Koncern Fortum, który w 2011 r. przejął zabrzański zakład, zbudował w jego części kosztem ok. 870 mln zł nowoczesną elektrociepłownię, działającą od 2018 r. i wykorzystującą jako paliwo węgiel i RDF (paliwo alternatywne, refuse-derived fuel, powstające z odpadów). Wraz z realizacją tej inwestycji stary kompleks przestał być wykorzystywany produkcyjnie.

Jak przekazał w poniedziałek rzecznik Fortum Jacek Ławrecki, w poniedziałek firma przekazała miastu kilkanaście działek o łącznej powierzchni ponad 5 ha oraz 18 budynków poprodukcyjnych, m.in. budynek główny dyrekcji, budynek kotłowni, budynek maszynowni, budynek rozdzielni 6 kV, budynek warsztatu mechanicznego, czy budynek klubu, świetlicy i portierni.

„Budynek dawnej Elektrociepłowni Zabrze, wybudowany w 1897 r., przedstawia dużą wartość historyczną. Po uruchomieniu nowoczesnej elektrociepłowni dawny obiekt nie jest wykorzystywany do celów produkcyjnych i przeszedł na zasłużoną emeryturę” – powiedział cytowany przez Ławreckiego prezes Fortum w Polsce Piotr Górnik.

„Dlatego też dziś przekazujemy miastu te cenne nieruchomości, stanowiące ważne elementy dziedzictwa przemysłowego Górnego Śląska. Jestem przekonany, że miasto Zabrze, które postrzegamy jako lidera w pielęgnowaniu dziedzictwa przemysłowego, w pełni wykorzysta ich potencjał tak, aby jak najlepiej służyły lokalnej społeczności” – dodał prezes Górnik.

„Z myślą o mieszkańcach Zabrza zrewitalizowaliśmy już wiele przestrzeni poprzemysłowych. To m.in wieża ciśnień czy strefa Carnall, gdzie odbywa się wiele wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych” - zaznaczyła, również cytowana przez rzecznika Fortum, prezydent Zabrza Małgorzata Mańka-Szulik. „Dziś przejmujemy własność budynku zabytkowej elektrociepłowni, który śmiało można nazwać industrialną katedrą. To pierwszy krok w celu rewitalizacji tego pięknego obiektu” – dodała prezydent.

Fortum akcentuje, że w obrębie przekazywanego terenu zlokalizowane są budynki mające wartość historyczną, które mogą zostać wykorzystane w celach kulturalno-edukacyjnych. Łączna kubatura obiektów na przekazanych terenach przekracza 220 tys. m sześc., co można odnieść np. do kubatury Zamku w Malborku (250 tys. m sześc.). Wartość transakcji wynosi 100 zł.

Koncern przypomina, że historia zabrzańskiego zakładu sięga 1896 r., kiedy rozpoczęto budowę elektrowni. Rok później instalacja zaczęła produkować prąd. Był to impuls do rozwoju energetyki na Śląsku oraz rozwoju Zabrza, nieposiadającego wówczas praw miejskich.

W wyniku modernizacji i rozbudowy urządzeń w okresie międzywojennym elektrownia stała się jedną z największych w regionie. Zniszczenia i grabieże podczas II wojny światowej sprawiły, że moc produkcyjna zmniejszyła się o połowę. Utrzymano jednak funkcjonowanie zakładu, a w latach 70. ub. wieku przekształcono go w elektrociepłownię. Stał się częścią Fortum w 2011 r.

W 2015 r. firma zdecydowała o budowie nowej elektrociepłowni. Prace rozpoczęły się w maju 2016 r. Zakończona w 2018 r. budowa kosztowała ok. 870 mln zł. Instalacja dostarcza prąd i ciepło do ponad 70 tys. gospodarstw domowych w Zabrzu i sąsiednim Bytomiu, zastępując wysłużone instalacje, działające wcześniej w tych miastach.

Według informacji Fortum zastosowane źródło kogeneracyjne o mocy 225 MW w paliwie pozwala utrzymać sprawność całego układu na poziomie ponad 90 proc. W sezonie grzewczym elektrociepłownia 2019-20 wyprodukowała dla mieszkańców Bytomia i Zabrza blisko 1,7 mln gigadżuli ciepła oraz - w kogeneracji - ponad 216,7 tys. megawatogodzin energii elektrycznej.

Innowacyjność zabrzańskiej elektrociepłowni wynika przede wszystkim z elastyczności paliwowej. Może być ona zasilana trzema paliwami - węglem, RDF oraz biomasą. Proporcja rodzajów paliw może być zmieniana, w zależności od cen i dostępności. Emisja pyłów z nowej instalacji spadła ponad jedenastokrotnie, emisja dwutlenku siarki ponad siedmiokrotnie, a tlenku azotu blisko trzykrotnie.

Dawna Elektrociepłownia Zabrze jest kolejnym historycznym obiektem Fortum w Polsce, który zmienia właściciela. W październiku 2016 r. koncern sprzedał monumentalny kompleks dawnej Elektrociepłowni Szombierki w Bytomiu wskazanej przez ówczesne bytomskie władze spółce Rezonator, która deklarowała wolę utworzenia tam kompleksu kulturalno-rozrywkowego.

Prywatny właściciel przygotował m.in. unijny projekt zabezpieczenia kompleksu, jednak nie podjął się jego realizacji. W kolejnych latach obiekt niszczał, usunięto też z niego większość przemysłowego wyposażenia. W sierpniu br. zabytek odkupiła działająca w branży nieruchomości oraz hotelarskiej Grupa Arche, deklarując najpierw jego zabezpieczenie, a następnie nadanie mu nowych funkcji.(PAP)

autor: Mateusz Babak

mtb/ skr/