Cieszyński wystąpił na sejmowej komisji cyfryzacji, innowacyjności i nowoczesnych technologii, zorganizowanej w trakcie Szczytu Cyfrowego ONZ - IGF 2021 w Katowicach. Przedstawił tam „informację nt. działań podejmowanych w obszarze promocji korzystania z internetu przez osoby powyżej 65. roku życia ze szczególnym uwzględnieniem dostępności i popularności elektronicznych usług publicznych”.

Jak ocenił minister, choć w tej sferze są podejmowane działania, jest ich jeszcze za mało. Odnosząc się do wniosku ze Szczytu Cyfrowego ONZ, że ok. 3 mld osób na świecie dotąd nie ma dostępu do internetu, wyraził wątpliwość, czy w tej grupie nie należy uwzględnić osób, najczęściej starszych, które choć np. mają możliwość dostępu do sieci, nie korzystają z niej, wobec braku umiejętności czy woli.

„Ewidentnie dzisiaj są grupy na całym świecie, w tym w Polsce, które są nie dość blisko internetu – choć mają możliwości z niego korzystać, nie robią tego, jak byśmy chcieli. Oczywiście widzimy pewne pozytywne sygnały. Program szczepień, w którym online wzięło udział bardzo wielu seniorów – zapisało się, skorzystało z tej możliwości - to jeden z pozytywnych przykładów. Mamy ciekawą usługę, prostą, łatwą, dobrze zrobioną, z oczywistą korzyścią – ludzie korzystają” – mówił Cieszyński.

Ocenił, że prawdopodobnie w tym wypadku, wiele starszych osób miało „interfejs w postaci kogoś z rodziny”. „To oczywiście dobrze, natomiast powinniśmy tu robić dużo więcej. Mamy uniwersytety trzeciego wieku, na których zajęcia z prostych technologii komputerowych są niezwykle popularne: seniorzy, którzy skończyli takie kursy, nie tylko sami korzystają, ale pomagają innym. To rozwiązanie, które jest dobre w większych miastach, ale powinniśmy być wszędzie” – zaznaczył.

Wskazał, że stąd powstał projekt Klubów Rozwoju Cyfrowego, który pozwala w miejscach zamieszkania seniorów dotrzeć do nich z możliwościami wynikającymi z technologii cyfrowych. Komponent dostępności cyfrowej zawiera też program Dostępność Plus, zgodnie z którego założeniami m.in. tworzone są serwisy rządowe.

Cieszyński zaznaczył tu, że tego typu portale powinny być nie tyle efektowne, co spełniać kryteria dostępności. Zapewnił, że serwisy rządowe, publiczne będą tworzone zgodnie z zasadami Web Content Accessibility Guideline (WCAG), aby wszystko, co trafia z instytucji rządowych przez internet do obywateli, było dostępne.

Minister zadeklarował też wolę rozwijania aplikacji mObywatel i cyfrowej tożsamości. Podkreślił, że coraz więcej osób w starszym wieku już korzysta ze smartfonów. „Chcemy, aby takie aplikacje, jak mObywatel, która ma 6 mln użytkowników, były tak proste w użyciu, aby były też dostępne dla seniorów” – podkreślił.

Wskazał ponadto na użyteczność dowodów osobistych z warstwą elektroniczną. Jak zaznaczył, to sposób, aby zapewnić osobom bez kompetencji cyfrowych czy dostępu do smartfonów możliwość wykorzystania przewagi, którą dają cyfrowe usługi.

„Możliwość wykorzystania dowodu osobistego do tego, aby po jego przyłożeniu do czytnika w dowolnym miejscu, były zaciągane informacje pozwalające skomunikować się z rejestrami państwowymi - to jest nowy poziom usług publicznych. (…) Sposobów na wykorzystanie tego nietrudno sobie wiele wyobrazić – pierwszy przykład z brzegu: przychodzi osoba starsza do apteki, daje dowód osobisty i farmaceuta ma dostęp do wszystkich recept, może wydać leki” – zobrazował.

Uczestniczący w posiedzeniu komisji prof. Adam Wierzbicki z Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych podkreślił, że aby seniorzy mogli skutecznie korzystać z technologii internetowych, powinni od samego początku uczestniczyć także w ich projektowaniu.

„Pierwszym i podstawowym wnioskiem z naszych badań jest konieczność prowadzenia badań partycypacyjnych z udziałem samych osób starszych, w zakresie projektowania technologii od samego początku. Wielkim błędem jest podejście do tej grupy w oparciu o stereotypy i jakieś oczekiwania” – mówił profesor, wskazując, iż seniorzy to grupa bardzo zróżnicowana zarówno pod względem kompetencji, jak i stanu zdrowia czy rozmaitych ograniczeń w korzystaniu z technologii.

„Należy odrzucić stereotypy do kosza i przejść do projektowania od samego początku z udziałem samych odbiorców tych technologii, z udziałem osób starszych” – podkreślił prof. Wierzbicki.

Jak ocenił, osoby starsze w internecie są bardzo podatne na różne ataki - także socjotechniczne. „Zwiększenie możliwości bezpośredniego oddziaływania technologii na różne decyzje – także urzędowe i finansowe - musi być powiązane z odpowiednimi zabezpieczeniami, a także z odpowiednimi szkoleniami osób starszych w zakresie bezpieczeństwa w internecie” – powiedział naukowiec z Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych. (PAP)

autorzy: Mateusz Babak, Marek Błoński

mtb/ mab/ drag/