Radio Opole » Kultura i rozrywka
2024-03-01, 20:00 Autor: Jan Poniatyszyn

Biała: zaginął srebrny skarb synagogi. Trop urywa się we Wrocławiu

Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Izba Regionalna w Białej. Eksponat przekazany z Niemiec [fot. Jan Poniatyszyn]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Wnętrze synagogi w Białej z 1929 roku [fot.polska-org.pl]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Zbiory Izby Regionalnej w Białej [fot. Jan Poniatyszyn]
Artefakty z dawnej synagogi przekazano Izbie Regionalnej w Białej. Żydowską świątynię zniszczyli Niemcy podczas nocy kryształowej w 1938 roku. Dotychczas sądzono, że nie zachowały się żadne pozostałości bożnicy. Według przekazów historycznych w synagodze zgromadzono tzw. srebrny skarb.
- Izba Regionalna w Białej znajduje się w zrewitalizowanym, byłym kościele ewangelickim, a opiekuje się nią Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bialskiej - mówi Patryk Bania, dyrektor tamtejszego Centrum Kultury.

– Idea tej Izby jest taka, że ludzie przekazują zabytki dotyczące historii miasta i gminy. Mamy tutaj zastawy z przedwojennych hoteli w Białej. Są różne dokumenty. Myśleliśmy, że nie ma pozostałości po bialskiej synagodze. Okazało się, że pewna pani, która tutaj mieszkała przed wojną, teraz mieszka w Niemczech, przekazała nam kafel z posadzki oraz dzwoneczek z wejścia do synagogi.

Gminę żydowską w Białej rozwiązano w 1914 roku, gdyż z licznej społeczności tego wyznania zostało zaledwie kilku jej przedstawicieli. Gromadzone tam przez wieki judaika, m.in. srebrne przedmioty liturgiczne trafiają do Prudnika. Powierzone zostają opiece zamożnej rodziny żydowskich fabrykantów. Są w zbiorach kolekcjonera sztuki Josefa Pinkusa. Jego syn Max część tej kolekcji przekazał powstałemu w międzywojniu Muzeum Żydowskiemu we Wrocławiu.

- Ten trop jest wielce prawdopodobny z innej przyczyny, gdyż w każdej synagodze znajduje się fotel Eliasza – opowiada Marcin Husak, dyrektor Muzeum Ziemi Prudnickiej. – Kiedy rozwiązano synagogę bialską krzesło Eliasza, księgi liturgiczne trafiły do żydowskiego seminarium we Wrocławiu. Jego profesorem był Izrael Rabin, twórca pierwszej monografii poświęconej gminie żydowskiej w Białej. Niewykluczone zatem, że te wszystkie rzeczy łącznie ze srebrnym skarbem trafiły finalnie do Wrocławia, a tam trop się urywa.

Zbiory Muzeum Żydowskiego we Wrocławiu skonfiskowało Gestapo w 1939 roku. W olbrzymiej większości zaginęły. Natomiast pozostałością społeczności żydowskiej w Białej jest najlepiej zachowany duży cmentarz tego wyznania na Śląsku.
Patryk Bania
Marcin Husak

Kultura i rozrywka

2024-10-08, godz. 19:29 Prof. Stanisław S. Nicieja promował 21. tom "Kresowej Atlantydy". Gościem specjalnym był prof. Jan Miodek Prof. Stanisław Sławomir Nicieja zaprezentował czytelnikom 21. tom 'Kresowej Atlantydy'. Gościem specjalnym wydarzenia był prof. Jan Miodek, któremu autor… » więcej 2024-10-08, godz. 17:00 Głubczyce zapraszają na jesienne spotkania kulturalne Ruszyła tegoroczna edycja Jesiennych Głubczyckich Dni Kultury. W programie są między innymi spektakle teatralne, koncerty, wystawy, stand-upy i seanse fil… » więcej 2024-10-07, godz. 21:49 Historyczna wystawa "Kierunek Paczków" [ZDJĘCIA] Wystawa ukazująca historię plenerów plastycznych w Paczkowie dostępna jest w Galerii Pierwsze Piętro Związku Polskich Artystów Plastyków w Opolu. Ekspozycję… » więcej 2024-10-07, godz. 21:00 Znani Ślązacy patronami ulic w Opolu. Spotkanie z dr Moniką Choroś Stowarzyszenie Rodło Opole zaprosiło mieszkańców na spotkanie z dr Moniką Choroś z Instytutu Śląskiego w Opolu. Badaczka pochodzenia śląskich nazw miejscowych… » więcej 2024-10-06, godz. 10:00 Jubileusz Mariana Szczerby w galerii Muzeum Śląska Opolskiego [ZDJĘCIA] Szczególny jubileusz przygotowano w Galerii im. Jana Cybisa Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Opolski malarz Marian Szczerba obchodził 95. urodziny i 70 lat… » więcej 2024-10-06, godz. 06:50 5. Bank Talentów: 180 artystów podczas finałowego koncertu [ZDJĘCIA] Za nami finałowy koncert tegorocznego Banku Talentów, organizowanego przez fundację Master Art, który jest zwieńczeniem pracy mistrzów w danej dziedzinie… » więcej 2024-10-05, godz. 13:00 "Promujemy w szczególności polskie kino". Trwa 22. Festiwal Filmowy "Opolskie Lamy" 22. Festiwal Filmowy 'Opolskie Lamy' trwa od piątku (4.10) w stolicy regionu. W programie są liczne seanse filmowe, spotkania z twórcami kina, ale też literatury… » więcej 2024-10-04, godz. 19:30 Karol Miarka, Karolinka i wzór opolski. Bzinica Stara ma okazały mural na ścianie szkoły Trzy elementy prezentuje mural o nazwie 'Karol i Karolinka z Bzinicy'. Malowidło uroczyście odsłonięto dzisiaj (04.10) na jednej ze ścian Niepublicznej Szkoły… » więcej 2024-10-03, godz. 19:09 Jesienne Targi Miodów i Rękodzieła na zakończenie sezonu w opolskim skansenie Przed nami duża plenerowa impreza w Muzeum Wsi Opolskiej. Skansen tym razem zaprasza na Jesienne Targi Miodów i Rękodzieła. To spotkanie z kulturą i sztuką… » więcej 2024-10-03, godz. 15:41 Paczków organizuje koncert charytatywny dla powodzian z całej Polski 'Serce dla powodzian' - pod takim hasłem w najbliższą sobotę (05.10) na paczkowskim rynku odbędzie się koncert charytatywny. Dla osób poszkodowanych w wyniku… » więcej
78910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »