Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski '…
2023-09-24, 12:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/O.Kłosińska

105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora"

Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
Hieronim Dekutowski "Zapora". [fot. źródło: pl.wikipedia.org/wiki/Hieronim_Dekutowski#/media/Plik:Hieronim_Dekutowski_Zapora.jpg]
105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", Żołnierz Niezłomny. Został zamordowany przez bezpiekę w 1949 roku. Jego ciało wrzucono do zbiorowej, bezimiennej mogiły.
Szczątki majora odnaleziono w 2012 roku w Kwaterze na Łączce na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb odbył się 27 września 2015 roku. Major został pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Hieronim Dekutowski "Zapora" walczył jako ochotnik w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie bronił granic Francji, a po jej kapitulacji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. W 1943 roku przerzucono go na teren Polski jako cichociemnego. Został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji zbrojnych. W sierpniu 1944 roku podjął nieudaną próbę przedostania się na pomoc walczącej Warszawie.

Na początku 1945 roku skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął akcje odwetowe wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. Dowodził największym zgrupowaniem na Lubelszczyźnie, działającym do amnestii w 1947 roku. Podlegało mu około 200 żołnierzy, którzy wiosną 1945 roku oczyścili powiaty kraśnicki, część puławskiego i lubelskiego z posterunków Milicji Obywatelskiej.

W 1947 roku, po ogłoszeniu przez władze komunistyczne amnestii, zaprzestał akcji i ujawnił się. Zagrożony aresztowaniem, wraz z grupą podkomendnych, podjął próbę ucieczki poza granice kraju, jednak wszyscy zostali zatrzymani.

Major Dekutowski został poddany brutalnemu śledztwu w więzieniu przy Rakowieckiej w Warszawie. Wyrokiem sądu wojskowego skazano go na siedmiokrotną karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Przed wykonaniem wyroku major Dekutowski podjął jeszcze jedną, nieudaną próbę ucieczki z celi.

Stracono go 7 marca 1949 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". Został pochowany w zbiorowym grobie. Razem z "Zaporą" stracono też sześciu jego żołnierzy.

Wyrok wydany przez komunistyczne władze na "Zaporę" został unieważniony w 1994 roku.

W 2007 prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowanych zostało też sześciu żołnierzy majora straconych wraz z nim - Stanisław Łukasik, Roman Groński, Edmund Tudruj, Tadeusz Pelak, Arkadiusz Wasilewski i Jerzy Miatkowski.

Zobacz także

2024-07-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 23 lipca » więcej 2024-07-22, godz. 14:00 80. rocznica likwidacji przez Niemców KL Lublin, tzw. Majdanka 80 lat temu, 22 lipca 1944 roku, Niemcy przeprowadzili ostateczną likwidację KL Lublin, czyli niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego na Majdanku… » więcej 2024-07-22, godz. 13:00 Ulicami Warszawy przejdzie Marsz Pamięci Ulicami Warszawy przejdzie Marsz Pamięci w rocznicę Wielkiej Akcji Likwidacyjnej getta. Upamiętni on ofiary wydarzeń, które rozpoczęły się 22 lipca 1942… » więcej 2024-07-22, godz. 11:00 Kaliszanie pomogą w odnowieniu powstańczych mogił Kaliszanie pomogą w odnowieniu powstańczych mogił. Z Kalisza wyruszyła do Warszawy grupa wolontariuszy, którzy pomogą uporządkować groby na Cmentarzu Wojskowym… » więcej 2024-07-22, godz. 09:00 Ostatnie dni na oddanie głosu w Plebiscycie Wydarzenie Historyczne Roku Kończy się internetowe głosowanie na "Wydarzenie Historyczne Roku". Plebiscyt organizuje już 16. raz Muzeum Historii Polski, we współpracy z portalem historia.org.pl… » więcej 2024-07-22, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 22 lipca » więcej 2024-07-21, godz. 11:45 Dębica - 82.rocznica likwidacji żydowskiego getta Mieszkańcy Dębicy upamiętnią ofiary z miejscowego getta w 82. rocznicę jego likwidacji. W lesie Wolica Niemcy zamordowali 574 Żydów, głównie ludzi starszych… » więcej 2024-07-21, godz. 09:00 81 lat temu z Armii Polskiej na Wschodzie został wydzielony 2. Korpus Polski 81 lat temu, 21 lipca 1943 roku, z Armii Polskiej na Wschodzie został wydzielony 2. Korpus Polski pod dowództwem generała Władysława Andersa. Formacja wsławiła… » więcej 2024-07-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 lipca » więcej 2024-07-20, godz. 11:00 Muzeum Śląska Opolskiego zaprasza do zwiedzenia Kamienicy Czynszowej Okazją by poznać wnętrza i przedmioty zgromadzone przy ulicy Wojciecha w Opolu będzie oprowadzanie muzealne. Muzeum proponuje wydarzenie zatytułowane "Rodzinne… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »