W marcu 2023 r. Bundestag przyjął nową ordynację wyborczą głosami koalicji rządowej (SPD, Zieloni i FDP). Celem reformy było zmniejszenie liczby deputowanych do Bundestagu z 736 do stałej liczby 630. Według nowych przepisów mają zostać zniesione tzw. mandaty nadwyżkowe i wyrównawcze, które do tej pory zawyżały liczbę posłów.

W reformie prawa wyborczego zrezygnowano z tzw. klauzuli mandatu podstawowego, która zapewniała, że partie otrzymywały miejsce w niemieckim parlamencie, nawet jeżeli uzyskały wynik poniżej 5 proc. progu, ale zdobyły co najmniej trzy mandaty bezpośrednie. Ten zapis – zdaniem Federalnego Trybunału Konstytucyjnego – jest niekonstytucyjny. „Klauzula pięciu procent w przypadku mandatu podstawowego jest niezgodna z Ustawą Zasadniczą” – orzeczono.

Trybunał podkreślił w wyroku, że klauzula pięciu procent pozostaje istotną gwarancją prawidłowej pracy i funkcjonowania parlamentu, jednak w przypadku nowych przepisów głosy oddane na partię, która nie uzyskała 5 proc., "spadają na margines". Sędziowie wyjaśnili tę sytuację na przykładzie bawarskiej CSU. Ugrupowanie to może nie być reprezentowane w Bundestagu, ponieważ wynik głosowania na CSU w Bawarii byłby przeliczany na całe Niemcy i mógłby wynieść mniej niż pięć procent – czytamy na portalu tagesschau. Do tej pory klauzula mandatu podstawowego gwarantowała, że CSU zawsze mogła być pewna wejścia do Bundestagu, ponieważ zdobywała dużą liczbę mandatów bezpośrednich – zaznaczono.

Po uchwaleniu nowego prawa wyborczego w marcu 2023 r. skargę na jego konstytucyjność złożyli politycy CDU/ CSU, Lewicy oraz kraj związkowy Bawaria. Wtorkowe orzeczenie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego obliguje ustawodawcę do zmiany wadliwych przepisów wyborczych.

Analitycy portalu tagesschau zwracają uwagę, że „zasadniczo na rok przed wyborami powinno być jasne, które zasady będą miały zastosowanie”. Dlatego też „dopóki nie zostanie wydana nowa regulacja, próg 5 proc. będzie nadal obowiązywał w połączeniu z klauzulą mandatu podstawowego”.

Najbliższe wybory do Bundestagu odbędą się na jesieni 2025 r.

Z Monachium Iwona Weidmann (PAP)

ipa/ mms/