Radio Opole » Kultura i rozrywka
2024-03-01, 20:00 Autor: Jan Poniatyszyn

Biała: zaginął srebrny skarb synagogi. Trop urywa się we Wrocławiu

Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Artefakty z dawnej synagogi przekazano Izbie Regionalnej w Białej. Żydowską świątynię zniszczyli Niemcy podczas nocy kryształowej w 1938 roku. Dotychczas sądzono, że nie zachowały się żadne pozostałości bożnicy. Według przekazów historycznych w synagodze zgromadzono tzw. srebrny skarb.
- Izba Regionalna w Białej znajduje się w zrewitalizowanym, byłym kościele ewangelickim, a opiekuje się nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bialskiej - mówi Patryk Bania, dyrektor tamtejszego Centrum Kultury.

– Idea tej Izby jest taka, że ludzie przekazują zabytki dotyczące historii miasta i gminy. Mamy tutaj zastawy z przedwojennych hoteli w Białej. Są różne dokumenty. Myśleliśmy, że nie ma pozostałości po bialskiej synagodze. Okazało się, że pewna pani, która tutaj mieszkała przed wojną, teraz mieszka w Niemczech, przekazała nam kafel z posadzki oraz dzwoneczek z wejścia do synagogi.

Gminę żydowską w Białej rozwiązano w 1914 roku, gdyż z licznej społeczności tego wyznania zostało zaledwie kilku jej przedstawicieli. Gromadzone tam przez wieki judaika, m.in. srebrne przedmioty liturgiczne trafiają do Prudnika. Powierzone zostają opiece zamożnej rodziny żydowskich fabrykantów. Są w zbiorach kolekcjonera sztuki Josefa Pinkusa. Jego syn Max część tej kolekcji przekazał powstałemu w międzywojniu Muzeum Żydowskiemu we Wrocławiu.

- Ten trop jest wielce prawdopodobny z innej przyczyny, gdyż w każdej synagodze znajduje się fotel Eliasza – opowiada Marcin Husak, dyrektor Muzeum Ziemi Prudnickiej. – Kiedy rozwiązano synagogę bialską krzesło Eliasza, księgi liturgiczne trafiły do żydowskiego seminarium we Wrocławiu. Jego profesorem był Izrael Rabin, twórca pierwszej monografii poświęconej gminie żydowskiej w Białej. Niewykluczone zatem, że te wszystkie rzeczy łącznie ze srebrnym skarbem trafiły finalnie do Wrocławia, a tam trop się urywa.

Zbiory Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu skonfiskowało Gestapo w 1939 roku. W olbrzymiej większości zaginęły. Natomiast pozostałością społeczności żydowskiej w Białej jest najlepiej zachowany duży cmentarz tego wyznania na Śląsku.
Patryk Bania
Marcin Husak

Kultura i rozrywka

2024-10-30, godz. 17:30 Powojenna droga do Opola w filmie opolskiej artystki Opolska twórczyni Agnieszka Plech zaprasza na premierę swojego filmu, który wykonała w ramach stypendium 'Marszałkowskie Talenty'. » więcej 2024-10-30, godz. 11:00 Kolejna edycja Jazzowych Zaduszek w Kluczborku. Można posłuchać, jak brzmi lira korbowa Na kolejną edycję Jazzowych Zaduszek zaprasza w sobotę 2 listopada Centrum Kultury w Kluczborku. Gwiazdą będzie Kasia Bortnik. » więcej 2024-10-29, godz. 18:00 Opolanie czytali wiersze Zbigniewa Herberta w setną rocznicę jego urodzin Na ulicy Krakowskiej w Opolu czytano dziś (29.10) wiersze Zbigniewa Herberta. Twórczość tego poety, eseisty i dramatopisarza postanowiła przypomnieć w setną… » więcej 2024-10-28, godz. 21:34 Seminarium Śląskie: Różne czynniki wpływają na naszą tożsamość - mówi historyczka sztuki W ramach XXIX Seminarium Śląskiego w Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu odbywają się wydarzenia kulturalne. Jednym z nich było spotkanie z dyrektorką… » więcej 2024-10-28, godz. 19:30 „Chcą inaczej spędzać czas wolny”. Fani fantastyki zamierzają zawiązać w Prudniku stowarzyszenie Prudnicki Klub Fantastyki założyło w tym mieście 16 osób m.in. z Opola. Skupia głównie miejscowych fanów Tolkiena, Sapkowskiego, średniowiecza oraz l… » więcej 2024-10-28, godz. 16:57 Piosenką upamiętnili dramat powodzi w Lewinie Brzeskim. "Nie tak miał wyglądać ten wrzesień" 'Nie tak miał wyglądać ten wrzesień'. Pracownicy Miejsko-Gminnego Domu Kultury w Lewinie Brzeskim nagrali piosenkę i teledysk o wielkiej wodzie sprzed 6 tygodni… » więcej 2024-10-28, godz. 14:51 Dzieci słuchały jazzu w Małej Akademii Instrumentów Październikowym gościem Małej Akademii Instrumentów organizowanej przez Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu był pianista, jazzman Marcin Wasilewski. » więcej 2024-10-28, godz. 11:00 Mentorzy tworzą scenariusze dla opolskiej kultury Blisko pięćdziesięciu edukatorów kultury bierze udział w programie Opolskiej Sieci Mentorów. Po serii szkoleń, warsztatów czy wizyt studyjnych przyszedł… » więcej 2024-10-28, godz. 10:00 Czy uda się zdobyć unijne pieniądze na remont domu kultury w Dobrodzieniu? Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Biblioteka Publiczna w Dobrodzieniu wymaga pilnego remontu i termomodernizacji. Instytucja chce sięgnąć po dotację z Krajowego… » więcej 2024-10-27, godz. 15:00 Opolanie będą czytać wiersze w setną rocznicę urodzin Zbigniewa Herberta Upamiętnią 100. urodziny poety i eseisty Zbigniewa Herberta. Rada Dzielnicy Stare Miasto w Opolu zaprasza we wtorek (29.10) do udziału w poetyckim wydarzeniu… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »