W rzymskim Pałacu Kwirynalskim od 22 czerwca będzie można oglądać kolekcję posagów starożytnych Etrusków i Rzymian. Rzeźby pochodzą z okresu od III wieku p.n.e. do I wieku n.e., a znaleziono je w listopadzie zeszłego roku. Kiedy ogłoszono to odkrycie, eksperci nazwali je największą kolekcją starożytnych posągów z brązu, jakie kiedykolwiek znaleziono we Włoszech, i okrzyknęli przełomem, który rzuca całkiem nowe światło na historię tej części Toskanii.

Rzeźby znaleziono w ruinach dawnego uzdrowiska w położonej na wzgórzu wiosce San Casciano dei Bagni. W tym miejscu do dziś znajdują się popularne łaźnie termalne. Posągi leżały w błocie na dnie dużego basenu termalnego, dlatego zachowały się w dobrym stanie, wymagały jedynie oczyszczenia.

Archeolodzy już wcześniej podejrzewali, że w okolicy uzdrowiska mogą znajdować się jakieś dawne artefakty, ale przez długi czas nie mogli ich zlokalizować. Wykopaliska rozpoczęły się w 2019 roku na niewielkiej działce obok renesansowych łaźni publicznych, ale trwające tygodniami prace ujawniły tylko ślady murów. I pewnie poszukiwania trwałyby jeszcze długo, gdyby nie przebłysk intuicji Stefano Petriniego - emerytowanego śmieciarza i historyka amatora. Mężczyzna przypomniał sobie, że przed laty widział fragmenty starożytnych rzymskich kolumn na ścianie po drugiej stronie publicznych łaźni.

Kolumny widoczne były jedynie z opuszczonego ogrodu, który kiedyś należał do przyjaciela Petriniego. Kiedy emerytowany śmieciarz zaprowadził tam archeologów, od razu zdali sobie sprawę, że oto są we właściwym miejscu. Jak przyznał kierujący wykopaliskami w San Casciano archeolog Emanuele Mariotti, zanim jego ludzie dostali wskazówkę, która doprowadziła do odkrycia sanktuarium w starożytnym kompleksie uzdrowiskowym, byli już poważnie zniechęceni brakiem efektów poszukiwań.

Znalezione w miejscu wskazanym przez Petriniego posągi to ofiary, które Rzymianie i Etruskowie składali bogom, by wybłagać dobre zdrowie. Oprócz posągów znaleziono tam monety i rzeźby przedstawiające części ciała, jak uszy czy stopy. Najbardziej spektakularnym znaleziskiem jest spiżowy „chudy chłopiec” - posąg o wysokości około 90 cm podpisany imieniem Marcius Grabillo. Przedstawia on młodego Rzymianina z widoczną chorobą kości. "Kiedy zaczął wyłaniać się z błota, wyglądał jak spiżowy atleta, ale po oczyszczeniu i dokładnym zbadaniu stało się jasne, że była to osoba chora" – powiedziała Ada Salvi, archeolożka, która z ramienia Ministerstwa Kultury sprawuje pieczę nad prowincjami Siena, Grosseto i Arezzo.

Oprócz rzeźb znaleziono też ślady mniej spektakularnych darów ofiarnych - skorupki jaj, szyszki sosnowe, pestki brzoskwiń i śliwek, narzędzia chirurgiczne, a nawet 2000-letni kosmyk kręconych włosów. "One pokazują, jak Rzymianie i Etruskowie postrzegali związek między zdrowiem, religią i duchowością. To cały świat znaczeń, który należy zrozumieć i zbadać" – stwierdziła Ada Salvi.

Wykopaliska zostaną wznowione pod koniec czerwca. Emanuele Mariotti jest przekonany, że w nadchodzących latach zostanie znalezionych więcej ciekawych artefaktów, być może nawet pozostałe sześć lub 12 posągów, które według inskrypcji złożył Marcius Grabillo. Po wystawie w Rzymie posągi i inne artefakty trafią do muzeum, które ma w najbliższych latach powstać w San Casciano. Stefano Petrini ma nadzieję, że starożytne skarby przyniosą liczącemu półtora tysiąca mieszkańców miasteczku „miejsca pracy, kulturę i wiedzę”. (PAP Life)

agf/ gra/