Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-08-13, 08:00 Autor: IAR/D.Panek

Kartka z kalendarza

13 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych, organizowany od 1992 roku przez światową organizację Klub Mańkutów, z siedzibą w Wielkiej Brytanii.
1698 - Król Polski i elektor saski August II Mocny i car Rosji Piotr I Wielki zawarli w Rawie Ruskiej sojusz wojskowy wymierzony przeciwko Szwecji. 325. rocznica

1727 - Symboliczny początek ekumenizmu. Osadnicy ze wspólnoty religijnej założonej przez Nikolausa von Zinzendorfa w Herrnhut mimo różnic doktrynalnych i wyznaniowych przystąpili wspólnie do Komunii Świętej.

1807 - Urodził się Lucjan Siemieński, poeta, pisarz, krytyk literacki, tłumacz, uczestnik powstania listopadowego, autor wierszy, inspirowanych polskim i ukraińskim folklorem, felietonów, gawęd biograficznych, tłumacz "Odysei" Homera. Zmarł 27 listopada 1877 roku.

1814 - Urodził się Anders Angström, szwedzki fizyk i astronom, jeden z twórców astrofizyki, profesor Uniwersytetu w Uppsali, członek Szwedzkiej Akademii Nauk. Zajmował się badaniami nad analizą widmową i opublikował pierwszą mapę widma słonecznego, prowadził badania nad Kometą Halleya, odkrył wodór w atmosferze Słońca. W 1905 roku jego nazwiskiem nazwano jednostkę długości w systemie metrycznym - angstrem, która wynosi 0,1 nanometra, czyli jedną dziesięciomiliardową metra. Zmarł 21 czerwca 1874 roku.

1826 - Zmarł René Théophile Hyacinthe Laennec, francuski lekarz, wynalazca stetoskopu. W 1819 opublikował dzieło "O osłuchiwaniu", poświęcone nowemu wówczas rodzajowi diagnostyki medycznej - wprowadził drewnianą słuchawkę służącą do osłuchiwania płuc i serca. Wprowadzone przez Laennec'a metody dotrwały, w niemal niezmienionej postaci, do dzisiaj. Bazując na osłuchiwaniu, lekarz opisał wiele swoistych objawów, zwłaszcza w gruźlicy płuc, wiążąc je następnie z odpowiednimi badaniami patomorfologicznymi. Urodził się 17 lutego 1781 roku.

1844 - Urodził się Johann Friedrich Miescher, szwajcarski chemik, badacz metabolizmu komórki oraz odkrywca kwasów nukleinowych. Prowadząc badania odkrył, że znajdują się one głównie w chromosomach. Zmarł 26 sierpnia 1895 roku.

1858 - Urodził się Ludwik Stasiak, malarz, rysownik, pisarz, dziennikarz, publicysta, historyk sztuki i wydawca. Jego dorobek malarski obejmuje obrazy rodzajowe, historyczne, religijne, pejzaże, alegorie, portrety, autoportrety i dioramy. Był także wziętym ilustratorem popularnych magazynów oraz autorem popularnych powieści historycznych i rozpraw publicystyczno-naukowych. Ludwik Stasiak zaliczany jest do nurtu chłopomanii. Często tematem jego obrazów było piękno wiejskiego krajobrazu, życie codzienne wsi i obrzędy ludowe. Zmarł 3 grudnia 1924 roku. 165. rocznica

1863 - Zmarł Eugene Delacroix, francuski malarz, przedstawiciel romantyzmu, autor prac przedstawiających tematy współczesne, religijne, portretów: 'Wolność wiodąca lud na barykady”, "Rzeź na Chios” oraz "Portret Chopina”. Urodził się 26 kwietnia 1798 roku. 160. rocznica

1863 - Urodził się William Isaac Thomas, amerykański socjolog, jeden z pionierów amerykańskiej socjologii i psychologii społecznej, autor pięciotomowej monografii o życiu polskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych "Chłop polski w Europie i Ameryce”. Zmarł 5 grudnia 1947 roku. 160. rocznica

1866 - Urodził się Giovanni Agnelli, włoski inżynier i przemysłowiec, jeden z założycieli koncernu samochodowego FIAT i jego prezes od 1920 roku do śmierci w 1945. Zmarł 16 grudnia 1945 roku.

1868 - Trzęsienie ziemi z epicentrum w okolicy chilijskiego miasta Arica spowodowało śmierć 25 tysięcy osób. 55. rocznica

1871 - Urodził się Karol Liebknecht, niemiecki socjalista, organizator rewolucji listopadowej w Niemczech, w 1918 roku. Był jednym z przywódców założonej w 1889 roku II Międzynarodówki, współzałożycielem i do 1910 przewodniczącym Socjalistycznej Międzynarodówki Młodzieży w Stuttgarcie. Został zamordowany przez nacjonalistów z Freikorps wraz z Różą Luksemburg po rozbiciu Powstania Spartakusa w Berlinie w 15 stycznia 1919.

1873 - Urodził się Józef Haller, legionista, generał, polityk, głównodowodzący polską armią organizowaną we Francji w 1918 roku, tak zwaną "Błękitną Armią”, z którą później uczestniczył w przejmowaniu Pomorza spod władzy niemieckiej na mocy traktatu wersalskiego. W 1919 i 1920 roku brał udział w walkach z bolszewikami. W okresie międzywojennym był między innymi członkiem Rady Wojennej i posłem na Sejm. Zmarł 4 czerwca 1960 roku. 150. rocznica

1876 - Na Bayreuther Festspiele odbyła się premiera opery "Pierścień Nibelunga" Richarda Wagnera. Ten czteroczęściowy dramat muzyczny zainspirowany został przez średniowieczny epos niemiecki "Pieśń o Nibelungach". Składają się nań następujące utwory: "Złoto Renu", "Walkiria", "Zygfryd" i "Zmierzch bogów". To monumentalne dzieło, trwające około 14 godzin, jest przeznaczone do wystawiania przez trzy dni. Premiera całości "Pierścienia Nibelunga" miała miejsce od 13 do 17 sierpnia 1876 roku w specjalnie na potrzeby twórczości Wagnera wzniesionym teatrze operowym w Bayreuth.

1882 - Zmarł William Jevons, angielski logik i ekonomista, uznawany za jednego z twórców subiektywistycznego kierunku w ekonomii. Uważał, że ekonomia powinna badać ilościową stronę zjawisk gospodarczych, wysunął koncepcję, zgodnie z którą falowanie życia gospodarczego jest związane z występowaniem plam na Słońcu. Popularyzator nauki i autor podręczników - "Teoria ekonomii politycznej” i "Logika”. Urodził się 1 września 1835 roku.

1886 - Urodził się Henryk Brokman, lekarz pediatra i immunolog, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku i w Warszawie. Pierwszy w Polsce podjął badania z immunologii. Prowadził też badania dotyczące problemów alergii, immunologii wieku dziecięcego, choroby reumatycznej dzieci. Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, redaktor naczelny czasopisma "Pediatria Polska". Zmarł 6 sierpnia 1976 roku.

1888 - Urodził się John Loggie Baird, wynalazca brytyjski, jeden z twórców podstaw technicznych telewizji. W 1924 skonstruował telewizor czarnobiały, jest także autorem pierwszego systemu telewizji kolorowej. Uruchomił transmisję telewizyjną z Europy do Ameryki Północnej oraz Południowej, był także wynalazcą noktowizora. Zmarł 14 czerwca 1946 roku. 135. rocznica

1899 - Urodził się Alfred Hitchcock, angielski reżyser i producent filmowy, pionier thrillera psychologicznego, mistrz filmów grozy: "Ptaki”, "Rozdarta kurtyna”, "Nieznajomi z pociągu”, "Okno na podwórze”, "Psychoza”, "Oberża Jamajka”, "Rebeka”, "Intryga rodzinna”. Często uważany jest za najlepszego brytyjskiego reżysera wszech czasów i jednego z najlepszych i najbardziej wpływowych reżyserów w historii kina. Odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. Od 1940 roku pracował w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 29 kwietnia 1980 roku.

1900 - Niemiecki parowiec Deutschland ustanowił nowy rekord szybkości na trasie Ameryka - Europa. Odległość z Nowego Jorku do Plymuth w Anglii pokonał w pięć dni 11 godzin i 45 minut.

1902 - Urodził się Felix Wankel, niemiecki mechanik i konstruktor, wynalazca silnika z wirującym tłokiem, nazwanego od jego nazwiska "silnikiem Wankla". Sam nie korzystał ze swoich wynalazków, ponieważ nie miał prawa jazdy. W czasie rządów NSDAP w Niemczech był więziony, ale w czasie II wojny światowej jego zakłady mechaniczne dostarczały części do silników sprzętu lotnictwa i marynarki niemieckiej. Po wojnie był więziony przez Aliantów za współpracę z hitlerowcami. Felix Wankel był zadeklarowanym obrońcom praw zwierząt i przeciwnikiem wykorzystania ich do celów laboratoryjnych. Zmarł 9 października 1988 roku.

1904 - Urodził się Charles "Buddy" Rogers, amerykański aktor, producent filmowy i muzyk jazzowy. Zmarł 21 kwietnia 1999 roku.

1908 - Urodził się Andrzej Wolica, poeta, pisarz, scenarzysta, członek grupy poetyckiej "Kwadryga”. Był wielokrotnie więziony za działalność w Komunistycznej Partii Polski. Jest autorem zbiorów wierszy: "Młoty w dłoniach”, "Wiersze wybrane”. Jesienią 1939 roku został aresztowany przez NKWD we Lwowie. Data i okoliczności jego śmierci są nieznane. Przypuszczalnie zmarł w 1940 roku, w czasie "Wielkiej czystki" w ZSRR. 115. rocznica

1910 - Zmarła Florence Nightingale, angielska pielęgniarka, twórczyni nowoczesnego pielęgniarstwa. W czasie wojny krymskiej zorganizowała opiekę pielęgniarską nad rannymi żołnierzami angielskimi. Była zwana "Damą z lampą". Założyła pierwszą szkołę pielęgniarek w Londynie. Była ekspertem armii angielskiej do spraw pielęgniarstwa i opieki nad żołnierzami. Urodziła się 12 maja 1820 roku.

1911 - Michał Scipio del Campo wykonał na samolocie Etrich, jako pierwszy polski pilot, 18-minutowy przelot nad Warszawą na wysokości od 400 do 500 metrów. Leciał na trasie Lotnisko Mokotowskie wzdłuż Marszałkowskiej nad Ogród Saski, dalej krąg nad Starym Miastem i Zamkiem Królewskim, powrót na Pole Mokotowskie trasą wzdłuż Traktu Królewskiego i Alei Jerozolimskich. Nestor polskiego lotnictwa zmarł w 1984 roku.

1912 - Zmarł Jules Massenet, francuski kompozytor, profesor Konserwatorium Paryskiego, autor 25 oper, między innymi: "Werter”, "Don Kichot”, "Cyd”, "Dzwonnik z Notre Dame”, "Kuglarz Madonny”, w większości utworzonych na podstawie arcydzieł literatury światowej. Urodził się 12 maja 1842 roku.

1913 - Zmarł August Bebel, niemiecki działacz polityczny, jeden z założycieli niemieckiej socjaldemokracji w 1875, na czele której stał aż do śmierci, autor prac społecznych, między innymi "Kobieta i socjalizm”, oraz wspomnień "Z mojego życia”. Urodził się 22 lutego 1840 roku. 110. rocznica

1917 - Zmarł Deuard Buchner, niemiecki chemik, profesor chemii na uniwersytetach w Berlinie, Wrocławiu i Kolonii, prowadził prace nad alkoholową fermentacją drożdżową i procesami fermentacyjnymi, bez udziału komórek żywych, odkrywca enzymów, między innymi laktozy i zymazy, pirazolu i fermentacji bezalkoholowej, laureat Nagrody Nobla w 1907 roku, w dziedzinie chemii. Urodził się 20 maja 1860 roku.

1918 - Urodził się Frederick Sanger, angielski biochemik, jedyny uczony, który dwukrotnie otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii - w 1958 roku za nową metodę zastosowaną do ustalenia struktury insuliny, i w 1980 roku, za enzymatyczną metodę sekwencjonowania DNA. Zmarł 19 listopada 2013 roku. 105. rocznica

1919 - Urodził się George Shearing, amerykański pianista i kompozytor jazzowym pochodzenia angielskiego, niewidomy od urodzenia. Dużą popularność zdobyła jego kompozycja "Lullaby of Birdland”. Zmarł 14 lutego 2011 roku.

1920 - Początek bitwy o Warszawę, znanej, jako "Cud nad Wisłą”, która trwała do 15 sierpnia. Wojska polskie, dowodzone przez Józefa Piłsudskiego, zwyciężyły Armię Czerwoną, pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. Bitwa Warszawska jest uznana za jedno z 18 starć decydujących o losach świata. To zwycięstwo na blisko 20 lat zapewniło naszemu krajowi niepodległość i równocześnie uchroniło Europę od ataku bolszewików.

1922 - Urodził się Jan Szymborski, duchowny katolicki, egzorcysta archidiecezji warszawskiej. Funkcję tę pełnił od 1999 roku. Opublikował wiele artykułów i książek o tej tematyce. Zasiadał też w Archidiecezjalnej Komisji Liturgicznej, przez lata był członkiem Kolegium Duszpasterstwa Archidiecezji Warszawskiej i w latach 70. - wizytatorem nauki religii w Warszawie. Od 1980 do 1994 roku pełnił funkcję sekretarza Komisji Episkopatu Polski do spraw Duchowieństwa. Zmarł 28 grudnia 2016 roku.

1923 - Do budowanego portu w Gdyni zawinął pierwszy statek oceaniczny - SS "Kentucky" pod banderą francuską. 100. rocznica 1926 - Urodził się Fidel Castro, wieloletni przywódca Kuby. Przez niemal pół wieku pełnił najważniejsze funkcje w państwie. Jego władza praktycznie nie podlegała ograniczeniom. Był postacią kontrowersyjną. Oklaskiwany przez jednych, jako orędownik antyimperializmu, humanitaryzmu i socjalizmu, przez innych postrzegany, jako dyktator, który nadzorował łamanie praw człowieka na Kubie. W 2008 roku, z powodu choroby przekazał ster władzy swemu młodszemu bratu, Raulowi. W latach 1959-2008 prezydent i premier Kuby, przywódca rewolucji kubańskiej, ze względu na przewodzenie Armii Powstańczej w latach 1956-1959 popularnie nazywany El Comandante. Zmarł 25 listopada 2016 r.

1927 - Zmarł James Olivier Curwood, amerykański pisarz, autor popularnych powieści przygodowych, poświęconych życiu zwierząt, traperów i poszukiwaczy złota Dalekiej Północy: 'Szara wilczyca”, "Władca skalnej doliny”, "Włóczęgi Północy”, "Najdziksze serca”, "Dolina Ludzi Milczących”. Książki Curwooda były popularne w Polsce. Polscy czytelnicy mogli, jako jedyni na świecie, poznać kontynuację przygód bohaterów "Łowców wilków" i" Łowców złota" w książce "Łowcy przygód", napisanej przez tłumaczkę dzieł Curwooda Halinę Borowikową, występującą pod pseudonimem literackim "Jerzy Marlicz”. Urodził się 12 czerwca 1878 roku.

1929 - Urodził się Augustyn Bloch, kompozytor i organista, wiceprezes Związku Kompozytorów Polskich. W latach 1954-1977 był stałym współpracownikiem Teatru Polskiego Radia, jako twórca muzyki do sztuk i słuchowisk. Autor kompozycji religijnych: "Albowiem nadejdzie światłość twoja", "Litania Ostrobramska", "Oratorium Gedanense 1997". Zmarł 6 kwietnia 2006 roku.

1933 - Urodził się Rosław Szaybo, plakacista, fotograf i projektant okładek płyt i książek. W 1966 roku wyjechał do Wielkiej Brytanii. Pracował między innymi w firmie fonograficznej CBS Records Great Britain, gdzie zaprojektował około dwóch tysięcy okładek płyt, między innymi dla: Eltona Johna, Roya Orbisona, Santany i Janis Joplin. Jest też autorem okładki do płyty Krzysztofa Komedy "Astigmatic” oraz herbu gminy Purda na Mazurach. Był prawnukiem Józefa Szaybo, rotmistrza kawalerii z czasów powstania styczniowego. 90. rocznica

1935 - Urodził się Bolesław Abart, aktor Teatru Współczesnego we Wrocławiu, grał w filmach: "Życie jak poker”, "Matka Królów”, "Frankenstein”, "Potop”, "Wiedźmin”, ”Francuski numer”, "Kopciuszek”, wystąpił w serialach telewizyjnych: "Świat według Kiepskich” i "Plebania”.

1936 - W Genewie utworzono Światowy Kongres Żydów. Jest to obecnie międzynarodowa federacja organizacji i gmin żydowskich z ponad 100 krajów. Siedziba WJC znajduje się w Nowym Jorku, a jej instytut badawczy w Jerozolimie. Utrzymuje międzynarodowe biura w Paryżu, Buenos Aires, Genewie, Brukseli, Budapeszcie, Johannesburgu, Moskwie, Ottawie i Sydney. Jednym z ważnych założeń Kongresu jest rozwiązanie "trudnej sytuacji żydowskich uchodźców wygnanych lub zmuszonych do ucieczki przed prześladowaniami i śmiercią z krajów arabskich”. Członkostwo jest otwarte dla wszystkich Żydów, niezależnie od poglądów społecznych, politycznych lub gospodarczych.

1936 - Podczas XI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie polscy piłkarze przegrali w meczu o brązowy medal z Norwegią 2:3.

1938 - Urodził się Andrzej Jaroszewski, dziennikarz radiowy, związany z Programem I Polskiego Radia, jeden z założycieli "Sygnałów dnia”, propagator i popularyzator jazzu. Działacz Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 2002 roku. Zmarł 9 lipca 2003 roku. 85. rocznica

1942 - W lesie koło wsi Tylawa Niemcy rozstrzelali 500 Żydów z Dukli, Jaślisk i Rymanowa. Na miejscu kaźni znajduje się zbiorowa mogiła i pomnik.

1944 - Zginął Józef Orwid, aktor rewiowy i filmowy, występował głównie, jako aktor charakterystyczny. Zagrał między innymi w filmach: "Jadzia", "Antek policmajster", "Manewry miłosne", "Zapomniana melodia”, "Paweł i Gaweł”. Zginął w Powstaniu Warszawskim, w wyniku eksplozji niemieckiego tak zwanego "czołgu-pułapki", w podwórzu kamienicy przy ulicy Kilińskiego. Urodził się 14 listopada 1891 roku.

1944 - W 13. dniu Powstania Warszawskiego doszło do wybuchu tak zwanego "czołgu-pułapki". W eksplozji na ulicy Kilińskiego zginęło ponad 300 osób. Zniszczeniu uległa część murów katedry Świętego Jana Chrzciciela. Wbrew obiegowej opinii - pojazd, który eksplodował na Starym Mieście, nie był czołgiem. W ataku na barykadę przy Podwalu, Niemcy zastosowali nowy rodzaj broni - transporter opancerzony z zamocowanym na zewnątrz ładunkiem wybuchowym. Według relacji weterana batalionu "Gustaw" Witolda Piaseckiego pseudonim "Wiktor” - Niemcy początkowo mieli wykorzystać pojazd do rozbicia barykady, ale gdy zdobyli go powstańcy - celowo zamienili pojazd w pułapkę, pozwolili na wyprowadzenie go na teren Starówki, gdzie zgromadziły się tłumy, by go oglądać - w efekcie zginęło kilkaset osób. W eksplozji niemieckiego ładunku rany odniósł dowódca Armii Krajowej generał Tadeusz "Bór" Komorowski, który obserwował pochód ze zdobytym pojazdem z okna Pałacu Raczyńskich. Po utracie przez powstańców okolic ulicy Stawki - Niemcy zamknęli okrążenie Starego Miasta, a dowódca SS generał Erich von dem Bach-Zelewski wydał rozkaz zniszczenia dzielnicy wraz z broniącymi jej oddziałami.

1944 - Zginął rozstrzelany przez Niemców Antoni Kocjan, pilot i konstruktor szybowcowy. Znalazł się w grupie ostatnich więźniów Pawiaka. Przed II wojną światową zbudowano około 850 szybowców jego konstrukcji, jego projekty stanowiły podstawę polskiego szkolnictwa szybowcowego i miały znaczny udział w polskim sporcie szybowcowym. Produkcja "Komara” została wznowiona w Polsce również po wojnie. W czasie wojny trafił do Auschwitz, ale po 10 miesiącach został zwolniony. Zaczął działać w konspiracji, był żołnierzem Armii Krajowej. Zorganizował produkcję broni, a części zamawiał na postawie fałszywych dokumentów, w niemieckich zakładach wytwórczych. Pod jego kierunkiem udało się wykryć fabrykę latających bomb i rakiet V-2 w Peenemünde i zdobyć jej plany, co umożliwiło aliantom przeprowadzenie w marcu 1943 roku nalotu, który zniszczył fabrykę. Urodził się 12 sierpnia 1902 roku.

1946 - Urodził się Stefan Melak, dziennikarz, działacz niepodległościowy okresu PRL. W 1979 roku z jego inspiracji i księdza Wacława Karłowicza powstał Konspiracyjny Komitet Katyński. Kierował głośną konspiracyjną akcją ustawienia 31 lipca 1981 w tak zwanej Dolince Katyńskiej na Cmentarzu na Powązkach w Warszawie, pierwszego w Polsce "Pomnika Katyńskiego". Pomnik został usunięty po kilku godzinach, odzyskany w 1989, ponownie odsłonięty w 1995 roku. Był internowany za działalność antykomunistyczną oraz udział w zjazdach Solidarności. Po zwolnieniu aktywnie uczestniczył w działalności podziemnej, zajmując się między innymi wydawaniem w tak zwanym drugim obiegu książek o tematyce katyńskiej. Stefan Melak zginął w katastrofie smoleńskiej, 10 kwietnia 2010 roku.

1946 - Zmarł Herbert George Wells, brytyjski pisarz, pionier powieści fantastyczno-naukowych, takich jak "Wehikuł czasu", "Wyspa doktora Moreau" i "Wojna światów". Wells napisał 64 książki, głównie z obszaru fantastyki, ale także powieści obyczajowe, filozoficzno-historyczne oraz z zakresu biologii. Adaptacja radiowa "Wojny światów" wykonana przez Orsona Wellesa wywołała w 1938 roku panikę w USA, gdyż słuchacze uznali słuchowisko za relację z prawdziwej inwazji. Urodził się 21 września 1866 roku.

1949 - Urodził się Tadeusz Mytnik, kolarz szosowy i torowy, srebrny medalista olimpijski, trzykrotny medalista szosowych mistrzostw świata, wielokrotny mistrz Polski oraz zwycięzca Tour de Pologne w 1975 roku. Po zakończeniu w 1988 czynnej kariery zawodniczej prowadzi w Gdyni sklep rowerowy z serwisem oraz jest organizatorem wyścigów kolarskich

1950 - Urodził się Krzysztof Kolberger, aktor, reżyser teatralny i filmowy. Do jego najbardziej znanych ról teatralnych należą - tytułowa w "Wacława dziejach" Garczyńskiego i Konrada w "Dziadach" Mickiewicza. Zagrał w wielu obrazach, między innymi: "Na straży swej stać będę", "Kontrakt", "Rajska jabłoń" i "Dziewczęta z Nowolipek". Reżyserował na scenie Opery Wrocławskiej "Krakowiaków i górali", grał w telewizyjnych serialach - "Kuchnia polska" i "Ekstradycja". Zmarł 7 stycznia 2011 roku.

1951 - W Warszawie zapadł wyrok w tak zwanym procesie generałów Stanisława Tatara, Jerzego Kirchmayera, Franciszka Hermana i Stefan Mossora. Zostali oskarżeni przez władze komunistyczne o szpiegostwo i zorganizowanie spisku przeciwko władzy ludowej. Skazani zostali na kary dożywotniego więzienia.

1952 - W łagrze pod Stalingradem zmarł Wilhelm Hosenfeld, oficer Wehrmachtu, odznaczony pośmiertnie medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata między innymi za uratowanie podczas wojny ukrywającego się w gruzach Warszawy pianisty Władysława Szpilmana. Wilhelm Hosenfeld pomógł w ocaleniu także wielu innych osób, Polaków i Żydów organizując dla nich dokumenty, zatrudniając ich w obiektach sportowych, którymi się zajmował w swoim batalionie wartowniczym. Swój stosunek do zbrodni niemieckich opisał w listach do żony i dzienniku, który jej przesłał w paczce z bielizną. W 1945 trafił do łagru radzieckiego, został skazany na ciężkie roboty - mimo wstawiennictwa i świadectw składanych przez uratowanych. W 2007 prezydent Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Hosenfelda Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2009 roku instytut Yad Vashem przyznał mu tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Wilhelm Hosenfeld urodził się 2 maja 1895 roku.

1953 - Zmarł Ryszard Ordyński, reżyser teatralny i filmowy, scenarzysta; autor między innymi filmów" "Pan Tadeusz", "Janko Muzykant" i "Dziesięciu z Pawiaka". Od 1937 r. mieszkał w Paryżu, gdzie był korespondentem prasy polskiej. Po klęsce Francji w II wojnie światowej, wyemigrował w 1940 do Stanów Zjednoczonych i tam podjął pracę w wytwórniach filmowych. W 1947 wrócił do Polski i reżyserował w Warszawie, najpierw w Teatrze Polskim, a od 1951 do końca życia w Teatrze Nowym. Urodził się 5 października 1878 roku. 70. rocznica

1956 - Zmarł Jakub Kołas, właściwie Konstanty Mickiewicz, białoruski poeta i pisarz, działacz narodowy, nauczyciel, współzałożyciel Uniwersytetu Białoruskiego w Mińsku, autor zbioru wierszy "Pieśni żalby”, opowiadań "Kazki życia”, powieści: "Na rostaniach”, "U palieskaj puszczy” oraz "U hłybi Palessia”. Urodził się 3 listopada 1882 roku.

1956 - Urodził się Marian Woronin, lekkoatleta, sprinter, wicemistrz olimpijski z Moskwy w 1980 roku, mistrz Europy z Pragi w 1978 roku, w sztafecie cztery razy 100 metrów, brązowy medalista Mistrzostw Europy w biegu na 100 metrów z Aten w 1982 roku. Obecnie przedsiębiorca, działacz sportowy, prezes Fundacji Polskiej Lekkiej Atletyki. Kawaler Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderu Uśmiechu.

1957 - Urodził się David Crane, amerykański scenarzysta i producent telewizyjny, współtwórca serialu komediowego "Przyjaciele".

1960 - Urodził się Janusz Kurtyka, historyk, działacz opozycji niepodległościowej, prezes Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2005-2010. Był autorem pierwszej wydanej w Polsce biografii generała Leopolda Okulickiego, opublikowanej w nielegalnym obiegu w 1989 roku. Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem.

1961 - W nocy z 12 na 13 sierpnia władze NRD rozpoczęły budowę muru, a tym samym zamykanie granicy między wschodnim sektorem Berlina, a jego zachodnią częścią. Chciały zatrzymać narastającą falę ucieczek do zachodniego Berlina. Przez 28 lat mur był symbolem podziału Europy na dwa bloki polityczno-wojskowe. Podczas prób ucieczki przez mur straciło życie od 136 do 238 osób.

1961 - Zmarła Adeline De Walt Reynolds, amerykańska aktorka, która zadebiutowała w wieku 79 lat w filmie "Come Live with Me" w 1941 roku. Później zagrała w około 25 filmach oraz licznych produkcjach telewizyjnych. Urodziła się 13 sierpnia 1961 roku.

1971 - Urodziła się Katarzyna Herman, aktorka, zagrała w filmach: "Wszystko co kocham”, "Generał Nil”, ”Więzy krwi”, "Przemiany”, "Płonące wieżowce", "Oszukane", "W sypialni".

1974 - Zmarła Maria Ossowska, wybitny filozof i socjolog, teoretyk moralności, profesor uniwersytetów w Łodzi i w Warszawie. Urodziła się 26 stycznia 1896 roku.

1977 - Zmarł arcybiskup Antoni Baraniak, salezjanin, metropolita poznański w latach 1957-1977, sługa Boży Kościoła katolickiego. Był kapelanem i sekretarzem prymasów Polski Augusta Hlonda, a potem Stefana Wyszyńskiego. W okresie stalinowskim prześladowany przez władze komunistyczne. Po aresztowaniu 1953 roku, przez trzy lata był przetrzymywany i torturowany w więzieniu mokotowskim. Śledczy starali się skłonić go do obciążenia prymasa Wyszyńskiego, ale mimo brutalności nie uzyskali swojego celu. W 40 lat po jego śmierci wszczęto proces beatyfikacyjny. Urodził się 1 stycznia 1904 roku.

1982 - Zmarł Adam Ważyk, poeta, prozaik, eseista, tłumacz literatury antycznej - Horacego, francuskiej - Eluarda, Malraux, rosyjskiej - Puszkina, należał do polskiej awangardy międzywojennej, w czasie II wojny - działacz Związku Patriotów Polskich, po wojnie - między innymi redaktor miesięcznika "Twórczość”. Autor zbiorów poezji "Serce granatu”, "Wiersze i poematy”, "Wagon”, "Zdarzenie”, "Poemat dla dorosłych i inne wiersze”, opracowań "Antologia współczesnej poezji francuskiej”, a także wielu esejów i szkiców literackich. Urodził się 17 listopada 1905 roku.

1982 - Stan wojenny: Demonstracje uliczne i starcia z milicją w Gdańsku, Nowej Hucie, Warszawie i Wrocławiu.

1984 - Zmarł Mieczysław Cybulski, aktor filmowy, w okresie międzywojennym wystąpił w około 40 filmach, w tym: "Granica”, "Wrzos”, "Rena”, "Serce matki”, "Dodek na froncie”, "Wierna rzeka”. Ze względu na warunki zewnętrzne grywał zwykle role amantów. Po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Urodził się 16 marca 1903 roku.

1991 - Rozpoczął się drugi etap pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, związany z 6. Światowymi Dniami Młodzieży w Częstochowie. Na Jasną Górę przybyło milion 700 tysięcy osób z 80 krajów świata. Po raz pierwszy na ŚDM spotkali się ludzie z byłego bloku wschodniego i zachodniego, w tym liczna grupa ze Związku Radzieckiego. Jan Paweł II wygłosił sześć przemówień do młodych.

1993 - Zmarł Andrzej Stockinger, piosenkarz i aktor. Występował w teatrach warszawskich: Teatrze Domu Wojska Polskiego, Buffo, Syrena, Komedia, Rozmaitości, Współczesnym, śpiewał w zespole muzycznym "Czwórka Szacha”. Zagrał również w filmach: "Miś”, "Królowa Bona”, "Lawa”, "Lata dwudzieste… lata trzydzieste”. Urodził się 27 lutego 1928 roku. 30. rocznica

1994 - Zmarła Zdzisława Bytnarowa, pedagog, podporucznik Armii Krajowej "Sławka". W czasie Powstania Warszawskiego kierowała Harcerską Pocztą Polową w Śródmieściu, matka Janka "Rudego", Bytnara - bohatera "Kamieni na szaniec". Przed wojną Zdzisława Bytnarowa- absolwentka Akademii Pedagogiki Specjalnej Marii Grzegorzewskiej - założyła i prowadziła publiczną szkołę powszechną dla dzieci i młodzieży z trudnościami intelektualnymi. Do placówki uczęszczało około 320 uczniów. W czasie wojny szkołę rozwiązano, ale Zdzisława Bytnarowa nadal prowadziła tajne nauczanie. W1943 roku straciła męża - wywiezionego do niemieckiego obozu Auschwitz, i syna Janka Bytnara Rudego, który zmarł od ran zadanych mu podczas tortur na Pawiaku. Po wybuchu Powstania Warszawskiego pracowała w Kwaterze Głównej Szarych Szeregów, pod koniec służby w stopniu podporucznika. Kierowała Harcerską Pocztą Polową w Śródmieściu, była łączniczką szefa Poczt Polowych Komendy Okręgu, działała też w zespole cenzorskim Harcerskiej Poczty Polowej. Po upadku powstania trafiła do niewoli niemieckiej, do obozów Fallingbostel, Bergen-Belsen, Holsdorf. Po wojnie wróciła do pracy pedagogicznej, później była wizytatorem szkół dla dzieci przewlekle chorych. Za zasługi była odznaczona między innymi: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Warszawskim Krzyżem Powstańczym i złotą odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego. Urodziła się 12 marca 1901 roku.

1994 - Zmarł Manfred Woerner, niemiecki polityk, członek CDU - Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, sekretarz generalny NATO w latach 1988-1994. Urodził się 24 września 1934 roku.

1996 - Zmarł marszałek Antonio de Spinola, pierwszy prezydent demokratycznej Portugalii, jedna z czołowych postaci rebelii portugalskiej armii, znanej pod nazwą "rewolucji goździków” z 25 kwietnia 1974 roku. Położyła ona kres 40-letniej faszystowskiej dyktaturze w tym kraju i otworzyła drogę do niepodległości byłym portugalskim koloniom w Afryce. W latach 1975-1976 przebywał na emigracji. Urodził się 11 kwietnia 1910 roku.

1998 - Zmarł Julien Green, francuski pisarz katolicki, pochodzenia amerykańskiego, autor powieści poruszających problemy psychologiczne, moralne i filozoficzne. Najbardziej znane to: "Gdybym był tobą”, "Każdy w swojej nocy” i "Brat Franciszek”. Urodził się 6 września 1900 roku. 25. rocznica

1999 - Zmarł Ignatz Bubis, przywódca Wspólnoty Żydowskiej w Niemczech. Urodzony we Wrocławiu, w 1945 roku wrócił do Niemiec i osiedlił się we Frankfurcie nad Menem. Handlował nieruchomościami, był multimilionerem. Przez wiele lat przewodniczył frankfurckiej gminie żydowskiej. W 1992 roku został wybrany na przewodniczącego Centralnej Rady Żydów w Niemczech. Był także wiceprzewodniczącym Światowego Kongresu Żydów. Urodził się 12 stycznia 1927 roku.

1999 - Zmarł Nathaniel Kleitman, amerykański fizjolog, badacz snu, profesor Uniwersytetu w Chicago. Wraz z Eugenem Aserinskym odkrył fazę REM - szybkich ruchów oka - w przebiegu snu. Autor pracy "Sen i stan czuwania”. Urodził się 26 kwietnia 1895 roku.

1999 - Zmarła Maria Krüger, pisarka literatury dziecięcej oraz dziennikarka w prasie dla dorosłych czytelników, z zawodu ekonomistka. Autorka wielu poczytnych książek dla młodzieży, jak: "Godzina pąsowej róży", "Klimek i Klementynka", "Karolcia" i "Witaj Karolciu!". Stworzyła widowisko telewizyjne "Miś z okienka". W latach 1950-52 prowadziła redakcję audycji dla kobiet w Polskim Radiu, a od 1955 do 1956 roku pracowała w telewizji. Publikowała w "Świerszczyku" i "Płomyku". Urodziła się 6 września 1904 roku.

2001 - W Skopje podpisano porozumienie kończące półroczny konflikt w Macedonii, gwarantujące konstytucyjną ochronę mniejszości albańskiej i przewidujące rozbrojenie albańskich rebeliantów przez NATO.

2002 - Prezydent Iranu Mohammad Chatami, jako pierwsza od 40 lat irańska głowa państwa złożył wizytę w Afganistanie.

2004 - W Atenach rozpoczęły się XXVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie.

2007 - Prezydent Lech Kaczyński odwołał na wniosek premiera Jarosława Kaczyńskiego ministrów z Ligi Polskich Rodzin i Samoobrony RP.

2007 - Zmarł Jerome Haynes, jamajski gitarzysta, muzyk sesyjny Studia One, współzałożyciel i wieloletni członek zespołu The Skatalites; jeden z prekursorów muzyki ska i rocksteady. Urodził się 5 maja 1927 roku.

2008 - Zmarł Jan Karoń, skrzypek i lutnik, współzałożyciel Stowarzyszenia Polskich Artystów Lutników. Autor artykułów z dziedziny lutnictwa i książki "Poznaj swoje skrzypce”, która stała się kompendium wiedzy dla skrzypków i lutników. Urodził się 6 lutego 1919 roku. 15. rocznica

2014 - Zmarł Frans Brüggen, holenderski flecista, dyrygent i pedagog. Był wirtuozem gry na flecie prostym oraz znawcą stylu wykonawczego muzyki baroku. Koncertował w całej Europie. Wraz z Sieuwertem Versterem założył w 1981 roku Orkiestrę XVIII wieku, zespół muzyków różnych narodowości, wykonujący muzykę dawną na instrumentach z epoki i ich kopiach. Współpracował z takimi orkiestrami jak: Royal Concertgebouw Orchestra, Rotterdam Philharmonic, czy Wiener Philharmoniker. Urodził się 30 października 1934 roku.

2019 - Zmarła Halina Piłatówna, aktorka filmowa i teatralna. Była związana z Teatrem Śląskim imienia Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach i Teatrem Nowym w Zabrzu. Występowała także w Teatrze Telewizji i jednym ze słuchowisk Teatru Polskiego Radia, w 1954 roku. Zagrała w filmach "Próba ognia" w 1976 roku i w "Blisko, coraz bliżej" w 1986 roku. Urodziła się 1 stycznia 1925 roku.

2020 - Zmarł Stefan Ludwik Hahn, profesor nauk technicznych specjalizujący się w metrologii elektromagnetycznej, radioelektronice i radiokomunikacji. Członek korespondent krajowy Polskiej Akademii Nauk. Powstaniec warszawski, żołnierz Służby Łączności w Wydziale Łączności Okręgu Warszawskiego AK o pseudonimach "Stefański" oraz "Stefan. Urodził się 20 lutego 1921 roku.

2021 - Zmarł ksiądz biskup Henryk Hoser, duchowny rzymskokatolicki, pallotyn, lekarz, misjonarz, wizytator apostolski w Rwandzie, biskup diecezjalny warszawsko-praski, wizytator apostolski w Medjugorie. W 2015 odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 27 listopada 1942 roku.

2021 - Zmarł Gino Strada, włoski chirurg, założyciel organizacji pozarządowej Emergency, udzielającej bezpłatnej medycznej pomocy ofiarom wojen, min lądowych i głodu. Urodził się 21 kwietnia 1948 roku.

Zobacz także

2024-04-08, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 8 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Romów, obchodzony w rocznicę pierwszego spotkania przedstawicieli Romów z 25 państw w 1971 roku. Zainaugurowano wówczas… » więcej 2024-04-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 kwietnia - Światowy Dzień Zdrowia, obchodzony od 1950 roku, z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia WHO, dla upamiętnienia rozpoczęcia działalności… » więcej 2024-04-06, godz. 19:11 Kartka z kalendarza 6 kwietnia - Święto Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 6 kwietnia - Światowy Dzień Tenisa Stołowego. 6 kwietnia - Tydzień Czystości Wód, trwający… » więcej 2024-04-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 kwietnia - Dzień Leśnika i Drzewiarza. 5 kwietnia - Tydzień Czystości Wód, trwający od 1 do 7 kwietnia. » więcej 2024-04-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Wiedzy o Minach i Działań Zapobiegających Minom, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 roku. 4 kwietnia… » więcej 2024-04-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 kwietnia - Ogólnopolski Dzień Trzeźwości. 3 kwietnia - Światowy Tydzień Pracownika Ochrony Zdrowia, trwający do 8 kwietnia. 3 kwietnia - Tydzień… » więcej 2024-04-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci, obchodzony od 1967 roku, w rocznicę urodzin duńskiego pisarza Jana Christiana Andersena. 2 kwietnia… » więcej 2024-04-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza Prima Aprilis, dzień żartów, obchodzony w wielu krajach świata 1 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ptaków, ustanowiony w 1906 podczas ratyfikacji Konwencji… » więcej 2024-03-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 marca - Wielkanoc - Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego 31 marca - Święto narodowe na Malcie - Dzień Wolności, w rocznicę opuszczenia wyspy w 1979… » więcej 2024-03-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 marca - Wielka Sobota - dzień czuwania przy grobie Jezusa i oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Liturgia Wigilii Paschalnej z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych… » więcej
1011121314
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »