Radio Opole » Niezła historia - artykuły
2011-06-20, 16:03 Autor: Radio Opole

Stan wyjątkowy w Berlinie 17 czerwca

To swego rodzaju paradoks, że do pierwszych tak gwałtownych wystąpień na dużą skalę przeciw władzy ludowej doszło w kraju, który w późniejszych latach odbierany był jako jeden z filarów bloku wschodniego. W kraju, który powstał na gruzach tysiącletniej Rzeszy, jako ojczyzna rolników i robotników.

I jak twierdzi wielu historyków, wystąpień, które w dużej mierze zostały świadomie sprowokowane przez ówczesne władze Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Gdy 5 marca 1953 roku zmarł Józef Stalin, na Kremlu rozgorzałą walka nie tylko o schedę po nim, ale też i wytyczenie nowego kursu dla ZSRR i jego satelitów. Zaskakujące wydać może się, że oto na czele grupy chcącej liberalizować nie tylko system polityczny, ale przede wszystkim gospodarczy postawił się nie kto inny, tylko… Ławrientij Beria. Oprawca milionów ludzi, którzy trafili do sowieckich łagrów. W czasie spotkania w Moskwie z władzami NRD przekazał towarzyszom m.in., że mają czym prędzej odejść od jak kolokwialnie można by to streścić: „zamordyzmu”, na rzecz na przykład dążeń do zjednoczenia Niemiec. Enerdowscy przywódcy, czyli sekretarz generalny rządzącej partii SED Walter Ulbricht oraz premier Otto Grotewohl znaleźli się w pułapce. Państwo za cenę radykalnego pogorszenia poziomu życia ludności realizowało właśnie program budowy socjalistycznej planowanej gospodarki i silnej armii, a tymczasem Kreml kazał im odtrąbić odwrót!

Gdy więc w odpowiedzi na kolejne podniesienie cen żywności i norm wydajności, oczywiście bez podniesienia zarobków, robotnicy z jednej z berlińskich budów wydelegowali swoich przedstawicieli, by powiedzieli przywódcom niemieckiej partii komunistycznej, co o tym myślą, ci odmówili pertraktacji. Musieli wiedzieć, że taka właśnie postawa nie przysporzy im sympatii. I rzeczywiście, w międzyczasie tłum urósł do kilkudziesięciu tysięcy, a oprócz haseł socjalnych zaczęły pojawiać się także polityczne. Następnego dnia wybuchł strajk generalny, który oprócz Berlina Wschodniego objął także szereg ważnych ośrodków przemysłowych.

Tak znakomitej okazji nie mogli zmarnować przeciwnicy zmian, które zapowiedział niedawno Beria. 17 czerwca radzieckie dowództwo wojsk okupacyjnych wprowadziło stan wyjątkowy w Berlinie i na większej części obszaru NRD. Na ulice wyprowadzono czołgi i doszło do dwudniowych walk. Według oficjalnych danych zginęło 21 osób, a 187 odniosło rany. Próba podążenia nowym kursem w NRD nie powiodła się. Komunistyczne włądze wyciągnęły jednak naukę z czerwcowych wydarzeń. Z jednej strony nie przypadkiem NRD uchodziło w obozie socjalistycznym za kraj względnego dobrobytu, z drugiej tak rozbudowanego aparatu inwigilacji także nikt nie miał. Wydarzenia w NRD miały swoje konsekwencje także poza granicami tego państwa. Dziesięć dni po wydarzeniach w NRD Ławrientij Beria został obalony przez grupę, na czele której stał Nikita Chruszczow. Wydarzenia we wschodnich Niemczech stały się gwoździem do jego trumny, i to w najbardziej dosłownym tego znaczeniu: zastrzelono go w jednym z tajnych bunkrów.

Posłuchaj felietonu:

Ireneusz Prochera (oprac. Małgorzata Lis-Skupińska)

Niezła historia - artykuły

2011-09-06, godz. 13:04 Husaria już rozpuściła konie… Dziś stawialibyśmy ich w jednym szeregu z żołnierzami co najmniej Brygady Kawalerii Powietrznej. Przeszli do historii, a czym była polska husaria - wie każdy… » więcej 2011-09-06, godz. 13:02 Lot KAL 007 ku zagładzie 1 września to kolejna rocznica wybuchu drugiej wojny światowej. To jednak także rocznica ofiar wojny, która oficjalnie nigdy nie została wypowiedziana. Zdarzyło… » więcej 2011-09-01, godz. 12:58 Porwania drogą do wolności Dziś takie akcje spotykają się z jednoznacznym potępieniem, uznawane są za czyn terrorystyczny, bez względu na motywację. W czasach PRL, ci którzy dopuszczali… » więcej 2011-09-01, godz. 12:53 Para buch, koła w ruch… i 224 km/h osiągnięte! Gdy mowa o pojazdach napędzanych parą, na myśl przychodzi nam od razu tuwimowska lokomotywa, która jak wiadomo, ”stoi na stacji i pot z niej spływa”. » więcej 2011-09-01, godz. 12:48 Krawiec częścią tragicznej historii kraju Günter Litfin był skromnym, lubianym przez klientów 24-letnim krawcem ze wschodniej części Berlina. Nigdy pewnie nie myślał, że stanie się częścią… » więcej 2011-09-01, godz. 12:43 Nie o to chyba Stalinowi chodziło… Przez lata próbowano ukrywać ten fakt przed opinią publiczną w Polsce, twierdząc, że to jeden z mitów, mających wzbudzić wrogość do Związku Radzieckiego… » więcej 2011-08-19, godz. 16:14 O psach, co w kosmos leciały Nazywały się, a właściwie należałoby powiedzieć „wabiły”, Biełka i Striełka i wcale nie wyglądają na zdobywców kosmosu. Celowo użyłem czasu… » więcej 2011-08-19, godz. 16:10 Polski wywiad jak z filmowego scenariusza Historia działania polskiego wywiadu, szczególnie w czasie drugiej wojny światowej, obfituje w epizody, które nawet bez koloryzowania mogłyby posłużyć… » więcej 2011-08-19, godz. 16:07 Wkrótce stuknie jej "trzydziestka" Według niektórych, pogłoski o jej rzekomej śmierci są zdecydowanie przedwczesne, inni nie mają wątpliwości, że to już kres drogi. Równo za rok płyta… » więcej 2011-08-19, godz. 16:02 LSD w chlebie, czemu nie? Czy możliwe jest, że z przyczyn naturalnych, albo w ogóle bez jakiejkolwiek przyczyny kilkuset ludzi zaczyna się niemal w tej samej chwili zachowywać jakby… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »