Obława Augustowska to największa po II wojnie światowej niewyjaśniona dotąd do końca zbrodnia dokonana przez NKWD na Polakach.

Instytut Pileckiego w dniach 6–12 lipca organizuje już po raz trzeci festiwal „Lipcowi”. Rozpoczął się on koncertem, w sobotę wieczorem, na błoniach nad rzeką Nettą w Augustowie.

„Tym razem opowiemy o Obławie za pomocą piosenek z historii polskiej muzyki w zupełnie nowych, współczesnych aranżacjach, wykonanych przez duety artystów z różnych pokoleń” – poinformował Instytut Pileckiego w Augustowie.

W koncercie wystąpią m.in.: Anita Lipnicka, Zalia, Ugorna, Skubas, Wojciech Waglewski (Voo Voo), Dawid Tyszkowski, Wiktoria Zwolińska, a także Marika, Natalia Nykiel oraz Robert Cichy. W trakcie wieczoru usłyszymy także utwory będące zapowiedzią płyty „LIPCOWI’45”, która ukaże się już w sierpniu.

W niedzielę 7 lipca zaplanowano piknik edukacyjny, podczas którego pojawi się akcent muzyczny projektu „LIPCOWI’45”. Dla najmłodszych będą atrakcje w postaci warsztatów rzemiosła czy możliwość zagrania w grę planszową „DOM TURKA”.

8 lipca odbędzie się plenerowy wernisaż zdjęć, gra terenowa, spacer śladami historii i kino pod chmurką. Lokalne zespoły ludowe wykonają pieśni patriotyczne.

Punktem kulminacyjnym festiwalu będzie 12 lipca – ustanowiony przez Sejm Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. „Tego dnia w sposób szczególny oddamy hołd tym, którzy w lipcu 1945 roku zostali zamordowani przez Sowietów” – poinformował Instytut Pileckiego.

Uroczyste obchody upamiętniające obławę rozpoczną się o godz. 15.00 na terenie Domu Turka pod Murem Pamięci Ofiar Obławy. To nowa instalacja artystyczna z nazwiskami ofiar odsłonięta w ubiegłym roku. Tam odbędzie się po raz ósmy publiczne odczytywanie nazwisk ofiar Obławy Augustowskiej „Przywróćmy Im twarze i imiona”.

Od stycznia 2022 roku trwa remont kamienicy tzw. Domu Turka w Augustowie, gdzie powstanie Muzeum Obławy Augustowskiej. Ta zabytkowa kamienica stała się głównym ośrodkiem terroru komunistycznego na Suwalszczyźnie. Od początku 1940 r. do czerwca 1941 roku była siedzibą NKWD i NKGB. W latach 1945-56 roku w budynku mieściło się UB.

79 lat temu, 12 lipca 1945 r., oddziały NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej 592 działaczy podziemia niepodległościowego. Operacja nazwana została Obławą Augustowską. Obecnie mówi się nawet o ok. 2 tys. ofiar.

Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej od lat prowadzi śledztwo w sprawie obławy jako zbrodni komunistycznej przeciwko ludzkości.

Wciąż nie wiadomo, gdzie są groby ofiar. W ramach śledztwa IPN biegli z zakresu kartografii, którzy analizowali powojenne zdjęcia lotnicze, wskazali ponad 60 miejsc na Białorusi - większość w okolicach miejscowości Kalety - które mogą być jamami grobowymi. Białoruś odmówiła pomocy prawnej w tej sprawie. Prace sondażowe we wskazanych miejscach po polskiej stronie granicy nie przyniosły jednoznacznego rezultatu. Znaleziono pojedyncze szczątki ludzkie, ale nie wiadomo, czy mają związek z obławą.(PAP)

Autor: Jacek Buraczewski

bur/