Zaplanowane w projekcie budżetu państwa na 2022 r. pieniądze na realizację zadań z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej ujęto w ramach wydatków bieżących, wydatków majątkowych (inwestycyjnych) i wydatków przeznaczonych na współfinansowanie projektów realizowanych przy udziale środków pochodzących z Unii Europejskiej oraz w rezerwach celowych budżetu państwa w łącznej kwocie 62 mld 259 mln 515 tys. zł.

Część oświatowa subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego – zgodnie z projektem ustawy budżetowej – ma wynieść 53 mld 365 mln 338 tys. zł, co stanowi 85,7 proc. planowanych wydatków ogółem na zadania z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej. Zaplanowana kwota subwencji oświatowej na 2022 r. jest wyższa od kwoty zaplanowanej na 2021 r. o 1 mld 329 mln 580 tys. zł, czyli o 2,6 proc.

W planach wydatków dziewięciu resortów zaplanowano 2 mld 377 mln 308 tys. zł, czyli 3,8 proc. planowanych wydatków na finansowanie zadań oświatowych. W budżetach 16 wojewodów zaplanowano 337 mln 170 tys. zł, czyli 0,5 proc. ogółu pieniędzy na finansowanie zadań oświatowych.

Rezerwy celowe, które dzieli minister finansów, funduszy i polityki regionalnej jako dysponent w porozumieniu z ministrem edukacji i nauki, zaprojektowane zostały w łącznej wysokości 6 mld 179 mln 699 tys. zł, co stanowi 10 proc. pieniędzy, jakie mają być zgodnie z projektem budżetu na 2022 r. przeznaczone na zadania z zakresu oświaty i wychowania oraz edukacyjnej opieki wychowawczej.

W projekcie wyodrębniono cztery rezerwy celowe w dyspozycji ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Największa z nich jest rezerwa nr 26 – "Środki na wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym dostępu do bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych, realizację programu rządowego "Aktywna Tablica" i Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa – Priorytet 3, a także programów rządowych z zakresu edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży" – ma wynieść 734 mln 429 tys. zł

Jak podaje Ministerstwo Edukacji i Nauki, w ramach tej rezerwy na realizację zadań związanych z pomocą materialną dla uczniów w formie stypendiów i zasiłków szkolnych przeznaczonych ma być 238 mln 879 tys. zł; na realizację rządowego program pomocy uczniom niepełnosprawnym w formie dofinansowania zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych – 18 mln zł; na realizację rządowego programu pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutycznoedukacyjnych dla dzieci i uczniów – pochodzących z rodzin, które poniosły straty wskutek wystąpienia żywiołu – 5 mln zł; na zapewnienie uczniom objętym obowiązkiem szkolnym dostępu do bezpłatnych podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych – 273 mln tys. zł; na realizację rządowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych "Aktywna tablica" – 70 mln zł; na realizację przedsięwzięć z zakresu edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży (z przeznaczeniem na finansowanie Programu "Poznaj Polskę") – 100 mln zł; na realizację Priorytetu 3 "Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025" – 29 mln 550 tys. zł.

Kwota rezerwy nr 11 – "Stypendia Prezesa Rady Ministrów dla uczniów szczególnie uzdolnionych" ma wynieść 23 mln 160 tys. zł. Kwota rezerwy nr 52 – "Zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego" ma wynieść 1 mld 610 mln zł. Pieniądze z tej rezerwy przekazywane są samorządom na dofinansowanie zadań z wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku do lat 5.

Kwota rezerwy nr 29 – "Zmiany systemowe w finansowaniu jednostek samorządu terytorialnego, w tym w finansowaniu zadań oświatowych" ma wynieść 3 mld 812 mln 110 tys. zł. Jak wyjaśnia MEiN, w ramach tej rezerwy zaplanowano pieniędzy na sfinansowanie skutków planowanych zmian w 2022 r., m.in. w zakresie edukacji włączającej, i na sfinansowanie skutków planowanych zmian w pragmatyce zawodowej nauczycieli.

O pozytywne zaopiniowanie projektu budżetu wnieśli posłowie Agnieszka Górska (PiS) i Władysław Kurowski (PiS), którzy na potrzeby połączonych komisji referowali projekt budżetu.

Negatywnie do projektu odniósł się m.in. Michał Krawczyk (KO). Mówił, że subwencja oświatowa jest "absolutnie niewystarczająca" w finansowaniu wydatków bieżących ponoszonych przez samorządy na oświatę.

"Wystarczy porozmawiać z samorządowcami. Średnio w samorządach wystarcza ona na około połowę łącznej kwoty, która jest potrzebna w każdym samorządzie na finansowanie bieżących wydatków oświatowych" – powiedział. Wskazał, że planowany jest wzrost subwencji o 2,6 proc., podczas gdy inflacja wynosi 5,5 proc. Jacek Protas (KO) wskazał zaś, że rosną koszty utrzymania placówek oświatowych. Przywołał rosnące koszty energii elektrycznej i gazu.

Odpowiadając im, Zbigniew Dolata (PiS) powiedział, że słowo subwencja wywodzi się z języka łacińskiego i oznacza zapomogę. Podkreślił też, że prowadzenie szkół jest zadaniem własnym samorządów. Porównał samorządowców do rodziców, którzy domagają się większych środków z budżetu na utrzymanie swoich dzieci, gdyż 500 plus im na to nie wystarcza.

Obecny na posiedzeniu połączonych komisji wiceprzewodniczący Związku Nauczycielstwa Polskiego Krzysztof Baszczyński wskazał, że kwota bazowa służąca do obliczania tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli, podana w projekcie ustawy budżetowej, wynosi 3537,80 zł, czyli jest tożsama z kwotą obowiązującą od 1 września 2020 r. Mówił, że oznacza to "zamrożenie wynagrodzeń nauczycieli w kolejnym roku". Zaproponował zwiększenie subwencji oświatowej z przeznaczeniem na podwyżki dla nauczycieli od 1 stycznia 2022 r., przenosząc środki z kwoty rezerwy nr 29. Poprawkę zgłoszoną przez niego przejęli posłowie KO i Lewicy.

Drugą poprawkę do projektu budżetu zgłosił Janusz Kowalski (PiS). Zaproponował, aby z zaplanowanej kwoty subwencji oświatowej, 237 mln 771 tys. zł przeznaczonych na naukę języka ojczystego przez mniejszość niemiecką wyodrębnić i przeznaczyć w całości na naukę języka polskiego poza granicami kraju. "Jest nie do akceptacji, że państwo niemieckie nie przeznacza na naukę języka polskiego, jako ojczystego, ani jednego euro" – powiedział.

Obie poprawki zostały negatywnie zaopiniowane przez MEiN i odrzucone przez połączone komisje.

Za przyjęciem poprawki zgłoszonej przez Kowalskiego głosowało 8 posłów, 35 było przeciw, jeden poseł wstrzymał się od głosu. Z kolei za przyjęciem poprawki zgłoszonej przez Baszczyńskiego było 18 posłów, 27 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Posłowie w głosowaniu opiniowali też poszczególne części projektowanego budżetu.

Za pozytywnym zaopiniowaniem projektu budżetu na 2022 r. w zakresie wysokości subwencji oświatowej głosowało 27 posłów, 14 było przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. Za pozytywnym zaopiniowaniem proponowanej wysokości rezerw celowych głosowało 42 posłów, jeden był przeciw, jeden wstrzymał się od głosu. Za pozytywnym zaopiniowaniem środków na edukację i wychowanie w budżetach wojewodów głosowało 28 posłów, 4 było przeciw, 12 wtrzymało się od głosu. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

dsr/ joz/