"Nie powiedziałbym, że jestem zaskoczony tym, że doszło do zamachu na kandydata na prezydenta, bo jesteśmy w momencie podwyższonego poziomu przemocy politycznej; on wzrasta od dekady. To, co jest zaskakujące, to fakt, że ochrona zawiodła w tak katastrofalny sposób i ktoś był w stanie zbliżyć się na taką odległość z taką siłą ognia. To jest dość szokujące" - powiedział PAP Ware. "To na pewno jest najbardziej znaczący i szokujący przykład przemocy politycznej w USA od zamachów 11 września.

Badacz już od 2022 r. roku ostrzegał w artykułach publikowanych m.in. na portalu "The Hill" o możliwości zamachów na czołowych polityków, wskazując na szereg ataków na polityków ze strony sympatyków skrajnej prawicy i skrajnej lewicy.

"Przemoc polityczna w naszym kraju została znormalizowana, jest w mainstreamie. Przemoc polityczna i terroryzm są dziś postrzegane jako dozwolone metody wyrażania naszych politycznych pretensji i ciężko sobie wyobrazić, jak mielibyśmy to wszystko odwrócić, schować z powrotem do pudełka, jeśli nie poprzez agresywne potępienie przemocy przez polityków obydwu stron" - stwierdził ekspert w rozmowie z PAP.

Ocenił, że większość z dotychczasowych reakcji polityków, w tym prezydenta Bidena na sobotni incydent - potępiających przemoc i wzywających do jedności - była zachęcająca, lecz kontrastowała z innymi wcześniejszymi aktami przemocy politycznej, zwłaszcza szturmem na Kapitol 6 stycznia 2021 r.

"Widziałem jednego prawicowego influencera zachęcającego: +czy możemy teraz przestać mówić o 6 stycznia?+. Myślę, że powinno być dokładnie odwrotnie, bo 6 stycznia był kluczowym momentem w trajektorii naszego kraju, gdzie przemoc, brutalny atak na stolicę naszej demokracji został znormalizowany, a jego sprawcy są celebrowani jako męczennicy i zakładnicy" - powiedział.

Wśród innych podobnych zdarzeń Ware wymienił m.in. próbę zamachu na ówczesną spikerkę Izby Reprezentantów Nancy Pelosi, której ofiarą padł jej mąż Paul Pelosi, uderzony młotkiem w głowę przez zamachowca. Część republikańskich polityków, w tym sam Trump, drwiła wówczas z wydarzenia. Ware wspominał też, że w ostatnich miesiącach i latach mieliśmy do czynienia z udaremnionymi zamachami na gubernator Michigan Gretchen Whitmer, a także na konserwatywnych sędziów Sądu Najwyższego, którzy przyczynili się do zniesienia ogólnokrajowego prawa do aborcji, czy z wysyłaniem bomb do przedstawicieli Demokratów i mediów przez sympatyka Donalda Trumpa.

W reakcji na nieudany zamach część Republikanów - jak spiker Izby Reprezentantów Mike Johnson - wezwali do złagodzenia retoryki i obniżenia temperatury sporu politycznego. Inni, w tym potencjalni kandydaci na wiceprezydenta USA senatorowie J.D. Vance i Tim Scott, oskarżyli Demokratów o podżeganie do zamachu. "Dziś to nie był jakiś odizolowany incydent. Centralnym założeniem kampanii Bidena jest to, że b. prezydent Donald Trump jest autorytarnym faszystą, który musi być powstrzymany za wszelką cenę. Ta retoryka doprowadziła bezpośrednio do próby zabójstwa prezydenta Trumpa" - napisał na platformie X Vance.

"Wytykanie palcami - jak robią to niektórzy politycy - i twierdzenie +wasza retoryka jest gorsza+ tylko pogarsza sytuację, dokłada się do przemocy z obydwu stron. Sytuacja wymaga, by obie strony zobowiązały się do lepszego zachowania, ale nie widać w tym momencie wielkiej chęci, by to zrobić. Co jest przerażające, bo ta sytuacja będzie się tylko pogarszać" - ocenił Ware.

Badacz stwierdził, że dalszy rozwój wypadków będzie w dużej mierze zależeć od ustalenia motywacji sprawcy, która dotąd nie jest znana.

"Wiemy z dotychczasowych doniesień, że sprawca był zarejestrowany jako Republikanin. Nie przywiązuję do tego większej wagi, ale to pokazuje, jak wiele jeszcze nie wiemy, a istnieje szeroki zakres powodów, dla których ktoś mógłby chcieć to zrobić. Skrajnie lewicowa ideologia z pewnością jest jedną możliwą przyczyną, ale są też inne. Często okazywało się, że ludzie, którzy wydawali wyroki, nie mając pełnej wiedzy, mylili się" - zaznaczył Ware.

Z Waszyngtonu Oskar Górzyński (PAP)

osk/ mms/