W przeprowadzonych 4 lipca wyborach do Izby Gmin konserwatyści ponieśli najcięższą porażkę w swojej 190-letniej historii, tracąc dwie trzecie mandatów i prawie połowę poparcia w stosunku do poprzednich wyborów z 2019 roku. W efekcie po 14 latach musiała oddać władzę Partii Pracy.

Aż 64 proc. ankietowanych uważa, że konserwatyści stracili władzę dlatego, że ich rząd był niekompetentny, podczas gdy tylko po 6 proc. jest zdania, że stało się to, gdyż partia przesunęła się zbyt mocno w lewo, bądź w prawo. (Pozostałe 24 proc. nie miało zdania w tej sprawie.) Opinie o niekompetencji Partii Konserwatywnej były najczęstsze nawet wśród jej wyborców. Spośród ankietowanych, którzy głosowali na tę partię, 48 proc. uważa, że przegrała ona w efekcie niekompetencji, podczas gdy 8 proc. uważa, że z powodu zbyt dużego przesunięcia w lewo, a 10 proc. – z powodu zbyt dużego przesunięcia w prawo.

Ale niekompetencja rządu Partii Konserwatywnej była też najczęściej wskazywanym powodem przez wyborców Reform UK, prawicowo-populistycznej partii kierowanej przez czołowego orędownika wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, na którą to partię spora część dotychczasowych zwolenników konserwatystów przerzuciła swoje głosy. Taką odpowiedź wskazało aż 71 proc. wyborców Reform UK, a tylko 13 proc. uważa, że konserwatyści przegrali, gdyż zbyt mocno skręcili w lewo.

Choć w kampanii wyborczej lider Partii Konserwatywnej i do niedawna premier Rishi Sunak przekonywał, że głosowanie na Reform UK jest otwieraniem drogi do władzy dla Partii Pracy, badanie dowodzi, iż nie miał on racji. Wynika z niego, że gdyby nie było Reform UK 31 proc. wyborców tej partii zagłosowałoby na konserwatystów, 33 proc. nie zagłosowałaby wcale, a reszta poparłaby inne partie bądź odpowiedziała, że nie wie, jak zagłosowałaby. To oznacza, że gdyby Reform UK nie brałaby udziału w wyborach, konserwatyści mieliby tylko dodatkowych 40 posłów, czyli i tak Partia Pracy miałaby w Izbie Gmin ogromną większość ponad stu mandatów.

Badanie More in Common oraz UCL jest interesujące w kontekście trwających rozważań wewnątrz Partii Konserwatywnej, czy wobec poniesionej porażki powinna ona zwrócić się bardziej w kierunku centrum, aby spróbować odzyskać umiarkowanych wyborców, którzy poparli Partię Pracy lub Liberalnych Demokratów, czy też pójść bardziej na prawo, aby odeprzeć zagrożenie ze strony Reform UK. Dzień po wyborach Rishi Sunak zapowiedział, że ustąpi ze stanowiska lidera, gdy tylko partia określi sposób wyłonienia jego następcy.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)

bjn/ sp/