Mówiąc bardzo ogólnie, nowotwory powstają w wyniku mutacji różnych genów. Zmieniona w ten sposób komórka zaczyna się nieustannie mnożyć, do tego nie umiera, a jeszcze może zacząć przemieszczać się po organizmie.

Nowe badanie przedstawione w periodyku „Science” (https://www.science.org/doi/10.1126/science.abn7625) wskazuje na nowego typu mutacje, które przyczyniają się do powstawania raka.

Naukowcy z Harvard Medical School, najpierw u rybki z gatunku danio pręgowane, a potem w komórkach ludzkiego czerniaka wykryli mutację w pewnym genie oznaczonym CDK13.

Badając komórki tego raka, zauważyli w nich jednocześnie duże ilości uszkodzonych cząsteczek RNA.

RNA to podobny do DNA związek, który informację zapisaną w genach przykazuje do komórkowej maszynerii produkującej białka – podstawowe elementy budulcowe komórki.

„To naprawdę interesujące – powiedziałem” – opowiada prof. Leonard Zon, współautor odkrycia. Zrozumienie, co to oznacza, zajęło lata” – dodaje.

Jak wyjaśniają naukowcy, to zupełnie normalne, że komórka produkuje czasami wadliwe RNA. ednak odpowiednie mechanizmy takie cząsteczki usuwają.

„W procesie powstawania RNA zachodzi setki etapów i czasem coś idzie nie tak, jak trzeba. Są to błędy, które zazwyczaj są usuwane. W tym przypadku odkryliśmy, że komórka ich nie usuwa. Można powiedzieć, że odkurzacz jest zepsuty, więc wadliwe RNA zaczyna się gromadzić" – tłumaczy dr Megan Insco, członkini zespołu.

Nieprawidłowe cząsteczki RNA dramatycznie przyspieszają powstawanie czerniaka, działając samodzielnie, jeszcze zanim powstaną na ich podstawie jakiekolwiek białka - zauważyli badacze.

Dalsze analizy pokazały, że kluczową rolę w sprzątaniu komórki z uszkodzonego RNA pełni właśnie wspomniany gen CDK13. Mutację w nim zawierało 21 proc. przebadanych czerniaków.

Mutacje w CDK13, a także w innych, powiązanych z tym „sprzątającym systemem” genach, naukowcy znaleźli również w nowotworach endometrium, okrężnicy i drobnokomórkowym raku płuc.

„W tych nowotworach nie działa mechanizm czyszczący" – wyjaśnia prof. Zon. "Dalsze zrozumienie sposobu kontroli i przetwarzania RNA w komórkach rakowych będzie głównym pytaniem potrzebny dla opracowywania nowych terapii" – podkreśla.(PAP)

Marek Matacz

mat/ agt/