"Zdecydowaliśmy się na klasyczną formę upamiętnienia Roku Kopernika. Okolicznościowe medale wykonywano z okazji rocznic kopernikańskich od XIX w. Medale wykonywały różne urzędy i firmy, to bardzo popularny rodzaj upamiętnienia" - podkreślił podczas prezentacji medalu ks. kan. dr. Zbigniew Czernik, dyrektor Muzeum Archidiecezji Warmińskiej.

Kościół warmiński zaangażował się w Rok Kopernika, ponieważ astronom był kanonikiem warmińskim, przez blisko 40 lat aktywnie pracował na rzecz warmińskiej kapituły katedralnej (mija właśnie 500 lat odkąd po śmierci jednego biskupa, a przed wyborem drugiego biskupa administrował diecezją warmińską).

Medal wykonany na zlecenie Archidiecezji Warmińskiej jest odlany w brązie. Na awersie widnieje lewy profil Kopernika i napis Nicolaus Copernicus, na rewersie jest kontur Warmii, znajdująca się we Fromborku Wieża Kopernika oraz astrolabium tj. jeden z przyrządów wykorzystywanych przez Kopernika do wykonywania pomiarów nieba. Na rewersie jest też napis Archidiecezja Warmińska 2023. Medal wykonano w 300 egzemplarzach, nie będzie można go kupić.

Autorem medalu jest artysta rzeźbiarz Wojciech Kała, który powiedział PAP, że wykonując go nie inspirował się żadnymi innymi medalami. "Jest to w pełni autorski medal, wykonany tradycyjną metodą odlewniczą" - podkreślił.

Medal, jak poinformował ks. dr Czernik, będzie prezentowany w dwóch formach: jako samodzielny medal oraz jako element książki - katalogu zawierającej zbiór wszystkich kopernikanów w zbiorach Archidiecezji Warmińskiej. "W książce jest wszystko to, co jest bezpośrednio i pośrednio związane z Kopernikiem, np. zbiór ksiąg, dokumentów, dotąd wykonanych medali, pomników, czy choćby znaczków poczty watykańskiej z wizerunkiem Kopernika" - wyliczył ks. Czernik.

Obecny na prezentacji medalu metropolita warmiński abp Józef Górzyński powiedział, że wciąż wiele osób nie ma świadomości tego, że na Warmii znajduje się najwięcej miejsc związanych z Kopernikiem i pozostawionych przez astronoma pamiątek materialnych. "Naszą powinnością z jednej strony jest dbałość o kopernikana, ich odpowiednie przechowywanie i konserwacje, badanie dokumentów. I to robimy. Z drugiej strony ciąży na nas obowiązek upowszechniania wiedzy o Koperniku, pokazywania tego, co po nim zostało. W mojej ocenie katalog kopernikanów spełnia obie funkcje" - mówił metropolita warmiński, który do pracy na Warmię został skierowany z Warszawy. Przyznał, że jadąc do Olsztyna nie miał świadomości tego, jak wielkie dziedzictwo historyczne i kulturowe kryje w sobie Warmia. "Jesteśmy zobowiązani do upowszechniania tej wiedzy, do dzielenia się tym dziedzictwem" - podkreślił. Dodał, że w maju ukaże się kolejna książka o Koperniku, jego życiu i pracy na Warmii. Jej autorem jest ks. prof. Andrzej Kopiczko.

Podczas prezentacji medalu ks. prof. Kopiczko wygłosił wykład, w którym powiedział, że w zasobach archidiecezji warmińskiej znajduje się jedna trzecia zachowanych autografów Kopernika. Niektóre z nich są obecnie prezentowane na wystawie czasowej w Muzeum Archidiecezji Warmińskiej. "O te dokumenty bardzo dbamy, one nie mogą być bez przerwy wystawiane na światło dzienne lub sztuczne. Ten rok jest wyjątkowy, dlatego wyjątkowo długo je prezentujemy. Trzeba też pamiętać, że po Koperniku zachowała się tablica astronomiczna na olsztyńskim zamku, czy wieża we Fromborku. Tego typu zabytków nie ma ani Toruń, ani Kraków" - podkreślał prof. Kopiczko.

Ks. dr Tomasz Garwoliński, który kieruje biblioteką seminaryjną "Hossianum" dodawał, że w jej zbiorach znajdują się też księgi - inkunabuły i druki z XVI w. - które Kopernik użytkował. "Był bardzo uważnym czytelnikiem, bo poprawiał błędy drukarskie, wynotowywał na marginesach najważniejsze informacje, komentował je, czy rysował palec wskazujący i dawał adnotację, by dany fragment, czy definicję zapamiętać" - mówił ks. dr Garwoliński. Podkreślał, że z liczącego prawdopodobnie ok. 150 ksiąg księgozbioru Kopernika do dziś zostały zidentyfikowane 54 księgi i 2 rękopisy.

Czasową wystawę ksiąg i autografów Kopernika w Muzeum Archidiecezji Warmińskiej będzie można oglądać do października. (PAP)

Autorka: Joanna Kiewisz-Wojciechowska

jwo/ pat/