Posłowie do PE zatwierdzili porozumienie w sprawie spójnych zasad pozyskiwania i przechowywania elektronicznego materiału dowodowego ponad granicami, aby procesy te przebiegały szybciej i płynniej.

Porozumienie w sprawie gromadzenia i przechowywania elektronicznych materiałów dowodowych ponad granicami państw członkowskich UE osiągnięte zostało 29 listopada ubiegłego roku w wyniku negocjacji z Radą UE.

Nowe przepisy pozwoliłyby organom krajowym zwracać się o materiały dowodowe bezpośrednio do usługodawców w innych państwach członkowskich lub prosić o przechowanie danych do wykorzystania w przyszłości. W sprawie przepisów dotyczących produkcji i przechowywania danych 44 posłów głosowało za porozumieniem, 11 - przeciw, a 3 wstrzymało się od głosu.

Dowody te mogą przybierać formę wyprodukowanej przez użytkownika treści (obejmujących większość danych, takich jak tekst, głos, obrazy, wideo lub audio), danych dotyczących ruchu (np. dokładnego zapisu godziny zdarzenia (timestamp), szczegóły dotyczące procedur i kompresji danych oraz informacji dotyczących odbiorców treści lub danych dotyczących abonentów (informacji identyfikujących abonenta lub klienta lub szczegółów dotyczących ich abonamentu).

Wnioski o dowody byłyby przesyłane do właściwych organów wymiaru sprawiedliwości w innym państwie członkowskim, które musiałyby udzielić odpowiedzi w ciągu 10 dni - z wyjątkiem sytuacji nadzwyczajnych, które obejmują np. bezpośrednie zagrożenie życia, kiedy to termin wynosi 96 godzin.

W trakcie negocjacji posłowie zdołali dodać do tekstu przepisy gwarantujące, że w przypadku, gdy organ wyda polecenie wytworzenia wrażliwych kategorii danych (dane o ruchu, z wyjątkiem sytuacji, gdy są one wykorzystywane wyłącznie do identyfikacji, oraz dane dotyczące treści), będzie musiał powiadomić o tym organy w kraju docelowym, aby zapewnić przejrzystość, chyba że przestępstwo będące przedmiotem dochodzenia zostało popełnione w kraju, w którym wydano polecenie, a dana osoba jest rezydentem kraju wydającego.

Parlamentu chce, aby organ notyfikowany był zobowiązany do oceny nakazu, a w stosownych przypadkach - do odmowy jego wydania, na przykład w przypadku obaw dotyczących wolności mediów lub naruszenia praw podstawowych. Zapisy te mają na celu zminimalizowania ryzyka nadużywania tego systemu do celów motywowanych politycznie. Usługodawcy będą mogli również zgłaszać wątpliwości dotyczące wolności mediów lub immunitetów i przywilejów. Wreszcie podejrzani i ich obrońcy mają również prawo do występowania o elektroniczne materiały dowodowe.

Rozporządzenie w sprawie elektronicznych materiałów dowodowych umożliwia również organom wydawanie nakazów zabezpieczenia ich przez 60 dni, tak aby istotne z punktu widzenia śledztwa dane nie uległy zniszczeniu lub utracie (nakaz zabezpieczenia).

"Ponieważ przestępczość coraz częściej przenosi się do świata online, transgraniczny dostęp do materiałów elektronicznych staje się kluczowy dla organów ścigania. Obecnie uzyskanie dostępu jest powolnym i żmudnym procesem, ale umowa, nad którą dziś głosowaliśmy, znacznie poprawia współpracę między krajami UE. Po raz pierwszy organy w jednym kraju mogą bezpośrednio współpracować z usługodawcami w innym kraju. Jako sprawozdawczyni uważam, że udało nam się udoskonalić pierwotny wniosek, który teraz zawiera solidne zabezpieczenia w zakresie ochrony danych i praw podstawowych. Organy otrzymujące mogą teraz sprawdzać, a w należycie uzasadnionych przypadkach, odrzucać bardziej wrażliwe dyspozycje dotyczące produkcji, co pomoże chronić prawa podstawowe, wolność mediów i inne ważne wartości przed niewłaściwym wykorzystaniem systemu" - powiedziała po głosowaniu sprawozdawczyni Birgit Sippel (S&D).

O ostatecznym zatwierdzeniu pakietu, który składa się z rozporządzenia i dyrektywy, zadecyduje posiedzenie plenarne Parlamentu Europejskiego i Rada. Po opublikowaniu go w Dzienniku Urzędowym UE wejdzie on w życie 20 dni później. Jego przepisy będą obowiązywać po 36-miesięcznym okresie przejściowym.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

luo/ mal/