Kanadyjsko-amerykański zespół naukowców pod kierunkiem dr Yu Zhang z Uniwersytetu Harvarda w Bostonie (Massachusetts, USA) doszedł do takich wniosków na podstawie analizy danych, które dotyczyły blisko 1,6 mln par mama-dziecko. Wszystkie dzieci urodziły się o czasie w latach 2002-2017 w Ontario (Kanada). U 3170 (0,2 proc.) z nich zdiagnozowano porażenie mózgowe.

Badacze sprawdzili, na jakie stężenia różnych zanieczyszczeń powietrza były narażone kobiety w okresie ciąży (https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2820896?utm_source=For_The_Media&utm_medium=referral&utm_campaign=ftm_links&utm_term=0709%0924). Pod uwagę wzięli: tygodniowe stężenia drobnych pyłów zawieszonych (PM2,5 i mniejsze), tlenek azotu (NO2) i ozon (O3) w miejscu zamieszkania ciężarnych.

Nazwą mózgowe porażenie dziecięce (mpdz) określa się zespół zaburzeń ruchowych i postawy, które są wynikiem uszkodzenia mózgu w okresie życia płodowego, w trakcie porodu lub bezpośrednio po nim. Mogą mu towarzyszyć również inne objawy i zaburzenia, w tym niepełnosprawność intelektualna (nawet u 52 proc. dzieci z mpdz), zaburzenia widzenia, słuchu, mowy i komunikacji, zaburzenia zachowania i padaczka. Mózgowe porażenie dziecięce jest uważane za najczęstszą przyczynę niepełnosprawności dzieci.

Jego przyczyny nie są dobrze poznane. Jednym ze znanych czynników ryzyka mpdz jest przedwczesny poród. Jednak trzy czwarte dzieci z tą diagnozą przychodzi na świat o czasie. Dlatego tak ważne jest poznanie wszystkich przyczyn wystąpienia mózgowego porażenia dziecięcego. Dzięki temu można będzie stosować skuteczniejszą profilaktykę zaburzenia.

Analiza ujawniła, że wraz ze wzrostem narażenia na drobne pyły zawieszone rosło ryzyko urodzenia dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wzrost stężenia PM2,5 o 2,7 mikrogramów na m3 miał związek ze wzrostem ryzyka mpdz o 12 proc. Zależność była silniejsza w przypadku chłopców – wzrost ryzyka o 14 proc. niż w przypadku dziewczynek – wzrost o 8 proc. Średnie stężenie PM2,5, na jakie narażone były ciężarne (i dzieci w okresie płodowym), wyniosło 8,3 mikrogramów na m3 (od 7 do 9,7 mikrogramów na m3).

Naukowcom nie udało się zaobserwować żadnego okresu w życiu płodowym dzieci, w którym narażenie na PM2,5 byłoby szczególnie powiązane z ryzykiem porażenia mózgowego.

Zdaniem autorów pracy wyniki te wskazują, że ograniczając narażenie dziecka w życiu prenatalnym na pyły zawieszone PM2,5 możemy łagodzić ryzyko wystąpienia u niego porażenia mózgowego.

Jak podkreślają, zanieczyszczenie powietrza powiązano wcześniej ze zmianami w budowie mózgu, zaburzeniami procesu neurogenezy (proces powstawania nowych neuronów) oraz chorobami neurorozwojowymi. Dlatego konieczne są dalsze badania, które pozwolą lepiej zrozumieć zależność między ekspozycją na pyły zawieszone a ryzykiem mpdz. (PAP)

jjj/ agt/