We wtorek na stronach Rządowego Centrum Legislacji (RCL) opublikowano projekt nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Odnosi się on do funkcjonowania systemu kaucyjnego. Przygotowanie projektu zapowiadała wcześniej wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska. W ocenie skutków regulacji (OSR) poinformowano, że projekt będzie notyfikowany w Komisji Europejskiej.

Projektowane przepisy zakładają stworzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli wdrożenie rozwiązania polegającego na pobieraniu kaucji w całym łańcuchu dystrybucji, co, jak wskazano, przyczyni się do uszczelnienia systemu i zapewnienia możliwości monitorowania przepływów kaucji. Wyjaśniono, że mechanizm ten wyeliminuje możliwości defraudacji kaucji, problemy z jej rozliczeniem pomiędzy podmiotami reprezentującymi oraz zagwarantuje poprawne rozliczanie się operatorów z jednostkami handlu detalicznego.

Zgodnie z nowymi przepisami podmiot, który będzie prowadził system kaucyjny (podmiot reprezentujący) będzie musiał zapewnić co najmniej jeden punktu odbierania opakowań objętych systemem kaucyjnym w gminie od użytkowników końcowych.

Nowe przepisy zakładają ponadto przesunięcie na 2026 r. obowiązku zbiórki opakowań po mleku i produktach mlecznych w ramach sytemu kaucyjnego. Dodatkowy czas ma pozwolić na odpowiednie zaplanowanie i przygotowanie sytemu do zbiórki takich opakowań.

Zgodnie z projektowanymi przepisami, mniejsze placówki handlowe (do 200 m kw.) będą zobowiązane do odbioru pustych butelek wielokrotnego użytku, jeśli będą sprzedawać napoje w takich opakowaniach

Projektowane przepisy określają ponadto termin uruchomienia systemu kaucyjnego w zezwoleniu, który nie może być dłuższy niż 24 miesiące od dnia wydania zezwolenia. "Ograniczenie czasowe i wymagany harmonogram mają na celu takie zaprojektowanie prac przez podmiot reprezentujący (który będzie prowadził system kaucyjny - PAP), aby planowane działania realizowane były w określonym tempie, a postęp prac był możliwy do weryfikacji" - wskazano w OSR.

Projekt zwiększa też rolę ministra klimatu jako organu nie tylko wydającego decyzję, ale także jako nadzorującego realizację poszczególnych etapów prowadzących do uruchomienia systemu kaucyjnego. Minister właściwy do spraw klimatu po analizie informacji będzie mógł wezwać podmiot reprezentujący (który będzie prowadził system kaucyjny) do złożenia wniosku o zmianę posiadanego zezwolenia na prowadzenie systemu. Taki podmiot będzie musiał przedłożyć go w ciągu miesiąca od daty otrzymania wezwania.

W OSR do projektu zwrócono uwagę, że postępowania dot. systemu kaucyjnego będą jednoinstancyjne. Wskazano, że wprowadzenie jednoinstancyjności będzie istotne dla ewentualnego składania przez podmioty reprezentujące odwołań od decyzji wydanej przez ministra. "W nowym rozwiązaniu nastąpi skrócenie i przyspieszenie procedury: od decyzji ministra od razu będzie służyła skarga do sądu administracyjnego" - podano.

Projekt przewiduje ponadto możliwość nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom wydawanym przez ministra tylko w przypadku, gdy system kaucyjny nie zostanie uruchomiony w terminie określonym w zezwoleniu na jego prowadzenie. "W takim przypadku minister właściwy do spraw klimatu cofa, w drodze decyzji, to zezwolenie i temu działaniu powinien zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności" - wyjaśniono.

Zgodnie z nowymi przepisami kontrolę podmiotu reprezentującego przed i po uruchomieniu systemu prowadzić będzie wojewódzki inspektor ochrony środowiska.

Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Zgodnie z obecnym kształtem przepisów system kaucyjny w Polsce ma zacząć działać od 2025 r. Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję, natomiast te mniejsze będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie, choć pobiorą kaucję. Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.

System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. (PAP)

autor: Anna Bytniewska

ab/ mick/