził się 5 stycznia 1846 roku.

1930 - Urodziła się Halszka Osmólska, paleontolog, profesor, specjalizująca się w badaniach dinozaurów i pierwotnych krokodyli, profesor w warszawskim Instytucie Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Badała trylobity górnego dewonu i dolnego karbonu z rejonu świętokrzyskiego oraz innych rejonów Europy i Azji. Podczas badań na mongolskiej pustyni Gobi odkryła nowe gatunki dinozaurów i pierwotnych ssaków z epoki późnej kredy. Zmarła 31 marca 2008 roku.

1935 - W Warszawie rozpoczęły się balonowe zawody o Puchar Gordona Bennetta, które zakończyły się zwycięstwem Polaków Zbigniewa Burzyńskiego i Władysława Wysockiego. Ponieważ było trzecie w historii zwycięstwo polskiej załogi Polska otrzymała trofeum na stałe.

1935 - Reichstag, Sejm Rzeszy Niemieckiej, uchwalił tak zwane "ustawy norymberskie”, ustanawiające rasizm w III Rzeszy. Ustawy definiowały, kogo uznawać za Żyda, za mieszańca i Aryjczyka. Żydów można było pozbawić obywatelstwa Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych oraz w wojsku. Zakazano im również wywieszać flagę państwową. Zakazane były małżeństwa między "Aryjczykami” i "nie-Aryjczykami”.

1939 - W 15. dniu II wojny światowej wojska niemieckie zajęły Białystok i Przemyśl oraz okrążyły całkowicie Warszawę. W Cechówce, obecnie to część Sulejówka, w odwecie za zabicie żołnierza Wehrmachtu, Niemcy zamordowali około 100 osób, mieszkańców tej miejscowości oraz Zorzy, Miłosnej i Długiej Szlacheckiej. Hans Frank został mianowany szefem wyższego zarządu cywilnego okupowanych ziem polskich przy naczelnym dowództwie Wehrmachtu Ober-Ost.

1940 - Przełomowy dzień w bitwie o Anglię. 630 brytyjskich myśliwców z 31 dywizjonów, w tym dwóch polskich: 302. i 303. odparło dwa naloty 500 niemieckich bombowców osłanianych przez 620 myśliwców. Niemcy stracili tego dnia 61 samolotów i około 80 zabitych pilotów. Straty brytyjskie to 29 maszyn i 16 zabitych pilotów. Porażka zmusiła Niemcy do odłożenia, a w konsekwencji do odstąpienia od inwazji na wyspy brytyjskie. 15 września jest corocznym dniem upamiętniającym Bitwę o Anglię w Wielkiej Brytanii.

1941 - Urodził się Mirosław Hermaszewski, kosmonauta, jako pierwszy i jedyny Polak poleciał w kosmos. W 1976 roku został wyłoniony z grona kilkuset polskich pilotów, jako kandydat do lotu kosmicznego w ramach międzynarodowego programu "Interkosmos". 27 czerwca 1978 roku o godzinie 17.27 wraz z Rosjaninem Piotrem Klimukiem wystartował na statku kosmicznym "Sojuz 30". Później przycumowali do stacji orbitalnej "Salut". Program badawczy polskiego kosmonauty obejmował eksperymenty biologiczne, medyczne i technologiczne, a także obserwacje geofizyczne. Lot trwał siedem dni i 22 godziny. W tym czasie Mirosław Hermaszewski okrążył Ziemię 125 razy. Za udział w locie kosmicznym został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu I Klasy, "Złotą Gwiazdą" Bohatera Związku Radzieckiego oraz Orderem Lenina.

1942 - Wojna na Pacyfiku: koło Wysp Salomona japoński okręt podwodny I-19 wystrzelił najskuteczniejszą salwę II wojny światowej. Z sześciu torped jedna zatopiła niszczyciel USS "O’Brien”, druga uszkodziła pancernik USS "North Carolina”, trzy kolejne lotniskowiec USS "Wasp”,. a szósta omal nie trafiła w lotniskowiec USS "Hornet”. Japoński statek został zatopiony rok później, 25 listopada 1943 na zachód od Wysp Makin. Amerykański niszczyciel USS "Radford” zniszczył okręt za pomocą bomb głębinowych.

1944 - W 46. dniu Powstania Warszawskiego po ciężkich walkach Niemcy zdobyli Sielce. Oddziały powstańcze zostały zepchnięte w stronę Wisły. Niemcy zajęli niemal cały Dolny Mokotów. Z Pragi na Czerniaków przeprawił się patrol 1. Armii Wojska Polskiego. Wieczorem powrócił na prawy brzeg Wisły wraz z oficerem ze sztabu podpułkownika Jana Mazurkiewicza "Radosława”, który zawiózł pismo z prośbą o pomoc. Na Żoliborzu wojska niemieckie zdobyły odcinek wybrzeża od Cytadeli do ulicy Krasińskiego, odcinając powstańców od Wisły. Po zajęciu Marymontu Niemcy zaatakowali powstańców na dolnym Żoliborzu.

1945 - Urodziła się Carmen Maura, hiszpańska aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach: "Pepi, Luci, Bom i inne dziewczyny z dzielnicy”, "Matador”, "Prawo pożądania”, "Kobiety na skraju załamania nerwowego”, 'Zmowa milczenia”, "Volver”, "Tetro”.

1946 - Urodził się Tommy Lee Jones, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy, laureat Oscara i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę szeryfa Samuela Gerarda w thrillerze "Ścigany" z 1993 roku. Zagrał też między innymi w filmach: "Wulkan", "JFK" i "Faceci w czerni". Ma swoją gwiazdę na Hollywood Boulevard.

1946 - Urodził się Oliver Stone, amerykański reżyser filmowy, scenarzysta i producent. Był jedenastokrotnie nominowany do Oscara, jako scenarzysta, producent i reżyser. Zdobył trzy Oscary, za scenariusz do filmu "Midnight Express" oraz reżyserię "Plutonu" i "Urodzonego 4 lipca". Otrzymał dwa wyróżnienia Gildii Amerykańskich Reżyserów. Ma też na koncie trzy Złote Globy.

1947 - Początek dziesięciodniowego strajku w Łodzi, wywołanego zmuszaniem pracowników do współzawodnictwa pracy. W czasie manifestacji doszło do starć z siłami bezpieczeństwa, dwie osoby zginęły, kilkadziesiąt zostało aresztowanych.

1948 - Zmarl Edward Kaczor żołnierz armii austriackiej, a następnie oficer Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej od początku jej istnienia. Kawaler Orderu Virtuti Militari, który otrzymał za udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Urodził się 17 lutego 1898 roku. 75 rocznica

1949 - Rozpoczął się - pierwszy po wojnie - IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina. Trwał do 15 października. W konkursie startowało 54 pianistów. Dwie równorzędne pierwsze nagrody otrzymały - Halina Czerny-Stefańska i pianistka radziecka Bella Dawidowicz.

1949 - Przewodniczący niemieckiej Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej CDU Konrad Adenauer został wybrany na pierwszego kanclerza Republiki Federalnej Niemiec. Funkcję tę pełnił do 1963 roku. Dążył do pojednania z Francją, kładł duży nacisk na współpracę Republiki Federalnej Niemiec z aliantami zachodnimi. Jest uważany za jednego z "ojców” zjednoczenia Europy.

1950 - Urodził się Tomasz Jastrun, poeta, eseista, krytyk literacki, wieloletni współpracownik paryskiej "Kultury”. W czasie PRL działał w opozycji i należał do "Solidarności". Był w Stoczni Gdańskiej podczas strajku sierpniowego, który opisał w reportażu "Las Birnam ruszył". W stanie wojennym przez rok się ukrywał, później był internowany, co opisał w niektórych wierszach. W latach 1982-1988 Tomasz Jastrun redagował drugoobiegowe pismo literackie "Wezwanie". Jest członkiem warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

1951 - Urodziła się Halina Rowicka, aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, związana z teatrami stołecznymi - Narodowym, Nowym i Ochoty. Zagrała w filmach: "Ucieczka z kina Wolność”, "Zabij mnie glino”, "Kuchnia polska”, "Szatan z siódmej klasy” oraz serialu telewizyjnym "Dom”. Zaskarbiła sobie sympatię najmłodszej widowni występując w Teatrze Telewizji w cyklu barokowych baśni "Bajki pana Perrault", jako Czerwony Kapturek, Śpiąca królewna, Kopciuszek i królewna w przedstawieniu "Kot w butach".

1953 - Zmarł Erich Mendelsohn, niemiecki architekt modernistyczny. Zaprojektował między innymi obserwatorium astronomiczne Wieża Einsteina w Poczdamie, dom towarowy Rudolf Petersdorff we Wrocławiu, Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach. Urodził się 21 marca 1887 roku w Olsztynie. 70 rocznica

1956 - Urodziła się Maggie Reilly, szkocka wokalistka, zasłynęła przede wszystkim dzięki współpracy z Mikiem Oldfieldem - wystąpiła na pięciu jego albumach. Jej wokal można usłyszeć między innymi w utworach "Family Man”, "Moonlight Shadow”, "Foreign Affair” i "To France”.

1957 - Urodziła się Dorota Kwiatkowska-Rae, aktorka. Grała między innymi w filmach i serialach: "Thais", "Widziadło", "Blondynka", "Hotel 52", "Pensjonat pod Różą ". Zmarła 19 grudnia 2018 roku

1957 - Urodził się Paweł Aleksander Pawlikowski, reżyser i scenarzysta filmowy, w latach 2004-2007 wykładowca na Oxford Brookes University. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Uznanie zdobył filmami dokumentalnymi realizowanymi dla BBC w latach 90. oraz brytyjskimi filmami fabularnymi "Ostatnie wyjście" i "Lato miłości". Międzynarodową sławę przyniosły mu kręcone w Polsce filmy "Ida" oraz "Zimna wojna", nagrodzone Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz Orłami dla najlepszego filmu. Za "Idę" Pawlikowski otrzymał również pierwszego w dziejach polskiej kinematografii Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, a za "Zimną wojnę" nagrodę za reżyserię na Festiwalu Filmowym w Cannes.

1965 - Podczas IV sesji II Soboru Watykańskiego papież Paweł VI ogłosił ustanowienie Synodu Biskupów - instytucji doradczej podlegającej bezpośrednio Biskupowi Rzymu. Synod jest zwoływany w celu zachowania wiary, umocnienia dyscypliny kościelnej, a także rozważania problemów związanych z działalnością Kościoła w świecie.

1966 - Zakończyła się załogowa misja kosmiczna Gemini 11. Program "Gemini" miał pomóc w opracowaniu zaawansowanych technik lotu kosmicznego, potrzebnych do realizacji projektu "Apollo", mającego na celu wysłanie ludzi na Księżyc. Jako pierwszy amerykański program lotów kosmicznych, obejmował wyjścia astronautów w przestrzeń kosmiczną i manewry, takie jak spotkania orbitalne i dokowanie. Był to pierwszy amerykański kosmiczny pojazd załogowy wyposażony w komputer pokładowy.

1967 - Zmarł Jerzy Szwajcer, pseudonim "Jotes", karykaturzysta, rysownik, dziennikarz. W okresie międzywojennym jego karykatury publikowały między innymi: "Messager de Bruxelles", londyński "Daily Chronicle" oraz pisma krajowe "Kurier Poranny', "Mucha", "Szczutek". Wydał około 200 tomików i albumów z karykaturą portretową. Po wojnie współpracował między innymi ze "Szpilkami", "Teatrem", "Robotnikiem" i "Trybuną Ludu". Urodził się 13 maja1892 roku.

1967 - Na ekrany kin wszedł film "Sami swoi", jedna z najpopularniejszych polskich komedii opowiadająca o losach dwóch zwaśnionych rodzin - Pawlaków i Kargulów. W filmie niezapomniane kreacje stworzyli Władysław Hańcza i Wacław Kowalski. Film "Sami swoi" okazał się takim sukcesem, że powstały kolejne części - w 1974 roku "Nie ma mocnych" i w 1977 "Kochaj albo rzuć". Film, początkowo w wersji czarno-białej, został skoloryzowany w 2001 roku przez hollywoodzką firmę Dynacs Digital Studios.

1970 - Zmarła Felicja Krysiewicz, muzyk, działaczka kultury. W okresie międzywojennym występowała między innymi w Operze Poznańskiej, w Paryżu, a później na estradach krajowych i w studiu Polskiego Radia w Bydgoszczy. Okupację niemiecką przeżyła w Warszawie. W marcu 1945 roku powróciła do Bydgoszczy. Zorganizowała dział muzyczny Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia i była jego pierwszym kierownikiem. Z jej inicjatywy w bydgoskiej rozgłośni powstał mały zespół orkiestry, który przekształcił się w Orkiestrę Symfoniczną Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy. W 1946 roku doprowadziła do powstania Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej, a dziesięć lat później do utworzenia Studium Operowego w Bydgoszczy. Urodziła się 12 października 1897 roku.

1975 - Zespół Pink Floyd wydał jedną z najważniejszych płyt w swojej dyskografii "Wish You Were Here”. Krążek dedykowany był byłemu członkowi zespołu Sydowi Barrettowi, który cierpiał na schizofrenię. W trakcie nagrywania Barrett odwiedził członków zespołu. Niektórzy krytycy uważają, że był on najbardziej utalentowanym muzykiem grającym w Pink Floyd. Brał udział w nagrywaniu jedynie pierwszego albumu grupy "The Piper at the Gates of Dawn”.

1975 - Zmarł Pawieł Osipowicz Suchoj, radziecki konstruktor lotniczy. Od jego nazwiska pochodzi oznaczenie samolotów "Su”. Był między innymi konstruktorem jednego z pierwszych radzieckich myśliwców odrzutowych - "Su-9” oraz myśliwca przewagi powietrznej "Su-27”, który przez 40 lat, aż do I dekady XXI wieku, był jednym z najnowocześniejszych samolotów tego typu na świecie. Urodził się 22 lipca 1895 roku.

1978 - Zmarł Willy Messerschmitt, niemiecki konstruktor i producent lotniczy. Jego najsłynniejsze samoloty pochodzą z lat 1936-1938 oraz z II wojny światowej. Między innymi jego konstrukcją był pierwszy myśliwiec odrzutowy, który wszedł do służby operacyjnej - Me 262. Urodził się 26 czerwca 1898 roku. 45 rocznica

1978 - Otwarto Muzeum Karykatury w Warszawie, zajmujące się dokumentowaniem, gromadzeniem i ekspozycją polskich i zagranicznych grafik artystycznych, malarstwa i fotografii o tematyce satyrycznej. Jego pomysłodawcą, a później długoletnim dyrektorem był znakomity rysownik i satyryk Eryk Lipiński. 45 rocznica

1980 - Urodził się Abelard Piotr Giza, komik, stand-uper, scenarzysta, autor tekstów komediowych. Założyciel i lider Kabaretu Limo.

1980 - Zmarł Bill Evans, amerykański muzyk i kompozytor, jeden z najwybitniejszych pianistów jazzowych. Występując z zespołem Milesa Davisa, był jedynym białym członkiem tego słynnego sekstetu. Urodził się 16 sierpnia 1929 roku.

1981 - Początek ostatniego rejsu żaglowca "Dar Pomorza". Mimo, że wielu armatorów było zainteresowanych kupnem statku, dzięki zaangażowaniu wielu osób, które na przełomie 1980 i 81 roku powołały Komitet Założycielski Muzeum "Daru Pomorza", doprowadzono do zachowania żaglowca, jako statku-muzeum. Po adaptacji dla celów muzealnych, został on udostępniony do zwiedzania 27 maja 1983 roku. Zjazd polskich muzealników w 1984 uznał otwarcie "Daru Pomorza” za najciekawsze wydarzenie muzealne poprzedniego sezonu.

1982 - Stan wojenny: Władze komunistyczne aresztowały po powrocie z leczenia w Londynie Jana Józefa Lipskiego, działacza Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR". Planowano włączenie go do przygotowywanego procesu liderów KOR, ale w 1984 został wraz z dotychczas aresztowanymi objęty amnestią. Jan Józef Lipski urodził się 25 maja 1926 w Warszawie, a zmarł 10 września 1991 w Krakowie.

1982 - Papież Jan Paweł II przyjął na audiencji szefa OWP Jasira Arafata.

1984 - Urodził się Henryk Karol Albert Dawid, właściwie Henryk Mountbatten-Windsor, brytyjski książę, potocznie zwany księciem Harrym, syn Karola, księcia Walii, i Diany, księżnej Walii, wnuk królowej Elżbiety II. Jest piąty w linii sukcesji do brytyjskiego tronu, po swoim starszym bracie i jego dzieciach. Jest żonaty z Meghan, księżną Sussexu.

1986 - Na mocy ustawy z 17 lipca 1986 roku zwolniono z zakładów karnych wszystkich więźniów politycznych.

1990 - Na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie odbył się ponowny pogrzeb zmarłego w 1942 roku w Nowym Jorku generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, legionisty, szwoleżera, poety i dyplomaty, a także osobistego adiutanta Józefa Piłsudskiego. Wieniawa-Długoszowski był jedną z najbarwniejszych postaci II Rzeczpospolitej. Stały bywalec warszawskich kawiarni i kabaretów już za życia był owiany legendą. Jako żołnierz słynął z brawurowej odwagi. Z czasem został osobistym adiutantem Józefa Piłsudskiego i jednym z jego najbardziej zaufanych współpracowników. Zmarł śmiercią samobójczą 1 lipca 1942 roku. Urodził się 22 lipca 1881 roku.

1992 - W Winter Park na Florydzie zmarł Władysław Wagner, pierwszy Polak, który na jachtach żaglowych opłynął kulę ziemską. Rejs dookoła świata rozpoczął się w piątek 8 lipca 1932 roku, a zakończył po sześć i pół roku, 4 lipca 1939 roku. W czasie II wojny światowej służył w marynarce wojennej. Po wojnie pozostał na emigracji. Był rybakiem, a następnie prowadził na Portoryko własną stocznię. W 1969 roku zamieszkał na Florydzie. Urodził się 17 września 1912 roku.

2004 - Zmarł Johnny Ramone, amerykański gitarzysta, współzałożyciel zespołu Ramones w 1974 roku, w którym występował wraz z wokalistą Joeyem Ramone aż do jego rozwiązania w 1996. Urodził się 8 października 1948 roku.

2006 - Zmarła Oriana Fallaci, włoska dziennikarka i pisarka, wieloletnia korespondentka wojenna, autorka wywiadów z takimi postaciami, jak lider palestyński Jaser Arafat czy były amerykański sekretarz stanu Henry Kissinger. W ostatnich latach zasłynęła, jako krytyk fundamentalizmu islamskiego. Podczas II wojny światowej działała w Giustizia e Libert? - włoskim antyfaszystowskim ruchu oporu. Karierę dziennikarską rozpoczęła, w 1950, kiedy to została korespondentką włoskiej gazety. Od 1967 pracowała, jako korespondentka wojenna w Wietnamie, następnie w czasie wojny pakistańsko-indyjskiej, na Bliskim Wschodzie i w Południowej Afryce, pisząc dla wielu znanych gazet. Urodziła się 29 czerwca 1929 roku.

2006 - Premiera polskiego melodramatu "S@motność w sieci", w reżyserii Witolda Adamka, na podstawie bestselerowej powieści Janusza Leona Wiśniewskiego pod tym samym tytułem. Film opisuje miłość dwójki Polaków, którzy prawie całą swoją znajomość ograniczają do kontaktów w Internecie. Główne role grają Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra.

2008 - Krach na giełdzie papierów wartościowych Wall Street w Nowym Jorku rozpoczął światowy kryzys finansowy. W "czarny poniedziałek" ogłosił bankructwo Lehman Brothers, czwarty, co do wielkości amerykański bank inwestycyjny i zarazem jeden z najstarszych, a Merrill Lynch został przejęty przez Bank of America. Kryzys został spowodowany głównie udzielaniem ryzykownych pożyczek hipotecznych. 15 rocznica

2008 - Zmarł Richard Wright, brytyjski muzyk rockowy, grający na instrumentach klawiszowych, dętych, a także wiolonczeli i skrzypcach. Najbardziej znany z wieloletnich występów z grupą Pink Floyd. Był autorem kilku ważnych utworów grupy, między innymi "The Great Gig in the Sky" oraz "Us and Them". Urodził się 28 lipca 1943 roku. 15 rocznica

2011 - Zmarła Regina Smendzianka, pianistka i pedagog, profesor Akademii Muzycznej w Warszawie. Wystąpiła w ponad 50 krajach Europy, Ameryki Północnej i Południowej oraz Bliskiego i Dalekiego Wschodu. W latach 1953-1962 odbyła liczne tournée z wieloma orkiestrami krajowymi, między innymi Filharmonią Narodową, Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, orkiestrą Filharmonii Pomorskiej. Towarzyszyli jej tacy mistrzowie batuty, jak: Josif Conta, Ogan Durian, George Georgescu, Alojz Klima, Kirył Kondraszyn i Carlo Zecchi. Szczególne miejsce w jej repertuarze zajmowała twórczość Fryderyka Chopina. Urodziła się 9 października 1924 roku.

2016 - Na japońskiej wyspie Okinawa utworzono Park Narodowy Yanbaru. 33. park narodowy w Japonii stworzono w północnej części wyspy Okinawa. Jest siedliskiem dla rodzimych gatunków, w tym dla zagrożonych ptaków z rodziny chruścieli i dzięciołów. Występują tam różne rodzaje subtropikalnej roślinności, lasy namorzynowe i wapienne skały wyrzeźbione przez erozję fal morskich.

2017 - W atmosferze Saturna uległa planowanemu zniszczeniu amerykańsko-europejska sonda Cassini-Huygens. Sonda została wystrzelona w październiku 1997 roku i w lipcu 2004 roku stała się pierwszym sztucznym satelitą Saturna. Dzięki misji Cassini-Huygens poznano wygląd powierzchni Tytana i bezpośrednio zbadano jego atmosferę. Odkryto istnienie czynnych gejzerów na powierzchni Enceladusa - księżyca Saturna oraz wcześniej nieznane księżyce. Bliżej poznano strukturę pierścieni Saturna i ich związki z księżycami planety..

2017 - Zmarł Harry Dean Stanton, amerykański aktor filmowy i wokalista. Grał między innymi w filmach: "Ojciec chrzestny II", "Nieugięty Luke", "Dzikość serca", "Paryż, Teksas", "Ucieczka z Nowego Jorku" i "Obcy - ósmy pasażer Nostromo". Służył w marynarce wojennej USA na Pacyfiku podczas II wojny światowej, między innymi podczas bitwy o Okinawę. Urodził się 14 lipca 1926 roku.

2019 - Otwarto nowe trzy stacje drugiej linii warszawskiego metra: Szwedzka, Targówek Mieszkaniowy i Trocka. Budowę drugiej linii metra w Warszawie rozpoczęto w sierpniu 2010 roku. Druga linia metra licząca około 31 kilometrów długości ma być gotowa w 2023 roku i połączy Bródno z Bemowem. Będzie miała łącznie 21 stacji. Do tej pory otwarto ich 15. 2019 - Zmarł Artur Rynkiewicz, inżynier, działacz polityczny, społeczny i emigracyjny, minister spraw emigracji w ostatnim Rządzie RP na uchodźstwie w latach 1989-1990. Urodził się 8 grudnia 1927 roku.

2020 - Zmarł Jan Krenz, kompozytor i dyrygent. W latach 1953-1968 dyrygent i dyrektor Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Wielokrotnie występował z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia za granicą, w 1963 odbył, najdłuższe w dziejach polskich zespołów, czteromiesięczne tournée przez ZSRR, Mongolię, Chiny, Japonię po Nową Zelandię i Australię, dając w sumie 55 koncertów. Promował polską muzykę współczesną na forum międzynarodowym. Dokonał prawykonań światowych tak ważnych dla historii muzyki dzieł, jak "Muzyka żałobna na orkiestrę smyczkową" Witolda Lutosławskiego i I Symfonia "1959” Henryka Mikołaja Góreckiego. Urodził się 14 lipca 1926 roku.

2020 - Zmarł Maussa Traore, malijski wojskowy i polityk, prezydent Mali w latach 1968-91. Traoré był przywódcą zamachu stanu przeciwko prezydentowi Modibo Keicie w listopadzie 1968 roku. Po odsunięciu Keity od władzy ogłosił się prezydentem i zaprowadził rządy dyktatorskie, zakazując między innymi działalności partii politycznych. Zniósł też konstytucję z 1960 roku i zastąpił ją tymczasową. W 1993 roku został skazany na karę śmierci za zbrodnie z okresu swej dyktatury, głównie za masakrę w Bamako w marcu 1991, kiedy to zginęło około 300 osób. Został jednak ostatecznie ułaskawiony. Urodził się 25 września 1936 roku.

2021 - Zmarł Alfred Edward Janc, ekonomista i wykładowca, profesor nauk ekonomicznych, były dziekan Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, kierownik Katedry Bankowości, były Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego. Urodził się 27 sierpnia 1951 roku.

2022 - Zmarł Saul Kripke, filozof, autor koncepcji "światów możliwych" i logiki modalnej. Zaliczal sie także do krytyków teorii identyczności umysłu z ciałem, redukującej procesy psychiczne jedynie do zjawisk fizycznych zachodzących w mózgu. Urodził się 13 listopada 1940 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-07-27, godz. 01:09 Kartka z kalendarza 27 lipca - Dzień Samotnych. 27 lipca - Międzynarodowy Dzień Bezpańskiego Psa. » więcej 2024-07-27, godz. 01:06 Kartka z kalendarza 26 lipca - Międzynarodowy Dzień Ochrony Ekosystemu i Lasów Namorzynowych. 26 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa… » więcej 2024-07-25, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 25 lipca - Dzień Bezpiecznego Kierowcy, obchodzony w Polsce od 2006 roku w dzień Świętego Krzysztofa, patrona kierowców. 25 lipca - W Kościele katolickim… » więcej 2024-07-24, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 24 lipca - Święto Polskiej Policji Państwowej, obchodzone dla upamiętnienia rocznicy powołania Policji Państwowej w 1919 roku. 24 lipca - W Kościele… » więcej 2024-07-23, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 23 lipca - Święto Świętej Brygidy Szwedzkiej, patronki Europy. 23 lipca - W Kościele katolickim trwa 25. Ogólnopolski Tydzień Świętego Krzysztofa (21… » więcej 2024-07-22, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 22 lipca - Europejski Dzień Wsparcia dla Ofiar Przestępstw z Nienawiści. 22 lipca - Dzień Aproksymacji Pi. 22 lipca - Światowy Dzień Mózgu. 22… » więcej 2024-07-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 lipca - Święto narodowe Belgii. Upamiętnia ono ustanowienie ustroju Monarchii Konstytucyjnej. W tym właśnie dniu w 1831 roku Król Leopold I Koburg złożył… » więcej 2024-07-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 lipca - Międzynarodowy Dzień Szachów. 20 lipca - Dzień Księżyca. Upamiętnia pierwsze lądowanie człowieka na Księżycu 20 lipca 1969 roku. 20… » więcej 2024-07-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 lipca 64 roku - W nocy z 18 na 19 lipca wybuchł wielki pożar Rzymu, który strawił dużą część miasta. Pożar trwał pięć i pół dnia. Tylko cztery… » więcej 2024-07-18, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 18 lipca - Międzynarodowy Dzień Nelsona Mandeli. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »