1157 - Został zamordowany Jerzy I Dołgoruki, kniaź rostowsko-suzdalski oraz wielki książę kijowski. Uznawany za założyciela Moskwy. Urodził się w latach 90. XI wieku.

1252 - Papież Innocenty IV wydał bullę "Ad extirpanda", w której upoważnił władze świeckie i kościelne Lombardii oraz Toskanii do stosowania tortur w celu wymuszenia od heretyków zeznań, a także określił zasady stosowania tortur. W przypadku niewytępienia herezji papież groził karą ekskomuniki oraz utratą państwowości, co w praktyce oznaczało, że kraj ten mogła zająć osoba, którą do tego upoważni Kościół rzymskokatolicki.

1306 - Rozbicie dzielnicowe: książę Władysław Łokietek zajął Wawel, jednak sam Kraków pozostał wierny Czechom. Dopiero po śmierci króla Wacława III, 4 sierpnia 1306, poddał się Władysławowi Łokietkowi. Rozbicie dzielnicowe Polski trwało od śmierci Bolesława III Krzywoustego w 1138 roku do koronacji Władysława Łokietka w 1320 roku.

1567 - Urodził się Claudio Monteverdi, włoski kompozytor, śpiewak i ksiądz katolicki. Jeden z pierwszych wielkich twórców oper. Przyczynił się do powstania stylu barokowego w muzyce. Autor między innymi oper: "Orfeusz”, "Arianna”, "Koronacja Poppei” i "Powrót Ulissesa do ojczyzny”. Zmarł 29 listopada 1643 roku.

1718 - Brytyjski prawnik i wynalazca James Puckle opatentował pierwszy karabin maszynowy. Przypominał bardziej duży rewolwer niż współczesny karabin maszynowy. W ciągu minuty z karabinu Puckle'a można było wystrzelić do 11 razy, czyli dwa razy więcej niż z ówczesnego muszkietu. 305. rocznica

1773 - Urodził się Klemens Lothar von Metternich, austriacki książę, poityk i dyplomata. Był kanclerzem Austrii w latach 1821-1848. Okres ten nazywany jest "epoką Metternicha”. Był rzecznikiem legitymizmu i bezwzględnej walki z ruchami rewolucyjnymi i niepodległościowymi w całej Europie. Z Austrii uczynił kraj rządów policyjnych, cenzury i reglamentacji wszystkich dziedzin życia. Zmarł 11 czerwca 1859 roku. 250. rocznica

1800 - Urodził się Carl Heinrich Knorr, niemiecki przedsiębiorca, założyciel marki Knorr. W 1838 roku Knorr wybudował fabrykę do suszenia i mielenia cykorii. Tam też po raz pierwszy wyprodukowany został substytut kawy z cykorii. Pierwsze zupy w proszku, wyprodukowane w 1873 roku, były mieszanką mąki, suszonych warzyw i grzybów. Zmarł 20 maja 1875 roku.

1809 - Polskie wojska odparły austriacki atak na Toruń. 60 Polaków zginęło, 80 zostało rannych, a około 100 zostało wziętych do niewoli. Poległo około 500 Austriaków, w tym dowodzący szturmem pułkownik Franz Brusch von Neuberg. Austriacy odstąpili ostatecznie od oblężenia Torunia 19 maja.

1815 - Antoni Henryk Radziwiłł został mianowany pierwszym i jedynym księciem namiestnikiem autonomicznego Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Choć była to funkcja niemal wyłącznie reprezentacyjna, początkowo miał pewien wpływ na politykę, lecz później coraz bardziej ograniczał go rząd w Berlinie. Zdaniem polskich historyków nie był w stanie zapobiegać polityce germanizacji. Po wybuchu powstania listopadowego złożył dymisję. Antoni Henryk Radziwiłł, który był pruskim generałem, urodził się 13 czerwca 1775 roku, zmarł 7 kwietnia 1833.

1836 - Ostatnie widoczne dotychczas nad Polską obrączkowe zaćmienie słońca. Można je było też zobaczyć w wąskim pasie od Ameryki Środkowej przez Karaiby, Ocean Atlantycki i Szkocję po Europę Środkową i Morze Kaspijskie. Swoje maksimum osiągnęło nad Oceanem Atlantyckim, gdzie faza centralna trwała cztery minuty i 47 sekund.

1836 - Brytyjski astronom Francis Baily, podczas obserwacji obrączkowego zaćmienia Słońca, odkrył zjawisko zwane dziś "perłami Baily'ego", do którego dochodzi, gdy światło słoneczne przedostaje się przez nierówności na brzegu tarczy Księżyca.

1845 - Urodził się Jan Czerski, geolog, paleontolog i geograf. Za udział w powstaniu styczniowym zesłany na Syberię. Opracował pierwszą mapę geologiczną wybrzeża Bajkału. Prowadził też badania geologiczne traktu pocztowego od Irkucka do Uralu. W 1891odbył ekspedycję w rejon rzek Kołyma i Indygirka. Zmarł podczas wyprawy w dolny bieg Kołymy 7 lipca 1892 roku.

1848 - Rewolucja lutowa: na wieść o wybuchu powstania wielkopolskiego w Paryżu zorganizowano demonstrację na rzecz niepodległości Polski. 175. rocznica

1849 - Urodziła się Zofia Urbanowska, publicystka i pisarka, autorka powieści "Księżniczka", "Gucio zaczarowany" i "Róża bez kolców", odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W swojej pracy zwracała uwagę na potrzebę rozwoju twórczości dla dzieci i młodzieży. Zmarła 1 stycznia 1939 roku.

1856 - Urodził się Lyman Frank Baum, amerykański pisarz, autor jednej z najpopularniejszych książek dla dzieci, "Czarnoksiężnika z Krainy Oz". Był także autorem 13 innych powieści opartych na miejscach i ludziach z Krainy Oz. Wielokrotnie podczas pisania deklarował, że kolejna książka, którą tworzy, będzie tą ostatnią z cyklu Krainy Oz oraz że poświęci się pracy przy innych książkach. Jednak wzrastająca popularność, listy od dzieci oraz porażki wydawnicze nowych powieści zawsze powodowały jego powrót do książek o Krainie Oz. Zmarł 6 maja 1919 roku.

1859 - Urodził się Pierre Curie, francuski fizyk, profesor Sorbony, jeden z pionierów nauki o promieniotwórczości. W 1880 roku, z bratem Jacques'em, odkrył zjawisko piezoelektryczności, a w 1898, wraz z żoną Marią Skłodowską-Curie - pierwiastki rad i polon. W 1903, także z żoną, został laureatem Nagrody Nobla za badania nad odkrytym przez Henri Becquerela zjawiskiem promieniotwórczości naturalnej. Zginął przejechany przez konny wóz ciężarowy w Paryżu, 19 kwietnia 1906 roku.

1863 - Rosjanie rozstrzelali Zygmunta Padlewskiego, generała powstania styczniowego. Był członkiem Komitetu Centralnego Narodowego i jednym z głównych inspiratorów wybuchu powstania. Dążył do współdziałania rewolucjonistów polskich i rosyjskich, prowadząc z nimi rozmowy w Londynie i Petersburgu. Po wybuchu powstania, od stycznia 1863 był naczelnikiem miasta Warszawy oraz naczelnikiem powstania w guberni płockiej. Został ujęty przez władze rosyjskie 21 kwietnia, a następnie skazany na karę śmierci i rozstrzelany. Urodził się 1 stycznia 1836 roku. 160. rocznica

1878 - Założono Tokijską Giełdę Papierów Wartościowych. W 1943 roku giełda w Tokio została połączona z 10 innymi giełdami w największych miastach japońskich. Nippon Shoken Torihikijo jest największą giełdą w Japonii i Azji Wschodniej. 145. rocznica

1881 - Urodził się Adam Półtawski, drukarz, grafik książkowy, ilustrator, typograf, a także wykładowca. Jest autorem krojów pisma: Antykwa Polska oraz Mediewal Polski. Podczas okupacji organizował i prowadził tajne kursy graficzne. Podczas Powstania Warszawskiego zostało zniszczonych wiele jego prac, pośród których znajdowały się próbne odbitki i niskonakładowe druki powstałe w Doświadczalnej Pracowni Graficznej. Zmarł 19 września 1952 roku.

1885 - Urodził się Marian Kukiel, historyk wojskowości, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, minister obrony narodowej w rządzie RP na uchodźstwie w latach 1942-1949. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Współzałożyciel Instytutu Historycznego imienia generała Sikorskiego i Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Zmarł w wyniku obrażeń po wypadku samochodowym 15 sierpnia 1973 roku.

1886 - Zmarła Emily Dickinson, amerykańska poetka, za życia nieznana. Dopiero po jej śmierci młodsza siostra odkryła w zamkniętym na klucz kuferku rękopisy 1775 wierszy. Emily Dickinson uznano za najwybitniejszą i najbardziej oryginalną poetkę amerykańską. Wiersze Emily Dickinson zawierają motywy łączące drobne spostrzeżenia z życia domowego z egzystencjalnymi refleksjami; metafizyczne rozważania nad ostatecznym przeznaczeniem; powtarzające się wątki zawiedzionych uczuć i cierpienia. Urodziła się 10 grudnia 1830 roku.

1890 - W wyniku wywrócenia się łodzi na przeprawie przez Odrę między Sławikowem a Turzem koło Raciborza utonęły 43 osoby, w tym 32 dzieci w wieku od 11 do 15 lat. Grupa wracała po nabożeństwie z kościoła w Sławikowie. Pijany przewoźnik zabrał na łódź 54 osoby, choć można ją było przewozić jedynie 30. Sąd skazał go na pięć lat więzienia.

1890 - Urodził się Ferdynand Goetel, prozaik, dramatopisarz i publicysta, prezes polskiego PEN-Clubu. Autor powieści: "Kar Chat", "Serce lodów", "Kapitan Łuna”, "Z dnia na dzień” oraz dramatu "Samuel Zborowski". II wojnę światową spędził w Warszawie. Podczas obrony miasta we wrześniu 1939 roku był kierownikiem sekcji propagandy Obywatelskiego Komitetu Pomocy Ludności Warszawy. Współpracował z kierującym obroną Warszawy prezydentem Stefanem Starzyńskim, pisząc jego przemówienia radiowe. W 1943 za wiedzą Delegatury Rządu na Kraj wziął udział w zorganizowanej przez Niemców misji, która badała groby polskich oficerów w Katyniu. Po wojnie był dla Sowietów jednym z najbardziej niewygodnych świadków zbrodni katyńskiej. Został przez władze komunistyczne oskarżony o kolaborację z Niemcami i ścigany listami gończymi. Przez rok ukrywał się w jednym z krakowskich klasztorów, a później zdecydował się na ucieczkę do Anglii. Zmarł 24 listopada 1960 roku.

1891 - Urodził się Michaił Bułhakow, rosyjski pisarz i dramaturg, autor "Mistrza i Małgorzaty", jednego z najważniejszych dzieł XX wieku. Zmarł 10 marca 1940 roku.

1891 - Papież Leon XIII ogłosił encyklikę "Rerum novarum". Opowiedział się w niej za chrześcijańską polityką społeczną, przy jednoczesnym odrzuceniu socjalizmu w wydaniu marksistowskim i kapitalizmu. Według Leona XIII zadaniem Kościoła jest wspieranie dzieła pojednania między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych.

1895 - Urodził się Leon Prauziński, malarz i rysownik, uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. W latach 1921-1923, na podstawie wykonanych w czasie powstania rysunków i szkiców namalował 12 obrazów olejnych ukazujących sceny walk. Podczas okupacji obrazy Prauzińskiego zostały zniszczone przez Niemców. On sam został w 1939 roku zatrzymany i zamordowany 6 stycznia 1940 roku.

1904 - Zmarł Chaim Zelig Słonimski, polsko-żydowski pisarz, matematyk, astronom i odkrywca. W 1939 roku wynalazł maszynę do dodawania i odejmowania. W 1850 otrzymał patent na cynowanie naczyń kuchennych z lanego żelaza, a w 1854 na sikawkę strażacką. W 1859 ulepszył działanie telegrafu, dzięki urządzeniu do jednoczesnego przekazywania czterech depesz przez jeden przewód. Urodził się 10 marca 1810 roku.

1905 - Urodził się Abraham Zapruder, amerykański biznesmen znany z nakręcenia krótkiego amatorskiego filmu dokumentującego zamach na prezydenta Johna F. Kennedy’ego. Był jednym z niewielu, którzy uchwycili cały zamach od początku do końca, następnie wołając "zabili go!” wrócił do swojego biura i wezwał policję. Za tysiąc dolarów sprzedał jedną z kopii nagrania gazecie "Dallas Morning News”. Zmarł 30 sierpnia 1970.

1905 - Założono Las Vegas. Początkowo było ważnym punktem kolejowym, ale legalizacja hazardu w 1931 roku doprowadziła do budowy w tym mieście kompleksów rozrywkowych w postaci kasyn i hotelów, z których słynie do dziś. Największy rozwój miasta, jako stolicy hazardu, miał miejsce w latach 40. i związany był z napływem naukowców z "Manhattan Project", pracujących przy konstrukcji i produkcji bomby atomowej. Dziś Las Vegas przez jednych nazywane jest Światową Stolicą Rozrywki, inni nadają mu tytuł "Miasta grzechu".

1906 - Urodził się Jan Baranowicz, poeta, pisarz, autor książek i sztuk scenicznych dla dzieci i młodzieży. Jest między innymi autorem baśni: "Kolczyki Kalimury”, "Madejowa klecha”, "Fortel kota Myszopsota” i "Studnia Białonóżki”. W latach 1945-1953 był redaktorem katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. Zmarł 20 czerwca 1983 roku.

1906 - Urodził się Bogusław Krawczyk, oficer Marynarki Wojennej, od 1938 roku do dnia samobójczej śmierci dowódca okrętu podwodnego "Wilk”, na którym uczestniczył w obronie Wybrzeża, przedarł się do Wielkiej Brytanii i patrolował Morze Północne. Kawaler Orderu Virtuti Militari. Zmarł 19 lipca 1941 roku.

1909 - Utworzono Akademicki Związek Sportowy. Organizacja została założona w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a jej pierwszym prezesem został student medycyny UJ Wacław Majewski. Obecnie jest to największa organizacja zajmująca się sportem w polskim środowisku akademickim, zrzeszająca blisko 50 tysięcy osób na ponad 200 uczelniach.

1909 - Urodziła się Zofia Niwińska, tancerka i aktorka. Przed wojną tańczyła w balecie Teatru Wielkiego i występowała w kabarecie "Czarny Kot". Od połowy lat 40. związana ze scenami teatrów krakowskich, gdzie występowała, jako aktorka. Zagrała również w kilku filmach: "Nieznany”, "Ostatni etap”, "Najważniejszy dzień życia”, a także w serialu telewizyjnym "Noce i dnie”. Zmarła 15 stycznia 1994 roku.

1915 - Urodził się Mario Monicelli, włoski reżyser i scenarzysta, mistrz komedii włoskiej. Twórca między innymi filmów: "Dwa pokolenia", "Drogi Michele", "Markiz Grillo" oraz "Wielka wojna". Zmarł 29 listopada 2010 roku.

1916 - W Waco w Teksasie został brutalnie zlinczowany oskarżony o morderstwo, upośledzony umysłowo czarnoskóry 17-latek Jessie Washington. Mężczyzna, który pracował na plantacji, przyznał się do zabójstwa, o które go oskarżano. Po jednodniowym procesie i czterominutowej naradzie sędziów przysięgłych, został na miejskim rynku i zlinczowany na oczach 15-tysięcznego tłumu. Na wpół zwęglone ciało stało się tematem zdjęć i okolicznościowych pocztówek. Lincz Jessie Washingtona jest uznawany za symbol prześladowania czarnoskórych w Ameryce na przełomie XIX i XX wieku.

1917 - Urodził się Jerzy Duszyński, aktor, najpopularniejszy amant filmowy w pierwszych powojennych latach. Zagrał między innymi w filmach: "Zakazane piosenki", "Skarb", "Cafe pod Minogą", "Mąż swojej żony", "Awantura o Basię" i "Śmierć prezydenta". Zmarł 23 lipca 1978 roku.

1919 - Urodziła się Zofia Jarema, z domu Leśniowska, artystka teatru lalek, reżyser i scenograf. W 1945 roku z mężem założyła Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska w Krakowie, którego była dyrektorką w latach 1949-1975. Zmarła 11 grudnia 2008 roku.

1921 - Urodził się Leopold Tajner, skoczek narciarski, kombinator norweski, biegacz narciarski, uczestnik dwóch igrzysk olimpijskich, trener. Inicjator budowy wielu skoczni. Ojciec Apoloniusza Tajnera, trenera Adama Małysza, a obecnie prezesa Polskiego Związku Narciarskiego. Zmarł 25 lutego 1993 roku.

1922 - W Genewie Niemcy i Polska podpisały konwencję w sprawie Górnego Śląska po podziale przeprowadzonym w wyniku plebiscytu. Powołano Górnośląską Komisję Mieszaną i Górnośląski Trybunał Rozjemczy, o mieszanym składzie polsko-niemieckim pod przewodnictwem międzynarodowym, dla rozstrzygania w trybie arbitrażu sporów związanych z wykonywaniem konwencji. Umowa została zawarta na 15 lat.

1923 - W Krakowie przeprowadzono zamach bombowy na siedzibę redakcji żydowskiego, wydawanego w języku polskim "Nowego Dziennika”. Budynek został poważnie uszkodzony, ale nikt nie ucierpiał. Zamachowcy nie zostali ujęci. Najstarszy polskojęzyczny dziennik żydowski na ziemiach polskich wydawany był od 9 lipca 1918 do 2 września 1939 roku. 100. rocznica

1925 - Urodził się Tadeusz Bartosik, aktor teatralny, filmowy, telewizyjny, dubbingowy i radiowy oraz reżyser. Zagrał między innymi w filmach: "Tysiąc talarów", "Zezowate szczęście", "Zaklęty dwór" i "Doktor Murek". Zagrał w wielu bajkach muzycznych wydanych przez Polskie Nagrania "Muza”. Zmarł 16 kwietnia 1985 roku.

1926 - Podczas przewrotu majowego pełniący obowiązki prezydenta marszałek Sejmu Maciej Rataj powołał nowy rząd z premierem Kazimierzem Bartlem. Jego kandydaturę wskazał marszałek Józef Piłsudski, który objął w rządzie tekę ministra spraw wojskowych.

1926 - Urodził się Józef Wiłkomirski, dyrygent, wiolonczelista i kompozytor. W czasie swojej 55-letniej kariery dyrygenckiej występował we wszystkich filharmoniach krajowych, a także w 22 krajach Europy, Ameryki i Azji, dając ponad 1600 koncertów. Dokonał wielu prawykonań polskich kompozytorów, między innymi Wojciecha Kilara. Od 1967 rozwijał działalność kompozytorską. Jego utwory były wykonywane w 14 krajach Europy, Azji i Ameryki. Brał udział w Powstaniu Warszawskim, potem był więźniem stalagu w Sandbostel. Zmarł 1 sierpnia 2020 roku.

1927 - Zmarła Zofia Paluchowa, modelka, która pozowała malarzom związanym ze środowiskiem krakowskich artystów okresu Młodej Polski. Określana mianem "pięknej Zośki", była modelką Wojciecha Kossaka, Wincentego Wodzinowskiego i Piotra Stachiewicza. Urodziła się w 1899 roku.

1928 - Premiera pierwszego filmu rysunkowego z Myszką Miki - "Szalony samolot". Pierwsze przygody Mickey Mouse były niemymi kreskówkami. Wkrótce powstał kolejny film - "Galopujący gaucho", a następnie "Willie z parowca", zrealizowany z dźwiękiem. Jego premiera odbyła się 18 listopada 1928 roku i właśnie tę datę traktuje się, jako symboliczny dzień urodzin Myszki Miki. 95. rocznica

1930 - Ellen Church, jako pierwsza w historii stewardesa obsługiwała pasażerów w samolocie United Airlines, lecącym z Oakland w Kalifornii do Cheyenne. Pierwszą stewardesą, która znalazła się na pokładzie rejsowego samolotu LOT była Aldona Skirgiełło. Lot odbył się 27 sierpnia 1945 roku na trasie z Warszawy do Paryża.

1931 - Papież Pius XI ogłosił encyklikę "Quadragesimo anno". Wyraził w niej troskę o los ludzi żyjących z pracy własnych rąk. Potwierdził, że socjalizmu nie można pogodzić z prawdziwym chrześcijaństwem, czyli wiarą katolicką, jako że socjalizm zakłada niesprawiedliwe podzielenie owoców pracy. Również nadmierny liberalizm nie jest uczciwy, gdyż prowadzi jedynie do gromadzenia kapitału, bez dbałości o ludzi. Encyklika stała u podstaw rozwoju korporacjonizmu, ruchu społeczno-politycznego twierdzącego, że pracownicy i właściciele mają identyczne interesy, dlatego powinni wspólnie dążyć do sukcesu.

1932 - Podczas nieudanej próby zamachu stanu 11 japońskich młodych oficerów marynarki wtargnęła do domu premiera Tsuyoshiego Inukaia, który zginął od kul zamachowców. Żołnierze planowali zabić także przebywającego z wizytą w Japonii słynnego aktora Charliego Chaplina, który jednak wraz z synem premiera wybrał się tego dnia obejrzeć walki sumo.

1935 - Uruchomiono pierwszą linię moskiewskiego metra, składającą się z 10 stacji. Obecnie metro w stolicy Rosji ma 15 linii o długości ponad 420 kilometrów, na których znajduje się około 250 stacji. Należy do najbardziej obciążonych systemów metra na świecie. Metro moskiewskie wyróżniają przede wszystkim stacje, których część uważana jest za wzorcowy przykład architektury socrealizmu. Ich wnętrza przypominają pałace, pod sufitami wiszą misterne żyrandole.

1936 - Generał Felicjan Sławoj Składkowski objął funkcję premiera i ministra spraw wewnętrznych. Na stanowisku tym zasiadał do końca września 1939 roku, będąc tym samym szefem najdłużej urzędującego gabinetu II RP. Siedmiu z jedenastu członków tego rządu było żołnierzami Legionów Polskich i członkami Polskiej Organizacji Wojskowej. Gabinet ustąpił 30 września 1939 roku. Był to ostatni rząd II Rzeczypospolitej rezydujący w Warszawie.

1937 - Urodził się Trini Lopez, amerykańsko-meksykański piosenkarz i gitarzysta, którego okres świetności przypada na lata 60. XX wieku. Wylansował piosenki - "La Bamba”, "Speedy Gonzales” i "Guantanamera”. Zmarł 11 sierpnia 2020 roku.

1937 - Urodziła się Madeleine Albright, właściwie Marie Jana Korbelová, amerykańska dyplomatka, czeskiego pochodzenia. W latach 1997-2001 sprawowała funkcję 64. amerykańskiego sekretarza stanu. Była pierwszą w historii Stanów Zjednoczonych kobietą na tym stanowisku. Zmarła 23 marca 2022 roku.

1940 - Heinrich Himmler w dokumencie "Kilka myśli o traktowaniu obcoplemiennych na wschodzie” opracował wstępne wytyczne dotyczące niemieckiego planu uprowadzania i germanizowania polskich dzieci. Wytyczne te zostały osobiście zaakceptowane miesiąc później przez Adolfa Hitlera. Niemcy przymusowo wywieźli 200 tysięcy polskich dzieci, z których po wojnie odnaleziono 30 tysięcy. Rabunek dzieci został uznany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za zbrodnię ludobójstwa.

1942 - W Klewaniu na Wołyniu oddziały niemieckie i ukraińskie rozstrzelały wszystkich miejscowych Żydów - łącznie około 1500 osób. Klewań liczył ponad trzy tysiące mieszkańców, z czego prawie połowa była narodowości żydowskiej.

1943 - W 27. dniu powstania w getcie warszawskim ostatni powstańcy bronili się za pomocą butelek z benzyną, pistoletów i granatów. Niemcy zastrzelili 68 Żydów, a 87 złapanych wywieźli do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. 80. rocznica

1948 - Wybuchła I wojna izraelsko-arabska. Państwa członkowskie Ligi Arabskiej nie uznały ONZ-owskiego planu podziału Palestyny i postanowiły zniszczyć nowo powstałe państwo żydowskie. Siły izraelskie słabsze liczebnie, ale dobrze zorganizowane i wyszkolone, wyparły arabskie wojska. W 1949 podpisano porozumienia między walczącymi stronami. Izrael poszerzył swoje terytorium w stosunku do obszaru przyznanego przez ONZ o zachodnią Galileę, zachodni Negew i część Jerozolimy. 75. rocznica

1948 - Urodził się Brian Eno, angielski kompozytor muzyki ambient, producent muzyczny i muzyk rockowy grający między innymi na instrumentach klawiszowych. Znany z występów w grupie Roxy Music oraz z kariery solowej. Twórczość Briana Eno zaliczana jest do progresywnego rocka i popu, ale także do muzyki awangardowej, elektronicznej, ambient i world. Artysta znany jest z awangardowych, multimedialnych realizacji. 75. rocznica

1951 - W stolicy Czechosłowacji - Pradze otwarto pierwszą na świecie izbę wytrzeźwień. W Polsce pierwsza izbę wytrzeźwień otwarto w 1956 roku w Szczecinie. Do 1998 roku każde miasto w Polsce liczące ponad 50 tysięcy mieszkańców musiało prowadzić swoją izbę wytrzeźwień, później obowiązek ten zlikwidowano.

1951 - Na konferencji prasowej zorganizowanej przez Kongres Wolności Kultury w Paryżu Czesław Miłosz ogłosił decyzję o pozostaniu na emigracji. Poprosił o azyl polityczny we Francji. W 1960 Miłosz przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych. Do 1980 roku w Polsce był obłożony cenzurą. W 1993 roku poeta wrócił do Polski, gdzie, jako miejsce pobytu wybrał Kraków. Był laureatem literackiego Nobla. Jest uznawany za najwybitniejszego polskiego poetę XX wieku. Jego książki przetłumaczono na 44 języki. Zmarł 14 sierpnia 2004 roku.

1951 - Urodził się Dariusz Szpakowski, znany dziennikarz i komentator sportowy. Od 1976 relacjonuje wydarzenia sportowe, przede wszystkim piłkarskie, w tym igrzyska olimpijskie, mistrzostwa świata, mistrzostwa Europy i Ligę Mistrzów. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Po śmierci Jana Ciszewskiego stał się najważniejszym i najpopularniejszym komentatorem sportowym w polskiej telewizji. Komentarze Dariusza Szpakowskiego oprócz oryginalnej barwy głosu charakteryzują się dużą dynamiką, dodającą widowisku na atrakcyjności. W Polskim Radiu pracował w latach 1973-1982.

1952 - Zmarł Tadeusz Breyer, rzeźbiarz, medalier, projektant monet, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Twórca pomnika generała Józefa Sowińskiego na warszawskiej Woli. Urodził się 15 października 1874 roku.

1953 - Zmarła Stefania Baczyńska, nauczycielka i autorka podręczników oświatowo-pedagogicznych dla dzieci, matka poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. W latach 1922-1932 wykładała w Seminarium Nauczycielskim Katolickiego Związku Polek w Warszawie. Zgodnie z jej ostatnią wolą, pochowano ją z medalikiem świętego Krzysztofa, który odnaleziono w powstańczej mogile syna. Urodziła się 3 grudnia 1890 roku. 70. rocznica

1953 - Urodził się Mike Oldfield, brytyjski muzyk, multiinstrumentalista, kompozytor, aranżer, autor tekstów i producent nagrań. Wielką popularność przyniosła mu już pierwsza płyta nagrana w 1973 roku, zatytułowana "Tubular Bells". Mike Oldfield wydał ponad 20 albumów, ostatni "Return to Ommadawn" w 2017 roku. 70. rocznica

1954 - Urodził się Jan Frycz, aktor, przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, od 2006 roku - aktor Teatru Narodowego w Warszawie. Grał między innymi w filmach: "Pożegnanie jesieni”, "Zemsta”, "Spis cudzołożnic”, "Pornografia", "Bezmiar sprawiedliwości” i "Różyczka”.

1954 - Urodził się Janusz Stokłosa, pianista i kompozytor, autor ponad 150 partytur muzyki teatralnej i filmowej. Jest autorem między innymi musicalu "Metro”.

1955 - Ministrowie spraw zagranicznych czterech mocarstw okupacyjnych - Francji, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRR oraz Austrii podpisali w Wiedniu traktat państwowy przywracający Austrii niepodległość i przewidujący jej neutralność. Porozumienie zakazuje Austrii połączenia politycznego i gospodarczego z Niemcami oraz zabrania wytwarzania lub posiadania wyliczonych w nim rodzajów broni, w tym broni masowego rażenia.

1955 - Urodziła się Liliana Bardijewska, pisarka, krytyk literacki i teatralny. Autorka książek dla dzieci i młodzieży: "Dom ośmiu tajemnic”, "Księżniczka Koronka i książę Hafcik” oraz "Bractwo Srebrnej Łyżeczki”.

1956 - Stanisław Królak, jako pierwszy Polak wygrał kolarski Wyścig Pokoju. Setki tysięcy kibiców wiwatowało na jego cześć. Po tym zwycięstwie stał się jednym z najbardziej popularnych sportowców naszego kraju lat 50. Na kolejnych polskich zwycięzców trzeba było czekać aż do lat 70., kiedy to czterokrotnie triumfował Ryszard Szurkowski i raz Stanisław Szozda.

1956 - Urodził się Marek Wysocki, aktor, reżyser teatralny, kompozytor. Grał między innymi w filmach: "Ciosy", "Haracz szarego dnia", ”Pan Samochodzik i praskie tajemnice". Zmarł 14 lipca 2017 roku.

1957 - W nakładzie stu tysięcy egzemplarzy ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dziewcząt "Filipinka". Miesięcznik był wydawany do 2006 roku.

1957 - Na wyspie Malden na Pacyfiku Wielka Brytania przeprowadziła pierwszy test bomby wodorowej. Łącznie Brytyjczycy w 1957 roku na Malden i pobliskiej Christmas Island przeprowadzili, w ramach operacji "Grapple", dziewięć próbnych wybuchów termojądrowych.

1961 - Zmarła Róża Czacka, założycielka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi oraz Zakładu dla Niewidomych w Laskach, błogosławiona Kościoła katolickiego. W wieku 22 lat straciła wzrok. Dzięki silnej wierze i mocnemu charakterowi, młoda dziewczyna pochodząca z hrabiowskiego rodu, nie załamała się, a utratę wzroku potraktowała, jako wyzwanie, by zająć się pomocą dla niewidomych. W 1910 roku założyła w Warszawie pierwszy dom dla niewidomych dziewcząt, z którego potem powstało Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. W 1917 roku przywdziała habit, złożyła śluby wieczyste i przyjęła imię zakonne Elżbieta. Rok później założyła Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża. W 1922 roku powstała instytucja centralna towarzystwa - Zakład dla Niewidomych w Laskach - gdzie do dziś są oni przygotowywani do samodzielnego życia. Urodziła się 22 października 1876 roku

1969 - Zmarł Adam Bunsch, malarz, grafik, prozaik i dramaturg, pedagog. Uprawiał różnorodne techniki - od akwareli po drzeworyt, tworzył dzieła sztuki sakralnej. Urodził się 20 grudnia 1896 roku.

1971 - Zmarła Maria Mokrzycka, śpiewaczka operowa, sopran, solistka Opery Warszawskiej. Występowała na scenach Barcelony, Madrytu i Wiednia. Do jej najlepszych kreacji należą partie: Tatiany w "Eugeniuszu Onieginie”, Mimi w "Cyganerii”, tytułowa rola w "Madame Butterfly”. Kreowała też główną rolę w pierwszym polskim przedstawieniu opery Ludomira Różyckiego "Eros i Psyche”. Urodziła się 25 marca 1882 roku.

1976 - Zmarł Samuel Eliot Morison, amerykański historyk, autor monumentalnej, 15-tomowej "History of United States Naval Operations in World War II", odznaczony Medalem Wolności, dwukrotny laureat Nagrody Pulitzera, profesor Harvard University, kontradmirał United States Naval Reserve. Urodził się 9 lipca 1887 roku.

1977 - W Krakowie kardynał Karol Wojtyła konsekrował kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski - Arkę Pana. Była to pierwsza świątynia zbudowana w Nowej Hucie. Powstała z inicjatywy księdza Józefa Gorzelanego, który stał się symbolem oporu Kościoła wobec prób ateizacji robotniczej dzielnicy Krakowa, podejmowanych przez władze komunistyczne PRL.

1977 - Założono Studencki Komitet Solidarności w Krakowie. Bezpośrednią przyczyną powstania SKS była śmierć Stanisława Pyjasa, studenta polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego zwłoki zostały znalezione 7 maja 1977 roku. W 1980 roku członkowie SKS zaangażowali się w tworzenie struktur NSZZ "Solidarność” i Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a sam SKS przestał istnieć.

1977 - Zmarł Janusz Bułhak, kompozytor i fotografik; syn Jana Bułhaka, nestora polskiej fotografiki, absolwent Konserwatorium Wileńskiego. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Filomatia Vilnensis, był autorem melodii hymnu korporacji. W latach 1932-1934 był prezesem Akademickiego Koła Muzyków i członkiem zarządu Bratniej Pomocy studentów Uniwersytetu Stefana Batorego. Urodził się 27 kwietnia 1906 roku.

1979 - Zmarł Paweł Jerzy Asłanowicz, kompozytor, prawnik. Przed II wojną światową pracował w rozgłośni Polskiego Radia we Lwowie, gdzie między innymi komponował muzykę do audycji "Na Wesołej Lwowskiej Fali". Największą popularność Asłanowiczowi przyniosła piosenka, napisana wspólnie z Marianem Hemarem "Upić się warto”. Po wojnie był współorganizatorem z Jerzym Jurandotem rewiowego Teatru Syrena w Warszawie. Urodził się 1 stycznia 1907 roku.

1981 - Brytyjski statek badawczy odkrył na dnie Morza Barentsa wrak zatopionego niemiecką torpedą w 1942 roku krążownika HMS "Edinburgh”. Okręt przewoził między innymi 5,5 tony radzieckiego złota. Większość ładunku wydobyto w 1986 roku.

1984 - Zmarła Irena Skwierczyńska, aktorka teatralna i filmowa, uznawana za niezrównaną wykonawczynię tekstów Wiecha, Juliana Tuwima i Mariana Hemara. Przed II wojną światową grała między innymi filmach: "Doktór Murek", "Włóczęgi", "Królowa przedmieścia". Po wojnie wystąpiła między innymi w obrazach: "Irena do domu!", "Cafe pod Minogą", "Nie lubię poniedziałku". Urodziła się 26 kwietnia 1897 roku.

1990 - "Portret doktora Gacheta" Vincenta van Gogha został sprzedany za 82,5 miliona dolarów. To najdroższe dzieło tego artysty, jakie kiedykolwiek sprzedano. Kupcem był japoński kolekcjoner Ryoei Saito, który zmarł w 1996 roku. Od tamtej pory nie wiadomo, jakie są dalsze losy obrazu.

1990 - Urodził się Ján Kuciak, słowacki dziennikarz śledczy portalu Aktuality.sk, zamordowany wraz ze swoją narzeczoną Martiną Kušnirovą 21 lutego 2018 roku. Śmierć dziennikarza wywołała masowe demonstracje. W proteście do dymisji podał się minister kultury Marek Maďarič, a kilka dni później premier Robert Fico. We wrześniu 2018 zatrzymano osiem osób podejrzanych o udział w morderstwie, a w marcu 2019 zarzut zlecenia zabójstwa postawiono biznesmenowi Marianowi Kočnerowi, wobec którego Kuciak prowadził dziennikarskie śledztwo. Ostatecznie przedsiębiorca został uniewinniony, a na 25 lat skazano Tomáša Szabó, który miał zlecić morderstwo.

1990 - W katastrofie lotniczej w Zjednoczonych Emiratach Arabskich zginął Witold Świadek, pilot samolotowy, mistrz świata w lataniu rajdowym, pięciokrotny mistrz Polski. Był zawodowym pilotem, pracownikiem WSK Rzeszów. Urodził się 21 stycznia 1949 roku.

1991 - Premiera filmu "Podwójne życie Weroniki" w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Przedstawia losy dwóch identycznych dziewczyn, Francuzki Véronique i Polki Weroniki, z Irene Jacob w podwójnej roli. Muzykę napisał Zbigniew Preisner. Na Festiwalu Filmowym w Cannes film został uhonorowany nagrodą krytyków FIPRESCI, nagrodą dla najlepszej aktorki oraz Nagrodą Jury Ekumenicznego.

1992 - Podpisano traktat taszkencki, formalnie Układ o bezpieczeństwie zbiorowym WNP - Wspólnoty Niepodległych Państw, w Taszkencie, między Rosją, Uzbekistanem, Kazachstanem, Tadżykistanem, Armenią i Kirgistanem. Miał na celu współpracę państw-sygnatariuszy w kwestiach obronności.

1993 - Zmarł Andrzej Kuśniewicz, prozaik, eseista, poeta, redaktor "Miesięcznika Literackiego”. Jest autorem między innymi powieści: "Eroica", "Król Obojga Sycylii" i "Lekcja martwego języka". W latach 1940-1943 był działaczem francuskiego ruchu oporu. Został aresztowany przez gestapo i więziony w obozach pod Saarbrücken i Mauthausen. Od 1953 wykorzystywany był przez bezpiekę do rozpracowywania środowisk emigracyjnych. Urodził się 30 listopada 1904 roku. 30. rocznica

1993 - Premiera komedii romantycznej "Kolejność uczuć" w reżyserii Radosława Piwowarskiego. W filmie główne role zagrali: Daniel Olbrychski, Maria Seweryn i Eugeniusz Priwieziencew. 30. rocznica

1995 - Zmarł Eric Porter, brytyjski aktor, który zagrał w filmach: "Dzień szakala”, "Upadek Cesarstwa Rzymskiego”, "Hitler - ostatnie 10 dni”. W Polsce znany głównie dzięki roli Soemesa Forsyte’a w telewizyjnym serialu "Saga rodu Forsythów”. Urodził się 8 kwietnia 1928 roku.

1997 - Zmarł Andrzej Drawicz, rusycysta, eseista, autor licznych książek i publikacji z zakresu polonistyki i rusycystyki. W książkach o literaturze rosyjskiej XX wieku popularyzował w Polsce twórczość pisarzy, którą uważał za wartościową artystycznie i poznawczo. Próbował przemycać cenzurowanych w ZSRR autorów do polskiej świadomości literackiej. Tłumaczył między innymi Okudżawę, Płatonowa, Bykowa, Meyerholda, a także wspomnienia Nadieżdy Mandelsztam, żony Osipa. W 1990 roku wydał ze swoim wstępem pierwsze w świecie krytyczne wydanie „Mistrza i Małgorzaty” Michaiła Bułhakowa. Urodził się 20 maja 1932 roku.

2002 - W Sosnowcu odsłonięto pomnik wybitnego śpiewaka Jana Kiepury. Blisko trzymetrowy odlew z brązu jest umieszczony na granitowym cokole. Pomnik przedstawia Jana Kiepurę w jego najbardziej znanej pozie - artysta w rozwianym płaszczu i kapeluszu śpiewa z ręką wzniesioną w górę. Autorami projektu są warszawscy artyści - Tadeusz Markiewicz i Gabriel Karwowski. Ich projekt zwyciężył w konkursie, którego jury przewodniczył Bogusław Kaczyński. Jan Kiepura urodził się 16 maja 1902 właśnie w Sosnowcu. Zmarł 15 sierpnia 1966 roku w USA.

2006 - Zmarł David Sharp, angielski wspinacz. Jego śmierć pod szczytem Mount Everestu wzbudziła wielkie poruszenie, ponieważ w czasie, gdy umierał, minęło go około 40 wspinaczy. Sharp zmarł w zagłębieniu skalnym zwanym "Green Boots", gdzie spoczywa ciało innego himalaisty, około 450 metrów poniżej szczytu i około 250 metrów powyżej obozu czwartego. Wspinając się sam zdobywał szczyt późnym popołudniem i prawdopodobnie osiągnął go. Schodził ze szczytu podczas jednej z najzimniejszych nocy w roku. Zmęczenie, wyziębienie oraz brak tlenu spowodowały, że nie był w stanie kontynuować zejścia. Urodził się 15 lutego 1972 roku.

2010 - Zmarł John Shepherd-Barron, szkocki wynalazca, twórca bankomatu. W latach 60. wpadł na pomysł samoobsługowej maszyny, mogącej wypłacać pieniądze przez całą dobę. Ponieważ nie istniały jeszcze karty bankomatowe, wypłata była dokonywana na podstawie wprowadzenia papierowego czeku pokrytego radioaktywnym węglem, który był rozpoznawany przez maszynę. Pierwsze urządzenie ustawiono w czerwcu 1967 roku w Londynie. John Shepherd-Barron urodził się 23 czerwca 1925 roku.

2010 - Niespełna 17-letnia Australijka Jessica Watson zawinęła swym jachtem do portu w Sydney, kończą, jako najmłodsza osoba w historii samotny rejs dookoła świata. Jessica Watson przepłynęła 38 tysięcy kilometrów w ciągu 210 dni na 10-metrowym jachcie o nazwie "Ella's Pink Lady".

2015 - Zmarł Leszek Wajda, scenograf, artysta plastyk, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego starszym bratem był reżyser Andrzej Wajda. Współpracował z Muzeum Narodowym w Krakowie i Zamkiem Królewskim na Wawelu. Jako scenograf pracował na planie takich filmów jak "Popiół i diament", "Jutro premiera", "Niewinni czarodzieje" czy "Samson". Urodził 20 sierpnia 1927 roku.

2017 - Zmarł Herbert Richard Axelrod, amerykański popularyzator akwarystyki polskiego pochodzenia, autor wielu publikacji o tematyce życia i hodowli tropikalnych ryb. Z wykształcenia matematyk i lekarz medycyny. Współtwórca miesięcznika "Tropical Fish Hobbyst Magazin", uważanego przez fachowców za najbardziej wartościowy informator o rybach hodowanych w akwariach. Richard Axelrod w 1977 roku wziął udział w IV Międzynarodowym Sympozjum Akwarystycznym w Wiśle. Na cześć swojej żony - Evelyn nazwał jedną z akwarystycznych roślin "Cryptocoryne evelinii". Urodził się 7 czerwca 1927 roku.

2018 - Zmarła Barbara Nawrocka-Dońska, prozaiczka, eseistka i dziennikarka. Żołnierz Armii Krajowej i powstaniec warszawski. Jest autorką między innymi powieści: "Zatrzymaj zegar o jedenastej", "To nieprawda, że umarł Tristan", "Zatruty bluszcz". Urodziła się 17 października 1924 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarła Maria Stangret-Kantor, malarka, członkini Grupy Krakowskiej II, wdowa po Tadeuszu Kantorze. Urodziła się 29 lipca 1929 roku.

2021 - Zmarł Ilias Wrazas, filozof, poeta i muzyk, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego, wykładowca Instytutu Studiów Klasycznych, Śródziemnomorskich i Orientalnych Wydziału Filologicznego. Autor prac naukowych i popularnonaukowych oraz książek: "Zbawca Boga", "Kuszenie Nikosa Kazantzakisa", "Struktura, zmiana, poznanie. Szkice z epistemologii i teorii społecznej", a także "Dyskomfort (nowo)Greków". Urodził się w 1951 roku.

2022 - Zmarł Ignacy Gogolewski, aktor teatralny i filmowy, reżyser, scenarzysta. Rozgłos przyniosła mu rola Gustawa w "Dziadach" Adama Mickiewicza w reżyserii Aleksandra Bardiniego. Był aktorem warszawskich teatrów: Dramatycznego Współczesnego. Był dyrektorem Teatru Śląskiego w Katowicach, Teatru imienia Juliusza Osterwy w Lublinie oraz Teatru Rozmaitości w Warszawie. W ostatnim czasie był aktorem Teatru Narodowego w Warszawie. W stanie wojennym Ignacy Gogolewski, wówczas dyrektor teatru w Lublinie, zdecydował się złamać bojkot środowiska i podjął współpracę z telewizją. Urodził się 17 czerwca 1931 roku. 1. rocznica

2022 - Zmarł Jerzy Trela, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny oraz pedagog, profesor sztuk teatralnych, poseł na Sejm PRL IX kadencji. Dorobek artystyczny Jerzego Treli to około 350 ról. Był absolwentem PWST w Krakowie i swoje życie związał z tym miastem. Od początku lat 70. grał w zespole Starego Teatru, gdzie stworzył najważniejsze i najtrwalej zapisane w historii polskiego teatru role, w tym słynną kreację Gustawa-Konrada w "Dziadach" Mickiewicza w reżyserii Konrada Swinarskiego. Współtworzył krakowski Teatr Stu. Urodził się 14 marca 1942 roku. 1. rocznica

2022 - Zmarł Stanisław Kulon, rzeźbiarz, nauczyciel akademicki, profesor sztuk plastycznych. Tworzył rzeźby monumentalne, ceramiczne i ceramikę. Autor między innymi pomników: Marii Konopnickiej i Chwała Saperom w Warszawie. W 1955, jeszcze, jako student uczestniczył w wystawie "Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale. Urodził się 26 sierpnia 1930 roku. 1. rocznica

2022 - Zmarł Tadeusz Kowalczyk, rolnik i polityk, poseł na Sejm X i I kadencji, działacz NSZZ RI "Solidarność". Po jego wystąpieniu sejmowym, w którym zarzucił funkcjonariuszom Służby Bezpieczeństwa zamordowanie około 100 osób, została powołana tak zwana komisja Rokity. W 2014 został laureatem nagrody honorowej "Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej. W 2016 otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności. Urodził się 5 stycznia 1933 roku. 1. rocznica