Wiceszef resortu wyjaśnił, że w piśmie do marszałka Senatu RP Tomasza Grodzkiego, wskazał ryzyka dotyczące wprowadzenia przez Senat zapowiadanych poprawek do ustawy ratyfikującej unijną decyzję w sprawie tzw. zasobów własnych.

"Poprawki, które Senat rozważa wprowadzić do ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację przez Prezydenta decyzji o zasobach własnych UE, mogą skutkować naruszeniem w zakresie praworządności, zarówno w obszarze prawa krajowego, jak i unijnego. Dlatego zwróciłem się do marszałka Grodzkiego z prośbą o możliwość pilnego spotkania w celu szczegółowego przedstawienia uwarunkowań prawnych związanych z ratyfikacją tej decyzji" - powiedział Waldemar Buda.

Zaznaczył, że aby Fundusz Odbudowy został uruchomiony, wszystkie państwa członkowskie muszą ratyfikować decyzję o systemie zasobów własnych UE. Brak ratyfikacji tej decyzji wstrzymałby uruchomienie pakietu środków w całej Unii Europejskiej - zarówno z budżetu UE na lata 2021-2027, jak i Funduszu Odbudowy, z których Polska łącznie ma otrzymać łącznie 770 mld zł.

Jak zauważył Buda, składanie poprawek merytorycznych do ustawy ratyfikacyjnej, co do zasady, jest niezgodne z prawem. Wskazał, że ewentualne poprawki Senatu muszą być ograniczone ściśle do treści ustawy w sprawie ratyfikacji zasobów własnych UE: zgoda Parlamentu na ratyfikację musi być wyrażona w sposób jednoznaczny i bezwarunkowy, tak aby Prezydent RP przystępując do jej ratyfikacji posiadał pełną jasność co do sytuacji prawnej i stanowiska Parlamentu w tym zakresie.

Wiceminister zaznaczył, że niedopuszczalne jest więc wprowadzanie jakichkolwiek warunków, zastrzeżeń czy deklaracji interpretacyjnych, a tym bardziej - wprowadzanie zmian wykraczających poza obszar aktu podlegającego ratyfikacji. "W decyzji o systemie zasobów własnych UE zawarte są jedynie kwestie finasowania budżetu Unii Europejskiej, w tym uprawnienie Komisji Europejskiej do zaciągania w imieniu UE pożyczek na rynkach kapitałowych, nie zaś kwestie dotyczące trybu przygotowywania i treści Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności(KPO)"- wyjaśnił wiceszef MFiPR.

Zwrócił również uwagę, że ewentualne przyjęcie na etapie prac w Senacie poprawek rzutujących na zgodność procedowanej ustawy z Konstytucją może skutkować brakiem możliwości zakończenia po stronie polskiej procesu w rozsądnym terminie, co w konsekwencji mogłoby przełożyć się na brak możliwości uruchomienia środków z UE.

"Chcemy by pieniądze z Funduszu Odbudowy, które mają pomóc w odbudowie gospodarki po pandemii koronawirusa i powrocie na właściwe tory rozwoju, jak najszybciej trafiły do Polski" - wskazał.

W odpowiedzi na pojawiające się w dyskusji publicznej głosy, o tym by podzielić środki na regiony, Buda wyjaśnił, że w Krajowym Planie Odbudowy nie ma podziału środków na województwa, samorządy czy miasta. Powiedział, że fundusze w ramach KPO nie były dzielone na regiony z uwagi na odmienny charakter instrumentu, jakim jest Fundusz Odbudowy. "Jest to instrument zarządzany bezpośrednio przez KE, który jest odpowiedzią na zalecenia Rady dla Polski. Musi realizować więc reformy, kluczowe dla zmian strukturalnych w Polsce" - wskazał wiceszef MFiPR. Przypomniał, że "podział na programy regionalne został zastosowany przy podziale środków z polityki spójności".

Buda, pytany o wprowadzenie w ustawie poprawki dotyczącej mechanizmu służącego zabezpieczeniu prawidłowego, czy też transparentnego wydatkowania w Polsce środków pochodzących z Funduszu Odbudowy powiedział, że "w ostatecznej wersji Krajowego Planu Odbudowy komitet monitorujący został rozbudowany o samorządowców, przedsiębiorców, NGO oraz związki zawodowe".

Wiceszef resortu funduszy i polityki regionalnej zwrócił uwagę, że z zapisów unijnych rozporządzeń znaczna część środków została ukierunkowana przez samą Komisję Europejską. Około 37 proc. będzie musiało trafić na wydatki klimatyczne, 20 proc. na cyfryzację.

"Ewentualne propozycje poprawek do ustawy, dotyczące zakresu przedmiotowego KPO, trybu jego procedowania, sposobu kształtowania jego treści, czy też bardziej ogólnie - sposobu wydatkowania na szczeblu krajowym środków z unijnego Funduszu Odbudowy, muszą budzić poważne wątpliwości co do ich zgodności z przepisami rozporządzenia 2021/241, ponieważ kwestia ta jest uregulowana bezpośrednio na poziomie rozporządzenia UE i nie podlega regulacji krajowej" - zaznaczył.

Dodał, że ewentualne przyjęcie ustawy ratyfikacyjnej zawierającej rozwiązania stojące w sprzeczności ze przepisami prawa UE stworzyłoby po stronie polskiej istotne ryzyka związane z brakiem możliwości szybkiego wdrożenia reform i inwestycji przewidzianych do realizacji w ramach KPO. Mogłoby też skutkować wniesieniem przeciwko Polsce skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Jednocześnie wiceminister raz jeszcze podkreślił, że procedowana obecnie w Senacie ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację decyzji o zasobach własnych UE dotyczy innego aktu prawnego niż unijne rozporządzenie, na podstawie którego tworzony jest KPO. Jakiekolwiek rozwiązania szczegółowe dotyczące realizacji KPO nie mogą być więc procedowane w ramach obecnego procesu legislacyjnego.

Krajowy Plan Odbudowy musi przygotować każde państwo członkowskie i przesłać do Komisji Europejskiej. W dokumencie wyodrębniono część grantową i pożyczkową. Z Funduszu Odbudowy Polska będzie miała do dyspozycji około 58 mld euro. Na tę kwotę składa się 23,9 mld euro dotacji i 34,2 mld euro pożyczek. (PAP)

autor: Ewa Wesołowska

ewes/ mmu/