Na uniwersytecie w Maastricht, na południu Holandii, odbyła się w poniedziałek pierwsza debata przed czerwcowymi wyborami do Parlamentu Europejskiego. Wzięło w niej udział ośmioro polityków wytypowanych przez europejskie ugrupowania do ubiegania się o funkcję szefowej lub szefa KE. Uczestniczyła w niej obecna przewodnicząca von der Leyen, która jest tzw. spitzenkandidatką (z niem. "główny kandydat") Europejskiej Partii Ludowej (EPL).

Von der Leyen była oczywistą adresatką pytań, jakie zadawało pozostałych siedmiu uczestników debaty i dlatego też to ona występowała najdłużej. Na scenie broniła Europejskiego Zielonego Ładu mówiąc, że stanie się on motorem europejskiej konkurencyjności. W starciu z Basem Eickhoutem broniła wycofania części zielonych postulatów dla rolników mówiąc, że są oni sojusznikami w walce ze zmianami klimatu. Atakowana przez duńskiego europosła ze skrajnie prawicowej grupy Tożsamość i Demokracja (ID) Andersa Vistisena za zbyt dużo ofiar wojny Rosji przeciwko Ukrainie odpowiadała, że wojna ta musi być prowadzona do czasu aż Władimir Putin zostanie pokonany. Sama przypuściła atak na reprezentanta ID za współpracę z radykalną Alternatywą dla Niemiec (AfD). Nie wykluczyła natomiast współpracy z inną prawicową grupą w PE, Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), do której należy m.in. PiS, a która nie wystawiła swojego kandydata.

Chociaż sympatia studentów słuchających debaty na uniwersytecie była jednoznacznie po stronie holenderskiego Zielonego i to on prowadził w badaniu online, to na koniec wyprzedziła go von der Leyen. Portal Politico, który zorganizował poniedziałkową debatę, ironizował, że nie wiadomo, czy za tym zwycięstwem stała rzeczywista popularność von der Leyen, czy też doprowadziła do niego aktywność unijnych "aparatczyków".

Portal docenił jednak wystąpienie przewodniczącej KE. W jego ocenie von der Leyen w Maastricht nie pokazała się jako "teflonowa" polityczka bez wyrazu (tak określano jej rodaczkę i koleżankę partyjną z niemieckiej CDU, byłą kanclerkę Angelę Merkel), lecz doświadczona działaczka, która ewidentnie czerpie przyjemność z wymiany zdań z politycznymi przeciwnikami.

Eickhout kierował swój przekaz do młodych pokoleń mówiąc o konieczności walki ze zmianami klimatycznymi i przestrzegając przed powrotem do polityki oszczędnościowej, której wyrazem jest przywrócenie progów deficytu i zadłużenia z czasów przed pandemią Covid-19. Jego wystąpienia nagradzane były gromkimi brawami. Holender atakował z jednej strony von der Leyen, z drugiej - Vistisena. Był dynamiczny i łatwo przejmował inicjatywę. To on jako pierwszy, ubiegając niejako von der Leyen, która zrobiła to jako druga, wytknął potencjalną współpracę europosłów z ID z Chinami i Rosją; w tej sprawie prowadzone są śledztwa w Belgii i Niemczech.

Poza von der Leyen, Eickhoutem i Vistisenem w debacie wzięli udział: Walter Baier z Europejskiej Lewicy, Valeriu Ghiletchi z Europejskiego Chrześcijańskiego Ruchu Politycznego, Maylis Rossberg z Wolnego Sojuszu Europejskiego, obecny komisarz UE ds. pracy i praw socjalnych Nicolas Schmit ubiegający się o urząd z ramienia socjaldemokratów, Marie-Agnes Strack-Zimmermann z ramienia liberałów (ALDE).

Procedura Spitzenkandidaten nie gwarantuje, że kandydat zwycięskiej partii (według sondaży będzie to zapewne EPL) obejmie automatycznie stanowisko szefa lub szefowej KE. Jego obsadę muszą zatwierdzić większością głosów szefowie państw i rządów w Radzie Europejskiej, a potem Parlament Europejski. Typowanie kandydatów i organizowanie debat z ich udziałem służy więc głównie prezentowaniu postulatów przez europejskie ugrupowania opinii publicznej.

Pytania dla kandydatów ułożyli młodzi Europejczycy, którzy wypełnili ankietę przygotowaną przez Uniwersytet Maastricht. (PAP)

mce/ ap/