Radio Opole » Niezła historia » Niezła historia - artykuły

Niezła historia - artykuły

2011-10-04, 13:52 Autor: Radio Opole

Słodko nie było

18 września 1993 roku ostatni oddział wojsk radzieckich opuścił Polskę.

Dla jednych był to odjazd wyzwolicieli, dla innych okupantów. Bez wątpienia jednak to jedna z ważniejszych dat w najnowszej historii Polski.

Już w 1990 roku odbyły się pierwsze rozmowy na temat wycofania wojsk radzieckich. Toczyły się jednak przy zupełnym braku entuzjazmu po stronie rosyjskiej i trzeba było użyć groźby zablokowania tranzytu wojsk z Niemiec, by uzyskać pewne przyspieszenie. Negocjacje toczyły się do jesieni 1991 roku, a 26 października tego samego roku podpisano w Moskwie układ o wycofaniu wojsk radzieckich z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednostkom bojowym dano w nim czas na wyjście z Polski do listopada 1992, a pomocniczym jednostkom zabezpieczającym przejście rosyjskich jednostek z Niemiec do końca roku 1993.

Atmosfera, jaka towarzyszyła tym negocjacjom, była pełna niepewności. Znany politolog Grzegorz Kostrzewa-Zorbas wspomina, że Polacy zażądali, by wycofywani żołnierze byli przewożeni bez broni, która miała być transportowana w oddzielnych, zaplombowanych wagonach. Oburzony tym postulatem gen. Władimir Dubynin, głównodowodzący Północnej Grupy Wojsk stacjonujących w Polsce, przeczytał z kartki oświadczenie, że Armia Radziecka, która kiedyś pokonała Niemców, wyjdzie z Polski z wysokorozwiniętymi sztandarami wtedy, gdy uzna to za stosowne i drogami, które uzna za stosowne. A jeśli ktoś jej w tym będzie przeszkadzał, to nie bierze odpowiedzialności za bezpieczeństwo polskich obywateli. Pewnie nie jeden polski negocjator poczuł ciarki na grzbiecie, gdy tego słuchał.

Tym bardziej, że krążyły pogłoski, żegdy 15 lutego 1989 roku dowódca sowieckiego kontyngentu w Afganistanie, generał Boris Gromow, jako ostatni żołnierz armii okupacyjnej przekraczał w transporterze opancerzonym most na Amu-Darii, kończąc w ten sposób wojnę, by sztandar rosyjskich wojsk nie dostał się w ręce wroga pojazd zaminowano, a jadący nim żołnierze byli gotowi na samobójczą śmierć…

W końcu jednak udało się! Pociąg z ostatnim rosyjskim oddziałem odjechał bezpiecznie o piątej rano z dworca Warszawa Wschodnia. Był 18 września 1993 roku, a dzień wcześniej, w rocznicę sowieckiej agresji na Polskę w 1939 roku odbyło się oficjalne państwowe pożegnanie radzieckich żołnierzy.

Rosjanie mieli w Polsce kilka ważnych baz, stanowiących zaplecze do planowanej ekspansji na Zachód, bądź do odparcia szturmu jego armii. Historię pobytu Rosjan w Legnicy przypomniał wiele lat później film Mała Moskwa. Tak nazywano dzielnicę Tarninów otoczoną dwumetrowym murem. Rosjanie zajmowali tam m.in. koszary zwane Czerwonym Miasteczkiem. I było ich w Legnicy chwilami nawet kilkadziesiąt tysięcy.

Sięgając znacznie bliżej przypomnijmy, że Rosjanie stacjonowali także w Brzegu, zajmując m.in. pobliskie lotnisko. Była to jedna z największych rosyjskich baz lotniczych w Polsce. Stacjonowało tam kilka jednostek, m.in. stosunkowo rzadki gość na polskim niebie: specjalistyczna jednostka służąca do walki radioelektronicznej, uzbrojona w samoloty Jak 28 PP.

Po rosyjskich bazach Polsce do dziś pozostały straszące pustymi okiennicami budynki, zdewastowane ekologicznie tereny, puste lotniska, ale też i pamięć wspólnych, często nielegalnych i nieoficjalnych interesów, czy też choćby biełek, pysznych cukierków z nadrukowaną na papierku wiewiórką. Co jednak nie przesłania zasadniczego faktu, że słodko wcale nie było….

Ireneusz Prochera (oprac. Małgorzata Lis-Skupińska)

Zobacz także

2011-06-02, godz. 14:19, Niezła historia - artykuły Róbcie, jak uważacie... „Róbcie, jak uważacie, bylebyście wy i wasza partia później tego nie żałowali” - te słowa wypowiedziane podobno przez Leonida Breżniewa do Edwarda Gierka w przeddzień wizyty papieża - Polaka w ojczystym kraju pewnie jeszcze… » więcej 2011-06-01, godz. 15:26, Niezła historia - artykuły Krwawa sobota 1 czerwca w Nowoczerkasku W powszechnej świadomości Związek Radziecki, czy jak często lubili powtarzać jego twórcy „ojczyzna światowego proletariatu”, nie kojarzy się z miejscem, w którym dochodziłoby do buntów. » więcej 2011-06-01, godz. 14:27, Niezła historia - artykuły Nixon 40 lat przed Obamą 31 maja 1972 roku Richard Nixon jako pierwszy amerykański prezydent odwiedził Polskę. Polityk zatrzymał się w Warszawie na dwa dni, wracając z Moskwy. Była to część jego, jak zapewne by powiedziano w kręgach artystycznych, „światowego… » więcej 2011-05-30, godz. 14:04, Niezła historia - artykuły Co dziś w Niezłej historii? Pewnie nic nowego… Nihil Novi - pod taką nazwą przeszła do historii przyjęta podczas obrad w Radomiu 15 maja 1505 roku konstytucja stanowiącą podstawę funkcjonowania dwuizbowego parlamentu Rzeczpospolitej. » więcej 2011-05-26, godz. 10:54, Niezła historia - artykuły ZOMO przeciw matkom – 26 maja 1966 w Brzegu Rankiem 26 maja 1966 roku, przy wtórze kościelnych dzwonów, na Placu Zamkowym przed kościołem parafialnym w Brzegu zgromadził się blisko dwutysięczny tłum, w którym przeważały kobiety, młodzież i dzieci. » więcej
10111213141516
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »