Coraz więcej miast wśród atrakcji turystycznych wymienia bowiem…izby tortur. Na frekwencję takie miejsca nie narzekają, a więc podtrzymują niejako wrażenie, że „ciemna strona mocy” nas pociąga. Być może wyjaśnia to również popularność jaką cieszyły się „od zawsze” publiczne egzekucje? Im były okrutniejsze - tym tłum chętniej wypełniał miejsca kaźni. A jedną z najokrutniejszych form torturowania przed śmiercią, a więc i budzących największe zainteresowanie było nabijanie na pal, które stało się m.in. innymi udziałem Aleksandra Kostki - Napierskiego, przywódcy powstania chłopskiego na Podhalu. Jego egzekucja odbyła się na wzgórzu Krzemionki pod Krakowem, w obecnej dzielnicy Podgórze 18 lipca 1651 roku. Wyrok wydał krakowski sąd grodzki, pokazując przy okazji, że wbicie na pal było pełnoprawną pozycją w ówczesnym katalogu kar, choć zdecydowanie przeznaczoną za najcięższe przestępstwa. Trzeba bowiem pamiętać, że nabicie na zaostrzony drewniany słup było znane i praktykowane już od starożytności przez Hetytów w Anatolii i na Bliskim Wschodzie, w średniowieczu rozpowszechniło się na ziemiach najeżdżanych przez Imperium osmańskie, bądź mu podlegających, ale też i na południowo-wschodnich krańcach Rzeczypospolitej. Opisy takich właśnie egzekucji znajdziemy przede wszystkim w powieści „Ogniem i mieczem” Sienkiewicza, w ten okrutny sposób giną w niej pułkownik i ataman Sucharuka oraz brat Horpyny, czyli Doniec. W pamięci telewidzów pozostaje natomiast okrutny los jaki spotkał w serialu „Przygody Pana Michała” Azję Tuhajbejowicza. Warto też wspomnieć o postaci hospodara wołoskiego Vlada III zwanego Tepesem, czyli palownikiem. To ten sam okrutnik, którego inny przydomek, Dracula, został wykorzystany dla nazwania najsłynniejszego literackiego wampira wszechczasów.
Nabijanie na pal jest z pewnością jedną z najbardziej znanych metod torturowania skazańców. Takie jednak nazwy jak: żelazna dziewica, łamanie kołem, pręgierz i dyby też pewnie nie są nikomu obce. Jednak ostatecznym dowodem na to, że fantazja wynalazców narzędzi tortur była bezgraniczna są natomiast takie urządzenia, jak kołyska Judasza, trzewik malezyjski, garotta, czy choćby hiszpańskie łaskotki. Proszę wierzyć, że nie o pieszczoty przy ich stosowaniu chodzi! Przynajmniej w rozumieniu normalnego człowieka. Z drugiej strony jednak pojęcie normalności, jak uczy historia i choćby stosunek do tortur, zmieniało się nadzwyczaj dynamicznie.
Posłuchaj felietonu:
Ireneusz Prochera (oprac. Małgorzata Lis-Skupińska)
