Spośród wszystkich zwierząt najwięcej ludzi zabijają komary, a właściwie przenoszone przez nie choroby - umiera około miliona osób rocznie. Jednak drugie miejsce należy do jadowitych węży – od ich ukąszeń ginie rocznie około 138 000 ludzi, głównie dzieci (na około 1,8 miliona pokąsanych). U ponad 400 000 innych osób wokół miejsca ukąszenia rozwija się martwica tkanek, mogąca prowadzić do utraty funkcji kończyny, amputacji i niepełnosprawności na całe życie.

Pokąsani to przede wszystkim mieszkańcy biedniejszych obszarów wiejskich w krajach o niskich i średnich dochodach w Afryce oraz Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Przyczyną większości ukąszeń w niektórych częściach Afryki i Indii są kobry.

Jak wykazał zespół naukowców z Australii, Kanady, Kostaryki i Wielkiej Brytanii, heparyna – często przepisywany lek obniżający krzepliwość krwi – może być tanim antidotum na jad kobry.

Heparyna może zneutralizować powodujące martwicę tkanek toksyny zawarte w jadzie niektórych kobr. Co prawda lek ten nie jest skuteczny przeciwko jadom wszystkim węży, ale - zdaniem autorów badań - mógłby być tańszy i bardziej elastyczny niż wymagające przechowywania w lodówce, zawierające przeciwciała antytoksyny, z których wiele działa tylko przeciwko jednemu gatunkowi węży i nie może zapobiec martwicy wokół miejsca ukąszenia. Zwłaszcza, że nie zawsze udaje się ustalić, jaki wąż ukąsił daną osobę.

Ponieważ testy na myszach dały zachęcające wyniki - udało się ograniczyć martwicę tkanek, w dalszej kolejności planowane są badania z udziałem ludzi.

Starszy autor badania, prof. Greg Neely z University of Sydney powiedział BBC: „Nasze odkrycie może znacząco zmniejszyć liczbę obrażeń spowodowanych martwicą tkanek wywołaną ukąszeniami kobry, a także może spowolnić działanie jadu, a co za tym idzie - poprawić wskaźniki przeżycia".

"Wszystkie czynniki biologiczne, takie jak jady i toksyny, wymagają współpracy ze strony zaatakowanego organizmu, dlatego nasze badanie miało na celu określenie, co u ludzi wchodzi w interakcję z jadem, powodując martwicę i śmierć. Odkryliśmy, że gdy pobieramy różne jady pochodzące od bardzo różnych gatunków, istnieje niewielka liczba sposobów, w jakie wchodzą one w interakcję z ludzkimi komórkami” - opisał badacz.

Naukowcy zidentyfikowali co najmniej cztery różne sposoby, w jakie jad oddziałuje z komórkami. Ich zdaniem można będzie stworzyć uniwersalne antidota, będące w stanie blokować jady wielu gatunków węży, co przyczyni się do globalnego zmniejszenia liczby zgonów i obrażeń spowodowanych ukąszeniami węży w niektórych z najbiedniejszych społeczności na świecie.

Więcej informacji w artykule źródłowym - https://www.science.org/doi/10.1126/scitranslmed.adk4802 (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ bar/