Sprawę podwójnego obywatelstwa Petkowa podnieśli w sierpniu posłowie dwóch partii - GERB byłego premiera Bojko Borisowa i Jest Taki Naród showmana Sławi Trifonowa. Deputowani sygnalizowali, że gdy 10 maja obejmował stanowisko ministra, Petkow miał podwójne obywatelstwo – bułgarskie i kanadyjskie. Petkow tłumaczył, że 21 kwietnia zrzekł się na piśmie kanadyjskiego obywatelstwa i przedstawił odpowiednie dokumenty. Podkreślił, że uważa sprawę za zakończoną, gdyż jego oświadczenie zawiera m.in. informację, że zrzeczenie jest definitywne i nieodwracalne. Władze kanadyjskie odpowiedziały jednak dopiero 20 sierpnia i według TK dopiero wtedy Petkow przestał być obywatelem Kanady.

Bułgarska konstytucja zakazuje pełnienia funkcji ministra, posła, prezydenta, sędziego przez osoby o podwójnym obywatelstwie. Zgodnie ze środowym orzeczeniem TK Petkow praktycznie nie był więc ministrem. Domagał się wysłuchania przez TK, lecz spotkał się z odmową.

Podniesiono też kwestię legalności wszystkich dokumentów podpisanych przez Petkowa, z których część dotyczyła interesów środowisk zbliżonych do Borisowa, rządzącego krajem od 2009 roku do maja br., i jego partii GERB. Petkow m.in. ujawnił nieprawidłowości w działalności agencji podatkowej, a także Bułgarskiego Banku Rozwoju, który zamiast finansować mały i średni biznes, do czego został powołany, finansował osiem zbliżonych do poprzedniej władzy ugrupowań biznesowych.

Zdaniem eksperta prawa konstytucyjnego Borisława Cekowa dokumenty podpisane przez Petkowa są ważne; wskazuje on, że w tej sprawie istnieje orzeczenie TK sprzed dwóch dekad. Jeżeli jednak osoba lub instytucja poczuje się pokrzywdzona, może zaskarżyć konkretny akt do sądu administracyjnego. Petkow zwolnił wiele osób w ministerstwie i w innych podporządkowanych mu instytucjach, które prawdopodobnie zwrócą się do sądu.

Jak uważają analitycy bułgarskiej sceny politycznej, orzeczenie TK stanie się sygnałem do wzmożonych ataków zarówno na samego Petkowa, jak i przede wszystkim na ubiegającego się o drugą kadencję Radewa. Prezydent wystartował w kampanii wyborczej z ogromną przewagą i według ostatniego sondażu instytutu Gallupa sprzed tygodnia zdobyłby 51,5 proc. głosów, czyli ponad dwukrotnie więcej niż jego główny rywal. Na razie trudno jest przewidzieć, na ile sprawa Petkowa odbije się na poparciu dla urzędującego prezydenta.

We wrześniu Petkow założył partię Kontynuujemy Zmianę, która uzyskała duże poparcie i według niektórych sondaży ma nawet szanse na pierwsze lub drugie miejsce w nadchodzących wyborach parlamentarnych.

W oświadczeniu po publikacji orzeczenia TK Petkow powiedział, że rezygnacja z kanadyjskiego obywatelstwa była dla niego trudną decyzją, lecz nie mógł dłużej przyglądać się, „jak garstka ludzi kradnie, jak podatki zamiast na szkoły, szpitale i emerytury, wędrują do rajów podatkowych”. Zapowiedział, że będzie nadal walczył o sprawiedliwą Bułgarię.

Na zarzuty przeciwników, m.in. popieranego przez GERB kandydata na prezydenta Anastasa Gerdżikowa, że naruszył konstytucję i powinien podać się do dymisji, Radew odpowiedział, że nie ma ani obowiązku, ani możliwości sprawdzać oświadczeń kandydatów na ministrów w sprawie ich obywatelstwa.

„Wszelkie insynuacje w tej sprawie ze strony oponentów są próbą uniknięcia społecznej oceny ich własnej działalności” – ocenił prezydent w pisemnym oświadczeniu.

Wybory prezydenckie i parlamentarne odbędą się w Bułgarii 14 listopada. Zwykle na orzeczenia TK czeka się ponad rok, jednak tym razem ukazało się ono w niezwykle krótkim czasie, zbiegającym się ze szczytowym okresem kampanii wyborczej.

Z Sofii Ewgenia Manołowa (PAP)

man/ jo/ akl/