Radio Opole » Niezła historia - artykuły
2011-10-04, 13:52 Autor: Radio Opole

Słodko nie było

18 września 1993 roku ostatni oddział wojsk radzieckich opuścił Polskę.

Dla jednych był to odjazd wyzwolicieli, dla innych okupantów. Bez wątpienia jednak to jedna z ważniejszych dat w najnowszej historii Polski.

Już w 1990 roku odbyły się pierwsze rozmowy na temat wycofania wojsk radzieckich. Toczyły się jednak przy zupełnym braku entuzjazmu po stronie rosyjskiej i trzeba było użyć groźby zablokowania tranzytu wojsk z Niemiec, by uzyskać pewne przyspieszenie. Negocjacje toczyły się do jesieni 1991 roku, a 26 października tego samego roku podpisano w Moskwie układ o wycofaniu wojsk radzieckich z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednostkom bojowym dano w nim czas na wyjście z Polski do listopada 1992, a pomocniczym jednostkom zabezpieczającym przejście rosyjskich jednostek z Niemiec do końca roku 1993.

Atmosfera, jaka towarzyszyła tym negocjacjom, była pełna niepewności. Znany politolog Grzegorz Kostrzewa-Zorbas wspomina, że Polacy zażądali, by wycofywani żołnierze byli przewożeni bez broni, która miała być transportowana w oddzielnych, zaplombowanych wagonach. Oburzony tym postulatem gen. Władimir Dubynin, głównodowodzący Północnej Grupy Wojsk stacjonujących w Polsce, przeczytał z kartki oświadczenie, że Armia Radziecka, która kiedyś pokonała Niemców, wyjdzie z Polski z wysokorozwiniętymi sztandarami wtedy, gdy uzna to za stosowne i drogami, które uzna za stosowne. A jeśli ktoś jej w tym będzie przeszkadzał, to nie bierze odpowiedzialności za bezpieczeństwo polskich obywateli. Pewnie nie jeden polski negocjator poczuł ciarki na grzbiecie, gdy tego słuchał.

Tym bardziej, że krążyły pogłoski, żegdy 15 lutego 1989 roku dowódca sowieckiego kontyngentu w Afganistanie, generał Boris Gromow, jako ostatni żołnierz armii okupacyjnej przekraczał w transporterze opancerzonym most na Amu-Darii, kończąc w ten sposób wojnę, by sztandar rosyjskich wojsk nie dostał się w ręce wroga pojazd zaminowano, a jadący nim żołnierze byli gotowi na samobójczą śmierć…

W końcu jednak udało się! Pociąg z ostatnim rosyjskim oddziałem odjechał bezpiecznie o piątej rano z dworca Warszawa Wschodnia. Był 18 września 1993 roku, a dzień wcześniej, w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku odbyło się oficjalne państwowe pożegnanie radzieckich żołnierzy.

Rosjanie mieli w Polsce kilka ważnych baz, stanowiących zaplecze do planowanej ekspansji na Zachód, bądź do odparcia szturmu jego armii. Historię pobytu Rosjan w Legnicy przypomniał wiele lat później film Mała Moskwa. Tak nazywano dzielnicę Tarninów otoczoną dwumetrowym murem. Rosjanie zajmowali tam m.in. koszary zwane Czerwonym Miasteczkiem. I było ich w Legnicy chwilami nawet kilkadziesiąt tysięcy.

Sięgając znacznie bliżej przypomnijmy, że Rosjanie stacjonowali także w Brzegu, zajmując m.in. pobliskie lotnisko. Była to jedna z największych rosyjskich baz lotniczych w Polsce. Stacjonowało tam kilka jednostek, m.in. stosunkowo rzadki gość na polskim niebie: specjalistyczna jednostka służąca do walki radioelektronicznej, uzbrojona w samoloty Jak 28 PP.

Po rosyjskich bazach Polsce do dziś pozostały straszące pustymi okiennicami budynki, zdewastowane ekologicznie tereny, puste lotniska, ale też i pamięć wspólnych, często nielegalnych i nieoficjalnych interesów, czy też choćby biełek, pysznych cukierków z nadrukowaną na papierku wiewiórką. Co jednak nie przesłania zasadniczego faktu, że słodko wcale nie było….

Ireneusz Prochera (oprac. Małgorzata Lis-Skupińska)

Niezła historia - artykuły

2011-08-12, godz. 12:50 Kiedy kolejny "Kursk"? 12 sierpnia 2000 roku doszło do jednej z największych katastrof w dziejach podwodnej eksploracji prowadzonej przez człowieka. Podczas wielkich letnich manewrów… » więcej 2011-08-10, godz. 10:28 ”Raz, dwa, trzy… próba mikrofonu…” 'Rodacy, miło mi oznajmić, iż podpisałem ustawę na zawsze delegalizującą Związek Radziecki. Za pięć minut rozpoczynamy bombardowanie'. Trudno pewnie… » więcej 2011-08-10, godz. 10:14 Ślub, że ho ho! 10 sierpnia 2003 rosyjski astronauta Jurij Malenczenko, jako pierwszy człowiek, zawarł związek małżeński w kosmosie. Jego wybranka znajdowała się w tym… » więcej 2011-08-09, godz. 11:04 Kiedyś to się promowano! Klasztoru na Jasnej Górze nie trzeba chyba nikomu w Polsce przedstawiać. To wciąż jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego, o czym zresztą przypominają… » więcej 2011-08-08, godz. 17:37 Władze podsłuchują, czyli "afera Watergate" 8 sierpnia 1974 roku telewidzowie w Stanach Zjednoczonych nie posiadali się ze zdumienia. Po raz pierwszy w historii urzędujący prezydent ogłosił zamiar ustąpienia… » więcej 2011-08-08, godz. 17:34 Garbus, czyli "samochód ludowy" 5 sierpnia 1955 roku w zakładach w Wolfsburgu wyprodukowano milionowy egzemplarzy Volkswagena Garbusa. Biorąc pod uwagę, że na świecie wyprodukowano łącznie… » więcej 2011-08-08, godz. 17:32 "Teraz stałem się Śmiercią, niszczycielem światów" 4 sierpnia 1945 roku zapadła decyzja, która zmieniła nasz świat. Nie ma w tym ani krzty przesady, mówimy bowiem o decyzji, która rozpaliła na długie lata… » więcej 2011-08-08, godz. 17:30 Amerykanie górą w wyścigu zbrojeń 3 sierpnia 1958 zakończył się kolejny pasjonujący epizod w historii technologicznego wyścigu zbrojeń, rozgrywanego po II wojnie światowej pomiędzy mocarstwami… » więcej 2011-08-02, godz. 13:02 Śmiertelnie niebezpieczny Dywizjon 303 2 sierpnia 1940 roku ukazał się rozkaz dzienny powołujący do życia najsłynniejszą polska jednostkę lotniczą, czyli sławny Dywizjon 303. Dziś wydaje… » więcej 2011-08-02, godz. 12:53 Pamięć i legenda zrywu pozostały żywe To temat jednego z naszych największych narodowych sporów trwających od lat. Czy warto było rozpoczynać 1 sierpnia 1944 roku bitwę z wrogiem, nie będąc… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »