Przemysł fonograficzny chyba jednak nie będzie odkorkowywał szampanów, bo statystyki pokazują, że z roku na rok sprzedaż popularnych do niedawna kompaktów, spada. A przecież ledwie 17 sierpnia 1982 roku, w fabryce Philipsa w niemieckim Langenhagen, odbyła się oficjalna prezentacja tego wówczas rewolucyjnego wynalazku, który miał zmienić jakość naszego obcowania z muzyką. I tak się też stało, choć minęło jeszcze kilka lat zanim krążek srebrny wyparł z rynku czarny…

Za pierwszą płytę kompaktową, która trafiła do szerokiej dystrybucji uważa się album „The Visitors” grupy ABBA. Podobnie palmę pierwszeństwa nad Wisłą przypisuje się Kultowi i jego wydanemu przez Polton krążkowi „Spokojnie”.

Standardowa płyta CD ma średnicę 120 mm i jest w stanie pomieścić 700 MB danych lub 80 minut dźwięku. Wykonana jest z poliwęglanu i zawiera zapis cyfrowy informacji, odczytywany następnie bezkontaktowo światłem lasera optycznego. Pierwsze płyty i odtwarzacze CD zostały wprowadzone do sprzedaży we wrześniu 1982 roku w Japonii. Rok później w Stanach Zjednoczonych i Europie.

Kiedy wchodziła na rynek, można było odnieść wrażenie, że płyta kompaktowa to już ostatni krok na ewolucyjnej drodze metod zapisu dźwięku. Użytkownicy bez większego sentymentu rozstali się więc z taśmami magnetycznymi, którym zarzucano głównie nietrwałość, podobny los, odstawienia na boczny tor, spotkał płyty winylowe.

Pod drodze pojawiła się też tania technologia komputerowych i domowych nagrywarek, która z jednej strony tchnęła nowe życie w płyty kompaktowe, z drugiej stanowiła poważny cios w rynek fonograficzny, umożliwiając upowszechnienie się na dużą skalę piractwa. To jednak nie domowe nagrywarki, a pojawienie się plików muzycznych stanowiło najsilniejszy cios w „imperium srebrnego krążka”. Ledwie trzynaście lat od premiery kompaktu, na scenę wkroczył nowy format zapisu nazwany „mp3″, będący, co ciekawe, dziełem uczonych z uniwersytetów, a nie naukowców z laboratoriów badawczych wielkich koncernów. I niczym pożoga las, w szalonym tempie zaczął się rozprzestrzeniać po świecie. Po fazie współistnienia, gdy pliki mp3 często zapisywane były jeszcze na kompaktach, w ostatnich latach mamy jednak do czynienia z oderwaniem się od płytowego nośnika. Jednym słowem, wkroczyliśmy w świat muzyki ściąganej z sieci bezpośrednio na odtwarzacze lub przenoszonej np. na pendrive’ach.

Czy to oznacza ostateczne rozstanie z kompaktami? Wprawdzie na rynku pozostaje sam kształt kompaktu w formie płyty DVD, a najnowsze płyty Blu-ray mogą pomieścić do 400 GB danych, czyli ponad 500 razy więcej niż płyty audio-CD, jednak wygląda na to, że muzyka ostatecznie rozstaje się z kompaktem. Czy na zawsze? To już zupełnie inne pytanie, na które część odpowiedzi stanowi historia płyty winylowej, która ciągle przecież żyje na obrzeżach przemysłu fonograficznego. Z drugiej strony dziś już przecież wiemy, że i kompakt ma swoje ograniczenia, a to co miało być niemal wieczne i niezniszczalne, wcale takim się nie okazało. Tym samym problem, co zrobić z gromadzonymi przez lata kolekcjami kompaktów, sam się prawdopodobnie rozwiąże. Niestety…

Posłuchaj felietonu:


Ireneusz Prochera (oprac. Wanda Kownacka)