W środę w Łazienkach Królewskich w Warszawie odbyła się gala XX programu stypendialnego Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu "Gaude Polonia", realizowanego przez Narodowe Centrum Kultury. W trakcie jej trwania 48 stypendystów z Ukrainy, Białorusi, Rosji i Mołdawii, odebrało z rąk podsekretarz stanu w MKDNiS Wandy Zwinogrodzkiej oraz dyrektora Narodowego Centrum Kultury prof. Rafała Wiśniewskiego, dyplomy.

List do uczestników uroczystości skierował wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński. Odczytała go w jego imieniu wiceminister Zwinogrodzka.

Gliński przyznał w liście, że "Gaude Polonia" to "niezwykle istotny element działalności ministra kultury na rzecz popularyzacji polskiego dziedzictwa w Europie Środkowo-Wschodniej oraz integracji i twórczego dialogu artystów z Polski i państw naszego regionu".

"Dwadzieścia dotychczasowych edycji programu zrealizowanych od 2003 roku to aż 816 stypendiów twórczych. Wierzę, że każde z nich było ważnym wzmocnieniem więzi kulturowych między Polską a jej bliższymi i dalszymi sąsiadami ze wschodu i południa. Ogromna większość stypendystów nie tylko staje się bowiem ambasadorami kultury polskiej w swoich krajach, ale też podtrzymuje nawiązane podczas stypendium relacje z polskimi środowiskami twórczymi i artystycznymi. Często są też animatorami dalszej współpracy kulturalnej między naszymi krajami" - napisał w liście szef MKDNiS.

Ocenił, że "przez dwadzieścia edycji program +Gaude Polonia+ zakorzenił się nie tylko w polskim systemie stypendiów twórczych, ale też zdobył uznanie w środowiskach twórczych i artystycznych krajów naszego regionu, przede wszystkim na Ukrainie i Białorusi". "Wśród stypendystów minionych dwudziestu edycji znaleźli się przedstawiciele 11 krajów, z czego większość stanowili nasi najbliżsi sąsiedzi z Ukrainy i Białorusi. W minionych latach w programie +Gaude Polonia+ wzięli udział wybitni przedstawiciele różnych dziedzin kultury, o wysokiej pozycji zawodowej w swoich krajach" - zwrócił uwagę w liście minister Gliński.

Przekazał, że w tym roku w ramach "Gaude Polonia" podejmowaliśmy w Polsce 48 twórców z krajów ościennych. "Tradycyjnie najwięcej z Ukrainy (28), z Białorusi (18), a ponadto z Rosji i Mołdawii. Szczególnie cieszę się z tak dużej liczby aplikacji i przyznanych stypendiów dla ludzi kultury z Białorusi. W tym trudnym czasie dla obywateli tego kraju, gdy łamane są tam prawa człowieka a bilateralne stosunki pomiędzy naszymi państwami poddawane są ciężkiej próbie, kultura pozostaje tą dziedziną życia i aktywności ludzkiej, która przekracza granice i która łączy. To przestrzeń dialogu i współpracy ponad podziałami" - podkreślił.

Zwracając się do stypendystów powiedział: "Jestem przekonany, że pół roku spędzone w naszym kraju to dla każdego stypendysty programu +Gaude Polonia+ czas efektywnej i twórczej współpracy z tutorami i instytucjami, które goszczą Państwa w Polsce". "Ufam, że wywieziecie z naszego kraju nie tyko lepszą znajomość języka polskiego i miast, w których mieszkaliście, nie tylko wartościowe kontakty oraz konkretne umiejętności i dokonania, które będą procentowały w przyszłości, ale również nową perspektywę i inspiracje dla waszej aktywności twórczej" - dodał.

"Z radością gościmy w Polsce utalentowanych twórców i naukowców z krajów ościennych. Mam nadzieję, że zrealizowane projekty, zdobyte doświadczenia i wiadomości zaowocują zwiększeniem państwa kompetencji i przyczynią się do wzbogacenia kultury naszej części Europy" - napisał minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu.

Prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury podkreślił, że stypendyści to "najlepsi z najlepszych". "Program +Gaude Polonia+ to swoisty most, który Rzeczpospolita Polska buduje dla innych kultury. Brzegi tych kultur, jak każdej kultury są nieuregulowane, i nikt nie próbuje ich uregulować, natomiast jest to dobra przestrzeń do tego, żeby przyjechać do Polski, zawiązać przyjaźnie, rozwijać własne zainteresowania i pasje, spotkać osoby, z którymi w przyszłości będzie realizowało się twórcze projekty, wrócić do swojego kraju i tam rozwijać swoją działalność artystyczną" - wskazał prof. Wiśniewski.

"Budujące jest to, że właśnie w Polsce znajdujecie państwo przestrzeń do realizacji swoich marzeń. Te marzenia, mam nadzieję, że pojawią się na arenach międzynarodowych i wspomnicie państwo, że warto wracać do Polski i z nami współpracować" - dodał dyrektor NCK.

Wśród stypendystów tegorocznego programu "Gaude Polonia" znalazł się poeta i tłumacz Jurij Zawadzki z Ukrainy, który w czasie stypendium pracował pod opieką polskiego pisarza i tłumacza Miłosza Biedrzyckiego. "Od ponad 20 lat jestem związany ze środowiskiem kulturowym Krakowa. Wydaje książki krakowskich poetów, promuję literaturę polską na Ukrainie, ale także poza. W trakcie stypendium przeprowadzałem wywiady z polskimi pisarzami, którzy są albo byli związani z Krakowem. To było artystyczne badanie środowiska i obecnego stanu literatury" - wyjaśnił Zawadzki.

Mówiąc o korzyściach płynących ze stypendium podkreślił, że po raz pierwszy miał okazję do tak długiego pobytu w Polsce. "Przyjeżdżałem tu w przeszłości wiele razy, byłem uczestnikiem festiwali, wydarzeń, prezentacji, ale po raz pierwszy dostałem okazję, żeby pogłębić swoją wiedzę o Polsce od wewnątrz, zapoznać się z ludźmi, poznać tryb życia pisarzy, wewnętrzne procesy kulturowe. Mam nadzieję, że ten mój pobyt będzie dla mnie kolejnym, bardzo ważnym krokiem dalej" - podkreślił.

Anastasia Wekszina, jedyna stypendystka z Rosji, to poetka, prozaiczka i tłumaczka, która w czasie stypendium pracowała nad przekładem książki Lidii Amejko pt. "Żywoty świętych osiedlowych". Jak mówiła, stypendium dało jej możliwość współpracy z autorką powieści. "Jest to fascynujące, ciekawe, bardzo zabawne. Cieszę się bardzo, że mój tekst powstaje w zupełnie innej jakości, niż gdybym pracowała nam nim sama" - powiedziała Wekszina.

Hanna Jankuta pisarka i tłumaczka z Białorusi powiedziała, że w trakcie stypendium, przez sześć miesięcy miała "fascynującą możliwość, by studiować, myśleć i pracować nad swoim projektem, opowieścią o białorusko-polskim pograniczu". "W ciągu tych sześciu miesięcy świat nie stał się łatwiejszym, ale wiele się zmieniło dla mnie. Mam teraz nową wiedzę, nowe narzędzia oraz prawie napisaną opowieść, która by w innym przypadku nie powstała" - zaznaczyła.

Podziękowała w imieniu stypendystów za "możliwość bezpiecznego studiowania i pracy twórczej, bardzo rzadkiej w naszym życiu, a przez to takiej bezcennej".

Program "Gaude Polonia" został zainicjowany w 2003 roku. Jest adresowany do młodych (do 40. roku życia, w wyjątkowych wypadkach do 45. roku życia) twórców z Europy Środkowo-Wschodniej, w pierwszej kolejności z Białorusi i Ukrainy, a jego celem jest budowanie dobrych relacji Polski z jej sąsiadami na gruncie kultury, promocja kultury polskiej oraz współpraca między środowiskami artystycznymi Polski i krajów naszego regionu Europy.

Z programu korzystają twórcy, którzy wykażą się znaczącym, udokumentowanym dorobkiem w swojej dziedzinie twórczości. Warunkami otrzymania stypendiów są ponadto interesująca koncepcja projektu stypendialnego, pozytywnie oceniona przez komisję, oraz przynajmniej komunikatywna znajomość języka polskiego. Półroczny pobyt w Polsce umożliwia zagranicznym twórcom poznanie współczesnej kultury naszego kraju oraz doskonalenie warsztatu twórczego pod opieką uznanych artystów, pedagogów i tłumaczy oraz instytucji kultury w najważniejszych i największych ośrodkach kulturalnych.

We wszystkich dotychczasowych edycjach "Gaude Polonia" przyznano 816 stypendiów dla twórców z 11 państw: Albanii, Armenii, Białorusi, Bułgarii, Gruzji, Kazachstanu, Macedonii, Mołdawii, Rosji, Serbii i Ukrainy.

Wnioski do kolejnej edycji programu, realizowanej w 2022 r., przyjmowane są do 15 października 2021 r. W ramach stypendium NCK zapewnia uczestnikom środki na zakup materiałów do pracy twórczej, indywidualnego tutora, zakwaterowanie oraz pieniądze na utrzymanie i własne wydatki. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ dki/