Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-03-06, 07:00 Autor: IAR/D.Panek

Kartka z kalendarza

6 marca - Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały się ustrojom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku. Został ustanowiony przez Parlament Europejski w 2012 roku, i przypada w rocznicę śmierci Mosze Bejskiego, inicjatora Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie.

6 marca - Europejski Dzień Logopedy.

6 marca - Światowy Dzień Tenisa.

6 marca - Święto narodowe Ghany - Dzień Niepodległości, obchodzony od 1957 roku.
1454 - Kazimierz Jagiellończyk, na prośbę stanów pruskich, wydał akt inkorporacji Prus do Korony oraz akt wypowiedzenia wojny Krzyżakom. Skutkiem tego była wojna trzynastoletnia, zakończona zwycięstwem Polski w 1466 roku.

1475 - Urodził się Michał Anioł, właściwe nazwisko Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, włoski rzeźbiarz, malarz, architekt i poeta. Był jednym z najznakomitszych artystów renesansu. Zaprojektował kopułę Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie i Kaplicę Medyceuszów przy Bazylice San Lorenzo we Florencji. Do historii przeszedł, jako twórca rzeźb - "Pieta", "David", "Mojżesz", "Rachel i Lea", nagrobków Medyceuszów w Bazylice San Lorenzo we Florencji oraz fresków w Kaplicy Sykstyńskiej. Zmarł 18 lutego 1564 roku.

1619 - Urodził się Savinien Cyrano de Bergerac, francuski filozof i pisarz, autor powieści filozoficzno-fantastycznej "Tamten świat" opowiadającej o podróży do państw Księżyca i Słońca oraz licznych listów. Postać Cyrana spopularyzował Edmond Rostand, uczyniwszy go bohaterem tytułowym swojej głośnej komedii "Cyrano de Bergerac”. Zmarł 28 lipca 1655 roku.

1636 - W okolicy wsi Dąbrowa Łużycka spadł kamienny meteoryt. Obiekt nie zachował się do naszych czasów. Zdarzenie opisali lokalni kronikarze.

1745 - Urodził się Kazimierz Pułaski, generał, bohater walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych, nazywany "ojcem amerykańskiej kawalerii”. W latach 1768-1772 był jednym z czołowych dowódców konfederacji barskiej. Zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Savannah. Jest uznawany za patrona Polonii amerykańskiej. Rocznica jego śmierci jest obchodzona w USA, jako Dzień Pamięci Generała Pułaskiego. Zmarł 11 października 1779 roku.

1785 - Został ochrzczony Karol Kurpiński, kompozytor, przedstawiciel późnego klasycyzmu, dyrygent i pedagog, dyrektor Opery Narodowej. Był twórcą kilkunastu oper, w tym "Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale”, "Pałac Lucypera”, "Zamek na Czorsztynie”, a także autorem muzyki do pieśni patriotycznej z 1831 roku "Warszawianka”. Zmarł 18 września 1857 roku.

1806 - Urodziła się Elizabeth Barrett Browning, poetka angielska, jedna z najwybitniejszych kobiecych autorek epoki wiktoriańskiej. Najbardziej znanym dziełem Elizabeth Barrett Browning jest zbiór wierszy miłosnych "Sonety z portugalskiego". Zmarła 29 czerwca 1861 roku.

1853 - W Rzymie odbyła się premiera opery "La Traviata” Giuseppe Verdiego. Utwór był inspirowany powieścią "Dama Kameliowa" Aleksandra Dumasa. Początkowo dzieło zostało uznane za skandaliczne, ale po zmianie tytułu na "Violetta" oraz po umieszczeni akcji utworu we wcześniejszej epoce sztuka była wystawiana z powodzeniem. W Polsce premiera odbyła się 27 kwietnia 1856 roku. Obecnie "Traviata” jest uważana za najdoskonalsze dzieło Giuseppe Verdiego. 170. rocznica

1869 - Dmitrij Mendelejew opublikował pierwszą wersję okresowego układu pierwiastków. Znalazło się w nim około 90 pierwiastków. Obecnie liczy ona ich 118. Okresowy układ pierwiastków jest to zestawienie wszystkich pierwiastków chemicznych w postaci rozbudowanej tabeli, uporządkowanych według ich rosnącej liczby atomowej, grupujące pierwiastki według ich cyklicznie powtarzających się podobieństw właściwości, zgodnie z prawem okresowości Dmitrija Mendelejewa.

1886 - Urodził się Fritz Goerdeler, niemiecki prawnik i działacz opozycji antyhitlerowskiej. Miał bliskie kontakty z przeciwnikami Hitlera w kręgach wojskowych, zwłaszcza w Prusach Wschodnich. Został uwięziony po zamachu na Adolfa Hitlera w Wilczym Szańcu i skazany na śmierć przez trybunał ludowy 23 lutego 1945. 1 marca został stracony w więzieniu Plötzensee w Berlinie.

1898 - Na ulice Poznania wyjechały pierwsze elektryczne tramwaje. Uruchomiono trzy linie, których trasy częściowo zastąpiły szlaki dawnego tramwaju konnego. Obecnie system składa się z 18 linii dziennych, dwóch nocnych oraz dwóch linii turystycznych obsługiwanych przez historyczny tabor kursujący w weekendy od maja do października. 125. rocznica

1899 - W Niemczech została zarejestrowana aspiryna produkowana przez koncern Bayer. Dwa lata wcześniej doktor Felix Hoffmann w laboratoriach firmy po raz pierwszy zsyntetyzował chemicznie czystą i stabilną postać kwasu acetylosalicylowego.

1900 - Zmarł Gottlieb Daimler, niemiecki inżynier, konstruktor i przemysłowiec. W 1883 roku, wraz z Wilhelmem Maybachem, otworzył zakład budowy silników spalinowych. Kolejnym ich wynalazkiem był motocykl w 1885 roku. Zbudował też pierwszy samochód z silnikiem spalinowym. Urodził się 17 marca 1834 roku.

1900 - Zmarł Friedrich Wilhelm Carl Bechstein, niemiecki konstruktor fortepianów, założyciel fabryki fortepianów w Berlinie. Wykształcony u mistrzów francuskich i angielskich założył własną wytwórnię instrumentów, która odniosła ogromny sukces. Do obecnych czasów fortepiany marki Bechstein cieszą się uznaniem. Koncern wraz z firmami - filiami nadal jest największym wytwórcą pianin i fortepianów w Europie. Urodził się 1 czerwca 1826 roku.

1901 - Urodził się Mark Donski, socrealistyczny radziecki reżyser, scenarzysta i producent specjalizujący się w adaptacji literatury, między innymi Maksyma Gorkiego: "Jak hartowała się stal”, "Matka”, "Moje uniwersytety”, "Wśród ludzi”, "Dzieciństwo”. Za swoje zaangażowanie został wyróżniony tytułem Ludowego Artysty ZSRR i Bohatera Pracy Socjalistycznej. Zmarł 21 marca 1981 roku.

1901 - W Rzymie zmarł Aleksander Gierymski, malarz. Do jego najbardziej znanych prac należą: "Sjesta włoska", "W altanie", "Anioł Pański", "Święto Trąbek" oraz "Żydówka z pomarańczami". Urodził się 30 stycznia 1850 roku.

1902 - Założono klub piłkarski Real Madryt. Najbardziej znana jest drużyna piłkarska, która 34 razy zdobyła mistrzostwo Hiszpanii, 13 razy wygrywała europejskie puchary. W 2000 roku FIFA przyznał Realowi tytuł najlepszego klubu w XX wieku. Od 1947 roku drużyna rozgrywa domowe spotkania na stadionie Santiago Bernabéu, nazwanym na cześć byłego prezesa, za którego czasów klub zdobył najwięcej trofeów.

1906 - Urodził się Lou Costello, amerykański aktor znany głównie ze stworzonego z Bud Abbottem popularnego głównie w latach 40. i na początku lat 50. duetu komików Abbott i Costello. Zagrał między innymi w filmach: "Abbot i Costello w tropikach", "Rio Rita" i "Szulerzy na pokładzie". Zmarł 3 marca 1959 roku.

1909 - Urodził się Stanisław Jerzy Lec, poeta, satyryk i tłumacz literatury niemieckiej. Autor zbiorów poezji: "Do Abla i Kaina", "Kpię i pytam o drogę", "Wybór wierszy", a także satyr: "Spacer cynika", "Życie jest fraszką", "Fraszkobranie”. Największą popularność przyniósł mu cykl aforyzmów "Myśli nieuczesane". Zmarł 7 maja 1966 roku.

1909 - Urodził się Włodzimierz Puchalski, artysta fotografik, podróżnik, reżyser i operator, pionier filmów przyrodniczych i krajoznawczych. W 1936 roku był autorem pierwszej w Polsce wystawy o tematyce przyrodniczej i myśliwskiej. Jest autorem określenia "bezkrwawe łowy”, odnoszącego się do fotografowania przyrody. Zmarł 19 stycznia 1979 roku podczas wykonywania zdjęć w Polskiej Stacji Badawczej imienia Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego i tam też został pochowany. Bogate zbiory zdjęć Włodzimierza Puchalskiego można oglądać na zamku w Niepołomicach.

1911 - Urodził się Henryk Vogler, pisarz, krytyk literacki i teatralny, pochodzenia żydowskiego. Był redaktorem Wydawnictwa Literackiego i tygodnika "Życie Literackie”. Napisał powieści "Człowiek, który śnił”, "Niepospolici”, opowiadania - "Ocalony z otchłani”, "Wstęp do fizjologii strachu”, szkice "Europa w światłach rampy (...)” oraz monografię "Tadeusz Różewicz”. W latach 1942-1944 był więziony w niemieckim obozie pracy w Rozwadowie a lata 1944-1945 spędził w niemieckim obozie koncentracyjnym Groß-Rosen. Zmarł 19 lutego 2005 roku.

1913 - Urodził się Jerzy Sołtan, architekt, profesor Uniwersytetu Harvarda i dziekan tamtejszego Wydziału Architektury, współpracownik francuskiego architekta Le Corbusiera. Z zespołem architektów stworzył między innymi kompleks sportowy Warszawianka, wnętrze dworca Warszawa-Śródmieście, dom towarowy w Olsztynie, pawilon polski na wystawie światowej w Brukseli. Zmarł 16 września 2005 roku. 110. rocznica

1920 - Urodziła się Jadwiga Dackiewicz, pisarka, tłumaczka literatury francuskiej. Autorka powieści: "Synowie Napoleona”, "Odmiany miłości”, "Luwr”, opowiadań - "Sobiescy w zamkach nad Loarą”, "Paryż zdradzony, czyli Izabela Czartoryska”. Zmarła 25 października 2003 roku.

1921 - Urodził się Jan Winczakiewicz, pisarz, poeta, tłumacz literatury hiszpańskiej, malarz. Podczas II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej, a następnie walczył w Normandii w 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Został ranny pod Bredą. Po wojnie osiadł we Francji, której uzyskał obywatelstwo. Do emerytury pracował w Sekcji Polskiej Radia Francuskiego. Zajmował się również twórczością literacką i malarską. Wydał także przewodnik "Polak zwiedza Paryż”. W 1963 roku zdobył Nagrodę Kościelskich. Zmarł 24 marca 2012 roku.

1926 - Urodził się Andrzej Wajda, reżyser, współtwórca polskiej szkoły filmowej. Twórca obrazów: "Pokolenie”, "Kanał”, "Popioły”, "Wszystko na sprzedaż”, "Ziemia obiecana”, "Panny z Wilka”, "Pan Tadeusz”, "Katyń, "Tatarak”, "Powidoki". Za całokształt twórczości został wyróżniony honorowym Oscarem, przyznanym w 2000 roku, przez Amerykańską Akademię Filmową, a także honorowym Złotym Niedźwiedziem, Cezarem oraz Złotym Lwem. W 1988 roku był jednym z inicjatorów powołania Warszawskiej Rodziny Katyńskiej. Zmarł 9 października 2016 roku.

1927 - Urodził się Gabriel Garcia Márquez, kolumbijski pisarz, dziennikarz i działacz społeczny. Jego twórczość uważana jest za najpełniejsze wcielenie tak zwanego realizmu magicznego. Autor powieści: "Miłość w czasach zarazy”, "Sto lat samotności”, "Kronika zapowiedzianej śmierci”, "Szarańcza”. Laureat literackiej Nagrody Nobla w 1982 roku. Zmarł 17 kwietnia 2014 roku.

1929 - Urodził się Günter Kunert, pisarz i poeta, jeden z najbardziej wszechstronnych współczesnych literatów niemieckich. Tworzy powieści, opowiadania, baśnie, satyry, słuchowiska i książki dla dzieci. Autor między innymi zbioru "Pogrzeb odbędzie się w ciszy". Zmarł 21 września 2019 roku.

1930 - Urodził się Lorin Maazel, amerykański dyrygent, skrzypek i kompozytor. Karierę muzyczną rozpoczął w dzieciństwie. Po raz pierwszy poprowadził orkiestrę podczas Wystawy Światowej w Nowym Jorku, mając dziewięć lat. Przez wiele lat współpracował z orkiestrą Berlińskich Filharmoników. Jeden z najwybitniejszych współczesnych dyrygentów zmarł 13 lipca 2014 roku.

1930 - W Sanoku odbył się tak zwany Marsz Głodnych. Na ulicy miasta protestowało kilka tysięcy osób. Powodem demonstracji było masowe bezrobocie, unikanie rozmów władz z bezrobotnymi, brak spełnienia ich żądań oraz zwolnienie części załogi miejscowej Fabryki Wagonów. W czasie starć z policją rannych zostało kilkanaście osób, około 150 aresztowano.

1932 - Zmarł John Sousa, kompozytor, autor ponad 130 marszy amerykańskich oraz operetek. Do najsłynniejszych utworów należą: "Semper Fidelis" - marsz korpusu Marines oraz "Stars and Stripes Forever” - oficjalny marsz Stanów Zjednoczonych. John Sousa był kapelmistrzem i dyrygentem orkiestry Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. Urodził się 6 listopada 1854 roku.

1932 - Urodził się Bronisław Geremek, historyk mediewista, polityk, w latach 60. - wykładowca na Sorbonie, członek Academia Europea, początkowo związany z ROAD - Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna, następnie z Unią Demokratyczną, Unią Wolności i z Partią Demokratyczną - demokraci.pl, poseł Parlamentu Europejskiego, minister spraw zagranicznych w latach 1997-2000. Zmarł 13 lipca 2008 roku.

1932 - Rozpoczął się II Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny imienia Fryderyka Chopina. Zwyciężył Alexander Uninsky, pianista i pedagog, pochodzenia rosyjskiego. Także on dostał nagrodę specjalną za najlepsze wykonanie mazurków przyznawaną przez Polskie Radio. Organizatorem wydarzenia było Warszawskie Towarzystwo Muzyczne.

1934 - Stanisław Ignacy Witkiewicz ukończył pisanie dramatu "Szewcy", jednego z najważniejszych i najlepszych jego dzieł. Ostatni dramat pisarza został wydany w 1948 roku. Autor przedstawił obraz przyszłego społeczeństwa, ukazując również swoje katastroficzne przeczucia na jego temat. Dramat zamyka w sobie namiastkę wyobrażenia pisarza o mechanizacji społeczeństwa i następnie upadku cywilizacji, stanowi krytykę rewolucji, kapitalizmu, komunizmu i faszyzmu. Utwór w swoje treści polemizuje z "Nie-Boską komedią”, "Weselem” oraz "Promethidionem". Stanisław Ignacy Witkiewicz urodził się 24 lutego 1885 w Warszawie, a zmarł 18 września 1939 w Jeziorach.

1937 - Urodziła się Walentyna Tierieszkowa, radziecka kosmonautka, inżynier, pierwsza kobieta, która na statku Wostok 6 w czerwcu 1963 roku odbyła lot kosmiczny. Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi, Walentyna Tierieszkowa była jedną z ośmiu osób niosących flagę olimpijską. Podczas obchodów swoich 70. urodzin oświadczyła, że chce umrzeć na Marsie.

1938 - W Berlinie obradował pierwszy Kongres Związku Polaków w Niemczech, na którym przyjęto "Pięć prawd Polaka" - ideową podstawę Związku. Odnosiły się one do tożsamości narodowej, potrzeby ochrony i przekazywania wiary ojców oraz wzajemnej pomocy i bronienia dobrego imienia Polski. W kongresie uczestniczyło około pięciu tysięcy delegatów. Spotkanie stało się manifestacją narodową Polaków w hitlerowskich Niemczech. 85. rocznica

1942 - Żołnierz Armii Krajowej Józef Mierzyński zastrzelił w Zgierzu w obronie własnej dwóch gestapowców. W odwecie 20 marca Niemcy rozstrzelali w mieście 100 Polaków przywiezionych z łódzkich więzień. Pomimo, że Niemcy znali sprawcę, to dla sterroryzowania narodu polskiego zastosowali zbiorową odpowiedzialność.

1944 - Urodziła się Kiri Te Kanawa, nowozelandzka śpiewaczka operowa. Występowała na niemal wszystkich scenach operowych świata, w Mediolanie, Paryżu, Wiedniu, Monachium, Kolonii, Sydney, Chicago i San Francisco, wykonując różne partie: Donny Elviry w "Don Giovannim”, Paminy w "Czarodziejskim flecie”, Mimi w "Cyganerii”. Kiri Te Kanawa zakończyła karierę sceniczną rolą tytułową w operze "Vanessa" Samuela Barbera w Los Angeles w 2004 roku. Obecnie występuje okazyjnie, głównie w recitalach. Jest założycielką fundacji wspomagającej utalentowaną muzycznie młodzież nowozelandzką.

1945 - Generał Iwan Sierow został mianowany doradcą NKWD przy Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego. Ten zbrodniarz stalinowski ponosi współodpowiedzialność za mord polskich oficerów w Katyniu i figuruje w tak zwanych "Rejestrach akt śledczych mordu katyńskiego", jako jedna z "osób zatrudnionych w aparacie NKWD w latach II wojny i mających związek ze sprawą wymordowania polskich oficerów jeńców w 1940 roku". Nigdy nie poniósł odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. Zmarł 1 lipca 1990 roku.

1945 - Grudziądz został zdobyty przez Armię Radziecką. Zabudowa miasta została zniszczona w ponad 60 procentach.

1946 - Urodził się David Gilmour, brytyjski progresywny muzyk rockowy, gitarzysta, wokalista i kompozytor. Przez wiele lat związany z grupą Pink Floyd, od 1978 roku nagrywa płyty solowe. W 2003 roku został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego za zasługi dla muzyki, kultury oraz działalność charytatywną. 25 czerwca 2016 roku David Gilmour zagrał we Wrocławiu, ówczesnej Europejskiej Stolicy Kultury. Odkrył i wypromował talent popularnej później, w latach osiemdziesiątych wokalistki, Kate Bush.

1946 - Wietnam i Francja podpisały porozumienie uznające Republikę Wietnamu za państwo wolne, z własnym rządem, parlamentem i wojskiem, ale stanowiące część federacji indochińskiej Unii Francuskiej.

1947 - Urodził się Tadeusz Woźniak, muzyk, kompozytor, wokalista. Autor i wykonawca takich przebojów, jak "Zegarmistrz światła” do słów Bogdana Chorążuka, "Smak i zapach pomarańczy”, a także muzyki do spektakli teatralnych. Piosenki z jego muzyką wykonywali między innymi: Elżbieta Adamiak, Michał Bajor, Anna Chodakowska, Andrzej Poniedzielski, Krystyna Prońko, Zbigniew Wodecki, Wojciech Malajkat czy grupa Locomotiv GT. W 2021 przekazał swoje archiwum Bibliotece Narodowej. Na zbiór złożyły się między innymi dokumenty osobiste, rękopisy, fotografie, nagrania, nagrody, dyplomy[

1947 - Zakończył się proces załogi niemieckiego obozu zagłady Dachau. Na ławie oskarżonych zasiadło czterech esesmanów i więzień funkcyjny. Oskarżonym zarzucono między innymi mordowanie i katowanie więźniów i jeńców wojennych wielu narodowości. Dwie osoby skazano na karę śmierci, jedną na dożywocie, jedną na trzy lata więzienia, zapadł też jeden wyrok uniewinniający.

1948 - Urodził się Zbigniew Górny, dyrygent, kompozytor. Autor muzyki do filmów fabularnych, sztuk teatralnych oraz ponad 200 piosenek i kilkudziesięciu utworów instrumentalnych, nagranych dla radia i telewizji. Twórca muzyki do obrazów: "Karate po polsku” Wojciecha Wójcika czy "Pierścionek z orłem w koronie” Andrzeja Wajdy. 75. rocznica

1949 - Urodził się Marek Ziółkowski, socjolog, profesor Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, autor kilkunastu książek i wielu artykułów, senator i wicemarszałek Senatu, w latach 2015-2018 ambasador RP w Maroku.

1950 - Urodziła się Joanna Żółkowska, aktorka teatralna i filmowa, związana z Teatrem Powszechnym w Warszawie. Wystąpiła w obrazach: "Superwizja”, "Rozmowy kontrolowane”, "Matka swojej matki”, "Zróbmy sobie wnuka”, "Młode wilki”. Od 20 lat gra rolę Anny Surmacz w serialu telewizyjnym "Klan”. Odznaczona Srebrnym Medalem 'Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2022 roku obchodziła 50-lecie swojej pracy artystycznej, przedstawiając wraz z Pauliną Holtz i Kacprem Kuszewskim sztukę "Pani Pylińska i sekret Chopina".

1951 - W Nowym Jorku rozpoczął się proces małżeństwa Juliusa i Ethel Rosenbergów, oskarżonych o szpiegostwo na rzecz ZSRR. Proces trwał dwa lata i zakończył się wyrokami skazującymi oboje na karę śmierci. Wyroki wykonano w więzieniu Sing- Sing, 19 czerwca 1953 roku. Proces wzbudził liczne kontrowersje i wątpliwości, co do winy oskarżonych oraz wymiaru kary - nawet przy założeniu, że byli winni szpiegostwa. Małżeństwo do końca utrzymywało o swojej niewinności. Jednak w 1997 roku dawny oficer sowieckiego wywiadu i rezydent radziecki w Waszyngtonie Aleksander Fieklisow przyznał, że Julius Rosenberg był jego agentem.

1952 - W więzieniu na warszawskim Mokotowie stracony został niemiecki zbrodniarz Jürgen Stroop, odpowiedzialny między innymi za stłumienie powstania w warszawskim getcie w 1943 roku. Został skazany na karę śmierci przez Sąd Wojewódzki w Warszawie. Proces zakończył się 23 lipca 1951 roku. Od marca do listopada 1949 był przetrzymywany w jednej celi z Kazimierzem Moczarskim, któremu opowiedział historię swojego życia. Relacja Kazimierza Moczarskiego z rozmów ze Stroopem ukazała się po latach w roku 1973 w formie reportażu "Rozmowy z katem".

1953 - Po śmierci Józefa Stalina nowym premierem ZSRR i pełniącym obowiązki pierwszego sekretarza KC KPZR został Gieorgij Malenkow. Z funkcji sekretarza zrezygnował 14 marca po oskarżeniach o próbę zbytniej konsolidacji władzy, a jego wpływy polityczne systematycznie malały na rzecz Nikity Chruszczowa. 8 lutego 1955 został zmuszony do złożenia samokrytyki, a plenum KC zwolniło go z funkcji premiera. 70. rocznica

1954 - Urodził się Harald Schumacher, niemiecki piłkarz, bramkarz, trener piłkarski, w reprezentacji Niemiec od 1979 do 1986 roku rozegrał 76 meczów. Zdobył mistrzostwo Europy w 1980 roku oraz wicemistrzostwo świata w 1982 i 1986 roku. Uważany jest za najlepszego obok Seppa Maiera i Olivera Kahna bramkarza w historii niemieckiej drużyny narodowej.

1956 - Urodził się Władimir Walerianowicz Pribyłowski, rosyjski historyk, politolog i dziennikarz, obrońca praw człowieka, autor lub współautor ponad 40 książek, poświęconych tematyce politycznej, a także historii Bizancjum. Wspólnie z Jurijem Felsztyńskim napisał "Korporacja zabójców. Rosja, KGB i prezydent Putin" przedstawiającą drogę Władymira Putina do władzy. W latach 80. zajmował się tłumaczeniem na język rosyjski "Folwarku zwierzęcego" George'a Orwella. Zmarł 13 stycznia 2016 roku.

1957 - Ghana uzyskała niepodległość, wcześniej od 1901 roku była kolonią brytyjską. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe - Dzień Niepodległości.

1958 - Urodził się Igor Czerniawski, rosyjski muzyk grający na instrumentach klawiszowych, od 1982 roku mieszkający w Polsce. Współzałożyciel grupy Aya RL, kompozytor największego przeboju grupy "Skóra". Grał także w zespole Kosmetyki Mrs. Pinki oraz współpracował z grupą One Million Bulgarians. 65. rocznica

1966 - W Filharmonii Narodowej w Warszawie po raz ostatni wystąpił Chór Eryana. Był to męski zespół wokalny utworzony w 1930 roku przez Jana Ernsta. Pierwszy występ dał 5 lutego 1931 we lwowskim Teatrze Nowości podczas rewii akademickiego teatrzyku "Nasze Oczko". Rok później zespół dokonał pierwszego nagrania i dawał liczne koncerty - około tysiąca występów. Wziął też udział w wielu audycjach radiowych, między innymi w "Wesołej Lwowskiej Fali". W 1937 roku zespół zawiesił działalność, a wznowił ją po wojnie w 1945 w Łodzi. Rok później chór przeniósł się do Warszawy. Zespół dał ponad 2200 koncertów w Polsce i za granicą, wystąpił w wielu audycjach radiowych, a także nagrał 38 piosenek. Wystąpił także w eksperymentalnym, pierwszym programie TVP wyemitowanym 25 października 1952.

1967 - Córka Józefa Stalina Swietłana Alliłujewa poprosiła o azyl polityczny w amerykańskiej ambasadzie w Nowym Delhi. W kwietniu 1967 roku na konferencji prasowej potępiła reżim ojca i rząd ZSRR. W wydanej na Zachodzie książce "Tylko jeden rok” przypisała ojcu odpowiedzialność za zbrodnię w Katyniu. Zmarła 22 listopada 2011 roku, w wieku 85 lat, w USA.

1970 - Zmarł Vlastimil Hofman, malarz uznawany za kontynuatora zapoczątkowanej przez Jacka Malczewskiego linii symboliczno-alegorycznej w malarstwie. Tworzył sceny o tematyce religijnej, antycznej, baśniowej i fantastycznej. Był również autorem scen rodzajowych z życia górali i wizerunków chłopów, w których akcentował folklor i dekoracyjności strojów. Urodził się 27 kwietnia 1881 roku.

1972 - Urodził się Shaquille Rashaun "Shaq” O’Neal, jeden z najbardziej znanych koszykarzy świata, czterokrotny mistrz NBA, trzykrotnie z zespołem Los Angeles Lakers i raz z Miami Heat. Mistrz olimpijski i mistrz świata. Na początku lat 90. z powodu jego warunków fizycznych - 216 centymetrów wzrostu i około 140 kilogramów wagi musiano wzmocnić konstrukcję koszy w lidze NBA, bo kilkakrotnie, wykonując wsady, spowodował ich zniszczenie. 1 czerwca 2011 ogłosił zakończenie kariery. Wystąpił w kilkunastu filmach.

1973 - Zmarła Pearl Sydenstricker Buck, powieściopisarka i nowelistka amerykańska, laureatka Nagrody Nobla. Wydała ponad 70 powieści, zbiorów opowiadań, książek dla dzieci, biografii i przekładów z języka chińskiego. Za swoją drugą powieść "Łaskawa ziemia", która stała się najlepiej sprzedającą książką w latach 1931-1932, otrzymała Nagrodę Pulitzera. W 1938, jako trzecia Amerykanka i czwarta kobieta została laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, za "wspaniały epicki opis życia chińskich chłopów i za biograficzne arcydzieła. Urodziła się 26 czerwca 1892 roku. 50. rocznica

1976 - W willi Atma w Zakopanem zainaugurowało działalność Muzeum imienia Karola Szymanowskiego. To jedyna placówka muzealna gromadząca pamiątki po kompozytorze. Willa została zbudowana w 1895 roku przez Józefa Kasprusia-Stocha, jako pensjonat. W latach 1930-1935 mieszkał w niej Karol Szymanowski. Na podstawie zdjęć i opisów odtworzono wiernie gabinet kompozytora, pozostałym pomieszczeniom nadano klimat z okresu dwudziestolecia międzywojennego, uzupełniając ekspozycję informacjami biograficznymi.

1977 - Zmarł Tadeusz Ładysław Konarski, komandor porucznik Marynarki Wojennej, dowódca ORP "Wilia”. W 1939 roku walczył w obronie polskiego wybrzeża, był oficerem operacyjnym dowódcy Rejonu Umocnionego Hel. Po wojnie zajmował się odzyskiwaniem polskich statków, między innymi w 1948 roku sprowadził do Polski z Gibraltaru ORP Iskra. Od 1949 roku został przeniesiony do rezerwy. Urodził się 24 września 1905 roku.

1981 - Zmarł Henryk Zieliński, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, badacz najnowszej historii Polski i Śląska oraz stosunków polsko-niemieckich. W latach 70. należał do Polsko-Niemieckiej Komisji Podręczników, której zadaniem było usunięcie z programów nauczania szkół polskich i niemieckich przekłamań i stereotypów. Był autorem licznych artykułów i książek. Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta. Wieczorem 6 marca 1981 roku wyszedł na spacer z psem. Został znaleziony martwy na ulicy. Według oficjalnej wersji, jego śmierć była naturalna. Urodził się 22 września 1920 roku.

1982 - Zmarła Ayn Rand, amerykańska pisarka i filozof, pochodząca z rodziny rosyjskich Żydów, najbardziej znana dzięki swojej filozofii obiektywistycznej. Autorka powieści, w których stałym wątkiem jest obraz bohatera - pogardzanego przez otoczenie geniusza, któremu udaje się osiągnąć sukces. Urodziła się 2 lutego 1905 roku.

1984 - Zmarł Martin Niemöller, niemiecki teolog i działacz antyhitlerowski, ksiądz ewangelicki, w latach 1937-1945 więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych. Po II wojnie stał się radykalnym działaczem na rzecz pokoju i rozbrojenia. Twierdził między innymi, że każdy chrześcijanin ma prawo odmówić służby wojskowej. Urodził się 14 stycznia 1892 roku.

1986 - Zmarła Georgia O'Keeffe, amerykańska malarka. Tematem jej prac są głównie kwiaty, skały, muszle, kości zwierząt i krajobrazy. Przekształcała realistyczne motywy w abstrakcyjne obrazy. Inspirację twórczą znajdowała w życiu wiejskim amerykańskiego Południa, a zwłaszcza Nowego Meksyku, gdzie się osiedliła pod koniec życia. Odegrała ważną rolę w upowszechnianiu sztuki amerykańskiej w Europie w czasach, kiedy to Europa odgrywała znaczącą rolę w kształtowaniu ówczesnych prądów w sztuce. Była jedną z niewielu kobiet-artystek o tak wpływowej pozycji. Urodziła się 15 listopada 1887 roku.

1986 - Radziecka sonda Wega 1 przeleciała obok Komety Halleya. Do analizy danych przesłanych ze statku został wykorzystany polski komputer "Agat", wyprodukowany w 1984 roku w Zakładzie Elektroniki Profesjonalnej w Warszawie.

1987 - W pobliżu Zeebrugge w Belgii zatonął brytyjski prom pasażersko-samochodowy MS "Herald of Free Enterprise". W katastrofie zginęły 193 osoby. Filmy nakręcone w czasie akcji ratowniczej były wykorzystane w filmie "Trzy kolory. Czerwony" Krzysztofa Kieślowskiego.

1989 - Urodziła się Agnieszka Radwańska, tenisistka, najwyżej notowana Polka w historii rankingu WTA (Women’s Tennis Association), finalistka Wimbledonu 2012, zwyciężczyni kończącego sezon turnieju WTA Finals w 2015 roku, ambasador dobrej woli UNICEF. Pierwsza polska tenisistka, która zarobiła na korcie ponad milion dolarów amerykańskich. W ciągu całej kariery zarobiła ponad 27,5 miliona dolarów, co plasuje ją na dziewiątym miejscu w klasyfikacji wszech czasów. 14 listopada 2018 roku ogłosiła zakończenie kariery tenisowej.

1992 - W rocznicę urodzin włoskiego artysty aktywizował się wirus komputerowy o nazwie Michał Anioł. Dzięki podjętej natychmiast akcji prewencyjnej, skutki jego działania zostały zminimalizowane - ocenia się, że zdołał zarazić jedynie kilka tysięcy maszyn.

1994 - Zmarła Melina Mercouri, grecka aktorka i piosenkarka. Zagrała między innymi w filmach: "Nigdy w niedzielę", "Brzydkie zwyczaje”, "Obietnica poranka”, "Bez zobowiązań”, "Stella". Otrzymała Oscara za "Dzieci Pireusu" w kategorii najlepsza piosenka filmowa. W latach 1981-1989 była ministrem kultury Grecji w rządzie Andreasa Papandreu. Urodziła się 18 października 1920 roku.

1995 - Zmarła Barbara Kwiatkowska-Lass, aktorka, odtwórczyni tytułowej roli w filmie "Ewa chce spać” Tadeusza Chmielewskiego. Od lat 60. XX wieku mieszkała w Austrii i Niemczech, gdzie zagrała w kilku filmach. Współpracowała z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Urodziła się 1 czerwca 1940 roku.

1996 - I wojna czeczeńska: oddział czeczeńskich rebeliantów pod wodzą Rusłana Gełajewa przeprowadził rajd na zajmowany przez wojska rosyjskie Grozny. Po zadaniu siłom federalnym ciężkich strat wycofał się dwa dni później. I wojna czeczeńska trwała od 11 grudnia 1994 roku do 31 sierpnia 1996 roku. Konflikt zakończył rozejm w Chasawjurcie, na mocy którego Republika Czeczenii pozostawała formalnie częścią Federacji Rosyjskiej, w praktyce zaś funkcjonowała, jako niezależne terytorium.

2001 - Zmarł Józef Ślisz, wicemarszałek Senatu, wieloletni przywódca NSZZ "Solidarność” Rolników Indywidualnych. Był jednym z przywódców strajków rolnych na Podkarpaciu, w 1981 roku. W stanie wojennym organizował duszpasterstwo rolników. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. Urodził się 20 marca 1934 roku.

2003 - Zmarł Luděk Pachman, czeski szachista, teoretyk, autor ponad 80 podręczników, arcymistrz międzynarodowy od 1954 roku. Za działalność antysocjalistyczną został aresztowany i torturowany w 1968 roku. W 1972 wyemigrował do Republiki Federalnej Niemiec. Tam dał się poznać, jako aktywny działacz antykomunistyczny. Urodził się 11 maja 1924 roku. 20. rocznica

2003 - Dwóch antyterrorystów i dwóch przestępców zginęło, a kilkunastu funkcjonariuszy zostało rannych w strzelaninie w Magdalence pod Warszawą. Akcja policji została przeprowadzona w nocy z 5 na 6 marca. Jej celem było zatrzymanie zaliczanych do najgroźniejszych przestępców w Polsce - Roberta Cieślaka i Białorusina Igora Pikusa, członków tak zwanego gangu "Mutantów” z podwarszawskiego Piastowa. Bandyci jednak przygotowali na funkcjonariuszy pułapki i gdy ci chcieli wejść do ich domu, zdetonowali ładunki wybuchowe i ostrzelali antyterrorystów z długiej broni. 20. rocznica

2003 - W Watykanie odbyła się premiera włoskiego wydania poematu "Tryptyk rzymski" Jana Pawła II. Został wydany w sześciu językach: polskim, niemieckim, angielskim, hiszpańskim, francuskim i włoskim. Fragmenty z "Tryptyku rzymskiego" stały się natchnieniem do napisania słów oratorium Piotra Rubika "Tu Es Petrus". 20. rocznica

2005 - Zmarł Hans Bethe, amerykański fizyk, pochodzenia niemieckiego. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, w 1967 roku, przyznanej za wkład w teorię reakcji jądrowych, szczególnie za odkrycia dotyczące procesu wyzwalania energii w gwiazdach. Działacz na rzecz pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Urodził się 2 lipca 1906 roku.

2008 - Zmarł Gustaw Holoubek, aktor teatralny i filmowy, reżyser i pedagog, dyrektor teatrów. Przez wiele lat związany z Teatrem Narodowym i Teatrem Ateneum w Warszawie. W 1967 roku powstała jego legendarna już dziś kreacja Gustawa-Konrada w przedstawieniu mickiewiczowskich "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Wystąpił w ponad 50 filmach, między innymi: "Pętla”, "Pożegnania”, "Jak daleko stąd, jak blisko”, "Blaszany bębenek”, "Operacja Sammum”, "Gangsterzy i filantropi”, "Ogniem i mieczem”. Urodził się 21 kwietnia 1923 roku. 15. rocznica

2011 - Zmarł Janusz Polański, pianista i pedagog. Działalność koncertową rozpoczął jeszcze podczas studium w moskiewskim konserwatorium. W trakcie swojej kariery koncertował między innymi w Polsce, Rosji, Bułgarii, Czechach, Niemczech, Włoszech, Francji, Tunezji i Austrii. Urodził się 14 lutego 1951 roku.

2013 - Zaginęli podczas zejścia ze szczytu Broad Peak w Karakorum Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski. Dzień wcześniej odłączyli się od grupy schodzącej z góry i zaginęli. 8 marca 2013 roku kierujący ekspedycją Krzysztof Wielicki, poinformował, że zostali uznani za zmarłych. Maciej Berbeka urodził się 17 października 1954 roku, a Tomasz Kowalski 7 kwietnia 1985 roku. 10. rocznica

2016 - Zmarła Nancy Reagan, amerykańska aktorka, pierwsza dama, żona byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana, sprawującego funkcję w latach 1981-1989. Pracowała w teatrze w Detroit. Związana z wytwórnią Metro-Goldwyn-Mayer, zagrała w filmach: "Shadow on the Wall", "Lekarz i dziewczyna", "The Next Voice You Hear...", "Hellcats of the Navy", "Talk about a Stranger". Za swoją działalność charytatywną została odznaczona w 2001 roku Prezydenckim Medalem Wolności. Urodziła się 6 lipca 1921 roku.

2018 - Zmarł Piotr Janczerski, właściwie Piotr Janik, wokalista i autor tekstów piosenek, aktor, scenarzysta i reżyser. Był wokalistą zespołu Niebiesko-Czarni, z którym w 1967 roku wystąpił w filmie "Mocne uderzenie". Założył folkową grupę No To Co i zespół Bractwo Kurkowe. Tworzył także muzykę oraz teksty piosenek i scenariusze programów dla dzieci. Za popularyzację polskiego folkloru otrzymał nagrodę państwową III stopnia Ministra Kultury i Sztuki oraz nagrodę Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji. Urodził się 8 września 1938 roku. 5. rocznica

2018 - Zmarł John Edward Sulston, brytyjski biolog i biochemik, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny, w 2002 roku, za wyjaśnienie zjawiska apoptozy. Jego odkrycia pomogły w leczeniu między innymi chorób nowotworowych. Urodził się 27 marca 1942 roku. 5. rocznica

2018 - W katastrofie rosyjskiego samolotu transportowego An-26 w bazie lotniczej Hmejmim w Syrii zginęło 39 osób. 5. rocznica

2020 - Zmarł Wojciech Fiwek, reżyser i scenarzysta filmowy, między innymi twórca filmu "Jeśli serce masz bijące" według E.Amicisa oraz seriali młodzieżowych: "Gruby" i "Siedem stron świata". Urodził się 7 kwietnia 1924 roku.

2020 - Zmarł Janusz Paszyński, pseudonim "Machnicki”, emerytowany profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania imienia Stanisława Leszczyckiego PAN, żołnierz 2. kompanii III Zgrupowania Armii Krajowej, wchodzącego w skład Zgrupowania "Krybar”, walczącego w Powstaniu Warszawskim na Powiślu. Dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Urodził się 7 listopada 1924 roku.

2021 - Zmarł Konrad Józef Kornek, piłkarz aktywny w latach 1954- 1971, grający na pozycji bramkarza. Zawodnik między innymi Odry Opole i Legii Warszawa. Należał do reprezentacji Polski, w której zagrał 15 razy. Po zakończeniu kariery w Polsce grał w polonijnym klubie w Nowym Jorku, a później przez rok w Cosmosie Nowy Jork. Urodził się 12 lutego 1937 roku.

Zobacz także

2024-10-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 października - Światowy Dzień Osteoporozy. 20 października - Światowy Dzień Statystyki. 20 października - Europejski Dzień Seniora. 20 października… » więcej 2024-10-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 października - Kościół katolicki wspomina błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszkę, kapelana warszawskiej "Solidarności”, obrońcę praw człowieka… » więcej 2024-10-18, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 18 października - Europejski Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi. 18 października - Światowy Dzień Menopauzy i Andropauzy, ustanowiony przez Światową Organizację… » więcej 2024-10-17, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 17 października - Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem, ustanowiony w 1992 roku, przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. » więcej 2024-10-16, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 16 października - W Polsce jest obchodzony Dzień Papieża Jana Pawła II, związany z rocznicą wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską. Został ustanowiony… » więcej 2024-10-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 października - Międzynarodowy Dzień Białej Laski, dzień osób niewidomych, obchodzony od 1964 roku. 15 października - Europejski Dzień Walki z Rakiem… » więcej 2024-10-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 października - W Polsce obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej (do 1982 Dzień Nauczyciela), w rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej. 14 października… » więcej 2024-10-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 października - Dzień Ratownictwa Medycznego, obchodzony w Polsce od 2006 roku. 13 października - Międzynarodowy Dzień Ograniczania Skutków Katastrof… » więcej 2024-10-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 października - Światowy Dzień Reumatyzmu. 12 października - Dzień Bezpiecznego Komputera, obchodzony od 2004 roku. 12 października - Dzień Kolumba… » więcej 2024-10-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 października - Międzynarodowy Dzień Dziewcząt, ustanowiony przez ONZ w 2011 roku, w uznaniu ich praw oraz szczególnych wyzwań, przed jakimi stoją na… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »