„Chciałbym ponownie zapewnić, że w kwestii Chagos Indie będą kontynuować konsekwentne wsparcie dla Mauritiusu, zgodnie ze swoim głównym stanowiskiem w sprawie dekolonizacji oraz wsparciem dla suwerenności i integralności terytorialnej narodów”, powiedział podczas swojej wizyty w Port Louis.

Archipelag Chagos to 58 małych wysp na środku Oceanu Indyjskiego. Historycznie rzecz ujmując, archipelag był traktowany jako terytorium zależne Mauritiusu, który pierwotnie był kolonią francuską. W 1814 r. władzę nad wyspami przejęła Wielka Brytania.

Mauritius pozostawał kolonią brytyjską do 1968 r. Trzy lata wcześniej, podczas negocjacji z przedstawicielami Mauritiusu w sprawie niepodległości, rząd Wielkiej Brytanii zmusił ich, by zgodzili się na wydzierżawienie największej wyspy archipelagu Chagos, Diego Garcia, Stanom Zjednoczonym, które założyły tam bazę wojskową.

Oznaczało to przymusowe wysiedlenie mieszkańców wysp na Seszele i Mauritius, część trafiła do Wielkiej Brytanii.

Od lat 80. XX wieku Mauritius żąda zwrotu wysp, twierdząc, że umowę o ich zrzeczeniu się podpisał pod przymusem. Przez dekady podnosił sprawę Chagos w międzynarodowych sądach i trybunałach.

W 2019 r. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze (MTS) wydał opinię doradczą, w której stwierdził, że „proces dekolonizacji Mauritiusu nie został zgodnie z prawem zakończony w momencie uzyskania przez ten kraj niepodległości i że Wielka Brytania ma obowiązek zakończyć swoją administrację najszybciej jak to możliwe.”

Opinia Trybunału została wsparta podczas głosowania Zgromadzenia Ogólnego ONZ, w którym potępiono okupację wysp przez Wielką Brytanię. Za prawem Mauritiusu do Chagos głosowało wówczas 116 krajów, przeciwnych było tylko 6.

Wielka Brytania, choć zignorowała wyrok MTS, w listopadzie 2022 r. ogłosiła, że rozpoczęła negocjacje z Mauritiusem w celu rozwiązania wszystkich nierozstrzygniętych kwestii.

Baza amerykańska z lotniskiem na Diego Garcia odgrywa istotną rolę w systemie bezpieczeństwa regionu Oceanu Indyjskiego. Zwłaszcza obecnie, gdy Chiny szukają przyczółku na sąsiednim Madagaskarze, gdzie już kilkukrotnie starali się o przejęcie starej francuskiej bazy wojskowej w Diego-Suarez na północnym wschodzie wyspy. Dla podkreślenia znaczenia bazy na Oceanie Indyjskim Stany Zjednoczone wysłały w czerwcu w ten region dwa bombowce B-52.

Tadeusz Brzozowski (PAP)

tebe/wr/