"Jesteś tym, co jesz! To, co wybierzesz podczas zakupów – znajdzie się na Twoim talerzu i trafi do Twojego ciała. Czytaj etykiety na produktach spożywczych, poznaj zasady bezpiecznego przygotowywania i łączenia potraw" - wskazuje NFZ.

NFZ zaleca by czytać etykiety produktów spożywczych. Podaje, że 73 proc. konsumentów deklaruje, że tak robi. Konsumenci najczęściej sprawdzają datę ważności oraz skład produktu.

Przypomina, że termin "najlepiej spożyć przed …" dotyczy jakości żywności. "Jeśli zachowasz właściwe warunki przechowywania, po wskazanej dacie żywność może mieć inne walory smakowe i konsystencję. Ale nie musisz jej wyrzucać, gdy tylko minął ten termin" - radzi NFZ. Z kolei termin "Należy spożyć do …" dotyczy bezpieczeństwa żywności. Po upływie wskazanej daty żywność jest nieprzydatna do spożycia. Może zaszkodzić zdrowiu.

NFZ zaleca też by zrezygnować z produktów, które mają długą listę składników. "Im krótszy skład – tym lepszy" - wskazuje. "Zapoznaj się z tabelą wartości odżywczej. Unikaj produktów, w których cukier jest na początku składu (im składnik wyżej na liście, tym jest go więcej). Unikaj cukru również pod innymi nazwami: sacharoza, fruktoza, glukoza, galaktoza, maltoza, syrop glukozowy, miód, karmel. Wybieraj produkty, w których cukier jest zastąpiony stewią, ksylitolem, erytrolem. Unikaj produktów wysoko przetworzonych, takich jak dania w proszku lub w słoikach" - radzi.

Zaleca też by zachować czujność, jeżeli żywność w swoim składzie zawiera: barwniki, konserwanty, antybiotyki oraz wzmacniacze smaku.

Przypomina, że szkodliwe dodatki do żywności, które mogą mieć charakter rakotwórczy to: E123 (amarant), E151 (czerń brylantowa), E210–E213 (kwas benzoesowy i jego sole sodowe, potasowe i wapniowe), E249–E252 (azotyny), E951 (aspartam), E954 (sacharyna i jej sole sodowe, potasowe i wapniowe).

Z kolei bezpieczne naturalne dodatki do żywności, roślinne, występujące w przyrodzie to: E100 (kurkumina), E101 (ryboflawina, witamina B2), E140 (chlorofile), E160 (karoteny), E300 (kwas askorbinowy) – witamina C, E306 (tokoferole, witamina E), E322 (lecytyna).

NFZ przypomina zasady bezpiecznego przygotowywania żywności w 5 krokach według Światowej Organizacji Zdrowia:

1. Zachowaj czystość: Myj ręce, zanim dotkniesz jedzenia i gdy przygotowujesz posiłki. Myj i dezynfekuj sprzęty, których używasz do przygotowywania posiłków. Chroń kuchnię przed owadami, szkodnikami i innymi zwierzętami.

2. Oddziel produkty surowe od gotowanych: Oddziel surowe mięso i owoce morza od innych produktów spożywczych. Używaj do obróbki surowej żywności oddzielnych noży i desek do krojenia. Przechowuj przygotowane jedzenie i surowe produkty w oddzielnych pojemnikach.

3. Gotuj dokładnie: Dokładnie gotuj żywność, zwłaszcza czerwone mięso, drób, jajka i owoce morza. Doprowadzaj do wrzenia potrawy takie jak zupy i gulasze, aby upewnić się, że osiągnęły 70 st. C. Dokładnie podgrzewaj ugotowane wcześniej jedzenie.

4. Przechowuj żywność w bezpiecznych temperaturach: Nie pozostawiaj gotowanego jedzenia w temperaturze pokojowej na dłużej niż 2 godziny. Schładzaj wszystkie gotowane i łatwo psujące się produkty niezwłocznie po przygotowaniu (najlepiej poniżej 5 st. C). Nie rozmrażaj zamrożonej żywności w temperaturze pokojowej.

5. Używaj bezpiecznej wody i produktów: Myj owoce i warzywa, zwłaszcza, gdy jesz je na surowo. Nie jedz żywności po upływie terminu ważności.

W materiałach edukacyjnych przygotowanych przez ekspertów NFZ wskazano również "dobre" i "złe" połączenia żywności na talerzu.

"Łącz: marchewkę z masłem, by lepiej wchłaniać witaminy A, D, E i K; czerwone mięso z papryką lub natką pietruszki, bo towarzystwo witaminy C zwiększa wchłanianie żelaza; zupę szczawiową z jajkiem, ponieważ wapń z jajka neutralizuje kwas szczawiowy; kapustę i groch z kminkiem i majerankiem – dzięki temu unikniesz bólu brzucha i uczucia pełności. Nie łącz: pomidora i ogórka – świeży ogórek zawiera enzym askorbinazę, która negatywnie wpływa na witaminę C zawartą w pomidorze; kawy, herbaty i nabiału – kawa oraz herbata zawierają teiny oraz garbniki (mogą one negatywnie wpłynąć na przyswajanie z pożywienia m.in. wapnia); owoce z innymi posiłkami – zjadaj je osobno, 2 godziny przed posiłkami lub 2 godziny po nich" - czytamy.

Materiały edukacyjne, przygotowane przez ekspertów NFZ, są do pobrania pod adresem: https://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/aktualnosci/aktualnosci_oddzialow/ulotka_-_szp_swiadomy_konsument__29_marca.pdf

Na kanale YouTube Akademia NFZ (https://www.youtube.com/watch?v=C8oCJ15tVUU) można zobaczyć film, w którym psychodietyk Anna Kuczkin mówi o tym jak być świadomym konsumentem żywności.

W ramach cyklicznej akcji "Środa z Profilaktyką" Narodowy Fundusz Zdrowia zajmuje się różnymi aspektami zdrowia.

Materiały edukacyjne przygotowane w ramach akcji "Środa z Profilaktyką" są dostępne bezpłatnie na kanale YouTube Akademia NFZ, Facebooku Akademia NFZ i na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ mhr/