Radio Opole » Kultura i rozrywka
2024-03-01, 20:00 Autor: Jan Poniatyszyn

Biała: zaginął srebrny skarb synagogi. Trop urywa się we Wrocławiu

Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Artefakty z dawnej synagogi przekazano Izbie Regionalnej w Białej. Żydowską świątynię zniszczyli Niemcy podczas nocy kryształowej w 1938 roku. Dotychczas sądzono, że nie zachowały się żadne pozostałości bożnicy. Według przekazów historycznych w synagodze zgromadzono tzw. srebrny skarb.
- Izba Regionalna w Białej znajduje się w zrewitalizowanym, byłym kościele ewangelickim, a opiekuje się nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bialskiej - mówi Patryk Bania, dyrektor tamtejszego Centrum Kultury.

– Idea tej Izby jest taka, że ludzie przekazują zabytki dotyczące historii miasta i gminy. Mamy tutaj zastawy z przedwojennych hoteli w Białej. Są różne dokumenty. Myśleliśmy, że nie ma pozostałości po bialskiej synagodze. Okazało się, że pewna pani, która tutaj mieszkała przed wojną, teraz mieszka w Niemczech, przekazała nam kafel z posadzki oraz dzwoneczek z wejścia do synagogi.

Gminę żydowską w Białej rozwiązano w 1914 roku, gdyż z licznej społeczności tego wyznania zostało zaledwie kilku jej przedstawicieli. Gromadzone tam przez wieki judaika, m.in. srebrne przedmioty liturgiczne trafiają do Prudnika. Powierzone zostają opiece zamożnej rodziny żydowskich fabrykantów. Są w zbiorach kolekcjonera sztuki Josefa Pinkusa. Jego syn Max część tej kolekcji przekazał powstałemu w międzywojniu Muzeum Żydowskiemu we Wrocławiu.

- Ten trop jest wielce prawdopodobny z innej przyczyny, gdyż w każdej synagodze znajduje się fotel Eliasza – opowiada Marcin Husak, dyrektor Muzeum Ziemi Prudnickiej. – Kiedy rozwiązano synagogę bialską krzesło Eliasza, księgi liturgiczne trafiły do żydowskiego seminarium we Wrocławiu. Jego profesorem był Izrael Rabin, twórca pierwszej monografii poświęconej gminie żydowskiej w Białej. Niewykluczone zatem, że te wszystkie rzeczy łącznie ze srebrnym skarbem trafiły finalnie do Wrocławia, a tam trop się urywa.

Zbiory Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu skonfiskowało Gestapo w 1939 roku. W olbrzymiej większości zaginęły. Natomiast pozostałością społeczności żydowskiej w Białej jest najlepiej zachowany duży cmentarz tego wyznania na Śląsku.
Patryk Bania
Marcin Husak

Kultura i rozrywka

2024-11-13, godz. 15:48 Bibliobus zaparkował w Łubnianach. Teraz do książek ma dostęp każdy mieszkaniec gminy Jest pierwszym na Opolszczyźnie i czwartym w Polsce. Mowa o bibliobusie, który od dziś (13.11) będzie kursował po całej gminie Łubniany i udostępniał… » więcej 2024-11-13, godz. 08:30 Sylwetka scenarzysty Wiesława Dymnego zaprezentowana w GSW w Opolu 'Wiesław Dymny. Pięć i pół bladego Józka' to tytuł nowej wystawy, którą do 24 listopada będzie można oglądać w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu… » więcej 2024-11-12, godz. 08:57 Są bezpłatne bilety na piątkowy spektakl niepodległościowy na zamkowej scenie w Mosznej 'Jeszcze Polska nie zginęła, póki pamiętamy'. Spektakl o takim tytule zaprezentuje w piątek (15.11) Międzypokoleniowy Teatr Odlotowy na scenie zamku w M… » więcej 2024-11-11, godz. 17:47 Jubileuszowe Dni Twierdzy Nysa z unijnym dofinansowaniem Gmina pozyskała kolejne fundusze na przygraniczną współpracę. W ramach Programu Interreg Czechy-Polska będzie rozwijać atrakcje turystyczne. » więcej 2024-11-11, godz. 10:34 Priorytetem nowej dyrektor MDK w Oleśnie jest remont wnętrza budynku Kiedy i w jakim stopniu Miejski Dom Kultury w Oleśnie doczeka się remontu wewnątrz budynku? Wiele zależy od pozyskania dofinansowań. » więcej 2024-11-10, godz. 12:07 Legendarni muzycy zagrali podczas Zaduszek Jazzowych w Opolu [ZDJĘCIA] Zakończył się Międzynarodowy Festiwal Opolskie Zaduszki Jazzowe. Podczas dwóch wieczorów w Sali Kameralnej NCPP w Opolu zagrały zespoły-legendy - pierwszego… » więcej 2024-11-09, godz. 13:00 Gwiazdy rocka gotyckiego w Opolu Ikony polskiego rocka gotyckiego zagrały w Opolu. Na scenie klubu Wyjście Awaryjne zaprezentowały się Closterkeller, Projekt Artrosis i Caro Mane. » więcej 2024-11-08, godz. 06:38 Fotograficzny miszmasz zaprezentuje wieczorem MDK w Oleśnie Na 'Oleski Sekstet Fotograficzny' zaprasza dziś (08.11) wieczorem do sali kominkowej Miejski Dom Kultury w Oleśnie. To wystawa zbiorowa zdjęć lokalnych fo… » więcej 2024-11-07, godz. 15:00 Mniejszość niemiecka apeluje do rządu RFN o pieniądze na zachowanie dóbr kultury Tych pieniędzy z roku na rok było coraz mniej, aż w końcu nie ma nic. Mowa o funduszach na wsparcie niemieckiego dziedzictwa na byłych niemieckich obszarach… » więcej 2024-11-07, godz. 12:00 Zbigniew Zamachowski wystąpi w Oleśnie z okazji Narodowego Święta Niepodległości Recital Zbigniewa Zamachowskiego ma uświetnić Narodowe Święto Niepodległości w Oleśnie. W poniedziałek o 11:00 w kościele Bożego Ciała rozpocznie się… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »