Jak poinformowała PAP w czwartek Marta Formella z Urzędu Miejskiego w Gdańsku, pobyt możliwy jest dzięki członkostwu Gdańskiej Galerii Miejskiej w sieci ICORN, skupiającej miasta i instytucje kultury niosące pomoc artystom, których życie we własnym kraju jest zagrożone z powodu konfliktów wojennych i politycznych.

Urodzona w 1989 roku w Białorusi Lesia Pcholka, wykorzystując techniki fotograficzne, wideo oraz praktyki partycypacyjne w swojej twórczości zajmuje się zagadnieniami związanymi z pamięcią, tożsamością i życiem codziennym.

"Artystka przyjechała do Polski na rezydencję oferującą jej schronienie ze względu na prześladowania, jakich doświadczała w swoim kraju od stycznia 2021 roku. Była aresztowana w trakcie protestu przez nieoznakowane służby policyjne w Mińsku bez podania powodu. Następnie trafiła do aresztu" - dodała Formella.

W 2016 roku artystka stworzyła niezależną inicjatywę społeczno-kulturalną VEHA, zajmującą się zbieraniem i katalogowaniem amatorskich zdjęć archiwalnych.

Należąca do niej grupa artystów pracuje nad indywidualnymi historiami Białorusinów i pamięcią społeczną. Ich działanie ma na celu promowanie białoruskich tradycji.

W latach 2018-21 grupa wydała dwa albumy fotograficzne, zbierające historie mieszkańców białoruskich wsi, czy opowieści o najważniejszych rytuałach życia codziennego. Zeskanowane zdjęcia z rodzinnych archiwów przesłało ponad 1 tys. osób.

Podczas protestów w Białorusi związanych z wyborami prezydenckimi w sierpniu 2020 roku, Lesia Pcholka na swojej stronie internetowej udostępniła zeznania i świadectwa białoruskich kobiet i mężczyzn, którzy stanęli w obronie sprawiedliwości.

Ponadto codziennie robiła zdjęcia protestów i publikowała je z informacjami o tym, co dzieje się w kraju na swoim profilu na Facebooku.

W ten sposób przekazywała informacje o trudnej sytuacji w Białorusi społeczności międzynarodowej. Jej zdjęcia zostały dostrzeżone i opublikowane w mediach takich jak BBC, Magazynie RTV, The Calvert Journal, Post.moma.org, Magnum Flow i innych.

"W Gdańsku Lesia Pcholka zamierza pracować nad projektem pt. +Niewidzialna trauma+, który będzie dotyczył historii osób prześladowanych w różny sposób przez reżim. Inicjatywa będzie podkreślała psychologiczne skutki jakie wywołuje w Białorusinach obecna sytuacja polityczna w ich kraju, a także sposobów nacisku rządów i cenzury w różnych krajach świata" - wyjaśniła Formella.

ICORN (International Cities of Refuge Network) to niezależne stowarzyszenie ponad 70 miast z całego świata, które angażują się w obronę pisarzy i artystów prześladowanych z powodów politycznych. Miasta zrzeszone w międzynarodowej sieci oferują rezydentom schronienie, zapewniają bezpieczeństwo, godne warunki życia oraz możliwość swobodnego tworzenia. Organizacja propaguje wolność słowa, broni demokratycznych wartości i promuje międzynarodową solidarność.

W 2017 roku Gdańska Galeria Miejska przystąpiła do programu ICORN jako jednostka repezentująca miasto. Galeria została członkiem programu ze względu na działalność literacką patrona jednej z filii - Güntera Grassa. W ramach wsparcia artysta przez rok otrzymuje wsparcie socjalne i pomoc przy promocji swej twórczości.

"Galeria miała okazję dotychczas gościć dwóch rezydentów - w 2018 roku palestyńskiego poetę Sariego Al Hassanata, a w 2020 roku tadżyckiego dziennikarza Khayrullo Mirsaidova. Do tego grona dołączyła właśnie Lesia Pcholka" - poinformował gdański magistrat. (PAP)

Autor: Krzysztof Wójcik

kszy/ pat/