Radio Opole » Kraj i świat
2022-09-29, 17:10 Autor: PAP

Lubelskie/ W Majdanie Nowym upamiętniono Polaków zamordowanych za pomoc Żydom

W Majdanie Nowym (Lubelskie) odsłonięto w czwartek tablicę upamiętniającą Polaków ratujących Żydów w czasie drugiej wojny światowej. Za pomoc rodzinie Weilów i Icie Becher, siedmioro mieszkańców zostało zamordowanych w 1942 r. przez Niemców.

Uroczystości rozpoczęto w południe mszą w kościele pw. pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Majdanie Starym. Po nabożeństwie, w okolicach ronda w Majdanie Nowym nastąpiło odsłonięcie kamienia pamięci, na którym znajduje się tablica z nazwiskami upamiętnionych osób: Jana Gniduły, Katarzyny Kowal, Józefa Kowala, Marianny Łubiarz, Anastazji Łubiarz, Katarzyny Margol i Kazimierza Szabata, którzy 29 grudnia 1942 roku zostali zamordowani przez Niemców za pomoc Żydom. Wydarzenie zorganizowano w ramach programu „Zawołani po imieniu”, który realizuje Instytutu Pileckiego.


„Zebraliśmy się w bardzo szczególnym miejscu, bo sądzę, że stoją tu jeszcze fundamenty sklepu, z którego w grudniu 1942 roku niemiecki batalion policyjny wyruszył po to, żeby mordować mieszkańców wsi. Cieszę się, że ten pomnik powstaje właśnie tutaj. To zło przebijamy właśnie tym kamieniem pamięci. Lokalna wspólnota i Polska będzie o tym pamiętała” – zaznaczyła dyrektor Instytutu Pileckiego prof. Magdalena Gawin.


Podkreśliła również, że mieszkańcy tych okolic w czasie wojny jednocześnie pomagali Żydom i współpracowali ściśle z Armią Krajową. „Ta cała okolica ma ogromne powody do dumy. Tutaj biło serce patriotycznej Polski” – dodała.


Na uroczystości obecny był również następca dyrektora Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma Dariusz Lipowski. „Wypełniając misję ŻIH i ciesząc się wolnością zbudowaną na krwawym fundamencie, mamy dług do spłacenia i obowiązek – pamiętać i naśladować postawy niezwykłych bohaterów tamtych wydarzeń; osób, które w obliczu zagrożenia zachowały zimną krew i stawiając na szali własne życie, ratowali innych i ich świadectwo” – powiedział Lipowski.


Podczas uroczystości głos zabrał Jan Róg, wnuk zamordowanej Katarzyny Kowal i krewny zamordowanego Józefa Kowala. „Kiedy sięgnę pamięcią do rozmów z mamusią, to mam przed oczami scenę, o której wiele razy opowiadała – pożegnanie mamusi z bratem, którego dziś możemy upamiętnić w ten symboliczny sposób. Ich ostatnie spotkanie, ostatni kontakt, ostatni widok to chwila, kiedy kilka dni przed zamordowaniem była w odwiedzinach u nich, odprowadził ją do łączki i stał tak długo, aż mamusia doszła do wsi” – powiedział Jan Róg.


Czesław Łubiarz, wnuk zamordowanej Anastazji Łubiarz i prawnuka zamordowanej Marianny Łubiarz podkreślił, że jego bliscy zdawali sobie sprawę z tego, co grozi za pomoc Żydom. „Mimo śmiertelnego zagrożenia, zdecydowali się pomagać. Ci ludzie wystawieni byli na straszną próbę życiową. Trzeba powiedzieć, że ten egzamin wobec Boga i ze społeczeństwa zdali w stu procentach” – zaznaczył Czesław Łubiarz.


W swoim przemówieniu zwrócił uwagę, że za naszą wschodnią granicą toczy się obecnie wojna i też są ludzie potrzebujący pomocy. „Nam za pomaganie nie grozi kara śmierci tak, jak groziła naszym przodkom podczas drugiej wojny światowej. Nie ma zgody na cierpienie i zabijanie ludzi, płacz dzieci i matek. Każdy człowiek ma swoje miejsce na ziemi, ma prawo do swojej ojczyzny, języka, kultury i wiary” – podkreślił, otrzymując brawa zebranych.


Historia mordu na mieszkańcach Majdanu Nowego i Lipowca Starego sięga końcówki 1942 roku, kiedy to w czasie likwidacji getta w Biłgoraju, Tarnogrodzie i Józefowie, nielicznym Żydom udało się znaleźć schronienie w okolicznych lasach i opuszczonych zabudowaniach. 29 grudnia 1942 r. niemieccy policjanci przeprowadzili we wsi akcję odwetową, w wyniku której zostali zamordowani Żydzi i zaangażowani w pomoc im Polacy. Niemcy zagrabili mienie pomordowanych, dokonali również licznych podpaleń.


Żydowskimi ofiarami niemieckiej akcji byli Feilowie - trzyosobowa rodzina wspierana przez rodzinę Kowalów zamieszkałych w Majdanie Nowym oraz Ita Becher – nastoletnia dziewczyna, której pomagali nie tylko mieszkańcy Majdanu Nowego, ale i położonego po drugiej stronie lasu Starego Lipowca. Pod koniec 1942 roku Ita Becher została pojmana, a niemieccy funkcjonariusze bestialskimi torturami wymusili na niej wskazanie osób, które udzielały jej pomocy.


Za pomoc ukrywającym się Żydom Niemcy brutalnie przesłuchiwali, a następnie zastrzelili siedmiu mieszkańców Majdanu Nowego: Jana Gnidułę, Katarzynę Kowal, Józefa Kowala, Mariannę Łubiarz, Anastazję Łubiarz, Katarzynę Margol i Kazimierza Szabata.


Kilka dni później, w Starym Lipowcu, Niemcy zamordowali kolejne ofiary – Katarzynę Grochowicz, Anastazję Kusiak, Romana Kusiaka, Franciszka Kusiaka, Katarzynę Rybak i Jana Zarębę, których Instytut Pileckiego upamiętnił w październiku 2020 roku.


Program "Zawołani po imieniu" – poświęcony jest osobom narodowości polskiej zamordowanym za pomoc Żydom w czasie okupacji niemieckiej. Łącznie z bohaterami z Majdanu Nowego upamiętnione już 71 osób. Program jest objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. (PAP)


Autorka: Gabriela Bogaczyk


gab/ aszw/


Kraj i świat

2024-08-05, godz. 21:20 Paryż/siatkówka – Świderski: jeszcze tu nic nie wygraliśmy; teraz pójdzie z górki (wideo) Polscy siatkarze awansowali w poniedziałek do półfinału igrzysk olimpijskich w Paryżu po wygranej ze Słowenią 3:1. 'Jeszcze tu nic nie wygraliśmy, liczymy… » więcej 2024-08-05, godz. 21:20 Ekstraklasa piłkarska - Cracovia - Widzew 1:3 (wynik) Cracovia Kraków - Widzew Łódź 1:3 (1:1). Bramki: 1:0 Benjamin Kallman (4), 1:1 Jakub Łukowski (21), 1:2 Fran Alvarez (84), 1:3 Imad Rondic (90+12). Żółta… » więcej 2024-08-05, godz. 21:10 W Warszawie uczczono Romualda Traugutta w 160. rocznicę jego egzekucji Dyktatora powstania styczniowego Romualda Traugutta oraz czterech jego współpracowników - powieszonych przez Rosjan przed 160 laty na stokach warszawskiej Cytadeli… » więcej 2024-08-05, godz. 21:00 ONZ: 9 pracowników UNRWA mogło być zaangażowanych w atak na Izrael 7 października Dziewięciu pracowników oenzetowskiej agencji pomocowej UNRWA mogło być zaangażowanych w atak na Izrael 7 października 2023 r.; wszyscy zostaną zwolnieni… » więcej 2024-08-05, godz. 20:50 Paryż/żeglarstwo - Damasiewicz dziewiąta, Żakowski 14. w klasie Formula Kite Julia Damasiewicz zajmuje dziewiąte, a Maksymilian Żakowski (oboje OŚ AZS Poznań) 14. miejsce po pięciu wyścigach olimpijskich regat w klasie Formula Kite… » więcej 2024-08-05, godz. 20:40 Paryż/piłka nożna - Hiszpanie w finale Piłkarze Hiszpanii po zwycięstwie w Marsylii nad Marokiem 2:1 (0:1) awansowali do finału turnieju olimpijskiego. Ich rywala wyłoni wieczorne spotkanie Francji… » więcej 2024-08-05, godz. 20:40 Warmińsko-mazurskie/ Wypadek autobusu pod Miłomłynem na S7 - dwie osoby ranne W okolicach miejscowości Miłomłyn autobus rejsowy przewożący obywateli Ukrainy najechał na tył dwóch samochodów, które wcześniej miały niewielką kolizję… » więcej 2024-08-05, godz. 20:40 Bangladesz/ Co najmniej 56 osób zginęło podczas antyrządowych zamieszek Co najmniej 56 osób zginęło w poniedziałek podczas antyrządowych zamieszek w Bangladeszu - podała agencja AFP, powołując się na informacje ze szpitali… » więcej 2024-08-05, godz. 20:40 Paryż/kajakarstwo górskie – Polaczyk: mały finał w crossie na otarcie łez po slalomie Mateusz Polaczyk zajął ósme miejsce w crossie podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu. 'Cieszę się, że byłem w małym finale, to na otarcie łez po slalomie'… » więcej 2024-08-05, godz. 20:30 Paryż/gimnastyka - Amerykanka Biles dumna ze swoich osiągnięć 'Osiągnęłam znacznie więcej niż mogłam sobie wymarzyć. Nie tylko w tych igrzyskach, ale w sporcie w ogóle' - przyznała amerykańska gimnastyczka Simone… » więcej
32333435363738
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »