Radio Opole » Kultura i rozrywka
2024-03-01, 20:00 Autor: Jan Poniatyszyn

Biała: zaginął srebrny skarb synagogi. Trop urywa się we Wrocławiu

Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Artefakty z dawnej synagogi przekazano Izbie Regionalnej w Białej. Żydowską świątynię zniszczyli Niemcy podczas nocy kryształowej w 1938 roku. Dotychczas sądzono, że nie zachowały się żadne pozostałości bożnicy. Według przekazów historycznych w synagodze zgromadzono tzw. srebrny skarb.
- Izba Regionalna w Białej znajduje się w zrewitalizowanym, byłym kościele ewangelickim, a opiekuje się nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bialskiej - mówi Patryk Bania, dyrektor tamtejszego Centrum Kultury.

– Idea tej Izby jest taka, że ludzie przekazują zabytki dotyczące historii miasta i gminy. Mamy tutaj zastawy z przedwojennych hoteli w Białej. Są różne dokumenty. Myśleliśmy, że nie ma pozostałości po bialskiej synagodze. Okazało się, że pewna pani, która tutaj mieszkała przed wojną, teraz mieszka w Niemczech, przekazała nam kafel z posadzki oraz dzwoneczek z wejścia do synagogi.

Gminę żydowską w Białej rozwiązano w 1914 roku, gdyż z licznej społeczności tego wyznania zostało zaledwie kilku jej przedstawicieli. Gromadzone tam przez wieki judaika, m.in. srebrne przedmioty liturgiczne trafiają do Prudnika. Powierzone zostają opiece zamożnej rodziny żydowskich fabrykantów. Są w zbiorach kolekcjonera sztuki Josefa Pinkusa. Jego syn Max część tej kolekcji przekazał powstałemu w międzywojniu Muzeum Żydowskiemu we Wrocławiu.

- Ten trop jest wielce prawdopodobny z innej przyczyny, gdyż w każdej synagodze znajduje się fotel Eliasza – opowiada Marcin Husak, dyrektor Muzeum Ziemi Prudnickiej. – Kiedy rozwiązano synagogę bialską krzesło Eliasza, księgi liturgiczne trafiły do żydowskiego seminarium we Wrocławiu. Jego profesorem był Izrael Rabin, twórca pierwszej monografii poświęconej gminie żydowskiej w Białej. Niewykluczone zatem, że te wszystkie rzeczy łącznie ze srebrnym skarbem trafiły finalnie do Wrocławia, a tam trop się urywa.

Zbiory Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu skonfiskowało Gestapo w 1939 roku. W olbrzymiej większości zaginęły. Natomiast pozostałością społeczności żydowskiej w Białej jest najlepiej zachowany duży cmentarz tego wyznania na Śląsku.
Patryk Bania
Marcin Husak

Kultura i rozrywka

2024-09-12, godz. 16:30 Pierwsze tygodnie nowego dyrektora FO Macieja Fortuny Mija drugi tydzień odkąd na fotelu dyrektora Filharmonii Opolskiej zasiadł Maciej Fortuna - trębacz, kompozytor, jazzman i dr hab. prof. Akademii Muzycznej… » więcej 2024-09-12, godz. 16:03 Zmiana terminu Święta Chleba i Wina w Pałacu Pawłowice. Zdecydowała pogoda Odwołane zostało Święto Chleba i Wina w Pałacu Pawłowice, które było zaplanowane na najbliższą niedzielę (15.09). » więcej 2024-09-12, godz. 13:30 OTLiA zaprasza na premierę "Opowieści piaskiem pisane" Przed nami pierwsza w tym sezonie premiera w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora. Zobaczymy przedstawienie pt. 'Opowieści piaskiem pisane' w reż. Honoraty Jędrzejewskiej-Mikoszy… » więcej 2024-09-12, godz. 12:11 Jarmark Franciszkański przesunięty na przyszły weekend. "Względy bezpieczeństwa" W związku z alertami IMGW o nawalnych opadach deszczu w naszym regionie zmienił się termin tradycyjnego Jarmarku Franciszkańskiego w Opolu. » więcej 2024-09-11, godz. 09:59 "Ruszyliśmy naszą wyobraźnią". Uczniowie z Łubnian i Brynicy bawili się słowem Język polski może być zabawny. Przekonała się o tym młodzież z Łubnian oraz Brynicy, która podczas warsztatów komiksowo-językowych z Paweł Jarońskim… » więcej 2024-09-10, godz. 16:30 Po ponad trzech dekadach Jarosław Gałęza w grudniu kończy pracę jako dyrektor MWO Do końca roku Jarosław Gałęza będzie pełnić funkcję dyrektora Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu. Wówczas kończy się jego kontrakt z zarządem województwa… » więcej 2024-09-10, godz. 15:15 Nowy teledysk Justyny Steczkowskiej powstaje nad jeziorem w Osowcu Nad Jeziorem Srebrnym w Osowcu trwa sesja zdjęciowa do nowego teledysku Justyny Steczkowskiej. Będzie to kolejna odsłona przygotowywanego na jesień albumu… » więcej 2024-09-07, godz. 08:30 Rozpoczyna się 50. sezon w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu Przed nami 50. jubileuszowy sezon artystyczny w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Po pięciu latach przerwy na dużą scenę powraca spektakl pt. 'Romeo… » więcej 2024-09-06, godz. 17:45 Obiekty z wystawy trafią "pod młotek" Galeria Sztuki Współczesnej żegna się z wystawą w Galerii Aneks. Obiekty z ekspozycji 'Znamy się jako psy' trafia teraz pod charytatywny młotek. Obrazy… » więcej 2024-09-06, godz. 14:00 "Kordian" Słowackiego zawitał do Prószkowa Słowacki w Zespole Szkół im. Warszewicza w Prószkowie. Utwór 'Kordian' jest bohaterem tegorocznej edycji Narodowego Czytania. W prószkowskiej szkole romantyczny… » więcej
78910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »