Autorzy raportu pt. "Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce 2020/21" wskazali, że w ciągu ostatnich lat, m.in. dzięki działaniom Krajowej Administracji Skarbowej i Ministerstwa Finansów, w kraju udało się ograniczyć szarą strefę. Eksperci UN Global Compact wskazali, że jako procent PKB zmniejszyła się ona z 18,09 proc. w roku 2014 do 13,54 proc. w 2019 roku. Zaznaczyli, że najlepsze efekty udało się osiągnąć w branży paliwowej, tytoniowej, spirytusowej i hazardowej, które były szczególnie narażone na działalność podmiotów z szarej strefy.

W raporcie odnotowano, że wprowadzono rozwiązania, które m.in. ograniczyły występowanie najbardziej medialnych problemów, takich jak pożary na wysypiskach. Wskazano zarazem, że regulacji wciąż wymagają takie kwestie jak przemyt odpadów na terytorium Polski czy wystawianie fałszywych świadectw recyklingu. Do tej pory realizacji nie doczekał się np. postulat utworzenia rejestru podmiotów zaufanych w branży odpadowej, co - jak zaznaczono - rozwiązałoby problem braku odpowiednich narzędzi po stronie samorządów.

W opracowaniu UN Global Compact przypomniano też, że polski przemysł wciąż czeka na rozwiązania dotyczące recyklingu, odpowiedzialności za odpady oraz instrumenty ułatwiające współpracę z administracją rządową i samorządową w zakresie odbierania, przetwarzania i utylizacji odpadów. Dodano też, że brakuje odpowiedniej kontroli nad transgranicznymi przewozami odpadów.

Autorzy raportu zauważyli, że z problemem szarej strefy w odpadach łączy się szara strefa w olejach przepracowanych. "Nielegalne użycie olejów odpadowych jako olejów opałowych – poza szkodliwością dla środowiska i zdrowia ludzi – stanowi złamanie przepisów podatkowych i przekłada się na wymiernie straty m.in. z tytułu nieodprowadzonej akcyzy (rocznie szacowane ostrożnie na około 150 mln zł)".

W ocenie ekspertów dotychczasowe działania na rzecz uszczelnienia systemu odzysku nie przyniosły oczekiwanych rezultatów, dlatego też według autorów raportu konieczne jest wprowadzenie nowych mechanizmów kontroli.

W publikacji wskazano, że już w 2020 roku proponowano utworzenie ogólnokrajowego systemu zbiórki olejów zużytych. Przypomniano, że podstawowym mechanizmem stymulującym do racjonalnego i bezpiecznego dla środowiska gospodarowania tymi substancjami ma być wprowadzenie opłaty depozytowej, która stworzy efektywną zachętę do przekazywania olejów zużytych do uprawnionych podmiotów. (PAP)

autor: Ewa Wesołowska

ewes/ mk/