Celem noweli - jak wskazano w uzasadnieniu - jest urealnienie stawek akcyzy na wyroby tytoniowe, wyroby nowatorskie i płyn do papierosów elektronicznych oraz opodatkowanie akcyzą urządzeń służących do waporyzacji płynu do e-papierosów i wyrobów nowatorskich.

Według Ministerstwa Finansów, które jest autorem projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, w wyniku nowelizacji dochody z akcyzy i VAT od wyrobów tytoniowych, wyrobów nowatorskich, płynów do e-papierosów oraz urządzeń do waporyzacji po podwyżce stawek akcyzy wyniosą w 2025 r. 4,2 mld zł, w 2026 r. 4,3 mld zł oraz 4 mld zł w 2027 r.

"Oszacowane skutki budżetowe obejmują łączne wpływy z podatku akcyzowego oraz podatku od towarów i usług. Oczekiwany skutek budżetowy obejmuje wzrost dochodów z tytułu ww. podatków od wyrobów tytoniowych, wyrobów nowatorskich, płynów do e-papierosów oraz urządzeń do waporyzacji. Ze względu na fakt, że projektowana zmiana obejmuje część okresu funkcjonowania dotychczasowej mapy drogowej skutki budżetowe w przedstawionej powyżej tabeli zostały skorygowane o szacowane wpływy wynikające z bieżącej mapy" - napisano.

Z kolei wpływ na sektor finansów publicznych wprowadzanych zmian oszacowano na 4,19 mld zł w 2025 r., 8,5 mld zł w 2026 r. oraz 12,5 mld zł rocznie od 2027 r., łącznie 112,9 mld zł w 10 lat.

MF szacuje, że cena detaliczna paczki 20 szt. papierosów w latach 2025-2027 będzie rosła o ok. 2,7-3,1 zł rok do roku. W przypadku tytoniu do palenia ceny detaliczne paczki 50 g powinny zmieniać się o ok. 7,8-8 zł rdr. Szacunkowy wzrost ceny paczki wkładów do podgrzewaczy (wyroby nowatorskie) wyniesie ok 1 zł/paczkę rdr. a w przypadku płynu do papierosów elektronicznych przewidywany wzrost ceny detalicznej pojemnika zapasowego o poj.10 ml to 4,4-5 zł rdr.

W przypadku urządzeń do waporyzacji należy liczyć się ze wzrostem cen detalicznych o ok. 49-50 zł/szt. Przewidywanym efektem opodatkowania urządzeń do waporyzacji będzie też wzrost cen jednorazowych papierosów elektronicznych o podobnej wartości.

Zmianę przepisów MF uzasadniło m.in. rosnącą siłą nabywczą konsumentów. Wyliczono, że obecnie za miesięczną wypłatę można kupić znacznie więcej papierosów niż np. w 2019 roku. Wówczas - jak czytamy - średnie wynagrodzenie wystarczało na 348 paczek, a w 2023 już na 437 paczek. Natomiast w przypadku tytoniu do palenia w 2019 r. średnie wynagrodzenie pozwalało na zakup 211 paczek o masie 50 g tytoniu do palenia, a w 2023 r. już na 244 takie paczki.

Napisano, że w przypadku płynu do papierosów elektronicznych w okresie 2019-2024 r. różnica między poziomami wzrostu płacy minimalnej, a wysokością akcyzy wzrosła jeszcze bardziej, co - jak wskazano - wynikało z nieobjęcia tej grupy wyrobów akcyzowych zakresem akcyzowej mapy drogowej z 2021 roku. "Stawka podatku akcyzowego dla wyrobów nowatorskich, nawet po korekcie z 2022 r. jest niższa niż dla papierosów. Stanowi ona mniej niż 50 procent minimalnej granicy podatku akcyzowego na papierosy" - czytamy.

Powołano się Światową Organizację Zdrowia (WHO), która zaleca by podgrzewane wyroby tytoniowe (wyroby nowatorskie) powinny być opodatkowane na tym samym poziomie i w taki sam sposób jak tradycyjne papierosy. Zaznaczono, że podwyższenie stawek akcyzy na wyroby tytoniowe i ich substytuty ma przede wszystkich ograniczyć spożycie tych wyrobów przez konsumentów, szczególnie przez osoby nieletnie.

Autorzy projektu nowelizacji zwrócili też uwagę na zwiększającą się na rynku liczbę urządzeń do waporyzacji, w tym jednorazowych papierosów elektronicznych. "Wyroby te ze względu na atrakcyjne dla konsumenta formy, kolorystykę i szeroką gamę aromatów i stężeń nikotyny stanowią realnie duże zagrożenie, zwłaszcza dla ludzi młodych, dla których często stanowią wstęp do uzależnienia od nałogu" - wskazano w OSR.

Dodano, że na rynku dostępne są m.in. elektroniczne papierosy jednorazowe w cenie ok. 30-35 zł/szt., które pod względem zawartości nikotyny odpowiadają 2 paczkom papierosów tradycyjnych. Zwrócono też uwagę, że ceny urządzeń do podgrzewania wyrobów nowatorskich dostępnych na rynku są zróżnicowane i oscylują w granicach 150-500 zł/szt., jednak można je nabyć taniej w różnego rodzaju akcjach promocyjnych.

Resort finansów napisał, że projektowane podwyżki mają też zniwelować skutki inflacji jaka w najbliższych latach prowadziłaby stopniowo do relatywnego spadku cen używek w stosunku do cen innych wyrobów. Innym spodziewanym efektem zmiany jest zmniejszenie różnic cenowych wyrobów tytoniowych w stosunku do innych państw członkowskich Unii Europejskiej (UE).

Przewiduje się, że w wyniku wejścia w życie ustawy u przedsiębiorców, którzy w związku z prowadzeniem działalności w zakresie urządzeń do waporyzacji staną się podmiotami akcyzowymi, mogą wystąpić skutki finansowe wywołane koniecznością dostosowania systemów oraz prowadzenia ewidencji w zakresie urządzeń do waporyzacji w wersji elektronicznej lub papierowej, a także w związku z objęciem tych urządzeń obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy.

Według autorów projektu trzymiesięczny okres vacatio legis jest wystarczający na przygotowanie się przedsiębiorców do stosowania nowych regulacji. (PAP)

ewes/ malk/